KWaTTA'®»
Binitlattl
1! tie Promie,
beter dan Goed: DE BESTE
Kerkaieuws.
ben. Briand heeft verklaard, dat hji een
concentratie-kabinet wil vormen, en zoo
noodig een beroep zal doen op personen
buiten het kabinet. Het is beken 1, dat er
ernstig over gedacht wordt, ook Herriot
en Poincaré in het kabinet op te nemen.
De radicalen hebben echter ten op
zichte van Poincaré huh veto uitgespro
ken. Zij zijn niet tegen een concentratie-
kabinet, mits bij hen de leiding berust.
Zij eischen vijf portefeuilles voor zich op.
Het is echter niet waarschijnlijk, dat
Briand die zal toestaan.
Hen is in politieke kringen weinig op
timistisch gestemd ter zake van het ver
loop dezer kabinetsformatie. Vrij alge
meen blijft men' Poincaré als den opvol
ger van Perét noemen.
Dat Briand nogmaals formateur en mi-
nister-prpsident zou zijn, werd algemeen
verwacht. Er is blijkbaar een flinke Bri
and-meerderheid in het KabinetMaar
Briand is geen financier. De groote vraag
is dan ook: wie zal minister van finan
ciën worden, zoo schrijft het Vaderl.
Eigenlijk is er nog een belangrijker
vraag: kan het land nog wel van de ver
dere inflatie gered worden?
Er zijn sinds Juni 1924 reeds acht
ministers van financiën geweest. Thans
moet de negende gevonden worden.
Er is weer sprake van Caillaux en van
Poincaré. De eerste schijnt echter vast
besloten te zijn, alleen nog als minister-
p resident zitting te nemen in een
kabinet. De jammerlijke mislukking van
zijn laatste ministerie, die een gevolg was
van zijn gebrek aan vrijheid in het mini
sterie, is voor hem een wreede les
geweest. Wat Poincaré betreft, die is ook
geen financiëele specialiteit.
Men verneemt nu een en ander over
de oorzaken van den val van Peret. Die
genen die werkelijk de consolideering van
den frank wenschen, hebben hem
vooral twee ernstige fouten te verwijten.
In de eerste plaats heeft hij het Morgan -
fonds verbruikt en niet alleen, zooals men
oorspronkelijk dacht om er franken mee'
te koopen, maar tevens om met de aldus
gekochte franken de titels der niet-ge-
consolideerde schuld, welke 20 Mei ver
viel, te betalen. Dit is min of meer een
geheime manipulatie geweest. Volgens de
officiëele mededeelingen heeft de Bank
van Frankrijk slechts 655 milliosn moeten
voorschieten om aan de behoeften van
dien zeer gevreesden vervaldag te vol
doen. Thans blijkt echter, dat de met de
Morgan-dollars gekochte franken ook daar
toe gebruikt werden; zoodat men niet
j655 millioen maar 2.5 milliard heeft noo
dig gehad.
Bij de tweede fout was het nog niet
"uitvoering gekomen; men had daar slechts
met een plan te doen, maar volgens velen
het allergevaarlijkste plan, dat een
Fransche minister van financiën op dit
oogenblik kan hebben.
Peret wilde namelijk het „plafond uni
que" invoeren. De schatkistbons en de
bons der nationale verdediging, zoo rede
neert hij, zijn toch net zoo goed vorde
ringen op den staat als de bankbiljetten;
waar er thans GO milliard bankbiljetten
mogen zijn kan men dat maximum eigen
lijk rustig verhoogen met de 40 milliard
schatkistbons en de 40 milliard bons van
het Nationaal Crediet. Zolo krijgt men
'dan het „plafond unique' van 150 milli
ard. De schuld van den staat wordt daar
door immers met geen cent verhoogd.
In die heele redeneering wordt echter
iover het hoofd gezien dat weliswaar de
schuld niet wordt verhoogd, maar de hoe
veelheid in omloop zijnde biljetten wel.
Die zou meer dan verdubbeld worden
en wel zeer spoedig, want wie -zal schat
kistbiljetten in zijn brandkast laten lig
gen wanneer hij weet dat het aantal bank
biljetten met den dag talrijker wordt. Bij
1de instelling van het plafond unique zou
iedereen zich haasten om zijn bons en
schuldbewijzen voor bankbiljetten in te
ruilen en om daarmede dan de uit de
Duitsche inflatie-periode welbekende jacht
naar „Sachwerte" te ondernemen. Het
leven zou in nog sneller tempo dan thans
duurder worden Nen zou waarschijnlijk ten
slotte ook het „plafond unique" van 150
milliard zelf doorgebroken worden en de
inflatie geheel aan zijn eigen monsterach
tige kracht overgelaten zijn.
Dit gevaar schijnt nu met Peret's af
treden, geweken te zijn. Is het daarom,
Öat de frank gisteren weer iets beter
was?
Korte berichten.
Met 113 tegen 107 stemmen is gis
teren een in het Canadeesche Lagerhuis
bij verrassing ingediende motie van wan
trouwen in de regeering geketst. De op
positie had partij willen trekken van de
afwezigheid van vele aanhangers der re
geering en de motie kwam plotseling van
de achterste banken der conservatieven.
Het debat werd echter gerekt, totdat de
afwezigen bij elkaar waren getrommeld.
Om de kolenconcurrentie met En
geland te verscherpen heeft de Russische
regeering een plan ontworpen vóór het
aanboren van nieuwe schachten. In het
Donbekken alleen - zouden er 63 worden
aangeboord. Zij verwacht een zeer groote
vermeerdering van de productie.
Bij de Russische Suikertrust zijn
ernstige malversaties ontdekt, welk een
bedrag van ruim 100.000 roebel beloopen,
Konouchouv, de hoofd-schuldige, chef van
de transport-afdeeling, is spoorloos ver
dwenen.
In antwoord op de Engelsche nota
wijst de Sovjet-regeering erop, dat er in
de Sowjet-unie geen verbod tot verzen-
ding van geld naar het buitenland be
staat. De eenige beperking is de ver
plichting om een vergunning te krijgen.
De regeering kon de vakvereenigingen niet
verbieden, geld naar Engeland te zen
den tot hulp voor de vakvereenigingen in
een ander land. De Sovvjét-regeering zegt,
dat dat geld niet door haar, maar dooi
den centralen raad van vakvebeenigingen
gezonden is.
De burgemeester van Nantes heeft
geweigerd toe te stemmen in een nieuwe
verhooging van den prijs van het brood
die reeds is goedgekeurd door de pre
fectorale overheid. De bakkers te Nantes
dreigen nu morgen hun zaken te sluiten.
In het Noorden van Italië zijn telkens
onweeren en stijgen de rivieren. Te Bari
daarentegen heerscht een tropische hitte:
30 graden in de schaduw.
In den nacht van Maandag heeft
zich in het kanaal AntwerpenLuik aan
sluis 2 bij Moll, waar een nieuw Sas
gebouwd wordt, een ernstige dijkverzak-
king voorgedaan, waardoor een massa slijk
voor ide oude sluis gevloeid is. De vaart
zal daar minstens 2 weken gestremd zijn.
Naar de „Daily Express" meldt, heb
ben de Duitsche en Hongaarsche afge
vaardigden voor de internationale confe
rentie van bouwvakarbeiders, welke van
daag te Londen zal worden geopend, geen
visum voor de reis naar Engeland kun
nen krijgen. Naar verluidt, is het visum
geweigerd naar aanleiding van een inge
steld officieel onderzoek naar de politieke
bedrijvigheid der afgevaardigden.
De Britsche regeering zal volgende
week een wetsvoorstel indienen, waarbij
de achturen-werkdag in de mijnen zal
worden toegestaan.
Van den boven-, zoowel als van den
beneden-Rijn wordt verder stijgen van het
water gemeld.
Volgens een bericht uit Moskon zijn
bij een hevigen hagelstorm in de buurt
van Gharkof 1500 schapen- en veel ander
vee om het leven gekomen.
Naar uit Weenen gemeld wordt, Is in
het dorp Diendorf bij Aigen (Opper-Oos-
tenrijk) een groote brand uitgebroken, die
aangewakkerd door een hevigen storm
het heele dorp verwoest heeft.
Toen Dinsdagavond in den Berlijn-
scheü gemeenteraad de hegrootmg ira
stemming werd gebracht, vergiste de voor
zitter zich hij het tellen der stemmen. Hiji
telde 88" stemmen voor en 88 tegen en deel
de daarop mede, dat zooals de wet voor
schrijft, de begrooting verworpen was. La
ter, toen de stemmen nog- eens werden na
geteld, bleek het, dat 89 raadsleden voor
en 88 tegengestemd hadden en dat de Be-
grooting dus was goedgekeurd.. Om pro
testen te vermijden, zal rra in dc-n-lóop der
volgende week nogmaals over d'e begsoo-
ting worden gestemd!
I
16 agenten van de sehupo;, die oog
luikend hebben toegestaan, dat enkele Be
kende lokalen in het centrum van Berlijn
na bet sluitingsuur voor het publiek toe
gankelijk hieven en daarvoor vair de eige
naars steekpenningen heölien ontvangen,
zijn in hechtenis genomen. De lokalen zul
len worden gesloten en d'e eigenaars we
gens omkooping terecht' staan.
Te Giampino Bij Rome is gisteren een
soortgelijk luchtschip als de Norge, waar
mee Amundsen en Nobile over ah-Nbcnd-
pool gevlogen zijn,, in binnd geraakt en
totaal vernield.
De Eerste Kam.ervwkieainigen.
Bij de- Eerste Kamer-verkiezinge® in
1923 heeft,.naar men zich-herinnert, ©ver
leg plaats gehad tusschen de Sociaal-
en de Vrijzinnigdfemocraten, hetgeen o.a.
tot resultaat had,, dat de sociaal-dc-naocra-
tisclie Statenleden in Zuid-Holland de
Vrijzinnig-democraten steunden* soodat
deze laatsten daardoor mr Slmgpnberg
in de Eerste Kamer konden brengen, ter
wijl in de groep Gelderland, Qiïerijsél,.
Drente- -en Groningen de- Vrijzhmng-demo-
craten de Socialisten ste-unden lot hek
verkrijgen van «en extra-zetel.
Naar men weet, hebben dit jaar Eerste-
Kamerverkiezingen plaats in de- groep Z
Holland en in de groep Gelderland, Over-
ijsel, Drente en Groningen. E'u ook thans
heeft, naar de „Tel." verneemt, overleg
plaats gevonden tusschen de Vrijzinnig-
democraten ©n de SJ/.A.P., hetgeen er
toe geleid heeft, dat dit jaar dezelfde
afspraak zal gelden als in 1923, ten aan
zien van de bovengenoemde provincie-
groepen heeft gegolden, om aldus het
behoud van de zetels te verzekere» van
de heeren Slingenberg en Hermans..
Het autobusontwerp.
Verschenen is 'tVoorl. Verslag van de
commissie van rapporteurs der Eerste
Kamer over bet ontwerp vaa wet tot
wijziging van de wet van 13 April 1880
betreffende de openbare middelen van
vervoer, met uitzondering van de spoor
wegdiensten.
Vrij algemeen werd dit wetsontwerp toe
gejuicht. Sommige leden meenden even
wel, dat de ondernemers van autobus
diensten, welke tot het in werking treden
van deze wet hun bedrijf hadden uit
geoefend, met grootere tegemoetkoming
hadden kunnen zijn behandeld. Andere
leden konden deze meening niet deelen
en waren van oordeel dat een termijn
van zes maanden voldoende is voor de
bestaande ondernemingen om zich aan
te passen aan den nieuwen toestand.
Weder - andere leden wezen er echter
op, dat bestaande ondernemingen gevaar
loopen, van Gedep. Staten de vereischte
vergunning niet te bekomen, hetgeen zij
onbillijk achtten, temeer omdat geen waar
borgen voor schadeloosstelling worden ge
geven.
Ook werd de opmerking ge naakt, dat hij
het bestaan van twee diensten op een zelf
de traject het geval zich allicht zou kun
nen voordoen, dat één dier diensten zou
moeten vervallen. Men vroeg of het niet
goed zoude zijn te dien aanzien eenige
regeling te treffen.
Verder werd de wensehelijkheid uitge
sproken, dat de wet niet zóó zou worden
toegepast, dat de particuliere concurrentie
al te zeer zou worden belemmerd.
Ten slotte wenschen enkele leden er
bij den Minister op aan te dringen, dat
deze zijn aandacht zoude schenken aan
het vraagstuk der verzekering van de per
sonen en goederen die worden vervoerd,
en vroegen zich af, of 't niet mogelijk zoude
zijn de verzekering te centraliseeren en
alle ondernemingen van vervoer daarin te
doen bijdragen.
Willemstad vesting af.
Onlangs is opgeheven de „Vesting Wil
lemstad", het fort „De Hel" en de verdedi
gingswerken bij de Bovenslrris.
Ongetwijfeld is dit voor de gemeente
Willemstad een verluchting en geen won
der dat bij het bericht hiervan, van bijna
alle gebouwen de driekleur wapperde.
Ruim 300 jaren heeft het oude stadje
tusschen zijn wallen opgesloten- gelegen.
Wel is waar vormden ze met hun breede
grachten, omzoomd door hooge iepen en
struikgewas, het eenige natuurschoon,
maai"' ze waren tevens een echte belemme
ring, daar geen enkele uitbreiding buiten
de wallen mocht plaats vinden.
Het gemeentebestuur heeft reeds Beslo
ten om' deze gronden in eigen bezit te krij
gen, zo&dat voortaan vrij buiten de wallen
kan gebauwd worden. B. en W. zullen ech
ter toezim, dat het natuurschoon niet aan
getast wordt en het oude aspect bewaard
blijft. (Teil)
M A- R- Zimmerman.
Naar dë N. R- Gh verneemt, zal mr
A. R. Zimmerman, wiens taak, zooals ta
kend is, op 30 dezer afloopt, reeds enkele
dagen daarna- W-eene-n verlaten en ver
volgens met zijn familie te Oosterbeek
verblijven hot aan zijn op 20 Juli be
paald vertrek naar Amerika, waar hij,,,
op uitnoodiging van verschillende- instel*
lingen, lezingen zal houden. Het bericht,
dat hij te Weenen zou blijven wonen,
is, evenals alle- andere daaraan vastge
knoopte geruchten, volkomen uit de lucht.:
gegrepen.
Arm, Waar niet zuinig.
Het bestuur van de alg. vereen, voor
f Vreemdelingenverkeer heeft zich onlangs
tot de pers gewend met een jammerklacht
over den toestand, waarin de financiën
verkeeren. Slechts f 15000 sub sidie geeft
"het Rijk. Daarbij moet de vereeniging
„naar den kelder", tenzij er meer steun
komt, betoogt het b-esiuur.
Op de heden te Zandvoort bijeenko
mende jaarvergadering zal de ongunstige
toestand scherp onder het oog worden ge
zien. Hoe- men zich dat voorstelt te doen,
blijkt uit de- volgende- verkorte congres
agenda;
Woensdag: Officicele ontvangsi, D-iner.
DonderdagVergadering!! Dejeu
ner, Tramrit, Orgelconcert, Officioele ont
vangst, Autotocht, Diner, Bal,
Vuurwerk.
Vrijdag: Autotocht, Dejeuner, Bezichti
ging, Diner, Concert.
Kransleggingop het graf van
D ff>R u y t e r. -
Gisteren heeft de Amerikaansche vice-
admiraal Roger Welles, commandant van:
een Am. oorlogsschip, dat in de Amster-
damsche haven ligt, een krans gelegd op,.
het graf van De Ruyter in de Nieuwe Kerk
te Amsterdam,
Even na tienen, marcheerde een com
pagnie mariniers en een afdeeling matro
zen van het Amerikaansche oorlogsschip-
den Dam op, voorafgegaan door dé
scheepskapek Aan het hoofd werd de-
Amerikaansche vlag gedragen. In den.
stoet werd meegedragen een groote lau
werkrans met daaraan rood, wit en blau
we linten Tusschen twee dichte rijen van
belangstellenden door schreden de man
schappen- den hoofdingang der Kerk aan
de Damzijde binnen, en werden opgesteld'
in het koor- ter weerszijden.
Daarna traden, terwijl van het- orgel
zachte muziek weerklonk, de autoriteiten
het koer binnen.
Het waren, behalve de Amerikaansche
vice-aiiniraal, de kommandant van de
Pittsburgh, henevens verschillende officie
ren van dien bodem; kolonel Prillevitz,
commandant van de marine te Amster
dam, terwijl de burgemeester van Amster
dam, de lieer De Vlugt, en de- heeren Von
Maukhauer en Six, secretarissen van de
Nederlandsch-Amerikaanscbe Kamer van
Koophandel volgden.
Terwijl allen zich in eerbiedige stilte
voor het praalgraf van onzen grooten na
tionale» zeeheld schaarden, zong mej. Di
Moorlag plechtig en schoon van het orgel:
Bitten en Die Ehre Gottes aus der Natur,
beide van Beethoven.
Daarna trad vice-admiraal Welles het
hek voor de tombe binnen om aan den voet
daarvan de lauweren neer te leggen en
daarna diep te buigen. Vervolgens speelde
de kapel van de Pittsburgh eerst: The star
spangled banner en daarna het Wien
Neerlandsch Bloed, terwijl officieren en
bemanning van de Pittsburgh het militaire
saluut brachten.
Kolonel Prillevitz dankte uit naam van
de Nederlandsche marine met een kort
woord voor de eer, aan de nagedachtenis
van de Ruyter gebracht. Tot slot zong mej.
Di Moorlag: Kommt Seelen, dieser Tag,
van Bach.
Na afloop van de eenvoudige maar in
drukwekkende plechtigheid maakten de
Amerikanen een rondgang door de kerk.
Toen zij voor het groote gedenkraam wa-
u
ren aangekomen, speelde de organist het
Wilhelmus. Hiermede was het huldebetoon
geëindigd.
Allerlei.
De Vereeniging van Ned. Tapijtfabri
kanten uit in een adres aan de Tweede
Kamer haar bezwaren tegen het ont
werp -Weeldeverteringsbelasting.
D'e directeur der Lijm- en Gelaiine-fa-
b-riek te Delft, heeft geconfereerd met de
bestuurders der vakbonden. Hij stelt nu
voor de loonsverlaging terug te brengen
van 10 procent op 71/2 procent, de premie
voor extra-Zondagsdienst van 100 op 60
procent, voor den vasten Zondagsdienst
van 50 op 30 procent. De hoofdbesturen
zullen met hun organisaties nader over-
deze nieuwe voorstellen beraadslagen.
Op het gisteren te Utrecht gehouden
congres van den Centralen Bond van Post-
Tel. en Tel.-personeel werd het voorstel
tot aansluiting bij het N. V. V. verwor
pen met 124 tegen 85 stemmen.
De federatie van Werkgeversorganisa
ties in het boelulrukkersbedrijf besloot in
haar vergadering te Maastricht de collec
tieve arbeidsovereenkomst met de werk
nemersorganisaties te verlengen.
In de strafgevangenis te Groningen; is
op verzoek van de regenten en met toe
stemming van den minister van Justitie,
begonnen de gevangenen te onderrichten
in lichaamsoefeningen. Twee middagen per
week zal men voorloopig als proefneming
de gevangenen hiermede bezighouden.
- Opgepast. Dinsdag vervoegde zich
bij de politie te Vlissingen een Ëngelsch
sprekende man, type zeeman, verzoe
kende voortgeholpen te worden naar
Breskens. Hij -deed een zeer aandoenlijk-
klinkend verhaal om de politie te doen
gelooven, dat hij te Ter Neuzen zijn schip
was misgeloopen en nu naar Ostende
wilde, alwaar zijn schip zou liggen. Hij
vertelde o.a. als Amerikaansch soldaat
in den oorlog te zijn geweest en daarbij
een oog te hebben verloren.
Het verhaal kwam der politie evenwel
ongeloofwaardig voor. Het bleek dan ook
al heel spoedig dat reeds in 1922 de
hoofdcommissaris van politie te Rotter
dam tegen bedoelden persoon had gewaar
schuwd in „Het Algemeen Politieblad"
omdat hij door allerlei naar oplichting;
riekende practijken bij verschillende auto
riteiten om reisgeld had gevraagd.
De man, een rasechte- Hollander, viel
dan ook door de mand en werd zonden
te worden voortgeholpen,, weer op vrije
voeten gesteld. Men zij gewaarschuwd,
als hij elders zijn truc wil uithalen.
Bij beschikking van den Minister van
Financiën is de ontvanger der directe be
lastingen, invoerrechten en accijnzen L.
F. J. la Rose verplaatst van het kantoor
der directe belastingen, invoerrechten en
accijnzen te Simpelveld naar het kantoor
der directe belastingen en accijnzen te
Goes.
Een merkwaardig j u b i 1
Een merkwaardig jubilé heeft dezer dagen
de familie Maertens te Hulst gevierd. Het
was namelijk honderd jaar geleden dat
deze familie in rechte lijn was verbonden
aan den polder Beoosten en BewestenMij
te Axel, de grootste van Oost. Zeeuwsch-
Vlaanderen. In 1826 nL werd de heer H.
M. Maertens tot ontvanger van den pol
der gekozen. In 1830 opgevolgd door zijn
zoon, den heer Ph. J. Maertens, werd deze
in 1889 op zijn beurt weder door diens
zoon, den heer Henri L. J. Maertens, op
gevolgd. Deze neemt tot op den huicügen
dag met groote nauwgezetheid zijn ambt
waar. Hij is thans 78 jaar oud.
Door den Commissaris der Koningin
zijn in de gezondheidscommissiën ts Mid
delburg, Veere, Vlissingen, Zierikzee, Tho-
len, Goes, Kruiningen, Hulst en, Neuzen
herbenoemd tot lid respectievelijk de hee
ren J. A. Vertregt te Middelburg,, Jhr. W.
Z. v. Teijlingen te Oostkapelle, M. G. Braat
te Vlissingen, W. H. Ittmann te Brouwers
haven, M. de Jong te Tholen, H. R. Fol-
mer te Driewegen, J. Lindenhergh Gz. te
Wemeldinge, P. F. Voet te Hontenisse en
J. C. Bom te Axel en is benoemd tot lid
in de gezondheidscommissie te Oostburg de
heer J. de Hu21u, arts te Aardenburg.
Installatie. In- de vergadering
van den Gemeenteraad van Noordwelle
van Dinsdag jl. is de heer J. J. de Bruijne,
gekomen uit Goes, beëedigd als, secretaris
ontvanger dier gemeente.
De burgemeester merkte op, dat de naam
De Bruijiie in deze gemeente geen vreemde
klank is, en hij kan niet ontkennen, dat
dit feit bij de benoeming van groot belang
is geweest. „Het is levendig te begrijpen,
mijnheer de Bruijne, aldus spr., dat gij op
Uw leeftijd en niet Uw kennis, niet naar
Noordwelle zijt gekomen, om hier uw ge-
heele leven te slijten. Gij wilt hoogerop.
Maar, alhoewel met dat feit voor oogen,
zoo willen wij toch hopen dat de jaren, die
ge te midden van ons zult doorbrengen,
aangename voor U zullen zijn. En wanneer
gij beseft, dat Uw werkkring is, in een
kleine gemeente, met een landelijke en ge
moedelijke bevolking en wanneer gij tracht
naar een serieus opvatten van Uw taak,
dan twijfel ik niet of gij zult hier de ach
ting en vriendschap der ingezetenen ver
werven." De heer De Bruijne dankte den
voorzitter voor z'n vriendelijke woorden.
„Noordwelle ligt mij nader aan het hart
dan welke gemeente ook, zegt spr. Het was
de bakermat van vele van mijn voorvade
ren. Omstreeks 1600 toch was het Guil-
laume de Bruijne, die hier zich als ge
vlucht Hugenoot vestigde. Ik hoop zoo
krachtig mogelijk werkzaam te zijn in 't
belang der gemeente".
V reem d e 1 i ng,en verk ee rDe
Vereenigingen voor Vreemdelingenverkeer
te Zierikzee, Haamstede en Burgii zullen
hare leden dezer dagen een opera
avond aanbieden, welke met een bal be
sloten za! worden. Men vraagt zich af,
wat zulk een avond nu toch eigenlijk met
het doel der vereeniging heeft te maken.
Moet ook hier al ontaarding geconstateerd
worden
Niet 1 Aug. is benoemd tot adjunct-
commies bij de Insp. Bel. te Zierikzee
de rijksklerk W. de Kam, te Vlissingen.
Tot binnenvader en -moeder van het
Ilerv. Diaconie-Verplegingshuis te Zierik
zee zijn benoemd dhr en mevrouw P. MÜ-
tliijssev. Popering te Brouwershaven.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te De Lier (toez.) II. W. J- C-
Hanselaar te Zevenbergen; te Leeuwar
den -0. Norel, emeritus-pred. te Heemstede;
to Sint Anna ter Muiden (toez.l J. p.
Scholte te Schoondrjke; te Bergschen-
lioek D'. J. v. d. Graaf te Ridderkerk.
Bedankt voor Gouderak door A. F. D.
Pop te Vaass-en.
Geref. K-erken.
Beroepen te Ede G- Laarman te Klun-
d-ert.
Volgende maand hoopt te Utrecht te
promoveeren tot doctor in de lel teren en
wijsbegeerte mej. P. van de Wijnpersse,
reiigieuse in de congregatie der zusters
Franciscanessen van Ileythuysen, thans
leerares aan de R. K. H. B. S. voor Meisjes
te Amsterdam. Voorzoover bekend is het
de eerste maal, dat hier te lande een
kloosterlinge aan een onzer universiteiten
den doctorsgraad zal behalen. Alleen rijst
de vraag: waarom zou deze reiigieuse Nij
megen voorbijgaan?
G roede. Indertijd werd door me
juffrouw M. W. Maclaine Pont eene hoogst
eigenaardige historische herinnering mede
gedeeld over de immigratie van Duitschers
in Zeeuwsch-Vlaanderen. Het volgende is
er aan ontleend:
In 1732 trokken dè Staten Generaal
zich het lot aan van- de door den aarts
bisschop van Salzburg zeer zwaar ver
volgde Lutheranen. Onzen gezant Gallières
werd gelast een 800 van die ongelukkigen
(hun geheel aantal bedroeg 20.000 dis-
door een oud-testamentisch „zoutver
bond" trouw verbonden waren) te be
schermen en zich hun lot aan te trek
ken. Ze konden in Zeeland plaatsing vin
den nevens de vroegere Hugenoten.
In de kerkarchieven van Groede wordt
de ellende van dien emigrantentocht plas
tisch beschreven. „De heeren van hel
Vrije van Sluis" vermaanden den inge
zetenen om de Salzburgers als broeders
te ontvangen en dé predikanten drukten
dit den Zeeuwen eveneens goed op het
hart. De Zeeuwsche boeren hoopten in
hen flinke veWarbeiders te vinden, en zoo-
doende zouden zij ontslagen zijn van
VlaamsChe werklieden, „wild en vigeranl
volk". Ds Fischer kreeg f 600 om de Salz-
burgsche Luthera-nSh te vergezellen.
De reis van Regensburg naar Groede
duurde van 9 December 1731 tot Maart
1732. Ziekte, gebrek en kommer dimde
hun aantal onderweg. In zijn Herman
und Dorothea geeft ons Goethc een aan
schouwelijk beeld van zulk een tocht die
veel geleek op hetgeen de Fransche vluch
telingen van November 1918 in Zuid-Lim
burg te zien gaven.
Amsterdam, stond milde giften toe aan
de nieuwe ingezetenen. In eene kerkbeurt
werd f20.000 gecollecteerd voor de „Salz-
burgsche mensen". „Herberget gerne" was
onzen vaderen meer dan een phrase. Door
bemiddeling van ds van Garel kregen
de emigranten van G roede later een eigen
Luthersch Kerkje. Aan dien predikant
werd uit Amsterdam' een „touwtje voor
de maat der cossijnen" toegezonden, en
de Salzburgers kregen tot op 1795 ieder
jaar 1000 pond stokvisch ten geschenke
uit Amsterdam. Nog heden ten dage heet
dan ook te Cadzand en Groede stokvisch:
„Luthersch eten".
De eerste jaren waren voor de nieuwe
burgers vol rampen. Voor den veldarbeid
waren zij als berg- en mijnarbeiders wei
nig geschikt: de meesten waren er te
oud voor of door lijden en ontbering te
zeer verzwakt. Zij klaagden over het ver
velende van altijd en altijd kousen breien
en wieden. Ook de Zeeuwen klaagden over
de Luthersché broeders: vooral als een
boer een man van 85 jaar „bij loting"
werd toe-gezonden als hulp' bij 'den veld
arbeid. Dan nog liever het wild, vigerant
volk uit Vlaanderen!
Aandoenlijk noemt de auteur de klach
ten der oudjes, die terug verlangden naar
hunne bergstreken. In de moerassen, kre
ken, scheuren der Calamiteuze polders
van Zeeland konden zij niet aarden. Ds
Fischer bleef trouw op zijn post, maar kon
bijna niet meer toen in 1733 de Zeeuwsche
koortsen de emigranten bij tientallen tege
lijk wegrukten. Het volk liep als razend en
versuft van plaats tot plaats om de ziekte
te ontvluchten. Eindeloos zijn de opgaven
van sterfte onder de Salzburgers in het
„Doodenboek" van Groede. In 1733 stier
ven er 344 vergeten en vaak zonder hulp.
De' overgeblevenen hunkerden naar hun
