Uïo 2
Woensdag 3® Juni
4#e Jaargang
Bank voor Zeeland
CHT U x
m Winkelbnis
Staten-Generaal.
Buitenland
CADEAU,
BLOK,
Middelburg, i
ERS en
SCHEN, die turn
ncle Zeeland wen-
n, Is „DE ZEEUW'
agblad voor adver-
Ponny te koop,
enwagen,
i Afleid
FEUILLETON.
dres voor
m LE COINTRE
EVISCH
Het avontuurlijke leven van Johan
Willem baron van Ripperda.
GOES.
SPAARBOEKJES
ze week
ENSTRAAT
[iddelburg.
AM VAN OS,
reife Rollade»
Kilo.
en gesm. Reuzel
dvleesch 65 ct.,
Vette Varkensl.
ct (alles p.5 ons)
irkt.
ruim
van
orstebrood,
odjje»,
Bellen,
ug Koekje»
ions
g te koop, in
ontant
ESSEN aan 1600
00E BESSEN aan
den boomgaard
sweg te Kapelle,
Diaconi derHerv.
dinge Biljetten in
op 1 Juli 1926
jtaris J. C.KRAM
F, evenals in deu
de Schipper,
komen zijn.
:abinetten, Lin-
aire en Stoelen
Inet, Stoelen en
;SSE, Kinderdijk
ERTENTIE-T ARIEF
ment op een
Tijdschrift, de
UIJ zorgt er-
r de minste
ing. Met 1 Juli
r een nieuw
is geef nu op.
(ING TE KOOP:
Kanaalstraat B 8
jezichtigen Donder-
12 en van 2 tot 4
te leveren vóór of
ili a.s. Kanaalstraat
riba
Rouaansche Kade
ntdeelen, Latten, Rit'
Vloerdeelen, Kraal-
lens Afheiningspalen,
Joontollen, Schuier-
erk, Draadnagels enz.
eisstraat, Middelburg
KOOP:
nieuw, 10 e.M. vel-
DE KRAKER.
w- en St. Jooslano.
aan
de Wed. J-
jkerke.
Drukkers-Exploitanten:
dOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHU1J, L. Burg. Tel. no. 259
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—i
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
STEMPLICHT.
Vail ends heeft de A.-R. partij zich
verzet tegen den stemdwang. Een partij
die dit ontkent, toont dat zij de antirevo
lutionaire litteratuur op dit punt niet kent.
Reeds in 1896 wijdde dr Kuyper een
drietal artikelen aan de bestrijding, van het
denkbeeld, en toen het van Roomsche
zijde hij de behandeling der Kieswet-v.
Houten Ier sprake kwam, was het de A.-R.
partij die het voorstel-Harte bestreed.
Vrijdag 19 Juni 1896 opende .„De
Standaard"' een reeks artikelen ter bestrij
ding van den Stemplicht of Opkomstplicht.
Om de gebleken onprofijtelijkheid van
den maatregel, nu ja; maai' ook uit be
ginsel.
De man die het vraagstuk van kies
dwang tot de hoogte van een principieele
kwestie wist te verheffen was de conscr-
vatieve-liberaal prof. Fruin die, schoon
schrijvende '96, nog leefde in de vervlo
gen „gulden" dagen van '48. Hij leerling
van Stuart Mill, zeide het dezen na, en
mr Harte op zijn beurt zeide liet Fruin
weer na dat het kiesrecht geen recht
is, maar een functie. Precies zooals
ook de Nederlandsche oud-Liberalen, Mees
en Viruly voorop, het van ouds hebben
ingezien.
De Kiesfunctie-idee is uit de Revolutio
naire beginselen den Rechtschen verde
digers toegekomen. Zij past in tweeërlei
stelsel, ten eerste dat van de Volks-
souvereiniteit, ten tweede in dat
van het S taats a b so 1 ut is me.
De Volkssouvereiuiteit is uit Frankrijk,
het Staatsabsolutisme uit Duitschland tot
ons gekomen. Beide zijn uitingen van de
Revolutie. Daarom had ook die opvatting:
kiesrecht is kiesfunctie niet zoo licht
vaardig moeten worden overgenomen.
Immers eerstgenoemden constateeren de
regeermacht bij de burgers; en laatst
genoemden hij het Staatsorgaan. En dat
is in Duitschland de Rijksdag, in En
geland het Parlement, in ons land dé
Staten-Generaal.
'Regeeren nu de burgers, gelijk in het
oude Athene, of in het tegenwoordige
Frankrijk (Republiek van Respublica
reigeering door het volk, het publiek) door
een volksvergadering (Athene) of door
een Kamer die door het volk gekozen is
(Frankrijk) dan geldt natuurlijk van de
kiezers gelijk van alle regenten en derge
lijke functionarissen, dat zij wettelijk ver
plicht zijn op te komen.
En tot dezelfde conclusie komt ook
de Duitsch-wijsgeerige school, met haar
theorie van een onafhankelijken zichzelf
genoegzamen Staat, die regeert door zijn
organen, van welke het kiezerscorps er
een is, en als zoodanig fiinctioneert.
„Als een orgaan niet functioneert, zij
het hart of long of nier, dan gaat heel
het lichaam te gronde. En naar dat rede
beleid moet dus ook het kiezerscorps
als -orgaan van den Staat functioneeren,
zal de Staat niet bezwijken."
Vandaal' noodzakelijke kiesdwang, in
beide gevallen. In het eene geval omdat
wie regeert, op zijn post moet zijn (mi
nisters, rechters, officieren, kiezers).
In het andere omdat de Staat voor zijn
bestaan dat heet dan Algemeen
Belang1 de fnnctioneering van al zijne
Organen, dus ook van al de kiezers, be
hoeft.
Dat zit, mooi in malkaar. Maar door
deze huldiging van den kiesdwang is ook
het begrip van functie aanvaard en wordt
tevens het begrip van Volkssouvereiniteit
of Staatssocialisme binnengeloodst, door
hetwelk het gezag van God wordt uitge
bannen en de regeermacht bij het volk
wordt gebracht.
Zoo was ongeveer de zeer juiste en
logische reden eer ing van „De Standaard".
Het blad, gaf echter bij zijn principieele
ook practische bezwaren op.
8©
O E Sa
irkt, Middelbrug'
5') (Slot.)
Intusschen bleek het JlI spoedig, dat
deze beschuldiging niet voldoende te be.
wijzen zou zijn. Hem op Onvoldoende
gronden veroordeelen durfde men niet:
hem loslaten nog veel minder. Vaorloopig
liet men de vervolging dus rusten en hield
men helm1 onveroordeeld gevangen. Rip.
perda! zag wel in, dat hem in 't gunstigste
geval oen levenslange opsluiting wachtte.
Waarschijnlijker was het echter, dat er
op Spaansche manier wel een middel
gevonden zou warden om een eind aan
zijn leven te maken.
Hij begon dus middelen te beramen
om te ontsnappen. Volgens zijn eigen
verhaal was een hooggeplaatste dame hem
J zlJn ontvluchtingspogingen behulpzaam,
in werkelijkheid heette deze edelvrouwe
Josepha Ramos en was zij de dienstmaagd
van eten commandant van het kasteel. Met
In de eerste plaats dat er geen middel
bestaat om 'dit dwangmiddel, den kies
dwang of opkomstdwang dan, te hand
haven.
Wij zullen de gevallen niet herhalen
die de practische schrijver dier artikelen,
toen reeds „Standaard" van 24 Juni
1896 in 't vooruitzicht wist te stellen
en die de laatste jaren, nu Stemdwang
met strafrechtelijk gevolg is ingevoerd,
gebleken zijn, volkomen juist te zijn ge
weest.
In de tweede plaats dat ons volk nooit
wennen zal aan de opvatting van kiesrecht
als kies functie.
En waarom niet? Omdat reeds de taal
hier beslist. N
Al die jaren, tot 1896 maar wij
kunnen er bij voegen tot 1926 is er
hier en elders steeds sprake geweest van
kiesrecht; nooit van kiesfunctie;
zelfs niet van kies plicht, althans niet
in onze staatstukken.
Plicht en recht laten zich nu eenmaal
niet verwisselen.
Men spreekt van Belasting plicht en
Dienstp 1 i c h t, en niet van Belasting-
rechten Dienst recht.
Is het ooit voorgekomen, dat een be
lastingschuldige, die zijn belasting zag ver
dubbelen, nu ging roemen in de uitbrei
ding van zijn recht?
En evenzoo staat het met den Dienst
plicht.
Die kan goed, die kan nuttig, die kan
eervol zijn; maar niemand, is dwaas ge
noeg, om, als hij niet in de loting valt,
te zeggen, dat zijn recht verkort is
door het lot.
Nog aan iets anders merkt men ter
stond, waarom het kiezen een recht,
maar geen plicht, en omgekeerd be-
lastingbetalèn een plicht en geen
recht is.
Is er toch sprake van een recht,
dan moet hij, wiens recht miskend wordt,
hiervoor kunnen opkomen en daarom
hoort bij een recht steeds de gelegen
heid tot reclame.
IMaar zoo ook omgekeerd, is er sprake
van een plicht, dan hoort hierbij niet
een regeling van reclame, maar een rege
ling van v r ij s t el' 1 i n g e n.
Kiesrecht kiesplicht geldt dan ook niet
in legalen (wettelijken) zin, doch alleen,
en wèl, in zedelijk opzicht.
Maar nimmer laat een recht zich met
dwang opleggen.
Reeds ons taalgevoel komt er tegenop.
Het petitierecht kan een zedelijke
plicht zijn, gelijk het dit was in 1878
toen onze ouders en grootouders bij den
Koning vroegen dat hij het fatale school-
wetontwerp van minister Kappeyne niet
zou teekenen.
Maar geen wet kan het petitionnement
in staatszaken verplichtend stellen.
Van daar dat dr Kuyper zich van meet-
af tegen den eisch van Kiesdwang heeft
schrap gezet.
In een land als België, zoo schreef
hij reeds in 1896, „mag: zulk een stel
sel wortel schieten, in ons vrije Nederland
doet het dit nooit, overmits we vast over
tuigd zijn, dat Kiesdwang zoo ter
stond op den weerzin van het volk zou
afstuiten, dat de strafbepalingen toch niet
uitvoerbaar bleken, en het voorschrift óf
een doode letter in de wet bleef, öf eer
lang toch weer uit de wet uitviel."
De uitkomst heeft geleerd hoe hij ook
hierin gelijk heeft gehad.
Het Kaartspel.
Wat wij omtrent het Kaartspel in ons.
no. van 21 Juni j.l. opnamen, „waar
aan wij de waarschuwing tegen dit spel
met een enkel woord toevoegden, geeft
ons aanleiding de aandacht Je vestigen
op een zeer goedkoop boekje „Het Kaart-
i injiMjMiiiin i li mmmm,
haar hulp wist liij na een gevangenschap
van drie maanden te ontvluchten en via
Portugal Engelaud te bereiken. Zelfs op
deze gevaarvolle vlucht verloochende zich
zijn oud-Groningsche J,o|nkexaard niet. On
derweg had hij telkens ruzie met zijn voer
man en in Portugal aangekomen molest
hij zelfs door den rechter gedwongen wor.
den dezen de verschuldigde vracht te
betalen.
Een tijdlang bleef hij in Engeland geves.
tigd. Door zijn kennis van" staatszaken
en staatsgeheimen hoopte hij er een lei
dende rol tei kunnen spelen, doch En
geland hield voorloopig vast aan den
vrede met Spanje, zoodat er daar niets
voor hem te hopen viel.
In het begin van 1731 vertrok Rip-
perda naar Holland, steeds vergezeld van
Josepha Ramos, die hij overal voor zijn
vrouw liet doorgaan; maar ook hier lief
de Spaansche regeering hem niet met rust.
Voortdurend diende zij bij den Staatschen
gezant te Madrid klachten in over de hou
ding van Ripperda, niet alleen over zijn
politiek bedrijf, maar o.a. ook over het
feit, „dat de hertog dagelijks uitreed met
spel", uitgave van J. N. Voorhoeve te Den
Haag. De schrijver herinnert er aan dat
onze vaderen, o.a. Vader Rrakel het kaart
spel als zijnde een hazardspel verfoeiden
en verwierpen. En dan gaat hij voort:
„Misschien zegt iemand: „Aangenomen,
hef kaartspel is een hazardspel. Maar het
is dit toch slechts gedeeltelijk, want er
komt toch een zekere handigheid bij te
pas." Wij antwoorden met dei wedervraag:
„Slechts gedeeltelijk? Is gedeeltelijk ver
keerd niet verkeerd? Is gedeeltelijk zondi
gen niet zondigen?" Laat het waar zijn,
dat er bij hef kaartspel ook wat kunde
komt, zéker is liet toch, dat het, als
geheel genomen, een hazardspel is. En
een hazardspel is een toevalspel. Dus een
spel, waarin het louter aan blind toe.
val te wijten is, of men wint of verliest.
Een spel derhalve, waarin het geloof in
toeval, in het blinde geluk, geoefend
wordt. Natuurlijk/ ia de kaarten-zelf zit
niet het minste kwaad. Maar de fout
ligt in de aantasting van en in het opgaan
in de beginselen die aan liet kaartspel
ten grondslag liggen.
„Er zijn Christenen, die een keel als
een bazuin opzetten, wanneer ze over de
„roulette" hooiren, waar rijken en groo-
ten hun vermogen mede wilgen, maar
die zelf geregeld hun „kaartje" leggen.
De mensch heeft hartstochtelijk vermaak
in het blinde toeval. Hoe zullen de ge
schudde kaarten uitvallen? Het wordt een
sport om af te- hangen van het blinde
geluk. En het zijn niet de edelste harts
tochten, die opgewekt worden. Waardoor
zelfs geloovigen worden meegevoerd en
waaronder het geloofsleven lijdt.
„Daarom kunnen wij niet genoeg waar
schuwen tegen dit toevalspel. Zeker, er
wordt in den Bijbel wel eens over „bij ge
val" gesproken. Maar dan is dit niet, om
dat er toeval bestaat, dan is dit geen
verdediging van heit toeval. Neen, dan
wordt eenvoudig weergegeven zooals wij
soms de dingen, die gebeuren, zien. Het
lijkt namelijk somis, alsof iets „toevallig"
plaats vindt. Maar dit is niet zoo. God
heeft in alles Zijn 'hand. God beschikt.
Bij het hazardspel wordt echter de ge
dachte gevoed, of wij van het noodlot
afhankelijk zijn
En verder:
„Weet ge, wat er eigenlijk 'óók nog ten
grondslag ligt aan het z.g .fortuin-geloof?
De Heidemsche oorsprong er van. Het Hei.
densche geloof aan noodlot en dergelijke
komt zoo licht weer tel voorschijn. Een
neo-paganisme. En als we niet waarlijk
in Christus gelooven, staan wij dichter
bij de wijsgeeren der oudheid, die dat be
ginsel van toeval prediken, dan bij het
Evangelie van Jeizus Christus, dat Gods
leiding in alles verkondigt- De mensch
wil zoo heel graag terug naar het verloten
paradijs van het Heidendom. Zijn heele
hart trekt er naar. En de psychologische
verklaringen van zijn uitdrukkingen, ont
leend aan het kaartspel, schragen die
meaning. Mén spreekt immers van: „Alles
op één kaart zetten,'' dus alles van het
geluk, van het toeval laten afhangen. Ons
geluk hangt dan niet af van Gods Voor.
zieniglieid. Voorts spreekt men van: „De
gekken krijgen de kaart," de gekken krij
gen het geluk. De onverstandigen, dwa
zen, worden gefortuneerd. Geen vaardig
heid dus, geen hulp van God, neen,
slechts het toeval beslist. En omdat het
toeval zqö grillig is, krijgen dwazen het
meeste geluk. Hoort ge het wel
Daarom, indien wij dit kwaad in zijn
wortelen willen bestrijden, is 'tnoodig1, er
'n beginselkwestie van te maken, die in 't
nauwste contact staat met één der hecht-
ste pilaren van het Christelijk geloof, van
bet geloof aan Gods bestel.
het vrouwmensch, waarmede hij gevlucht
was, en dat dezelve wederom stond te
bevallen, hetwelk een onordentelijkheid
was, die men niet behoorde te dulden."
In de Republiek was men evenmin als
in Engeland van zins om terwillei van
Ripperda ongenoegen met Spanje te krij
gen .Ook hier was de kans op een plaats
je op het politiek totoneel dus verkeken.
Bij een minder sterke persoonlijkheid
zouden waarschijnlijk de ondervonden te
leurstellingen de zucht naar verdere avon
turen wel hebben doen verdwijnen.
Ripperda was reeds de vijftig genaderd
en leed daarbij voortdurend aan hevige
aanvallen van jicht- Dat alles had echter
zijn brandende eerzucht niet uitgedoofd.
Hij is het type van dat soort politieke
avonturiers, waaraan de achttiende eeuw
zoo rijk geweest is. Nauwelijks kreeg hij
de lucht van een nieuw spoor, af nieuwe
grootscbe plannen kwamen bij hem iap.
In den Haag maakte hij namelijk kennis
met een gewezen Spanjaard, Perez ge.
naamd, die het in Marokkaanschen dienst
tot admiraal gebracht had en nu in op.
dracht van den Sultan met de Staten
Tweede Kamer.
Met een redevoering van een paar uur
heeft gister de heer dr Moller (R.K.)
zijn interpellatie over de classificatie van
gemeenten gehouden.
Eerst zette hij uiteen, dat do classi
ficatie niet op juiste gegevens berust en
niet berusten kan, omdat de daarvoor noo-
dige statistische gegevens op de meest
willekeurige wijze ziju bijeengebracht. Do
voornaamste basis waarop de regeling be
rust, vormen de kosten van het leven
in de verschillende gemeenten. De daar
voor noodige statistische gegevens zijn
echter verzameld op een wijze, die inder
daad niet door den beugel kan. Halast je-
repje zijn de gemeentebesturen aange
schreven om die gegevens te verschaffen
door speciale commissies, die in een oog
wenk opgaven moesten doen van de prij
zen van levensmiddelen in een bepaalde
week en op grond van die en dergelijke
gegevens zijn de gemeenten in zes groe
pen verdeeld.
Daarna heeft hij uiteengezet, dat de
regeering veel beter deed met de gansche
classificatie op te heffen, als in de prac-
tijk overbodig en aanleiding gevend voor
misbruiken.
Minister de Geer antwoordde zeer be
knopt. Hij erkende, dat er zeer zeker
enkele onbillijkheden zijn blijven bestaan
sinds de laatste wijziging, doch verklaarde,
dat hij er toch niet aan dacht een her
ziening op breede schaal ter hand te
nemen, en in geen geval daaraan terug
werkende kracht zou kunnen verleenen.
De classificatie is volstrekt niet onhoud
baar. Zonder classificatie zou hij het zelfs
niet kunnen stellen. Trouwens in de hui
dige maatschappij vindt men overal classi
ficatie. De minister wees onder meer op
de classificatie in de collectieve contrac
ten, de belastingen, de rechterlijke orga
nisatie, enz.
De heer Moller was boos over dit be
knopte antwoord en hij kwam met twee
moties voor den dag, waarvan de eerste
strekte tot opheffing van de classificatie
in het salarisbesluit, de tweetle de re
geering uitnoodigde tot herstel van de
bestaande onbillijkheden in de classifica
tie tot den dag der geheele afschaffing.
Er zat iets tegenstrijdigs in die beide
moties en toen hem van meer dan een
zijde daarop was gewezen, de heer Bak
ker daarbij zelfs tot de grappige uitspraak
kwam, dat een kip nooit twee eieren
tegelijk legt, begon hij met zijn tweede
motie terug te nemen. Maar de eerste
handhaafde hij toch, doch over de aan
neming er van de stemming zal heden
plaats hebben zal hij zich wel geen
illusies behoeven te maken, want
van alle zijden werd er tegen geopponeerd.
an
DirectieMr- ANT. VAN BERCKEL, JOS VELTKUIJSE.
Kanttor Groote Markt 21. Telefoon 74 (2 lijnen).
Houders van
worden verzocht de boekjes
ter bijschrijving der rente te
willen inleveren.
0/
/c.
over het vrijkooipen van Christenslaven
kwam onderhandelen. Waarschijnlijk heeft
Perez hem op het denkbeeld gebracht omi
ook zijn geluk in Afrika te'gaan beiproe
ven. Dat plan kwam hém1 nog des te aan
lokkelijker voor, omdat het heml tevens
een middel aan de hand zou doen Om!
zich op Spanje te wreken.
Nog in hetzelfde jaar vertrok hij uit
Holland en begaf zich, nog steeds verge
zeld van Josepha Ramos, naar Maroikko.
Over zijn verblijf aldaar hebben de meest
romantische verhalen de ronde gedaan.
Hij zou Mohammedaan geworden en lan
gen tijd eerste minister van den Sultan
geweest zijn, doch zich na diens onttro
ning teruggetrokken hebben en als amb
teloos burger en óprecht katholiek gestor
ven zijn. Veel zekerheid omtrent deze
laatste periode van zijn leven hebben
wij niet. Dat hij Mohammedaan geworden
zon zijn, werd algemeen geloofd; hijzelf
heeft het echter ten stelligste tegengespro
ken. Of hij inderdaad zooveel invloed
gehad heeft, dat het op zijn aandringen
geweest is, dat de Mooren Ceuta, dat
in Spaansche handen was gevallen, gingen
een door de zon Verschroeide Huid,
Schrijnen en Smetten.verzacht
geneest men met PU ROL
Bij Apoth.en Drogisten
Een gezant verdwenen.
Naar uit Reval gemeld wordt, is de
Estlandsche regeering ernstig verontrust
door de plotselinge verdwijning van Birk,
haar gezant te Moskou. Eenige dagen ge
leden was Birk van zijn post teruggeroe
pen, omdat hij bepaalde instructies van.
zijn regeering niet had opgevolgd en bo
vendien verdacht werd, de sowjet-regee-
ring belangrijke diplomatieke documenten-
in handen gespeeld te hebben. Birk is
daarop uit Moskou verdwenen, doch niet
te Reval teruggekeerd. Vermoed wordt,
dat hij de wijk heeft gienomen naar Ra-
rijs. De Estlandsche regeering heeft inmid
dels de archieven van haar gezantschap
te Moskou laten opvragen; het moet in
haar voornemen liggen het geheele per
soneel van het gezantschap te vervan
gen.
Rumoerig einde der Lagerhuis-zitting.
Nadat het debat in hef Engelsche La
gerhuis over hef regeeringsontwerp betref
fende den 8-uursdag in de mijnen zonder
incidenten verloopen was, brak tegen het
einde der zitting gisteravond een storm
los, toen Bridgeman, del minister van ma
rine, opstond om de besprekingen te slui
ten. De arbeidersafgevaardigden verwek
ten herrie en daagden den premier tiif
om de aanvallen te beontwooirden, die
in het debat waren gedaan op zijn be
langeloosheid in verband met zijn aandee-
len in de oude zalak zijner familie. Bald
win sprong op en noemde de beschuldi
gingen laster. Hij zeide, dat' hij, indien
hij van den oorlog gebruik had gemaakt,
nu rijk had kunnen zijn, met zijn geld te
beleggen in regeeringsfondsen of in het
buitenland. Doch hij gaf er de voorkeur
aan zijn geld in de Engelsche industrie
te beleggen en vijf jaar lang heeft hij
er niets voor ontvangen en hij verwacht
niet veel in de eerstvolgende jaren. De
premier ontkende odk miet nadruk, dat de
regeering eenigen invloed invloed op het
rapport der KolencamMissie zou uitge
oefend hebben. Het slot van zijn rede
werd begroet dooir luid gejuich der ar
beiderspartij.
Een geweldige herrie kenmerkte hel
vervolg van het debat. Bridgeman slaag
de er nief in zich verstaanbaar te ma
ken, waarop de Speaker het debat sloot-
Het Lagerhuis ging in vertoornde stem
ming uiteen. Eenige arbeidersleden be
gonnen de Red Flag t© zingen terwijl
er gestemd werd, doch daar werd gauw.
een einde aan gemaakt door den voorzit
ter.
De graven der Russische Czaren.
Toen de bolsjewiki in Rusland aan
't bewind kwamen, werden niet alleen de
geheime archieven, maar ook de graven
der voormalige czaren geopend. Hef ging
daarbij in de eerste plaats om kostbare
juweelen, die men hoopte ,te vinden, om
deze dan als staatseigendom te benutten.
In de Pefer-Paulsvesting te Petersburg
liggen de Russische: keizers van Peter de
Groote af, begraven. Het lijk van den
ook in onze geschiedenis welbekenden
czaar Peter werd in goeden staat gevon
den. Met bijzondere belangstelling opende
men de groeve van czaar Alexander. I.
Men kent de beweringen dienaangaande.
belegeren, is moeilijk te zeggen. In Spanje
nam met het wel aan en op grond daar
van werd hij bij koninklijk besluit van zijn
titels van hertog en Grande van Spanje
vervallen verklaard.
Zijn laatste levensjaren schijnen treu
rig en eenzaam geweest te zijn. Josepha
Ramos verliet hem; voortdurend moest bij
den Bassa door geld en geschonken te
vriend houden. Volgens de meeste levens
beschrijvingen heeft hij zich te midden
van den mengelmoes der Marokkaansche
bevolking nog bezig gehouden met het
fantastische plan om den Joodschen,
Christelijken mi Mohammedaanschen gods
dienst samen t© sinelten.
Arm en zonder vrienden is hij ten
slotte in 1787 te Tefuant gestorven. „Sic
transit gloria mundi", zoo besluit iemand
die eenige jaren geleden later in het
bezit kwam van den familiebijbel en de
nagelaten papieren van Ripperda; zijn
bericht over da laatste levensjaren van
dezen rusteloozen main. (N. R. Ot-)
