HEI SCHOUWVENSTER Woensdag 26 Mei 1926 46e Jaargang ff» 197 Buitenland. Uitgevers-Mij Bosch te Baarn. Drukkers-Exploitanten: ODSTEBBAAN LE COINTRE GOES Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58 Postrekening No. 36000. Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259 VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post, f3. Losse nummersf 0.05 Prijs der Advertentiën: 14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct. Bij abonnement belangrijke korting. HOE MEN DE KIEZERS VOORLICHT. Extra-treinen op Zondag. Het is bekend, dat de directie der Ne- derlandsehe Spoorwegen in den laatsten tijd weer bezig was om een druk reizi gersverkeer op Zondag uit te lokken dooi de aankondiging van extra-treinen legen verlaagd tarief. Elke gelegenheid werd daartoe aangegrepen. Als „de Betuwe bloeide" maar die bloeit ook op an dere dagen dan Zondag werden extra- treinen naai- Tiel ingelegd. De directie doet zulks natuurlijk om geld iri het laadje te krijgen. Maar de Zondagsrust, om nog niet van de Zondagsheiliging te spreken, is van hoogere waarde dan het geld. Zoo vat ook het Christelijk spoorweg personeel het op. Het hoofdbestuur van zijn bond stelde onlangs in de jaarver gadering voor er bij- de Regeering op aan te dringen, het verkeer op Zondag te beperken en actie te voeren tegen het streven om dat verkeer door goed- koope reisgelegenheid te bevorderen. De antirevolutionaire Kamerfractie nepmt geen ander standpunt in. Op de jaarvergadering van de Chr. spoormannen was Dr Beumer als haar afgevaardigde tegenwoordig en zeide naar aanleiding van vermeld voorstel, dat de A.-R. Kamer fractie op het standpunt staat, dat de Overheid alles moet doen, wat zij kan, om de Zondagsrust te bevorderen en al les nalaten, wat die zou 'schaden. De directie der Spoorwegen moet voor het vervoer op Zondag zorgen, maar dat houdt niet in de verplichting, om dit vervoer uit te lokken. De directie kan zich op het standpunt stellen, dat ver voer op Zondag tegen lager tarief zoo voordeelig is, de. A.-R. Kamerfractie ac cepteert dit niet. De bevordering der Zon dagsrust is haar meer waard dan het financieel resultaat. De heer Beumer zeide voorts: Het is wel zeker, dat onder dit kabinet de Zon dagswet niet wordt behandeld. We moe ten ons dus bepalen, tot wat de Minis ter van Waterstaat voor de Spoorwegen kan doen. En al heeft de A.R. Kamer fractie geen band met den Minister, ik ben ervan overtuigd, dat hij de juiste lijnen zal weten te vinden. 'tWas dan ook geheel in overeenstem ming met deze gedragslijn onzer verte genwoordigers in de Kamer, dat de heer Duymaer van Twist, naar aanleiding van de Bet'uwsche Zondagstreinen tot den Mi nister van Waterstaat de schriftelijke vraag richtte: Is de Minister bereid maat regelen 'te nemen, waardoor het uitlokken door de directie van de Nederlandsche Spoorwegen van vermeerderd reizigers- vervoer op Zondag voor den vervolge wordt voorkomen? Bij het spoorwegdebat, verleden week in do Kamer, was het de A.R. afgevaar digde, de heer Leenstra, die weer op deze zaak terugkwam. Hij zeide: Thans nu de Zondagsrust. Naar mijn bescheiden meening moet er naar ge streefd worden, den Zondagsdienst bij de spoorwegen zooveel mogelijk te beperken. Het is niet te ontkennen, dat rust op Zondag een eisch is van 'de wet des Heeren, en die rust moet zich zooveel mogelijk uitstrekken tot het openbare ver keer. De Overheid heeft in deze een taak te vervullen, n.l. het verkeer op Zon dag zooveel mogelijk beperken. Nu zou men misschien kunnen zéggen, dat allen, die zich op Zondag voor vervoer aan melden, vervoerd dienen te worden, maar het is in ieder geval een verkeerde maat regel om speciale treinen met verlaagd tarief in te leggen, waardoor het reizen op Zondag wordt aangemoedigd. Ik acht het dan ook niet overdreven van den Minister te vragen en ik verwacht een gunstig antwoord van hem dat hij zijn bemoeienis in deze richting zal aanwenden, dat het vervoer op Zondag zooveel mogelijk wordt beperkt, althans niet door bepaalde maatregelen wordt uit gebreid en aangemoedigd. Er liggen nog altijd vragen over deze zaak van den heer Duymaer van Twist; het antwoord daarop zal tevens ook een antwoord op mijn opmerking kunnen zijn." Nu hebben we een antirevolutionairen Minister van Waterstaat, wat sinds 1905 niet meer het geval is geweest, in het kabmet-Ruys de Beerenbrouck waren de hoofden van dit departement roomsch- kathohek en nu schijnt er alle kans, dat in deze kwestie in de goede richting iets tot stand zal komen. Althans Minis ter Van der Vegte antwoordde op hoven- vermelde opmerkingen van den heer Leen stra „Ten aanzien van de Zondagstreinen sta ik, ik behoef het wel niet te zeg gen, -op het standpunt van den heer Leen stra. Het is mijn wensch om in die rich ting werkzaam te zijn. De geachte afge vaardigde heeft er aaii herinnerd, dat er vragen liggen van den heer Duymaer van Twist, die nog niet beantwoord zijn. Ik meende dat antwoord te moeten uitstellen, totdat ik in de een of andere richting op een resultaat zou kunnen wijzen. De zaak heeft dus mijn aandacht en ik hoop, dat het niet lang zal duren, voor ik in deze iets kan bereiken." Zoo ziet men, hoe onbillijk ten vori- gen jare de stembuscritiek der Staatkun dig Gereformeerden is geweest, die ook het loopen van extra-treinen op Zondag maar eenvoudig op de schuldrekening dei- antirevolutionairen schreven; althans pro beerden met hun reclame daarop geba seerd, de kiezers in orthodox-protestant- sche streken van de A.R. partij weg te lokken. Dat spelletje gaat nog altijd voort. Op denzelfden dag, waarop de heer Leenstra te dezer zake op zijn post was, en ook de heer Duymaer van Twist, die den heer Leenstra verzocht had, waar hij toch bij Spoorwegen spreken zou, de Zondags treinen nogeens aan te roeren, op den- zelfden dag, 20 Mei, waarop de antirevo lutionaire Minister een toezegging ter zake kon doen, verscheen ook „De Banier", het orgaan der St. Geref. Partij. In dat nummer werd tot tweemaal toe weer een aanval in dezen zin op de A.R. partij gedaan 1. over den A.R. Partijdag te Schiedam op Hemelvaartsdag. „Op Hemelvaartsdag een A.R. Partijdag. Zijn daarvoor de feestdagen" wordt er met veel vertoon gevraagd. „En dan op Hemel vaartsdag een muziekuitvoering!" Daar wordt wel een vraagteeken achter gezet, omdat een Chr. harmoniegezelschap op dezen partijdag zijn medewerking verleen de. En deze vragen worden gericht aan den heer Duymaer van Twist, die met heel dezen partijdag, noch als orga nisator, noch als spreker, eenige bemoeie nis had. 2. door een aanval op een vraag en antwoord in „A.R. Staatkunde" over het voorwaardelijk afstaan van sportterreinen door gemeenteraden. Uit dat antwoord wordt door „De Banier" valschelijk ge distilleerd, dat in A.R. kring „geen een stemmigheid" zou bestaan over de vraag, of onze jongens op den Dag des Heeren naar de kerk behooren te gaan, of dat ze „niet wat zullen gaan voetballen". Maar nu moet op dit merkwaardige toch de aandacht gevestigd. Op dezen zelfden 20sten Mei, waarop de Staatk. Geref. Banier op deze manier een A.R. Kamerlid en het orgaan der Dr A. Kuy- perstichling aldus valschelijk betichtte op dezen zelfden 20sten Mei werd in de Kamer door den spreker der A.R. Ka merfractie gepleit voor „Regeeringsmaat- regelen ter voorkoming van den extra treinenloop op 'Zondag", gaf de A.R. Mi nister de toezegging, dat hij in deze rich ting werkzaam is. 'Maarde eerste afgevaardigde der St. Geref. Partij was, als naar gewoonte, niet in de Kamer aanwezig. En de tweede zat er wel bij, maar achtte het blijkbaar niet noodig om het antirevolutionair ver zoek ook maar met een enkel woord te steunen. Hoe vinden nu de kiezers dezer Staatk. Geref. afgevaardigden zulk een houding? Hebben zij hun mannen daarvoor afge vaardigd? Vinden zij het ook voldoende, als er in pers en redevoeringen buiten de Kamer maar goed wordt afgegeven op de A.R. Partij en reclame gemaakt ook met „Zondagsheiliging"? Wij meenen recht te hebben tot zulke vragen. De aanvallen in „De Ranier'" van 20 Mei noopten ons alweer tot ver weer. R. A. d. O. DE GROOTSTE DE ACTUEELSTE DE GOEDKOOPSTE CHR. WEEKILLUSTRATIE Abonnementsprijs slechts f 1.25 per kwartaal. Abonneert U i thans of vraagt gratis proefnummer aan bij de (Niet te ver mar ren met de firma Bosch en Kenning) Het kieswetontwerp-Tak. In zake de voorgeschiedenis der behan deling van het ontwerp kiesrechtuitbrei ding van minister Tak in 1894 laat „Het Vaderland" een onthulling of herinnering los, die misschien ook onze oudere lezers die de „wet-Tak" destijds hebben mee ge maakt, interesseeren zal. De liberale partij in de Kamer was toen nog één en 't bestuur bestond uit de hee ren v. d. Kaay, de Beaufort en v. Houten. Laatstgenoemde was voorstander van groote uitbreiding, de beide anderen wa ren daar tegen. Toen de Beaufort dit aan' v. Houten zeide, antwoordde deze dat hij dan geloofde dat nu de tijd gekomen was voor de liberale partij om uiteen te gaan. Daarop vergaderde de liberale Kamer fractie qm hare houding tegenover de Kieswet-Tak te bepalen. Rapporteurs wa ren v. Houten en de Beaufort, een voor stander naar men meende en een tegen stander, waarmee bij de aanwijzing reke ning was gehouden. Toen de Beaufort zijn rapport had voorgelezen, troostten de jon gere Kamerleden zich met de gedachte: nu komt onze man: mr v. Houten. Doch welk een douche, ook hij bleek tegenstander te zijn; en men herinnert zich nog wel de fiolen van schimp, die over zijn hoofd los kwamen, wegens zijn „verraad". Echter ten onrechte. Hij was bewerkt. Hij was voor de vraag gesteld of Taks Kieswet de zekerheid gaf het eigenlijk proletariaat van de stembus te weren en of hij niet als minister zich in staat zou achten de ken- teekenen van geschiktheid en maatschap- pelijken welstand (door Taks ontwerp ne gatief gesteld, dat wil zeggen: dat wie niet bedeeld was welstand had) zoo te formu leeren, dat de werkelijke proletariër, dien van Houten nooit tot kiezer heeft willen maken, absoluut was uitgesloten. En toen was het pleit beslist: Van Houten was van voor-, tegenstander van het ontwerp- Tak geworden. Het was het luiden der doodsklok over de liberale partij. Tot zoover in samenvatting de mededee- lingen van den heer Roodhuizen. Wij voe gen er alleen dit aan toe: lo. De „kieswet-Tak" werd door de anti revolutionaire pers verdedigd, de Stan daard voorop. Het ontwerp was vrucht van een compromis tusschen den ontwer per en den lioofdredacteur van „De Stan daard", die van kinds af warme vrienden waren, en ondanks politieke beginselver- schillen persoonlijke vrienden gebleven zijn. Minister Tak zou in ruil voor den steun der antirevolutionaire partij, bij aanneming van zijn wetsvoorstel, een ont- werp-Schoolwet indienen, waarin de ge lijkstelling tusschen openbaar en bijzonder lager onderwijs zou worden vastgelegd. 2o. Hangende de beraadslagingen over Taks ontwerp stierf het Tweede-Kamerlid voor Goes de oud-minister mr Keuchenius en werd hij vervangen door den oud-Afge vaardigde van Goes, mr De Savornin Lob man, die toen voor een korte wijle lid der Eerste Kamer was. Nu waren de alg'e- meene beschouwingen reeds afgeloopen, en blijkbaar had de heer Lohman grond wettige bezwaren tegen artikel 4 van het ontwerp, en was het zijn doel te trachten het ontwerp op dit punt te verbeteren. In een magistrale rede zette de heer Lohman zijn standpunt uiteen, nadat hij eerst zich overtuigd had dat de voorzitter der Ka mer, mr Gleichman, hem een weinig ruimte van beweging zou laten, wanneer hij eenigszins mocht schijnen terug te val len in „algemeene beschouwingen". Toen de heer Lohman nog maar een paar woorden gesproken had, voelde men dat het ontwerp een stoot kreeg. Tenminste op de perstribune maakte de verslaggever van een der groote liberale bladen de op merking: „daar gaat.de wet naar waarbij hij een leelijk woord sprak, het welk wij niet afdrukken. 3o. Bij artikel 4 der wet kwam in be handeling een amendement, bij welks aan neming de wet scheen gered te zullen wor den. Minister Tak had zich bereids bin nenskamers met de formuleering er van vereenigd. Het meerendeel der „bezwaar den" uit de liberale partij had aan de op stelling van het amendement meegewerkt, ook schijnt de bewering niet ongegrond dat men ook buiten de liberale fractie dit amendement, voordat het werd ingediend, heeft gekend. In ieder geval de heer de Meijier, modern ex-predikant uit Wormer- veer, afgevaardigde van het vooruitstre vende kiesdistrict Zaandam, zou 't amen dement indienen en verdedigen. Het amendement werd aangenomen; en ieder meende dat hiermee de modus vivendi (schikking die het leven redt) gevonden was. Immers de minister had er zich, bin nenskamers althans, mee vereenigd. Doch dit was mis gezien. Het schijnt dat de meest vooruitstrevende liberalen, de groep Kerdijk voorop, tot den minister zoodanige verwijten hebben gericht dat hij tot stui ting van hun ongenoegen overging tot het vragen van schorsing der beraadslagin gen. Gevolgen: Kamerontbinding; verster king van de groepen der tegenstanders, scheuring in de antirevolutionaire partij, aftreding van het ministerie Van Tien hoven-Tak, optreding van het ministerie Röell-van Houten; een kieswet Van Hou ten, die ongeveer een miljoen kiezers maakte en niet veel (wat haar resultaat aangaat) van de wet-Tak verschilde, die ook zoo goed als algemeen stemrecht zou hebben gebracht. Het spoorwegongeluk te München. De plaats van de spoorwegcatastrofe biedt nog steeds een gruwelijken aanblik. De twee achterste wagons van den stil- staanden trein 820 zijn door de locomotief van trein 814, die er met een vaart van 60 K.M. tegenop vloog, geheel ineenge- drukt en door de geweldige botsing wer den ook de beide eerste passagierswagons van den rijdenden trein in elkaar gescho ven. De machinist van trein 814, die natuur lijk geheel overstuur was, vertelde snik kend, dat hij ten gevolge van de bocht het traject niet had kunnen overzien. Beide signalen hadden op veilig gestaan, zoodat de trein met volle vaart door de bocht was gereden. Zoodra de machinist weer vrij uitzicht had, zag hij de lichten van den stilstaanden trein. Vol ontzetting had hij uit alle macht geremd, maar het was reeds te laat geweest. Volgens mededeelingen van oogge tuigen zijn ook de reddingsmaatregelen van de directie der spoorwegen absoluut onvoldoende geweest. De eerste hulptrein, die bovendien nog niet voldoende was uit gerust, arriveerde eerst een uur na het ongeluk. Er bleken daarin toen niet eens genoeg lantarens aanwezig te zijn om het terrein van de ramp eenigszins te verlich ten. Ook waren er niet genoeg draagbaren meegekomen, om de zwaar gewonden te transporteeren. Eerst na geruimen tijd ar riveerde een tweede hulptrein, die zuur stofapparaten voor het opensnijden dei- wagons met steekvlammen aanbracht, maar toen was er weer geen personeel, dat met deze apparaten kon omgaan. Al dezen tijd hadden de ongelukkige passagiers in de samengeknepen wagons vastgekneld ge zeten. Gistermiddag was men met het red dingswerk zoo ver gevorderd, dat men alle dooden en gewonden uit de wagonruïnes te voorschijn had gehaald. Naar men thans heeft kunnen vaststellen bedraagt het aantal slachtoffers van de ramp 33, dat der gekwetsten 80, waaronder zeer vele ernstig gewonden. In de ziekenhuizen zijn een groot aantal doktoren den geheelen dag bezig geweest, er moesten vele moeilijke operaties worden verricht, daar de kwetsuren over het alge meen uiterst gecompliceerd zijn. In de operatiezalen hadden meermalen vijf ope raties tegelijk plaats. Bij vele gewonden heeft men armen en beenen moeten ampu- teeren, anderen liggen er met ingedrukte borstkas e. a. inwendige kwetsuren. Men vreest, dat velen dezer ongelukkigen hun verwondingen niet te boven zullen komen. Heel München is natuurlijk diep onder den indruk van de catastrofe. Alle open bare gebouwen vlaggen halfstok en alle publieke vermakelijkheden zijn gesloten. De strijd in Marokko. Het gerucht, dat Abd el Krim bericht naar den gouverneur-generaal Steeg heeft gezonden, om zijn onderwerping aan te bieden, verspreidde zich als een loopend vuurtje te Parijs. Niettemin was deze onderwerping voor de officieele kringen niet zoo opzienba rend. In de laatste dagen had men reeds tal van verschijnselen waargenomen, die er op wezen, dat Abd el Krim zijn weer stand zou moeten opgeven. In officieele kringen werd het nieuws van den brief aan den gouverneur-gene raal bevestigd. Men verzekerde daar, dat men niet van plan is, Abd el Krim een schijn-manoeuvre te laten uitvoeren en dat Abd el Krim, zoo hij, gelijk hij in zijn brief zegt, hoopt op de edelmoedigheid van de Fransche en de Spaansche regeering, de daad bij het woord moet voegen en zich inderdaad overgeven. Met de zoo snelle en haast onverbidde lijke ineenstorting van Abd el Krim's macht, zooals die zich in de laatste dagen voltrokken heeft, voor oogen, vraagt men zich met zekere verwondering af, wat den Riff-leider wel bezield mag hebben bij zijn hardnekkige houding en zijn weigering om op de toch vérgaande concessies, hem door Frankrijk en Spanje aangeboden, in te gaan. Mogelijk hebben de Riffs er toen op gerekend de onderhandelingen zoo lang te kunnen rekken totdat het heele seizoen aan de Fransch-Spaansche soldaten een voortzetting van de campagne onmogelijk zou maken. Zij blijken zich in hun bere keningen dan wel zeer vergist te hebben. In den gisteren gehouden Franschen ministerraad hebben Briand en Painlevé gewezen op de buitengewoon gunstige ont wikkeling van den toestand in Marokko. De onderwerping der stammen geschiedt zoo vlot, dat men het einde der operaties binnenkort tegemoet kan zien. Naar ge loofd wordt, is Abd el Krim naar het Noorden vertrokken. De ministerraad was van oordeel, dat Krim's schrijven aan den resident-gene raal Steeg gezonden, te vaag is en te wei nig gezaghebbend en daarbij te weinig waarborgen biedt. Een staken dezer operaties onder de huidige omstandigheden zou het effect daarvan benadeelen en lioogerë kosten veroorzaken. Vulkaan-uitbarsting in Japan. Tengevolge van een eruptie van den vul kaan Tokaclii heeft een vloedgolf Japan geteisterd. Duizend personen worden ver mist. Twee honderd personen zijn ver dronken. De uitbarsting van den vulkaan Tokachi op het eiland Hokhaido, welke vulkaan tot nu toe als gedoofd werd beschouwd, ging gepaard met een gerommel, dat op een af stand van 32 K.M. nog duidelijk hoorbaar was. Behalve de personen, die bij den vloed-, golf om het leven kwamen, zijn nog andere slachtoffers te betreuren. Zoo werden in een zwavelmijn talrijke arbeiders door de met de uitbarsting gepaard gaande aard beving bedolven. Een honderdtal lijken zijn teruggevon den. Een twintigtal menschen zijn ernstig gewond, 200 zijn licht gekwetst, ten ge volge van de aardbeving te Hokkaido. Drie geweldige uitbarstingen volgden elkander op. Bij de eerste vloeide van den berg een lavastroom neer, die het water der rivier volkomen ophield en deze buiten haar oevers treden deed. De derde schok slingerde, van de helling van den berg, rotsblokken die de bedding eener andere rivier verstopten, aldus de overstrooming nog uitbreidend, zoodat verscheidene dor pen onder water liepen. De Engelsche mijnwerkersstaking. Er is geen wijziging in den stand van het kolenconflict. De vertegenwoordigers der mijnwerkers en der mijneigenaars zijn uiteengegaan. Naar vernomen wordt zijn de kolen- voorraden bij behoorlijke distributie en in krimping van de spoorweg- en andere diensten voor 2 maanden voldoende. De regeering steunt er niet op, dat belang rijke hoeveelheden uit het buitenland zul len worden aangevoerd. De Britsché ko- lenexporteurs stellen wel pogingen in het werk, opi uit het buitenland kolen in te voeren. Verwacht wordt, dat in het parlement, wanneer dit weer bijeenkomt, heftige de- Ratten in verband met het conflict in de mijnindustrie zullen plaats hebben. Immigratie en emigratie in Canarda. Die Canadian Gazette meldt dat de immi gratie in Canada; in de eerstel drie maan den van dit jaar 16.720 menschen uit Engeland, het vaste land en de Vereenigde Staten omvatte of 5928 (54.9 pet.) meer dab in hetzelfde tijdvak van het' vorige jaar. Hierbij kwamen nog 13.692 Cana- deezen (tegen 6458) die na een verblijf van een jaar of langer uit da Vereenigde Staten terugkeerden. Eenigszins verontrus tend is intusschen de toenemende uittocht van Canadeezen naar de Vereenigde Sta. ten. Er verhuisden van hen in de eerste drie maanden van dit jaar 22.204 naar de Vereenigde Staten, zoodat de immi gratie van vreemdelingen en reïmlmigra. tie van Canadeezen in een veel minder gunstig licht komt. Korte berichten. Te Londen was het Maandag 72 gra den in de schaduw, maar aan de Engel sche Oostkust was het koudl en wisselde de temperatuur, tan gevolge van den gu- ren noordenwind, tusschen 50 en 55 gra den. Uit Washington wordt gemeld,, dat Mexicaansche bandieten 2 Amerikanen, een mijnbezitter en een zijner medewer kers gevangen genomen en naar het ge bergte ontvoerd hebben. Zij verlangen een losprijs van 6000 dollar. De regeering heeft troepen afgezonden om de Amerika nen te bevrijden en de bandieten te achter volgen. De zoon van generaal Pangalos, den president der Grieksche republiek» die zich met een meisje uit Belgrado had verloofd, zeer tegen den zin zijns vaders, is van de lijst der marine-officieren geschrapt, om dat hij, na eerst op Kreta geïnterneerd te zijn geweest, zich heimelijk naar Belgrado heeft begeven. Oók een ziekenhuiskwestie. Wegens de benoeming van Dr J. Broek- meijer tot directeur-geneesheer van het ziekenhuis te Dordrecht buiten de aan beveling van regenten om hebben de vijf sociaal-democratische en liberale regen ten hun ontslag ingediend, alleen de twee A.-R. regenten bleven in functie. De be-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1926 | | pagina 1