No 804
Donderdag 3 Juni 1986 46e Jaargang
SiiiMiani
Buitenland.
EEN VRAAG.
WAT is in 't gebruik 't goedkoopste P
Iets, dat lager is geprijsd?
OP dat door hoedanigheden
Zich als superieur bewijst
Zij, die B. Z. K. gebruiken,
Zeggen ZONDER ONDERSCHEID
„DEEZ' is in 't gebruik 't goedkoopste
Door BIJZONDERE KWALITEIT."
Drukkers-Exploitanten:
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
Aanvulling.
In de noten on 'tartikel uit „De Neder
lander" over Thorbecke in ons vorig nom-
meiy zijn door een nalatigheid onzerzijds
een tweetal herinneringen achterwege ge
bleven.
lo. In zake Thorbecke's verhouding tot
de Kroon, dient nog herinnerd dat de heer
K. ter Laan in een verkiezingsdebat te
Brouwershaven eenmaal het volgende ge
zegd heeft:
„Gaarne erken ik het goede door de
liberalen verricht. In 1848 beperkten zij
de koninklijke macht zeer en de sociaal
democratische arbeiderspartij is hun daar
voor nog dankbaar."
2o. In zake Thorbecke's kijk op de
Afgescheidenen leze men zijne artikelen,
in 1837, in het Haagsche Dagblad, Fran-
sclie uitgave (Journal de la Haye) waarin
hij van de afgescheidenen zegt dat zij een
zoo gevaarlijke partij waren, dat de Re
geering hen -niet mocht toelaten, maar
hen streng moest vervolgen.
Een indruk.
Nu de begrootingsbesprekingen in de
beide Kamers (op Marine na) zijn afgeloo-
pen, geeft dit den heer Elout aanleiding
om een algemeenen indruk van het op
treden van het kabinet. De Geer vast te
leggen. Die indruk is, voor wat de per
sonen betreft, zegt hij, gunstig, hier en
daar zelfs zeer gunstig.
„Wat men aan den heer Limbooy
heeft, zal, nu diens begroeiing nog niet
is besproken,natuurlijk nog moeten blij
ken, maar overigens schijnt ons de heer
De Geer, behoudens den min fortuinlijken
greep met den heer Van Roy en (een ver
gissing die inmiddels is hersteld) een
gelukkige hand te hebben gehad bij het
samenstellen van zijn kabinet. Elk der
ministers schijnt volkomen voor zijn taak
berekend, al zullen er voor den heer
Slotemaker de Bruine wel een?
moeilijke oogenblikken komen. Twee van
hen, de heerdh Koningsberger en
Van der Vegte zijn in hun optreden
zelfs min of meer verrassingen geweest,
eerstgenoemde door de kordaatheid waar
mede zijn vriendelijkheid gepaard ging,
laatstgenoemde doordien hij waarlijk een
geboren regentenfiguur schijnt, zooals men
er slechts zelden meer vindt. Een moder
ne regentenfiguur, die het fortiter in re
(onverzettelijk in de hoofdzaak) met het
suaviter in modo (handelbaar in de bij
zaken) weet 'te verbinden. En in den'
premier zelf heeft het kabinet een
kracht van den eersten rang, niet alleen
wegens de fijne en voorname formuleering
van zijn steeds door eenwarme overtui
ging doorgloeide denkbeelden, maar ook
wegens zijn erkende bekwaamheid en niet
het minst om zijn prestige in het parle
ment, dat voor een groot deel berust op
eerbied' voor zijn karakter.
Voorts beeft het ons aangenaam ge
troffen dat alle ministers in hun optreden
die_ bescheidenheid, die afwezigheid van
politieke pretentie hebben getoond, die
vooral past aan leden van een kabinet dat
niet verzekerd is van den steun eener
parlementaire meerderheid.
Groen van Prinsterer en Thorbecke.
Toen Groen van P-rinsterer zoo goed als
alleen stond in den politieleen strijd tegen
Thorbecke en zijn breede schaar van vol
gelingen in de Tweede Kamer, spotte
men van liberale zijde: een veldheer zon
der leger
Toen Thorbecke stierf (1872) waren zijne
volgelingen nog vele, doch het was een
tweedrachtig gezelschap van onder één
hoed gevangen anti-clericalen.
Toen Groen van Prinsterer stierf (1876)
stond het volk achter de kiezers in den
geest bij zijn graf, en danktel in stilte
God voor hetgeen Hij in hem aan ons
volk geschonken had.
En een kleine, doch aaneengesloten
A.-R. partij' zette Groens strijd beleidvol
en zegenrijk voort.
Er is een strijd geweest tusschen Thor
becke en Groen, schoon twee oude vrien
den.
Dat kon en mocht Sok niet anders,
want het is zooals dr Beynen, vriend
van Groen, bij diens graf herinnerde:
„Het diepgaand verschil tusschen Thor
becke en Groen 'lag in hetgeen, de eerste
zelf in een brief aan 'zijn ouden vriend
heeft uitgedrukt: „Ik ben niet van uw
geloof". Nog leeft het beginsel des ge-
loofs en ontwikkelt zich niet minder
krachtig dan cjat van Thorbecke. Ja, groote
diepzinnigheid wordt er niet voor ver-
eischt, om te voorspellen dat 't beginsel
der revolutie en dat des geloofs de
menschbeid hoe langer hoe meer in twee
machten gaat verdoelen, die met elkander
een wereldstrijd zullen leveren, waarvan
het liberalisme nimmer gedroomd had,
en waarvan toch op de eenvoudigste en
v erhevenste wijs in de Heilige Schriften
staat geprofeteerd".
Nu, vijftig jaar later, zeggen wij: de
voorspelling is juist geweest.
Ten slotte nog dit, hetwelk wij in „De
Amsterdammer" lazen:
Wonderlijk toch voor Thorbecke ver
rees 7 Mei. 1.876 een standbeeld en verder
vergeten. Wie kent hem buiten een enkele
wetgeleerde
Voor onzen Groen van Prinsterer geen
standbeeld .van ijzer of steen, maar tal
van scholen, die zijn naam dragen, en in
onze harten een beeld, het beeld van.
den Christen, klein voor God, en daarom
groot.
Van een man, geroepen tot een krachts
ontplooiing als weinigen, en wiens invloed
nu nog werkt en als wij de erfenis
niet moedwillig loslaten tot in verre
toekomst werken zal.
Na Clynes Mc Donald.
Een na een komen de Engelsche vak-
vereenigingsleiders zich tegen de alge
meene werkstaking verklaren.
Jammer dat zij niet een maand eerder
gesproken hebben. Hoeveel leed, hoeveel
geldverlies zou voorkomen zijn.
Mac Donald, de leider van de Labour-
partij, schrijft nu:
„Het is niet waarschijnlijk dat wij ver
der zullen hooren beweren, dat de alge
meene sinking een bruikbaar wapen is in
nijverheidsconflicten. Een staking is altijd
een wreed, zij het ook noodzakelijk wapen
geweest. Maar het denkbeeld was ont
staan dat door staking te voegen bij sta
king, en door strijdverbonden te sluiten
van de vakbonden onderling, spoedige;
en met grooter zekerheid recht zou wor
den gedaan. Op die manier meenden wij
een groote, succesvolle poging te kun
nen doen. Maar het land heeft het niet
gedoogd. Do vakbonden moeten rekening
houden met de feiten."
Toch merke men ook bij het lezen van
deze uitspraak gp dat 'tin Engeland al
net zoo is als in Duitschland en in ons
land. Al voor jaren heeft Bebel algemeene
staking afgekeurd, omdat het niet helpt;
thans zijn ook ten onzent de kopstukken
in de S. D. A. P. van meening dat alge
meene werkstaking alleen goed is wan
neer zij slaagt.
„Het Volk" is van meening, dat de
geoorloofdheid van een werkstaking moet
blijken uit haar resultaat. En nu ook Mac^
Donald weer: werkstaking is een onbruik
baar wapen, niet in zichzelf, maar omdat
de gemeenschap er niet aan wil.
Volstrekte verwerping van de algemeene
werkstaking als strijdmiddel geschiedde
zoover wij weten alleen 'door den heer
Polak, die 'teen droombeeld noemt.
Laxeeriabletten
werken bij onregel-
maligen stoelgang
zonder kramp
Doos 60gsnt
Bij Apoth. en Drogisten
Hl
De militaire opstand in Portugal.
Dé revolutionnaire beweging, die 27 Mei
in de Portugeesche republiek losbrak,
lieeft in weinige dagen de regeering van
da Silva te Lissabon tot aftreden ge
dwongen en een verrassend snelle zege
praal behaald., De nederlaag van da Silva's
regeering is geworden tot een nederlaag
van liet parlementaire regiem in Portugal
Ternauwernood een half jaar geleden heeft
de democratische partij bij de algemeene
verkiezingen een absolute meerderheid in
het Portugeesche parlement veroverd. Als
gevolg daarvan kregen we een regeering
onder leiding van den sterksten man on
der democraten Antonio da Silva, en de
politieke toestand scheen voor langen tijd
bevestigd.
Doch zes maanden later moet Antonio
met al zijn democratische aanhangers ev
zijn niet-democratische tegenstanders, al
les dus wat men gewoonlijk samenvat
onder den haam „parlement", wijken voor
een revolutionair comité van oproerige
officieren, onder aanvoering van Cabeca-
das en Gomas Costa. En dat zonder dat
iemand zich warm gemaakt heeft, om
de democratische regeering te verdedigen
tegen de opstandelingen.
De arbeidsfederatie heeft nu in beginsel
de algemeene staking over het geheele
land afgekondigd om zich tegen de even
tualiteit van een militaire dictatuur te
verzetten.
Abdi ei Krim.
Naar de correspondent van de „Daily
Tel." te Tanger meldt heeft de Spaansche
regeering de uitlevering van Abd el Krim
verzocht op grond van het feit, dat Abd
el Krim vroeger in Spaanschen dienst is
geweest en dus als opstandeling moet
worden behandeld. Spanje wenscht zijn
uitlevering ook in verband met de zeer
slechte behandeling, welke Abd el Krim
de Spaansche gevangenen heeft doen on
dergaan. Uit de verklaringen van Spaan
sche krijgsgevangenen blijkt, dat talrijke
Senegaleezen op bevel van Abd el Krim
gefusileerd zijn om levensmiddelen uit t?
sparen. Abd el Krim zal vermoedelijk
dezer dagen naar Fez worden overge
bracht. Ook zou hij schuldig zijn aan
den dood van 22 Spaansche officieren.
Naar beweerd wordt, zouden deze offi
cieren met de bajonet zijn afgemaakt. Ook
andere Riffleiders zullen voor den krijgs
raad worden gebracht. Naar verluidt zal
Spanje niet de doodstraf toepassen, doch
wel een langdurige gevangenisstraf welke
in een Spaansche militaire gevangenis
moet worden doorgebracht.
Turkscbe vrouwen als Taxi-chauffeurs.
Constantinopel zal weldra Turkscbe
vrouwen als taxi-chauffeurs in zijn straten
zien. Afgevaardigden van de vrouwen be
gaven zich eenigen tijd geleden tot de
stedelijke autoriteiten en vroegen voor
haar het recht den kost te verdienen als
.taxi-chauffeur. Een aantal vrouwen leert
thans het vak op een automobiel-school
en zoodra zij de kunst verstaan zullen
zij de noodige papieren krijgen om aan
het autostuur te gaan zitten.
Nieuwe belastingen in België.
Hoewel een paar jaren geleden Theunis
en niet lang geleden, na hem ook minis
ter Janssen had verklaard, dat de Belgi
sche belastingen reeds zóó hoog waren
opgevoerd, dat men niet verder mocht
gaan, stelt thans de nieuwe regeering
maar liefst voor ld/al a 2 milliard francs
nieuwe belastingen te ontwerpen!
Men zou o.m. de belastingen op de
luxe artikelen verhoogen en jeen buiten
gewone belasting vaststellen van 20 pCt
op bet cadastraal inkomen van huizen
en terreinen. Deze belasting zou over een
tijdperk van 4 jaar mogen betaald wor
den. Men verwacht hiervan een opbrengst
van 450 millioen francs.
Men zou verder nog voor 1 milliard fr.
nieuwe belastingen willen vaststellen op
de accijnzen en douanes en op de trans-
missietaxe.
Korte berichten.
-In parlementaire kringen in Polen
wordt verwacht dat het Presidentschap
van Moszicki slechts een voorloopig ka
rakter zal hebben. Zoodra de grondwet
zoodanig geamendeerd is, dat aan den
President meer bevoegdheden worden toe
gekend zal Moszicki waarschijnlijk plaats
maken voor Pilsoedski.
De Koning van Zweden heeft aan
C. G. Ekman, den leider der drankver
bodspartij, die officieel vrijzinnige partij
heet, de vorming van een nieuw kabinet
opgedragen.
Een telegram uit Rangoon stelt het
aantal slachtoffers van den jongsten wer
velstorm op 2800. De meeste menschen
zijn omgekomen in het dorp Maungdow,
waar zij verdronken door de plotselinge
overstrooming. De stoffelijke schade is
ontzaglijk.
De patroons van de industrie der
mechanische constructie in België heb
ben besloten onmiddellijk een loonsver-
hooging van 5 procent aan de arbeiders
toe te kennen.
Het ITof te Tilsit beeft uitspraak ge
daan in het spirituszwendel-proces. De
hoofdschuldigen werden tot tuchthuisstraf
fen van 4 jaar en geldboeten van 400.000
mark veroordeeld. Vijf der verdachten wer
den vrijgesproken.
Te Lubeck zijn groote festiviteiten
aangevangen in verband met het 700-
jarig bestaan van deze plaats als rijks
stad.
Verkeer s ver betering West-
Noordbrabant.
In de dezer dagen gehouden vergade
ring van Stemgerechtigde Ingelanden van
het uitgestrekte Waterschap „de Oude
Prinslandsche Polder" (gemeente Dintel-
oord c. a.) werd, gelijk elders, evenzeer
met groote meerderheid van stemmen, fi-
nantiëele steun in uitzicht gesteld voor de
totstandkoming eener moderüe, recht-
streeksche tramverbinding Steenbergen
DinteloordHeiningen (gemeente Fij
naart) Willemstad (Rotterdam) met ha
ven- en veerverbetering te Willemstad, in
dien verbetering van liet verkeerswezen
voor West-Noordbrabant in deze richting
zoude worden ter hand genomen.
R a i 1 lo o z e trams.
De Groningsclie gemeenteraad heeft na
langdurige beraadslagingen in, beginsel
besloten tot liet aangaan van een overeen
komst met een Engelsche firma, in zake
het op proef leveren van een tweetal rail-
looze trams.
Oorspronkelijk zou deze overeenkomst
zijn aangegaan met de Railless Ltd te
Londen, de firma, die de meeste ervaring
had opgedaan. Te elfder ure is echter uit
Londen een telegram ontvangen, melden
de, dat zij ten gevolge van de staking in
Engeland haar gedane offerte te niet
moest doen.
Verbranding geen begrafenis.
Op 31 Mei heeft de Centrale Raad van
Beroep een belangrijke beslissing geno
men.
Een arbeider was overleden ten gevolge
van een ongeval met doodelijken afloop.
Zijn lijk was niet begraven, maar ver
brand. De weduwe vroeg nu aan de Rijks
verzekeringsbank uitkeering van f 240 be-
grafenisgeld. De Raad van Beroep had de
zen eisch ingewilligd. Deze beslissing is
thans door den Gentralen Raad van Be
roep -vernietigd, op den eenvoudigen
grond dat verbranden iets anders is dan
begraven, en er dus geen kosten voor de
begrafenis zijn gemaakt, en niet-gemaakte
kosten niet behooren te worden vergoed.
Deze beslissing is volkomen juist. Het
moet toch volkomen ontoelaatbaar worden
geacht, dat de recliter een recht op uitkee
ring zou erkennen wegens een handeling
die door de wet verboden is.
De leger-organisatie.
Aangaande de reorganisatie van het le
ger meldt men aan het „Deventer Dag
blad" dat het garnizoen te Delft zal wor
den opgeheven. Bij de regimenten infan
terie zullen van de drie schoolcompag-
nieën er twee worden opgeheven. Bij de
schoolcompagnieën wordt een dubbel stel
kader ingedeeld. De opleidingscompagnie
blijft bestaan. Hierdoor moet bij ieder re
giment een stel kader van een compagnie
verdwijnen. De functie van hoofdinstruc
teur (majoor) wordt opgeheven. In diens
plaats wordt met die functie belast een
kapitein-instructeur, ingedeeld bij de
schoolcompagnie van het regiment. Hier
door komen 24 majoors overcompleet, ver
der 24 kapiteins, 24 luitenants, 24 ser
geant-majoors-administrateur, 24 fou-
riers, 24 sergeant-majoors-instructeurs,
144 sergeants. Dit personeel met het nog
overcomplete personeel bij den landstorm
zal, voor zoover niet vrijwillig wachtgeld
of pensioen wordt verzocht, of verplicht
met pensioen of verplicht met wachtgeld
moeten afvloeien. Hiervoor zal geen ge
bruik worden gemaakt van de oude
wachtgeldregeling voor militairen, doch
zal een nieuwe regeling 1926 worden ont
worpen.
Allerlei
Naar wij vernemen, is het rapport der
door den minister van Binnenlandsche
Zaken ingestelde commissie in zake het
vraagstuk van vuilnisafvoer thans gereed
gekomen. Het rapport zal binnenkort aan
den minister worden aangeboden, waarna
spoedig de publicatie er van te wachten is.
Stukken voor den Gemeenteraad van
Middelburg.
Maandag a.s. vergadert da gemeente
raad. B. en W(. stellen voor overeenkom
stig zijn verzoek met ingang van 1 Aug.
op de meest eervolle wijze ontslag te
verleenen aan dhr W- K. Kuiler als onder
wijzer aan school J en leeraar aan de
Avondschool vo'Oir Nijverheidsonderwijs.
Zooals bekend werd in de vergadering
van 28 April aangehouden de behandeling
van het voorstel van B'. en W. om af te
wijzen de verzoeken van een "8-tal op
wachtgeld gestelde onderwijzeressen in
handwerken aan openbare lagere scholen
om het haar verleende wachtgeld te ver
lengen.
D'e meerderheid van B. en W- neemt
nog geheel hetzelfde standpunt in en
blijft voorstellen da verzoeken af te wij
zen. Tegen het voorstel-Weijl (een gratifi
catie aan hen, diei het noodig hebben)
heeft de meerderheid en minderheid ern
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—i
Losse nummers f 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
stige bezwaren. Wat betreft het voorstel-
Paul (gedurende 4 jaren een gratificatie
aan vier dames), ook hiervan raadt da
meerderheid verwerping aan, omdat zij be
ducht is voor het scheppen van een prece
dent en de in dat voorstel genoemde
dames gedupeerd zijn door wettelijke
maatregelen, op welke de gemeente gee
nerlei invloed heeft kunnen uitoefenen,
en waarvoor de gemeente redelijkerwijze
niet kan worden aansprakelijk gesteld.
De- minderheid kan zich niet ontveinzen,
dat de afwijzende beschikking voor deze
dames wel bijzonder hard zou zijn en een
overgangstijdperk aanbeveling verdient.
Voorgesteld wordt de vergoeding, welke
de Vee- en Vleeschkeuringsdienst Vlissin-
gen over 1925 aan den dienst Middel
burg verschuldigd is wegens medegebruik
van het laboratorium aan de Eiigenhaard
straat enz. te heipalen op f566.50
Gesteund door de commissie van fi
nanciën en fabricage stellen B. en W.
voor aan de Cloöp. Landbouwvereeniging
„Eiland Walcheren" tel verkoop en 72
vierkante M. gemeente-grond, gelegen op
den hoek van da Ejgenhaardstr. en de
Nieuw Poortstraat en haar gelegenheid t0
geven tot afkoop van den cijns van f25,
gevestigd bij acte van 9 Aug. 1739 op
een perceel grond aan de Nieuwe Poort
straat, het eerste tegen f 3 p. vierk. M., het
laatste »oor een som van f500.
Na ©enige beschouwingen stellen B. en
W. voor zich te vereenigen met de door
Ged. Staten ontworpen regeling der jaar
wedden van Burg., secretarissen en ont
vangers.
Ter goedkeuring wordt overgelegd de
eindwijziging der begrooting van de ge
meente en de gemeente-diensten over
1925. Naar aanleiding van enkele op
merkingen van de commissie van finan
ciën, merken B. en W. o.a:. op," dat ook
zij f39240 als aandeel der gemeente in
de kwade posten zeer hoog achten. Dlit
geschiedt volgens de raming door den
inspecteur der belastingen, terwijl de eind
afrekening in den loop van het volgend
kalenderjaar plaats vindt.
Na langdurige besprekingen en corres
pondentie stellen B'. en W. thans voor
aan het Bestuur der Vereeniging tot het
verstrekken van lager onderwijs op Ge-
ref. grondslag te verhuren 2 lokalen van
het schoolgebouw aan het Veërsche Bol
werk, voor den tijd van 10 jaar tegen
f400 per jaar en f110 per jaar, waar
voor tot f 1100 zal besteed worden om de
lokalen in orde tei brengen.
Voorgesteld wordt voor de kosten van
uitbreiding over 1925 voor het. gas-, liet
electriciteits- en het waterleidingsbedrijf tij
delijk te leienen resp. f 25318.97V2,
f '21599.88 en f 34100.03, 'totaal alzoo
f 8IOI8.88V2, in afwachting van het sluiten
eener definitieve leening.
Bij raadsbesluit van 6 Juni 1923 werd
een crediet toegestaan van f80.000 ten
behoeve der uitbreiding van de capaciteit
van den Watertoren. Thans is gebleken,
dat het werk f 103.561.75V2 heeft gekost,
dus f23561.75V2 meer dan in 1923 gek
raamd werd, tot dat bedrag vragen B- en
W. een aanvullingserediet.
Pie commissie van financiën vereonigf
zich met het voorstel, maar merkt op,
dat h.i. aan de begrooting van dit werk
niet de vereischte zorg is besteed.
B. en W. zeggen dat destijds is overge
legd een rapport van den hoofddirecteur
der bedrijven, waarin onder „bouwkosten'1
uitdrukkfeclijk wordt medegedeeld, dat de
begrooting globaal is, terwijl aan het slot
van het rapport duidelijk blijkt, dat kosten
van toezicht niet onder de f 80.000 wa
ren begrepen.
Ten slotte wordt nog vo'orgesteld aan
de N. V- Stoomtram „Walcheren" in haar
exploitatietekort over 1924 een, som van
f 1000 als bijdrage .te verstrekken. Daar
de Nederl. Ver. van Spoor- en Tramweg
personeel vroeg om er bij te bepalen, dat
de vakvereeniging van bet personeel moet
worden erkend, zegt de meerderheid van
B. en W., dat uit een schrijven van de
N.V- blijkt, dat de belangen van het per
soneel worden behartigd door wederzijd-
sche bespreking tusschen bedrijfsleiding en
vertegenwoordigers van bet personeel. D|e
minderheid wil dei uitdrukkelijke bepaling
opnemen, dat de N.V. metterdaad regel
matig overleg pleegt omtrent de arbeids-
