Kirtiinws.
itoneiijd Nisaws.
Mfeata.
Wetenschap en Kaast.
waarin opgenomen een bijdrage voor bet
mobilisatiekruis van f25. Besloten wordt
tot het aangaan eener geldleening ad f 1300
voor de verbouwing van de dokterswo
ning. Het vermenigvuldigingscijfcr wordt
met algemeene stemmen vastgesteld op
hetzelfde cijfer als verleden jaar, n.l. 0.8
Een voorstel van B. èn W. om bepaalde
perceelen grond aan te wijzen, als be
stemd voor den aanleg van een weg van
den Bonzijweg naar den Breeden weg,
geeft tot een langdurige gedachtenwisse-
ling aanleiding. De door B. en W. aange
geven richting strookt niet met den
wensch van de overige raadsleden. Be
sloten wordt dezen raadsleden uit te noo-
digen bun plan nader uit te werken en dit
B. en W. voor te leggen. Aangaande de
provinciale electriciteitsvoorziening wondt
besloten Ged. Staten te berichten, dat
met de voorgestelde garantie-regeling geen
genoegen kan worden genomen voor eea
regeling is getroffen terzake van de Ge
meente-gasfabriek. Bij het punt Voorko
mende Zaken vraagt dhr Karelse inlich
tingen omtrent de in uitzicht gestelde ta
riefregeling voor industrie-gas en aan
gaande den loop van zaken aan de Gas
fabriek.
Omtrent het eerste punt deelt de voor
zitter mede, dat deze regeling door de
Gascommissie nog niet nader werd aan
geboden. Wat het tweede punt betreft
stelt Spr. voor ter behandeling daarvan
over te gaan in geheime zitting. Hiertoe
wordt overgegaan. Na de heropening der
openbare zitting wordt de vergadering
gesloten.
Kerk en Evangelisatie in
Londen. Ds A. G. H. van Hoogenhuyze,
Ned. Herv. predikant te Amsterdam,
schrijft in zijn „Wijkbode" bet volgende:
Zondag 10 Januari was ik in Londen.
Des morgens heb ik den dienst bijge
woond in de Hollandsche Kerk in Austin
Friars, waar ik 26 April en 2 Mei zelf
hoopte te preeken. Deze schoone kerk is bij
charter van Koning Edward VI den 24
Juli 1550 aan de Hollandsche réfugiés ge
schonken. Driehonderd vijf en zeventig
jaar wordt in deze Kerk dus reeds ge
preekt voor de in Londen wonende Neder
landers. Daar met die Kerk ook een groot
aantal omliggende huizen door Koning
Edward VI geschonken zijn, huizen die nu
in de kantorenwijk staande en tot kanto
ren ingericht, enorm veel huur opbrengen,
is de Hollandsche Gemeente in Londen
zeer rijk.
Als men in de City (de kantoren- en
magazijnenwijk) komt des Zondags, dan is
de stad daar zoo goed als uitgestorven.
Waar op werkdagen men haast de straat
niet oversteken kan vanwege de volte, daar
loopt des Zondags zoo goed als niemand
op straat.
Vroeger was dat anders. Toen was de
City nog bewoond. En waar menschen wo
nen, moeten kerken zijn. Toen de men
schen zijn weggetrokken, bleven de kerken
staan. Zoodat nu in de reuzen-stad Lon
den het feit zicli voordoet, dat in de mid-
denstad 56 kerken óf leeg staan óf slechts
van 10 tot 20 bezoekers tellen. De Holland
sche Kerk in Austin Friars, ook in de City
staande, zou als het een Engelsche kerk
was, hetzelfde lot deelen. Maar daar het
de eonige Hollandsche Kerk is in Londen,
komen de in Londen wonende Hollanders
ook van verwijderde deelen der stad daar
samen.
Des Zondagsavonds ben ik nog eens ge
weest naar de Great Assembly Hall, waar
ik vroeger zoo menigmaal geweest ben.
Deze enorme zaal ligt in het Oosteinde van
Londen, in de Mile End Road, het vervolg
van de Whitechapel Road, de Joden-
huui t.
Deze zaal is gebouwd door den heer
Charington, een dertig a veertig jaar ge
leden. Hij, de zoon van den schatrijken
bierbrouwer Charington, is als jong
inensch bekeerd. Hij was toen de compag
non van zijn vader en ging in.zijn vrijen
tijd evangeliseeren. Eens op straat loopen-
de, zag hij een dronken man die zijn vrouw
sloeg. Hij trachtte de twistenden met eeni-
ge zachte, vriendelijke woorden te schei
den, waarop de vrouw, zich plotseling tot
hem keerende, zei: „Houd u uw mond
maar, uw vader is het die de menschen
dronken maakt". Dat zette hem aan het
denken. Hij gaat naar zijn vader en zegt:
„Vader, ik kan niet in uw zaak zijn en
tegelijkertijd evangeliseeren, ik kies het
laatste, geef mij mijn geld".
Van dat geld heeft hij gebouwd in die
volkswijk, dicht bij Whitechapel, waar de
misdadigers van de wereld samenscholen,
de Great Assembly Hall. Vijfduizend men
schen kan die zaal bevatten. Twee groote
galerijen boven elkaar. Als alles vol is,
wordt vanaf het bovenste platform gespro
ken. Wanneer het alleen beneden vol is,
dan van het onderste.
In vroegere jaren ben ik meermalen des
Zondagsavonds daar geweest en zag dan
een geheel gevulde zaal, 5000 menschen,
een prachtig gezicht, als bij het zingen
gansch die schare opstond.
Ik ging er nu weer heen, verwachtende
hetzelfde te zien. Maar ik wist niet wat ik
zag, toen ik een slechts zeer matig bezoch
te zaal binnenkwam, beneden en op de
eerste galerij samen zeker niet meer dan
500 menschen.
De bovenste galerij was geheel vol. In
de verte kon ik wel zien, dat dat zeer een
voudige menschen waren. Ik begreep dat
niet en vroeg na afloop aan een der be
stuursleden, wat dat beteekende. Deze ver
telde mij dat dat 700 Londensche zwervers
waren, die voor de samenkomst een gratis
thee hadden gekregen en na de samen
komst een kaartje, waarop zij den volgen
den Zondagavond weer thee en brood kon
den ontvangen.
Het Evangelisatiewerk daar blijft dus
doorgaan op dezelfde wijze als dat vele ja
ren geschiedt. Maar de weinige opkomst
in de zaal bewees wel, dat evenals hier,
ook in Engeland het geestelijk en gods
dienstig leven niet vooruit, maar achteruit
gaat.
Dat de tegenstand en de oppositie tegen
het Evangelie groot is, bewees wel het
volgende feit, dat men mij meedeelde.
Een paar jaar geleden was er kwestie
of de bioscopen Zondagsmiddags geopend
zouden zijn. De heer Charington had daar
tegen geprotesteerd. Dat had men niet ver
geten, daarop wilde men zich wreken.
Toen de heer Charington in die dagen in
dat gedeelte van Londen liep, werd er plot
seling een aanslag op zijn leven gedaan
op hem, den ouden man van 70 jaar, die
heel zijn leven niets dan goed aan Lon-
den's achterbuurten had gedaan. Zwaar
gewond werd hij opgenomen. Gelukkig is
hij hersteld. Maar dat feit bewijst wel èn
de kracht en de liefde van zijn persoon
lijkheid, èn de oppositie en tegenwerking
van do massa tegen het Evangelie.
In de vestibule van de Great Assembly
Hall hangt een teekening, die den aanslag
laat zien.
Moge God zegenen het werk in Londen's
achterbuurten, nog zooveel moeilijker dan
in de achterbuurten van Amsterdam.
Als de commandant geen
meisje heeft. Men schrijft aan het
„Volk":
Het is gebruikelijk bij de Luchtvaartaf-
deeling, dat 's avonds een trommel met
stukken gebracht wordt naar de woning
van den commandant der Luchtvaartaf-
deeling. Die trommel wordt dan 's morgens
weder door een dienstplichtige aan die wo
ning afgehaald.
Nu is dezer dagen de dienstbode van
den commandant vertrokken, zonder dat
een vervangster aanwezig was. De dienst
plichtige soldaat, belast met het afhalen
van den trommel, kreeg opdracht om,
zonder te be 11 en, dien trommel uit
de bijkeuken van den commandant weg te
nemen, dit om te voorkomen, dat de com-
mandantswoning al te vroeg zou worden
gewekt.
Nu wil het geval, dat bedoelde dienst
plichtige door omstandigheden zijn dienst
moest overgeven aan een ander. En hij
vergat de opdracht oin niet te bellen, aan
zijn plaatsvervanger mee te deelen. Zoodat
deze zich 's morgens aan de woning van
den commandant meldt en van zijn aan
wezigheid blijk geeft door aan de bel te
trekken en dit nog eens en nog eens te
herhalen, als hij geen gehoor krijgt.
Eindelijk vliegt de deur open en ver
toont zich de commandant der Luchtvaart-
afdeeling, die den niets vermoedenden
dienstplichtige onder het bezigen van de
gebruikelijke toevoegingen vraagt naar
zijn verstandelijke vermogens.
Nadat een onderzoek aan het licht had
gebracht, dat de man doodonschuldig was,
werd zijn voorganger gestraft.
Nog nimmer zijn de dienstplichtigen bij
de Luchtvaartafdeeling zoo verlangend
geweest naar de komst van het nieuwe
dienstmeisje bij den commandant als dit
keer.
Groote bi-and te Oostzaan.
Te Oostzaan heeft gistermiddag een groote
uitslaande brand gewoed, waardoor het
grootste winkelpand van Oostzaan en het
postkantoor een prooi van de vlammen
zijn geworden. De brand is ontstaan in de
achterkamer van den manufacturier
Mooy, waarschijnlijk tengevolge van een
gaslekkage. De brand greep buitengewoon
snel om zich heen. Toen de Oostzaansche
brandweer aankwam, viel aan redden niet
meer te denken en zij mocht er ook niet
in slagen, het postkantoor voor brand te
vrijwaren. De directeur van het postkan
toor heeft nog getracht, eenige boeken en
andere bescheiden uit het kantoor te red
den, doch door de vlammen kon hij dit
plan niet volvoeren. De geldwaardige stuk
ken waren juist om 1 uur naar het post
kantoor te Zaandam gegaan.
De instorting aan den Mui
zenberg te Ganne. Het werk om de
twee in den berg ingesloten menschen te
bereiken, wordt met kracht voortgezet.
Acht stutters van de mijn Maurits werken
in vier dagploegen, dus twee tegelijk, die
door drie helpers worden bijgestaan. De
situatie van den berg is in kaart gebracht
en op het oogenblik vordert men goed. Tot
nog toe werkt men nog steeds op Neder-
landsch grondgebied. Op de vraag, of men
niet van boven naar beneden een put had
kunnen boren, daar men wist, waar de
menschen zich bevonden, werd geant
woord, dat dit te gevaarlijk zou zijn, daar
de bodem losgerukt was, en dat verder de
diepte 40 meter was, en een put boren van
die diepte weken zou duren.
Kersenverp achting. Volgen,
gende week, 10 dagen eerder dan gewoon,
beginnen in de Betuwe de verpachtingen
van het veel belovende kersengewas.
Een oud gebruik. Men meldt uit
Hengelo (G.): In tegenwoordigheid van
de burgemeesters van Hengelo en Zelhem
en de verschillende armbesturen uit die
gemeenten had op O. H. Hemelvaart de
jaarlijksche levering van roggebrood op
de Muldersfluite plaats voor de algemeene
afmen en belanghebbenden uit de plaat,
sen. De 94 tiendplichtiga boeren uit de
Hattemer en Dlunsborgermarke hebben al.
len weder trouw aan hun verplichting
voldaan. Uit Hengelo werd gebracht 994
pond uit Zelhem 1089 pond, te zamen
2083 pond. Het zwaarste brood van Groot-
Wassink had een gewicht van 72 pond,
het daarop volgende woog 53 pond. Do
brengers hiervan kregen naai' oud gebruik
resp. twee en een flesch wijn. Het rooken
uit de lange Goudsche pijpen bleef ook
dit jaar in eere.
Doodelijk vliegongeluk te
Duffel. Dinsdagmorgen is boven Duffel
een ernstig vliegongeluk gebeurd. De 22.
jarige vliegenier Delen, sergeant bij het le.
ger, was om 10 uur van het militaire vlieg,
terrein te Nyvel vertrokken. Boven Duffel
gekomen, alwaar een zuster van den on
gelukkige woont, stortte liet vliegtuig om.
laag en werd geheel vernield. Zwaar ver.
minkt iverd de vliegenier van onder het
vliegtuig gehaald en naar het ziekenhuis
overgebracht. Na een uur is de jonge
man aan de bekomen verwondingen over.
leden.
De geschiedenis van Jean
Val jean. De gendarmen te Vergt, een
dorp in Dordogne, hebben dezer dagen
een man gevangen genomen, die in 1899
tot dwangarbeid was veroordeeld. In 1914,
na twee mislukte pogingen, wist de man
van Guyana te ontsnappen en New-York
te bereiken. Hij trouwde er met een
Franscli meisje en keerde met haar naar
Frankrijk terug, waar hij zich echter niet
veilig voelde en naar Amerika terugkeer
de. Na twee jaar, nu kort geleden, was de
aantrekkingskracht van den geboorte
grond hem toch weer te sterk geworden.
Hij keerde naar Dordogne terug, kocht er
een boerderijtje en leefde er oppassend
met zijn gezin. Toen hij een keer te Pe-
ï'igueux moest overnachten, beging hij de
onvoorzichtigheid zich onder zijn waren
naam in het liotel-register in te schrijven.
Dat was zijn ondergang. De man is ge
pakt. Na zijn vlucht uit de galeien'had hij
een leven van fatsoenlijken arbeid geleid.
Zoo'n knoeier! De keurings-
raad te Zutphen heeft een hoeveelheid
z.g.n. nieuwe haring onderzocht en toen
bleek, dat het oude haring was, die met
kunstmiddeltjes was opgekalefaterd, om
den schijn te wekken, dat het nieuwe was.
Tegen den venter, een man uit Deventer,
werd proces-verbaal opgemaakt.
'n Taai e. Te Purmerend werd een
18-jarig jongmensch door een auto over
reden over buik en beenen. Geneeskundig
onderzoek maakte uit dat beide onbescha
digd waren, doch de broek des overredene
was er slecht afgekomen, waarom de eige
naar van de auto een nieuw pak deed aan
rukken, dat den taaien jongeman werd
aangeboden.
Do spiritussmokkel. Naar
de Tel. in zake de te Bergen ontdekte spi-
ritussmokkelarij nader verneemt, hadden
de inspecteurs van de belastingen aanwij
zingen ontvangen, waardoor het vermoe
den werd gewekt, dat een smokkelparlij
op de kust zou worden ondernomen.
Reeds verscheidene nachten hadden in
specteurs, vergezeld van rijksveldwachters,
tevergeefs op de loer gelegen. Woensdag
nacht waren zij wederom, ten getale van
negen, aanwezig. Zij werden gewaar, dat
een vijftal posten op de wegen was uitge
zet, om de smokkelaars eventueel te waar
schuwen. In weerwil van groote moeilijk
heden gelukte het hun om zich, door een
400-tal meters op den buik kruipende af te
leggen, door het cordon heen te breken.
Zij konden toen waarnemen, dat vier
smokkelaars met eenige helpers zich door
middel van-een lijn spiritus van het schip,
dat op korten afstand van de kust lag, lie
ten toevieren, en zich elk met een 25-tal
vaten landwaarts in begaven.
Op een gegeven moment werd echter
een der inspecteurs, tot zijn grooten schrik
door een hond van een der posten in de
broekspijpen gebeten, hetgeen het sein
voor de hem begeleidende rijksveldwacht
was, om een fluitsignaal te geven. Hierop
werd een der smokkelaars gearresteerd;
de anderen ontkwamen.
Het schip verdween met den meesten
spoed in de richting Helder, achtervolgd
door een politievaartuig.
Het Duitsclie smokkelschip kon niet
worden aangehouden, daar aan het re
cherche-vaartuig onvoldoende was geble
ken, dat inderdaad lossing had plaats ge
vonden. Het recht voor een recherche
vaartuig tot aanhouding strekt zich niet
verder uit dan het gebied der zeegaten,
waar de eerste kantoren van aangifte zijn
gevestigd, zoodal ook van latere aanhou
ding op de Noordzee geen sprake kon zijn.
Op zoek naar kinderen, die er
al waren. Gisteravond is op het politie
bureau aan de van der Vennestruat te Den
Haag een merkwaardige geschiedenis ge
hemd. Even voor zeven uur bracht een agent
drie jongens van omstreeks twaalf jaar aan,
die op de (spoorbaan geloopen hadden. Do
wachtcommandant schreef de jongens in zijn
kladboek, maar stelde het indragen op de
officiëele lijst even uit, omdat hy juist met
een andere zaak bozig was. Enkele minuten
later stapte zijn collega binnen om hem ai
te lossen, want het was de beurt van den
eersten wachtcommandant om op ronde te
gaan. En terwijl de twee inspecteurs elkaar
de zaken overgeven, komt er een man drin
gend hulp verzoeken, omdat hij vreesde, dat
er iets met een bloedverwant gebeurd was.
Do inspecteur, die op ronde moest gaan,
heeft zich toen wat gehaast, omdat hij zelf
de nieuw aangebrachte zaak wilde behande
len en zoo is het gebeurd, dat hij ver
geten heeft zijn opvolger mede te deelen,
dat er drie jongens in de agentenwacht zaten.
En doordat er geen arrestanten waren en
de opvolger het ook al weer druk kreeg is
do inspecteur geen enkele maal de wacht
ingeloopen, anders had hij de jongens na
tuurlijk op de bank zien zitten.
Om acht uur kwam een vader vertellen,
dat zijn zoon nog niet huis was. Later kwa
men er nog twee vader3. De inspecteur nam
alle maatregelen, die in zulke gevallen voor
geschreven zijn. Hjj waarschuwde het hoofd
bureau, de hondenbrigade, enz.
Om tien uur kwam de eerste inspecteur van
zijn ronde terug. Zijn collega was nog over
de jongens aan het telefoneeren. Hij hoorde
liekende namen noemen. Toen schoot hem
zijn fout te binnen. Natuurlijk waren de jon
gens toen gauw thuis.
De overstroomingen in Noord-
Italië. In Noord-Italië zakt het water ge
leidelijk met den lageren stand der rivieren.
Intussehen is het opnieuw hevig beginnen
te regenen. Men vreest nieuwe overstroomin
gen. Een groot aantal vluchtelingen uit do
overstroomde gebieden overnacht in kampen.
Groote bedragen worden beschikbaar gesteld
voor steun.
Kruitfabriek in de lucht ge
vlogen. Uit Bentheiin an Rhein wordt ge
meld: Gistermorgen heeft in de kruitfabriek
Ilassloch een hevige ontploffing plaats gehad.
De geheele fabriek is in de luclit gevlogen. Het
aantal dooden bedraagt meer dan twintig,
terwijl tot dusver 80 gewonden naar het
ziekenhuis zijn gebracht. Hot reddingswerk is
zeer moeilijk, daar men meer ontploffingen
vreest.
Op de plaats der ontploffing bevindt zich
een reusachtige trechter. In de fabriek waren
90 arbeiders werkzaam. De reddingswerk
zaamheden zijn zeer gevaarlijk, daar verdere
ontploffingen gevreesd worden. De door do
ontploffing veroorzaakte bodemtiilling heeft
niet alleen in de plaats, waar bet ongeluk
geschiedde, maar ook in de omliggende plant-
sen, de vensterruiten doen springen.
Do kwesties te Bergen op
Zoo m. De ontslagen directeur der ge
meente-muziekschool te Borgen op Zoom
A. J. do G., is door de rechtbank te
Breda van de hem ten laste gelegde mal
versaties vrijgesproken. Do cisch was f 100
boete, subs, twee maanden hechtenis.
Doktor gestraft. De 60-jarigo
II. O. K. B., ontslagen gemeente-arts
Oisterwijk, die 29 April 1.1. voor de recht
bank te Breda voor een ernstig zedenmis
drijf terecht stond, is veroordeeld tol 6
jaar gevangenisstraf. De eiseli luidde 8
jaar gevangenisstraf.
Weer een. De chauffeur T. van
II., die op de Wouwscheweg bij Bergen
op Zoom met een aido een wielrijder
had aangereden, tengevolge waarvan deze
ernstig werd verwond en binnen eenige
minuten oveileed, werd gisteren door-do
Bredaseho Rechtbank vrijgesproken. Do
eisch luidde 1 maand hechtenis.
Nog één. De 4de Kamer der Am
stordamsche rechtbank deed gisteren uit
spraak in de zaak tegen den koopman,
die terecht had gestaan ter zake van het
veroorzaken van dood door schuld. Hij
had in den avond van 5 Nov. j 1. met een
door hom bestuurde Ford-aulo op de Nas-
saukade oen daar wandelendon man aan
gereden, met het gevolg, dat dezo zwaar
lichamelijk letsel bekwam en twee dagen
later aan do gevolgen overleed. De recht
bank, vonnis doende, sprak veroordeelde
vrij.
Onoplettende w i s s e 1 vv a c li -
t e r. Voor den Kantonrechter te Leiden
heeft terecht gestaan een 50-jarige wissel-
wachter, wicn was ton laste gelegd, dat
hij de afsluitboomen aan den overweg
op den Rijnsburgerweg te* Leiden niet zou
hebben gesloten toen er een sneltrein uit
de lichting Haarlem moest passeeron. De
machinist had bemerkt, dat de hoornen
niet gesloten waren en was er door krach-
lig remmen in geslaagd, den trein halver
wege den overweg tot stilstand te bren
gen. Verdachte bekende bel hem ten laste
gelegde. Do ambtenaar van het O. M.
eischte een geldboete van f 25 subs. 10
dagen hechtenis.
«mwwwrmiwBiiiBui .nt^onnnvi in—
Vergiftigingsverschijnselen bij steriliseeren.
Vele huisvrouwen hebben zich in de
laatste jaren voorzien van eeii sterilisa-
lietoosiel met flessclien en maken daar
mede in tijden van groente overvloed al
lerlei groenten en fruit in voor den win
ter. Nu komt een hoogst enkele maal,
zooals laatst te Kortgene, een vorgifti-
gingsgeval voor, dat natuurlijk in breeden
kring ongerustheid wekt. Wij meenen daar
om goed te doen, uit de rede, die dr
Marlens te Middelburg voor de Ned.
Vereen, van Huisvrouwen over dit onder
werp hield, het volgende uit de „Midd.
Crt." over te nemen:
Spr. herinnerde aan hot geval van
voedsel-infectie, een paar maanden gele
den op Noord-Beveland waargenomen.
Na het gebruiken van geweckte pos
telein, door vader en moeder uit een
familie van 5 personen, waarbij alleen
de ouders, en niet de kinderen van de
ingemaakte groenten hadden genoten,
werden beiden na enkele uren ernstig
ziek, met zware maag-darmverschijnse
len, spoedig gevolg door dubbelzien,
spraakstoornissen, in den vorm van moei
lijk uitbrengen der klinkers, sterke
droogte der keel en slikbezwaren.
Voor den ernst dezer verschijnselen,
werd ik, zei spr. dooi' den huisarts om ad
vies gevraagd, en kon ik de zeldzame diag
nose van „botulisme" bevestigen. Na 11/2
dag overleed de vrouw, enkele uren na
haar intrede in het gasthuis, de man
genas na enkele weken ernstig ziek zijn.
Dit geval heeft door zijn tragisch
verloop en door het bekend zijn van
zijn oorsprong in weck-groenlen, bijna
een paniek onder de huisvrouwen ver
wekte, die zich niet alleen geuit heeft
in het weggooien van duizenden inmaak-
flesschen, maar die zelfs de angst voor
den komenden inmaak heeft doen ont
staan.
Moest ik niet gevreesd hebben, van
onverschilligheid belicht te worden, dan
had ik aan uw bestuur eenvoudig
geschreven, zeggende: „Wilt U aan Uwe
leden, die erover denken te wecken,
den raad geven, de vqorschriften, die
elke weck-sterilisalor in brochurevorm
vergezellen, stipt te volgen, maar dan
ook zéér stipt", en dan ware mijn me
disch geweten voldaan geweest, want
het gevaar van wecken, dit is mijn
stellige overtuiging, kan alleen dan be
staan, wanneer het wecken niet met
de noodige zorg en nauwkeurigheid ge
beurt.
Toch heb ik gemeend, er goed aan te
doen, het daarbij niet te laten, omdat
aan wio men de vraag stelt: „hoe gaat
U te werk bij het wecken?", dat de
wijze, waarop ze de voorschriften vol
gen, zooveel te wenschen overlaat, dat
men zich verbazen moet, dat de ziekte
gevallen nog zoo zeldzaam zijn.
Ter geruststelling kan gezegd worden
dat er in heel de litteratuur op ingemaakte
groenten slechts een drietal gevallen van
botulisme bekend zijn. De meeste beschre
ven gevallen zijn vleeschvergifligingen, en
dan het meest door worst of ham. Bij
worst kan de lucht niet toetreden in de
centrale gedeelten en lucht is door zijn
zuurstof het beste antisepticum voor deze
bacil. En hij ham zijn in de buitenste lagen
de poriën door het rooken gesloten.
Bij proefnemingen is gebleken, dat het
vleesch een slechte warmtegeleider is, en
dat het inwendige van een groot stuk
vleesch ook bij uren koken nog niet de
temperatuur bereikt, die noodig is om
schadelijke voedingsbacillen te dooden.
Geconserveerd vleesch is Jaardoor een
van de gevaarlijkste verduurzaamde pro
ducten. Door proeven door spr. zelf ge
nomen bij groenten bleek, dat na één
uur koken de bacteriëele flora nog niet
vernietigd was. Toch is het gevaar voor
bacteriëele besmetting bij groenten veel
geringer, voornamelijk omdat groente
meestal volkomen doordrenkt is met zout
dat een krachtdadig ontsmettingsmiddel
is. Bij de verduurzaming van voedsel nu
dient voorop te staan, dat het van goede
kwaliteit is. Groenten, gewonnen op 011-
gunstigen bodem, zooals daar zijn met
straatmest bemeste gronden, zijn niet
alleen gevaarlijk, doordat ze voor rotting
en infectie meer vatbaar zijn, maar vooral
omdat ze scheikundige beslanddeelen be
vatten, die ze voor verduurzaming on
geschikt maken. Wie zelf wil verduurza
men, gebruike groenten uit eigen tuin of
van bekende afkomst.
Bij de voorbereiding dienen do aseptie,
of kiemvrijheid hoofdregel te zijn. Mei?
stelle zich niet gerust met te denken:
„och, door koken zal wel alles vernietig!
worden", want le is de kiemdoodende
temperatuur voor elke bacterie verschil
lend en voor sommige ver boven de lcoolc-
temperatuur en 2e kunnen huiten de brete
llen zelf, massa's door hen vervaardigde
giftstoffen of toxine zich in de voeding
ontwikkelen waarvan de vernietiging
soms heel wat moeilijkheden meebrengt.
Do aseplie of kiemvrijheid der behande
ling moet hand in hand gaan met anti-
septie of kiemdooding der aanwezige mi
cro-organismen.
Wie wecken wil, moet het zelf doen,
en het aan geen dienstbode toevertrou
wen, Dij wie men begrippen van hygiëne
niet in strenge mate mag verwachten.
Zij kieze bij het wecken de grondstoffen
nauwkeurig en streng; zij moet er in
hoofdzaak op bedacht zijn, dat ontsmet
ting van materiaal zorgvuldig moet ge
beuren, met uiterst zindelijke handen, en
zindelijk linnen, dat niet alleen het kokcy
van een groente en van schoonmaken van
liet vat, waar ze inkomt, hierbij in eenige
mate voldoende is; dat het voorbehande-
len der gummi-ringen en der deksels van
evenveel belang is, en dat het overbrengen
van deze, het uitnemen na de sterilisatie
voor de afsluiting volkomen is, en de
luchtafsluiting verzekerd, evenveel aan
dacht verlangt.
Wie wecken wil, en de gevaren ervan
ontkomen, die koke minstens den tijd,
die hij de brochure is aangegeven. Deze
tijd is meestal nog te kort.
Doch daarbij blijft hel niet; het nauw
keurig nagaan, of de afsluiting goed ge
bleven is, onevenheden op den rand van
de flesch of den deksel geen toegangs
weg voor bacteriën geweest is, en het
onmiddellijk verwijderen der gecontami
neerde onvolledig afgesloten flesschen, is
vereischte.
Voor het nuttigen der verduurzaam
de spijzen, bedenke men nog even dat
opwarmen de eventueel aanwezige bacte
riën ,en hoofdzakelijk hun toxine, niet
doodt, en dat lang doorkoken is geboden
vermits onze proeven met postelein be
wezen hebben, dat lange tijd noodig is,
eer Jiet centrum de kiemdoodende en
toxine vernietigende temperatuur bereikt
heeft.
Het tijdelijk blootstellen der spijzen aan
de lucht, voor men ze gebruikt, kan even
tueel aanwezige anaerobe bacteriën ook
nog vernietigen.
Uit deze lezing, zou ik niet wenschen,
dat een schrikbeeld voor elke voedings
stof, of verduurzaamde voedingsstof, met
als achtergrond een micro-vrees geboren
werd. i 'I I 1
Om dit te voorkomen, is het voldoen
de te zeggen, dat de gevallen van voed
selvergiftiging tenslotte zeer zeldzaam
zijn. En waarom?
Omdat we in 011s zelf zulke sterke
verweermiddelen bezitten, liet zoutzuur
ia de maag, is de eerste groote vijand
der bacteriën.
Wie industrieel verduurzaamde spijzen
gebruikt, kieze bekende, goede merken;
en wio zelf bereidt, weze zeer streng in
liet nastreven der aseptie en der anti-
septie, en hebbe verder niet de minste
angst.
