Wo 218
Zaterdag ft# Juni
e Jaargang
Üft
»2H
HET ADRES
A. WELKING
GOES HULST
Stoom tabaksfabriek
,9X)a Bltoriaan"
■A.p.do^Bjqqetqar «^C=
^sendaaf
NÊE1T PROEF.
4
Drukkers-Exploiianier
OOSTERBAAN LE C01NTRE GOES
Bureaux: Lange Vorsistraat 63—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
giMMMUgBaCTüayyW
Zij die zich mei 1 Juli op ons blad abon- j
neeren ontvangen de tot dien datum ver-
schijnende nummers gratis.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG,
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersfO.OS
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijke korting.
>r, itiwvairv».» «K
o.'tornar i u WMNMMni
Ost fiümmer bestset wit 2 blsdeti.
De heer de Wilde en de burgemeesters.
I-Iet stille jubilé van den heer de "Wilde,
waarbij wij Maandag even stil stonden,
bracht ons uit het leven van dpzen altijd
werkzamen man in de herinnering het
gïoote aandeel dat hij gehad heeft in
de omzetting van den volksgeest op het
punt van benoemingen.
De liberalen van destijds waren groot
geworden bij de leer dat de baantjes
slechts waren voor het verlichte „den
kend deel", en de menschen'van rechts
hadden zich al sinds jaren met de ge
dachte vertrouwd gemaakt dat zij te dom
waren om mee te dingen naar eenige
openbare betrekking.
Antirevolutionaire burgemeesters bij
voorbeeld waren, toen dr Kuyper in 1901
minister werd, witte raven, en boven den
Moerdijk was het, wat de Roomsch-Katho-
Jieken aangaat al evenzoo.
Van een gedetailleerd onderzoek naai
den stand van zaken te dezen opzichte
was de uitkomst, dat b.v. van de -j- 180
Gemeenten in Zuid-Holland toentertijd
slechls e 1 f een Antirevolutionair, slechts
drie een Roomsch-Katholiek, en even
eens slechts drie een Christelijk-Histo-
risch, en alle honderd-drie-en-
zestig overige een Liberaalals bur
gemeester bezaten. In Friesland stond hei
op de 43 Gemeenten: 36 Liberaal, 4 Anti
revolutionair en 3 Christelijk-Historiscb
In Noord-Holland met 144 Gemeenten
vond men 122 Liberale, 3 Antirevolutio
naire, 3 Cliristelijk-Historische en 6 R.-
Katholieke heeren. In Overijssel had men
op 61 Gemeenten 55 Liberale Burgemees
ters, 4 Roomsch-Katholieke dito, 1 Chr.-
Historisch man, en niet één enkel Antire
volutionair. In Drenthe sloeg men het
record met 32 Liberalen op de 33 Ge
meenten, Groningen had evenzoo al zijn
52 Gemeenten, met alleen Nieuwe-Peskela
als uitzondering, met Liberalen bezet. Al
leen in Zeeland stond 'tiets minder par
tijdig. Zeeland telde 103 Gemeenten; 79
hiervan hadden Liberale Burgemeesters
en 24 mannen van de oppositie, aldus
ingedeeld: 12 Roomsch-Katholiek, 11 Anti
revolutionair en 1 Christelijk-Historiscb.
Noord-Brabant en Limburg hadden over
't geheel Roomsche burgemeesters, het
welk te verklaren is uit het feit, dat wel
zelden Protestanten zullen gedongen heb
ben naar een gemeente met enkel Katho
lieke inwoners. Trouwens in Roomsche
gemeenten, waar ook nog een Protestant-
sche minderheid woonde, werden nog wel
■eens Liberale burgemeesters benoemd.
Denk maar aan Breda en Maastricht!
Dit geldt ook voor Zeeuwsch-Vlaande-
ren: Roomsche burgemeesters in Room
sche gemeenten; Liberale burgemeesters
in de overige, ook al vonnden daar de
Rechtschen een groote minderheid.
Boven den Moerdijk stond men ech
ter voor het ergerlijke feit: 539 Liberale
burgemeesters en slechts 67 uit de drie
kringen van de oppositie saam. En nu
moet men nog rekenen dat van 1888'91
onder het rechtsche kabinet-Mackay een
dertig Rechtsche burgemeesters zijn be
noemd geworden; zoodat van Liberalen
kant slechts een veertigtal niet-Liberalen
is benoemd geworden.
Aan dien wantoestand is toen, onder
het kabinet-Kuyper een einde gekomen;
en liet is de groote verdienste van den
heer de Wilde geweest dat hij destijds
krachtig daaraan heeft mee geholpen.
Liberalen van allerlei slag hebben hier
tegen wel gemopperd en gesputterd; doch
van lieverlee zijn ze hun ongelijk gaan
inzien, en de liberale opvolgers van Kuy
per hebben, op dat punt althans, steeds
in zijn geest gehandeld. De geest van het
exclusivisme, de uitsluitingsgeest is dood,
en zal niet herleven.
Dit komt in hoofdzaak hier van daan
■dat de Rechtsche burgemeesters over 't al-
gemeen nogal meeggevallen zijn, doch
voor een deel is het ook vrucht van het
initiatief van dr Kuyper die met krach
tige hand het roer omsloeg, en van de
Wilde's kloeke beleid.
De Wilde heeft er heel wat op het
paard geholpen, die er hem nu na ja
ren nog voor zegenen.
pen, in elk waarvan wordt gekozen liet
daarbij vermeld aantal leden der Eerste
Kamer:
Groep 1. Noord-Brabant, Zeeland,
Utrecht en Limbiirg: 13 laden.
Groep 2. Gelderland, Overijsel, Gronin
gen en Drenthe: 13 leden.
Greep 3. Noord-Holland en Friesland:
12 leden.
Groep 4. Zuid-Holland: 12 leden.
De helft van het aantal leden, dat wil
zeggen 25, treedt om de 3 jaar af.
Nu treden dit jaar de leden van groep
2 en 4 af; en in 1929 dia van groep
1 en 3. v
De verkiezing heeft plaats door de le
den van de Provinciale Staten. D'at zijn
derhalve de staten van Gelderland, Over-
ijsel, Groningen, Drenthe en Zuid-Holland.
De candidaatstclling heeft plaats den
tweeden Dinsdag in Juli, dus 13 Juli, en
de stemming 27 Juli.
De kandidatenlijsten worden op den dag
dei' candidaatstelling ingeleverd bij den
Commissaris der Koningin ter provinc ale
griffie van des voormiddags 9 tot des
namiddags 4 uur Elke lijst moet onthei-
teekend zijn door ten minste één lid
van de Staten der Provincie. Hetzelfde
lid mag niet meer dan één lijst ondertee
kenen.
De vier kiesgebieden zijn in de wet
zoodanig aangewezen, dat het aahtal in
woners, waarop ©era lid gekozen wordt,
in de vier groepen nagenoeg gelijk is.
Groep 1 en 3 tellen tezamen ongeveer
evenveel inwoners als 2 en 4. Bij de
samenstelling van het wetsartikel telden
1 en 2 elk ongeveer 1.7 miljoen; 3 en
4 elk ongeveer 1,6 miljoen. In Zuid-Hol
land wordt de provinciale zelfstandigheid
geheel behouden; terwijl in de drie andere
groepen samenwerking, zoo noodig oók
tusschen partijen, mogelijk is.
In 1923 gold elke stem, door de Sta
tenleden uitgebracht, naar gelang de pro
vincie waar zij was uitgebracht, in ver
band met de bevolking, voor het volgende
aantal stemmen:
Noord-Brabant 117, Zeeland 59, Utrecht
86, Limburg 100, Gelderland 120, Over-
ijsel 95, Groningen 82, Drenthe 61, N.-
Holland 171, Friesland 77, Zuid-Holland
208.
Deze getallen blijven, volgens art. 1141
der Kieswet, vaststaan tot aan een nieu
we volkstelling.
Wanneer de stemmenverhouding, bijv.
in Zuid-Holland, straks dezelfde is als
in 1923, dan zal het zijn, met inachtne
ming, dat de aantallen uitgebrachte stem
men met het daarvoor hierboven in aan
merking komend getal der stemwaarde
(208) vermenigvuldigd moet worden,
Staatk. Geref. lijst 2 stemmen (2 maal 208
is 416), Chr. Hist Unie 11 (2288), Plat-
telandersbond 1 (208), Anti-Rev. P. 16
(3328), Vrijheidsbond 9 (1872), g, D'. A.
P. 18 (3744), R. K. Etaatsp. 15 (3120),
Vrijz.-Dem. Bond 5 (1040).
voor Manufacturen
Dantea- en Kinilereonfectis
Tapijten - Gordijnen
Bedden - Ledikanten en
aanverwante artikelen is
De verkiezing voor de Eerste Kamer.
Den 27 Juli 1923 had voop de eerste
maal op den grondslag van do evenredige
vertegenwoordiging de verkiezing plaats
van de [eden der Eerste Kamer.
1 oor die verkiezing zijn volgens art. 112
van _de onlangs gewijzigd© Kieswet de
provinciën vereenigd tot de volgende groe
Toeneming van verduistering en verkwis
ting van staatsgelden.
Volgens de Krasnaja Gazeta nemen de
gevallen van verduistering en verkwisting
van staats- en coöperatieve gelden te St.
Petersburg nog steeds toe. In 1925 belie
pen de gepleegde verduisteringen te St.
Petersburg een totaal bedrag van 1.300.000
roebel, terwijl in de eerste 5 maanden van
1926-J"eeds een bedrag van 1% millioen
roebel is bereikt. Voor de maanden Janu
ari, Februari, Maart bedroegen de cijfers
resp. 294.822, 300.640, en 615.741 roebel.
Niet alleen het aantal verduisteringen
neemt toe, maar ook de omvang der ver
duisteringen stijgt sterk. In Februari be
droeg de gemiddelde omvang der verduis
teringen 650 roebel, in Maart 1,583 roebel.
Korte berichten.
-Na de mislukte pogingen van Bilnnd
heeft de Fransche president Doumergue
aan Herriot opdracht gegeven, een kabi
net te vormen. Deze heeft zich in begin
sel bereid verklaard. Men verwacht ech
ter, dat ook Herriot zijn pogingen zal
moeten .opgeven.
Naar de Roel verneemt, valt de laat
ste weken to St. Petersburg een aanmerke
lijke uitbreiding van besmettelijke ziekten,
als buiktyphus, dysenlherie, roodvonk en
diphteritis te constateeren. Ook doen zich
gevallen van slaapziekte voor.
De Belgische minister van financiën
heeft nogmaals een aatal vrijwillige bedra
gen tot stijving van de schatkist, van par
ticulieren ontvangen. Ook hebben verschei
dene personen hem schriftelijk laten we
ten dat zij van hun recht op oorlogs
schadevergoeding afstand doen ten bate
van het Rijk.
^imHABOTs
Hoofdpijn-Tabletten 60 ct
Laxeer-Tabletten 60 ct
Zenuw-Tabletten75 ct
Staal-Tabletten 90 ct
Üfiaag-Tabietten75 ct
Bij Apolh en Drogisten
De onbewaakte overwegen.
Na liet onlangs plaats gehad hebbend
ongeluk op een ónbe waakten overweg bij
Goor werd gevraagd, waarom niet een
electrisch of automatisch instrument kan
worden uitgedacht, door het naastbijzijnd:
station te bedienen, waardoor bijv. 100
meter voor de aankomst van den trein
lig een onbewaakten overweg, een flink
groot, zichtbaar signaal in beweging wordt
gebracht, des avonds en des nachts ver
licht en alles zoo duidelijk, dat de auto
mobilist of motorrijder onfeilbaar ver
wittigd is, dat een trein nadert.
Naar aanleiding hiervan deelt de „O.
H.C." mede, dat deze zaak de volle aan
dacht van Waterstaat heeft. Van het
hierboven bedoelde elóctrische of
automatische waarschuwingsapparaat be
staan reeds verschillende systemen, die in
verschillende landen, bijv. in Frankrijk en
•Italië,ook reeds op spoorlijnen, door stoom
treinen "bereden, gebezigd worden. Het
blad meent te kunnen aannemen, dat bin
nen niet al te langen tijd ook in ons land
de onbewaakte overwegen afdoende be
veiligd zullen worden.
W ij z i g i n g van de Visscherijwet.
Volgens het 3e lid van art. 15 der Vis
scherijwet moet vóór 1 Juli van dit jaar
een ontwerp van wet worden ingediend,
waarbij dit artikel wordt herzien. Het
artikel, waarvan hier sprake is, geeft de
bevoegdheid, bij algemeenen maatregel
van bestuur bepalingen vast te stellen
en daarbij voor de regeling van de vis
scherij in een gedeelte der Zuid-Holland-
sche en Zeeuwsche stroomen af te wij
ken van de voorschriften der wet.
Naar de N. R. Crt. verneemt, ligt het
echter niet in de- bedoeling, het vissche-
rijbfestuur in die wateren gelijk temaken
aan dat in het overige deel des lands!.
De belanghebbenden in Zeeland, die ge
hoopt hadden, dat het toezicht op de
Visscherijwet en haar uitvoeringsbesluiten
zou worden afgescheiden van het bestuur
der domeinen en evenals in andere vis-
scherij-districten onder directe leiding van
een inspecteur-districtshoofd zou komen,
zullen zicli dus teleurgesteld zien.
De belangrijkste wijzigingen, welke in
het binnenkort te verwachten wetsont
werp zullen worden voorgesteld, moeten
de visscherij in de rivieren en binnen
wateren betreffen en in het bijzonder ten
doel hebben, de intensieve uitoefening van
die visscherij tegen té gaan.
Seinproeven.
Het „Hbld." verneemt, dat bij Wychen
proeven genomen zullen worden met de
seinen, die den treinenloop in ons land
regelen.
Men wil n.l. de seinarmen doen ver
vallen en ook overdag door middel van
gekleurde lichten, zooals des nachts ge
schiedt, het verkeer regelen.
Behalve in Wychen zal ook het nieuwe
systeem worden toegepast op de groote
hefbrug in de Koningshaven te Rotterdam
Van dit nieuwe systeem wordt minder
onderhoud verwacht, omdat er geen be
wegelijke deelen meer zullen zijn en hier-
doór ook de aanleg eenvoudiger "wordt.
Ook zijn er punten waar armseinen moei
lijk te .plaatsen zijn, bijv. in bruggen en
op geëiectrificeerde baanvakken, tengevol
ge der masten met bovenleiding.
Gisteren (Vrijdag) werden de oude sein
palen weggenomen en de borden, die tot
dusverre de automatische seinen aan liet
gezicht onttrokken, verwijderd.
Bij het nieuwe stelsel staan de seinen
normaal óp veilig, in tegenstelling met
de door personeel bediende toestellen.
Rijdt nu een trein door een blok, dat?
beschermd wordt door een automatisch
sein, dan komt dit onmiddellijk op on-
veilig en wordt weder automatisch-veilig
i zoodra de trein het blok heeft verlaten.
Onder partij-genooten.
i' De discussie tusschen Stenhuis en zijn
bestrijders in de socialistische pers is
nog steeds niet bijzonder hartelijk. In
„Het Volk" van eergisteren geeft Ir J.
i Goudriaan Jr hem weer zooals dan
wel eens gezegd wordt „voor eenige
j stuivers". Hij schrijft een ingezonden stuk
onder het opschrift: „Stenhuis, de laste-
raar. Een geschiedenis van geweld, ver-
geetachtigheid en moraliteit".
5 Stenhuis had in „De Strijd" aan Ir
Goudriaan's adres geschreven:
„We wezen er reeds eerder op, dat de
heer Goudriaan een der scherpzinnigste
en bekwaamste verdedigers is van de
ondernemersklasse en hare belangen. Dat
hij nog lid is der S. D. A. P. bewijst alleen
hoe sterk oude banden nog kunnen zijn,
als ze uit een oogpunt van moraliteit
reeds verbroken behoorden te zijn."
En Ir Goudriaan antwoordt nu:
„Ik heb geen zin Stenhuis over het
bovenstaande opnieuw ter verantwoording
te roepen.
Iedereen voelt de bittere humor: de
volslagen gedesavoueerde, maar nog altijd
maar niet afgetreden voorzitter van het
N.V.V. schrijft over: het verbreken van
banden uit een oogpunt van moraliteit.
Drie dagen nadat de hoofdbesturenver-
gadering van het N.V.V. zijn houding met
vrijwel algemeene stemmen heeft verloo
chend en hem een stevig slot op den
mond beeft gelegd voor de toekomst.
Een dergelijk man mag gerust nog wat
naschelden als dat nu eenmaal zoo
in zijn natuur ligt.
Het woord van Stenhuis beleedigt niet."
Chr. Boeren - en Tuindersbond.
Donderdag hield de Chr. Boeren- en
Tuindersbond te Enkhuizen zijn jaarver
gadering gehouden.
De vergadering werd door Prof. Mr
P. A. Diepenhorst geopend. Deze handelde
over: „Nationaal en internationaal in het
landbouwbedrijf"..
De tijd is voorbij, zeide spr., dat de
boer onbeperkt troonde op zijn hoeve
en niet verder ziet dan de torenspits
van zijn dorpstoren. De auto is het sym
bool van de expansieve kracht, die ook
aan het agrarisch bedrijf zijn afgesloten
karakter heeft ontnomen. Maar nu komt
het internationaal vereenigingsleven als
een symptoon van deze expansie naar
boven, en doen zich allerlei moeilijkhe
den voor. Vooral bij den ruil blijkt dit
stérk en wordt onze export zwaar belem
merd. De vraag klemt, in hoeverre Ne
derland de plicht en het recht heeft, be
schermend op te treden voor het be
drijfsleven. Er moet gewaakt worden te
gen lichtzinnig cosmopolitisme en over
spannen nationalisme; de beide polen van
het gevaar. Ook hier zijn de invloeden
en gevolgen van den oorlog zeer duidelijk
merkbaar. Vóór dien tijd een sterke po
ging tot wereldverbroedering, terwijl nu
zelfs optimisten als Zaalberg schier tot
wanhoop worden gebracht.
Tegenover het holle internationalisme
staat het nationale besef in het tee ken
der kracht. Toch moet ook gewaakt tegen
onheilig patriotisme, maar de christen
heeft hier tegen zijn wapen. De liefde
tot het hemelsche vaderland zal en moet
altijd grooter zijn dan die voor het
aardsche.
Evenmin als we nationale ontwapening
willen op defensiegebied, mogen we ons
aanstellen als weerloozen op het econo
misch terrein. Daarom juist dient het
tarief te worden verhoogd. De laatste
jaren overtreft de invoer onze uitvoer
met rond 700 millioen gulden.
Lijdelijkheid, klinkt dierbaar, maar in
de practijk geeft de lombard hier geen
halve cent. Energiek hebben we dus ook
en vooral als georganiseerde christenman
nen op te komen voor eigen recht, na
tionaal en internationaal (applaus).
Aan het jaarverslag van den secreta
ris ontleenen we, dat het ledental in de
stijgende lijn gaat en opklom tot 3000.
De heer P. J. Kolijn is als vast propagan
dist aangesteld.
Voorzitter en secretaris werden als zoo
danig herbenoemd.
's Middags werd het woord gegeven aan
Dr J. A. Nederbragt, van 's-Gravenhage,
die sprak over: „De export van Neder-
landsche land- en tuinbouw-producten".
Ten slotte sprak Dr De Vrijer, Ned.
Herv. predikant te Amsterdam, naar aan
leiding van Handelingen 285, welke rede
met onverdeelde aandacht werd beluis
terd.
Na de vergadering begaven zich de
georganiseerde 'land- en tuinbouwers naar
de mooie,groote "VVesterkerk, om te luis
teren naar het orgelspel van den heer
R. G. Crevecoeur. Daarna vereenigde men
zich aan een diner.
Gisteren gingen de heeren op excursie
ec/ejoor?eerd
met hijzondere nauwkeurigheid vervaar
digde rooktabak. Onze veeljarige ervaring
komt de kwaliteit ten goede.
MORIAAN BAY munt uit in geurig
heid en zachten smaak.
40 cent per half pond. - i
naar verschillende groote zaken, zoowel
als naar te veld slaande land- en tuin-
bouwgewassen; ook de uitgebreide bloem
zaad en bollencultuur werd niet vergeten.
Tweede Kamer.
De Tweede Kamer verwierp gisteren
met 3533 st. na scherpe debatten (de
heer Duys stelde zich weer op de be
kende wijze aan) een voorstel van de
regeering om aan de Naardensche kwee
kers een behoorlijke tegemoetkoming te
geven in de schade, welke zij geleden
hebben door de inundatie (onder-water-
zetting) door de militairen. Daarna nam
zij mef 5215 st. de conclusie der rap
porteurs aan om een volledige schadeloos
stelling te geven. Minister de Geer had
tevoren verklaard, dat hij aan dit voor
stel geen uitvoering zou geven.
Allerlei.
Een conferentie van den directeur-gene
raal van den Arbeid met de werkgevers-
en werknemersorganisaties in het me
taalbedrijf leidde tot het besluit dat in
het scheepsbouwbedrijf de werktijd ge
durende 6 maanden 51 uur per week zal
bedragen.
Dr Kortenhorst heeft den Ministers van
Financiën, Buitenl. Zaken en Arbeid, ver
zocht een onderzoek in te stelled naar
omvang en karakter van den abnormalen
invoer van artikelen uit België en Frank
rijk in ons land.
,-a
Voor de Arr.-Rechtbank te Middel
burg op Donderdag j.l. heeft de beëediging
plaats gehad als Makelaar en Taxateur
van den heer W. L. R. J. Lekker te
Goes, oud-agent der Rijksverzekeringsbank
Dinsdag 29 Juni a.s. bezoekt de Com
missaris der Koningin de gemeenten Cad-
zand, Sluis en Retrancliement.
Middelburg. De uitvoering van het Mid-
delburgsch Muziekkorps had gisteravond
meer belangstellenden getrokken dan ver
leden week en de verschillende nummers
hadden de aandacht, die zij zoo ten volle
verdienden.
Gisteren werd door een jongen op
het politiebureau gebracht een poesje, dat
volgens zijn mededeeling uit een auto was
gevallen. De eigenaar kan daar het diertje
dus terug krijgen.
Goes. „Handelsbelangen" besloot in zijn
ledenvergadering met alg. stemmen aan
den Gemeenteraad te verzoeken een ver
ordening op de winkelsluiting vast te stel
len, waarin de sluiting der winkels wordt
bepaald op 8 uur r.ni. en des Zaterdags op
10 uur nm., terwijl des Zondags algeheele
sluiting wordt verplichtend gesteld. Van
harte hopen wij, dal zulk een verordening
tot stand komt en (dit in 't belang der
winkelbedienden) dat de Chr. feestdagen
met de Zondagen worden gelijkgesteld, op
dat de concurrentie geen oorzaak zij, dat
aan de bedienden de enkele vrije dagen,
die ze per jaar hebben, worden ontnomen.
Schore. In den nacht van Donderdag op
Vrijdag is ingebroken in de schuur van
den landbouwer B. Men had zich toegang