Zaterdag: 39 Mei 1.930
40e Jaargang
HET ÜCHOUmSTEH
Meslast
STPiÜOHOEö!
Uitgevers-Mij Bosch te hm.
111»'
HET ADRES
A. WI L K I N G
Staten-Generaal.
m soo
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
''rnmiWrni.^mr
AU BOM ARCHÉ
BEESTENMARKT 3.
GOES.
Dir. J. LAPORT.
Verzilvert COUPONS.
Koopt en verkoopt EFFECTEN, VREEMDE
geiden tegen voordeelige koersen.
SPAARBANK a 4 pCt.
GOES HULST
A. C. VAN DER REST, Ass-Apotheker,
Groote Markt 9. Telefoon 168.
Brukkers-Expioiianien:
•gOSTERBAAN LE COiNTRE GOES
Bureaux: Lange Vorstsiraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bïikantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
*DeZeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—*
Losse nummersf O.OS
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 cf«
Bij abonnement belangrijke korting.
i sassanmanusa
RECHT EN RECHTSBEGINSELEN.
I.
Een der artikelen van ons A.-R. pro
gram van beginselen vraagt van den Sou-
verein, die over ons regeert, dat hij het
Recht liandhave. Dat hij dat doe dooh een
rechtspraak, die geschiedt volgens wetten,
die op de eeuwige rechtsbeginselen rusten.
De handhaving der gerechtigheid is voor
hem de hoogste en heiligste werkzaam
heid. Een arbeid, waarhij hij optreedt in
de plaats van God.
Want al zet God zelf de handhaving der
gerechtigheid door, rechtstreeks door, zon
der tusschenkomst van menschen, in de
consciëntie, in de bezoeking en in het oor
deel; middellijk doet Hij dit ook weer in
één enkel opzicht door menschen, namelijk
door den vader in 't gezin (betrekkelijk),
den kapitein op 't schip (tijdelijk) en den
Vorst des lands (volstrektelijk). En wat
dezen laatste aangaat door hem het recht
te doen vinden en handhaven, naar zekere
rechtsbeginselen.
Die beginselen te kennen is derhalve
voor den Souverein uitgangspunt van allen
goeden wetgevenden arbeid. Kennis dier
beginselen is noch zuiver noch in vollen
omvang te verkrijgen dan door de studie
van Gods Woord en het onderzoek naar
Gods ordinantiën; Het Recht heeft Gods
Woord tot grondslag en tot maatstaf. Geen
enkele maatstaf, door anderen aan de
hand gedaan bevredigt: historie, rechts
wetenschap, stelsels der philosophen zijn
onvoldoende gebleken.
Het recht wortelt in Gods Woord, en
moet niet gekend worden uit de natuurlijke
Godskennis. v
Dit moet wel ter dege worden vastge
houden. Dr Kuyper wees er reeds op hij
de toelichting in 1878 van art. 3 van „Ons
Program", en handhaaft deze stelling in
al zijn volgende geschriften.
Met herinnering onder meer aan deze
woorden uit zijn toelichting van 1878:
„Ook zoo blijft er dan onder de volken
en vorsten nog wel een natuurlijke Gods
kennis werken, en een zedewet in de 'con-
sciëntiën spreken, en een algemeen besef
van wat schandelijk is de deugd beveiligen,
maar hoe hoog ook deze steunsels der ge
rechtigheid te waardeeren zijn, tot de'juis-
te kennis van Gods lioogere ordinantiën
voeren ze niet.
Dit blijkt genoegzaam uit de geschiede
nis der uitnemendste onder de volken der
oudheid en nóg uit den diep ellendigen
toestand van het menschelijk leven b.v. in
China, iri Siam of Beludchistan."
Schuilt dan het Recht, gelijk de Over
heid dat in haar wetten vaststelt, in de
historie, in de rechtswetenschap, of in de
philosophie?
Evenmin.
„Niet in de historie! Want al stem
men we voetstoots toe, dat in de zeden, ge
woonten en usantiën van een v.olk zich
het nationale rechtsbesef uitspreekt, en
elke wetgeving zonder basis zou zijn, die
met dit historisch verleden niet rekende,
zoo kan toch daarom reeds de historie
nooit toetssteen voor de beginselen zijn,
wijl ze wel een gestadige toepassing gaf,
maar nooit die beginselen zeiven formu
leerde; en, ook al leverde dit geen bezwaar
op, niets ons bij die toepassing zekerheid
biedt tegen verbastering en ontaarding.
Evenmin kunnen we afgaan op de
rechtswetenschap! Want wel ge
ven we toe, dat er in het rechtsbewustzijn
der natiën een gestadige ontwikkeling
plaats grijpt, en de rechtswetenschap door
het nasporen dezer ontwikkeling ten deel.
de lijnen kan ontdekken, waarlangs het
recht zich uit zijn beginselen beweegt.
Maar toetssteen voor die beginselen zeiven
kan evenwel het aldus gewonnen resultaat
daarom nooit wezen, wijl bij den zondigen
tnensch ook de ontwikkeling van zijn
rechtsbesef gestoord is, en de uitkomst bij
de niet-Christelijke volken van ons wereld
deel (het oude Rome niet uitgezonderd)
dan ook volstrekt onbevredigend is geble
ven, b.v. voor de rechten der menschelijke
persoonlijkheid.
En om eindelijk hij de philosophie
neul te zoeken, is zoo juist de gronddwa-
ng der revolutionairen, dat we slechts
op de willekeurige stelsels van Rousseau
en de Encyclopaedisten, later van de de
mocraten, toen van de fatsoenlijke consti-
u ïoneelen, en nu weer van de radicale
socialisten en doctrinairen van alle gading
'e ïoeven te wijzen, om te herinneren waar
men aanlandt, indien de mensch zich ver-
vn°,i ,i°m beginselen te decreteeren", in stee
sla™ 10-?P te sporen' 611 Gods schepping
mpnv^rr ?erfua in bet keurslijf van een
menschelijke theorie."
der^nn.^f11 fei)06?> 200 de Overheid, zon-
woffeti m f beginselen te vragen, haar
wetten opportunistisch geeft?
KOOPT NU EEN
GROOTSTE KEUZE.
VOORDEELIGSTE PRIJZEN.
Kortemeesfraat 17-19, Bergen-op-Zoom
Al evenmin:
„De overheid heeft de bevoegdheid, om
te bepalen wat recht in den lande zijn zal,
en den plicht om dat recht, desnoods met
geweld, te handhaven.
Hieruit ontstaat de vraag, naar welken
maatstaf de overheid bij dit vaststellen
van het recht behoort te werk te gaan.
Aan willekeur denkt hierbij niemand.
Een gouvernement dat grillige verorde
ningen in het leven riep, zijn luimen tot
wet stempelde en van invallen rechtsbepa
lingen maakte, oordeelde zich zelf en hield
geen stand.
Wat recht is, mag en moet de overheid
bepalen, maar ze kan dat alleen doen door
uit te gaan van de onderstelling, dat dat
recht op zich zelf, huiten haar toedoen,
eer zij nog gesproken heeft, reeds bestaat,
en dat haar werkzaamheid zich uitslui
tend bepaalt tot het juist weergeven in
's lands wet van wat objectief recht is
naar den eisch der beginselen."
Bij wijze van conclusie heeft dan ook
de schrijver deze vijf stellingeh geponeerd
die aan duidelijkheid niets- te wenschen
overlaten:
le. Alle recht dat op aarde gelden zal,
moet getoetst aan'het recht; 2. Het recht
bepaalt God alleen naar den aard van zijn
heilig Wezen; 3. Voor zooveel het „men
schelijke leven".betreft, is de zuivere ken
nis en vastheid van deze ordinantiën door
de zonde te loor gegaan; 4. De natuurlijke
godskennis en het natuurlijk rechtsbesef,
hoe hoog ook te waardeeren, zijn dienten
gevolge onvoldoende om ons de eeuwige
beginselen te doen kennen; 5. Door de bij
zondere, bovennatuurlijke openharing van
Gods Woord is op belangrijke wijze licht
over die beginselen verspreid, óók wat het
burgerlijk leven aangaat; en deswege is
het onze roeping, om ook op staatkundig
terrein de eeuwige beginselen van dat
woord Gods te belijden.
DE GROOTSTE
DE ACTUEELSTE
DE GOEDKOOPSTE
CHR. WEEKILLUSTRATIE
Abonnementsprijs slechts f 1.25
per kwartaal.
Abonneert U 'thans of vraagt
gratis proefnummer aan bij de
Niet te vermarren met de
firma Bosch en Keuning)
De staking der mijnwerkers in Engeland.
Volgens de „Westm. Gazette" wordt
er achter de coulissen met groote in
spanning aan gewerkt, om de kolencrisis
zoo spoedig mogelijk te doen eindigen.
Het gebrek aan kolen doet zich in het
geheele land steeds ernstiger gevoelen.
Dé verliezen van spoorwegen bedragen
reeds 61/2 milhoen pond sterling.
Volgens sommige bladen is het plan
geopperd, dat de regeering met een eigen
wetsvoorstel zal komen, teneinde buiten
de mijneigenaars en de mijnwerkers om,
het conflict te regelen. In .regeeringskrin-
gen heeft men echter geen lust, een der
gelijk middel toe te passen.
De verordening omtrent de beperking
van het kolenverbruik, welke eergisteren
is verschenen, wordt algemeen als zeer
drastisch beschouwd.
Een verblijfsbelastintj.
Als middel ter bestrijding van de finan-
ciëele crisis in België dringt de socialis
tische Volksgazet bij de regeering aan
op het invoeren van een speciale verblijfs-
belasting voor vreemdelingen. Het blad
schrijft o.m.„Ons land wordt bestormd
0!oor vreemdelingen, vooral Hollanders, die
met hun hoogen gulden ruimschoots pro-
fiteeren van onzen lagen frank. Wanneer
doet de regeering een speciale verblijfs-
-belasting stemmen, betreffende al degenen
die hier grooten zwier komen maken, ten
koste van den Belgischen verbruiker!"
Hoe Krim zich ever gaf.
De Fransche bladen geven uitvoerige
bijzonderheden óver de wijze waarop Abd
el Krim zich aan de Franschen overgaf.
Hij had het antwoord van Parijs en
Madrid op zijn verzoek om staking der
vijandelijkheden niet afgewacht, maar
daags na dit verzoek en wel op 23 Mei
in een nieuwe brief aan den commandant
der 8ste brigade, welke Targuist bezet
houdt, zijn onderwerping aangeboden en
zich ouder de bescherming van Frankrijk
gesteld. Hem werd als antwoord de eisch
gesteld, dat hij eerst de Fransche en
Spaansche gevangenen moest vrijlaten. Hij
had intusschen reeds order gegeven, dat
de gevangenen moesten worden bijeen
gebracht. Onder het genot, van een glas
champagne deelde een kaicl hen hun be
vrijding mee.
Op een hoogvlakte, hij een diep ravijn,
te ïze-maroeëne ten N. van Targuist, wa
ren in de eerste morgenuren de Fran
sche troepen verzameld voor de plech
tigheid der overgave. Daar het koud was
waren er groote vuren aangestoken. Om
wonenden waren op het bericht der over
gave komen toeloopen. Op den weg die
uitkomt bij liet ravijn werden ruiters waar
genomen: twee inlanders en twee Fran
sche officieren, omringd door een escorte
tirailleurs en spahis; de officieren en hun
escorte waren Abd el Krim in Snada
ten N. van IzeMaroeëne gaan aflialen.-
Met behulp van een' gids kwamen zij
over het ravijn en even later waren zij
op de hoogvlakte.
Abd el Krim .was alleen vergezeld van
den sjerif Hamidpe Wedzani van den stam
der Snada's, een der. bewerkers van zijn
onderwerping.
Hij steeg af, stapte over een hoopje
steenen langs den weg, sprong over een
vuur, dat juist was uitgegaan en ging
naar den kolonel-commandant der brigade
en generaal Ibos toe, aan wie hij door
een der hem vergezellende officieren werd
voorgesteld. Dadelijk begon een gesprek
over de voorwaarden waaronder het ge
volg en de eigendommen van Krim naar
de Fransche linies zouden worden ge
bracht.
Bij1 dit onderhoud verloor de Rif-lioofd-
man zijn kalmte van fatalistisch Muzelman
niet. Bedaard keek hij uit zijn intelligente
oogen en hij gaf blijk van geenerlei ont
roering.
Toen aldus de overgave van .Abd el
Krim een voldongen feit was, trok de
groep zich in een tent terug en keerden
de troepen naar hun kantonnementen te
rug. Oogenscbijnlijk onverschillig zochten
de inlanders uit de omgeving, die enkele
dagen geleden nog onderdanen van Abd
el Krim waren, hun haardsteden we
der op.
Uit Portugal.
De verbinding tusschen de hoofdstad
en het binnenland is tengevolge van den
militairen opstand verbroken. De com
mandant der muiters heeft een oproep
tot de bevolking gericht. De regeering
hoopt echter den opstand te kunnen on
derdrukken. Het is de achtste divisie,
die in opstand is gekomen. De divisie van
Porto en meerdere regimenten hebben zich
bij haar aangesloten om tegen de hoofd
stad op te rukken. Het land blijft kalm.
Uit Polen.
De Berl. Lokalanzeiger verneemt uit
Warschau, dat de Poolsche ministerraad
in een zijner laatste vergaderingen beslo
ten heeft, Korfanty uit zijn betrekkingen
als president van de Oppersilezische Skar-
boferm en van de Silezische bank te
ontslaan, daar hij zijn bevoegdheden heeft
overschreden en zich van rijksigeld cre-
dieten heeft verschaft tot een bedrag van
meer dan een millioen zloty.
De minister van oorlog uit het kabinet
Witos, "bevindt zich naar de bladen ver
nemen, sedert gisteren in de militaire
gevangenis te Warschau. Hij was sedert
een 10-tal dagen verdwenen. Men wist
slechts, dat hij, nadat de militaire ope
raties waren gestaakt, op een autotocht
van Warschau naar Willona, de plaats
waar de aan het kabinet Witos trouw ge
bleven generaals geïnterneerd waren, door
officieren, die de zaak van Pilsoedski wa
ren toegedaan, was opgelicht en naar een
onbekende plaats was weggevoerd.
fCnrCe Sarletea»
De New York Herald verneemt uit
Buenos Ayres dat er in het binnenland
van Argentinië stortregens zijn gevallen
die groote schade hebben toegebracht aan
de te velde staande gewassen.
Uit Sofia wordt gemeld, dat de
Zweedsche kolonel Sivert, gedelegeerde
van den Volkenbond voor de grenscon
trole, met eenige onzijdige officieren naar
Kardsjale vertrokken is, de plaats, waar
een grensincident is voorgevallen. Men
is van meening, dat het enkel een kleine
hotsing geweest is .tusschen gewapende
smokkelaars en Grieksche soldaten op
Grieksch grondgebied en dat het geen
verdere gevolgen zal hebben.
Het nationale fonds, dat ten bate
van de Engelsche politie wordt bijefen-
gebracht, uit erkentelijkheid voor haar
houding hij de algemeene staking, is al
gezwollen lot ruim 200.000 pond sterling.
Na den gemeenteraad van Brugge
heeft thans ook het stadsbestuur van
Aalst besloten de straatnamen, welke tot
dusver ook in het Fransch waren ver
taald gebleven, weer ééntalig Nederiandsch
te maken. Verder zullen, aan verschei
dene straten met namen welke geen be-
teekenis-, meer hebben, de namen van
Vlaamsche geleerden en letterkundigen
worden gegeven.
Bij Scranton, in Pennsylvanië, zijn
tengevolge van een brand in een anthra-
cietmijn vijftig a tachtig mijnwerkers van
den uitgang afgesneden.
De invoering van de christelijke ka
lender en van de Europeesöhe dagindee-
ling in Turkije zal 1 Januari 1927 plaats
hebben.
Bij het persen van dynamiet te
Graengesberg bij Falun in Zweden is een
ontploffing ontstaan, die zes arbeiders, een
man en vijf vrouwen, het leven heeft
gekost. Twaalf arbeiders werden gekwetst.
Uit Moskou wordt gemeld, dat de
stad Kotelnitsj in het district Viatka vrij
wel geheel vernield is door een brand.
7000 personen zijn dakloos. Het aantal
slachtoffers is niet bekend.
Te Sao Paulo zijn een kruithuis
en een tuighuis met munitie-voorraden
in de lucht gevlogen. Het heet, dat twee
officieren en twintig soldaten zijn omge
komen.
De liooge commissaris Castelli heeft
een contract gesloten voor den bouw van
een geheele stad van 20.000 huizen om
het woningprobleem te Napels op te los
sen. Met den bouw wordt onmiddellijk
begonnen.
De Fransche, Belgische en Italiaan-
sche ministers van financiën bereiden een
samenspreking voor om te komen tot
stabiliseering van de frank en de lire.
voor Manufacturen
Oamea- en Stinderconfectie
Tapijten - Gordijnen
Bedden - Ledikanten en
aanverwante artikelen ie
.Eén ontvanger voor enkele
kleine gemeenten.
Het bestuur der afdeeling Zuid-Holland
van den Ned. Bond van gemeente-ambte
naren heeft aan het hoofdbestuur van
dien bond geschreven, dat het zijns in
ziens gewenscht is, dat in de Gemeente
wet bepalingen worden opgenomen, waar
door de mogelijkheid in het leven wordt
geroepen, dat door de Kroon of wel door
Gedeputeerde gemeenten worden aange
wezen, die gezamenlijk één ontvanger heb
ben. Het hoofdbestuur heeft over deze
aangelegenheid de bestuurscommissie B
gehoord en is in aansluiting aan het
gevoelen van een meerderheid in die com
missie van meening, dat zoolang de
gedachten, neergelegd in het rapport der
staatscommissie tot herziening van de
Gemeentewet, niet worden verwezenlijkt,
er voor den bond alle aanleiding bestaat te
ijveren in de dooi' de afd. Zuid-Holland ge-
wenschte richting.
Daartoe stelt het hoofdbestuur aan de
dit jaar te Arnhem te houden algemeene
vergadering voor: aan art. 3 der in de
bondsvergaderingen van 26 Augustus 1907
en 28 Juni 1908 vastgestelde proeve tot
wijziging van de Gemeentewet het vol
gende lid 'toe te voegen: Voor gemeenten
van 5000 inwoners en daar beneden, die
aan elkander grenzen en welker gezamen
lijk bevolkingscijfer 10.000 niet overtreft,
kan door Gedeputeerde Staten worden be
paald, dat het ontvangersambt door den-
zelfden persoon vervuld zal worden. Kun
nen de raden van die gemeenten omtrent
de benoeming van den ontvanger niet tot
overeenstemming komen, dan geschiedt de
benoeming door Gedeputeerde Staten.
GOES. Het adres voor Uwe Genees
middelen is hij
Verdrag met België.
Verschenen is de zeer uitvoerige me
morie van antwoord van minister Van
Karnebeek op het Voorloopig verslag der
Tweede Kamer ten aanzien van het ver
drag met België. Het voornaamste hiervan
hopen wij Maandag op te nemen.
Een uitstapje voor de gebrek
kige en zieke jeugd.
De Redactie van „De Gids voor School
reizen" te Den Haag deed aan de firma
Ant. Jurgens' Margarine-fabrieken te Oss
het volgende voorstel:
De firma Anton Jurgens' Margarine-
fabrieken te Oss schenlce aan het Neder-
landsche kind, dat door lichaamsgebreken
ziekte of zwakte het gebruikelijke school
reisje met een onderwijzer of leeraar niet
of bezwaarlijk kan meemaken, een bedrag
van 5000 gulden, welke gelden door de
Redactie van „De Gids voor Schoolrei
zen", Acaciastraat 174 te Den Haag, ge
bruikt zullen worden om 't levensgeluk dier
gebrekkige, zieke en zwakke Nederland-
sche kinderen in dezen zomer te ver-
hoogen.
De firma heeft aan dit voorstel gaarne
voldaan en aan bovengenoemde Redactie
het bedrag van 5000 gulden ter hand
gesteld.
Allen, H.H. Onderwijzers, Leeraren, Dok
ters, Geestelijken en Verpleegsters in Ne
derland, die kinderen kennen welke vol
gens hunne meening voor zoo'n uitstapje
in aanmerking komen, wordt verzocht zich!
om inlichtingen te wenden uiterlijk tot den'
20 Juni 1926 aan het adres der Redactie
van „De Gids voor Schoolreizen" ,Aca-
ciastraat 174 Den Haag.
Eerste Kamer.
Bij de voortzetting van de behandeling
dei' waterstaatsbegrooting verzocht de
heer Moltmaker den minister, zoo spoe
dig mogelijk de rechtspositie van het ge
heele tramwegpersoneel wettig te regelen.
De heer Arnz vraagt rijkssteun voor
sommige slachtoffers van den wa
tersnood en financieelen steun aa"n de
polderbesturen voor restauratie van de
dijken.
De heer Van Embden vraagt, waarom
de regeering niet optreedt in het conflict
bij de stoomtram-maatschappij' Zutphen-
Emmerik.
De minister van waterstaat meent, dat
het onderzoek naar het vergaan van den
loodsschoener uit Terschelling moet blij
ven bij de thans ingestelde commissie,
daar de scheepvaartinspectie zich niet be
voegd oordeelde. Het beheer der spoorwe
gen acht de minister goed. De tarieven
waren reeds goedgekeurd door de vorige
regeering. De directie was echter bereid
opnieuw te onderhandelen. De regeering
acht zich niet verantwoord de tariefs
verlaging van 15 pet. over de geheele
linie, wat oorspronkelijk in de bedoeling
