Ho 178
Zaterdag 1 Mei 1926
46e Jaargang
fiSÏDÏKSl
S£3
BiannUid.
Zeeïands Opfokvoer
Staten-Oeneraal.
A. WILKINQ
A.C.v.1 REST, &ss. Apotheker
Bit ie ProilBEie.
EERSTE~BLAP.
Buitenland.
PLUIMVEEHOUDERS
leeiarsds H©end®rniaeS
HET ADRES
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
M®rk V. P. Z
S¥3erk V. P. Z,
Drukkers-Exploitanten:
QOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
<ï)e Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—*
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 et.
Bij abonnement belangrijke korting.
Socialist ontvoerd.
Aan de woning van den tot de sociaal
democratische partij behoorenden ambte
naar Bela-Deutsch te Boedapest vervoeg
den zich twee personen, die zich als re
chercheur uitgaven en hem gelastten mede
te gaan naar het hoofdbureau van politie.
Toen Deutsch weigerde hieraan gevolg te
geven, werd hij met geweld meegevoerd.
Zijn vrouw, die de zaak evenmin ver
trouwde, vervoegde zich bij de politie, die,
naar haar bleek, van niets wist.
Men vreest dat Deutsch door een gehei
men bond is ontvoerd wegens een scherpe
redevoering, die hij in een vergadering
van de sociaal-democratische fractie heeft
gehouden. Tot nu toe is geen spoor van
hem gevonden.
.(T[ Kort» borictiteü.
Het rijks-indexcijfer voor de kosten
van levensonderhoud in Duitschland is in
April mét 0.9 pet. gestegen en bedraagt
thans 139,6 pet.
In Zweden neemt het autobusverkeer
sterk toe. Op het oogenhlik zijn er onge
veer 1300 lijnen met ruim 4000 bussen.
Bevordering der welvaart.
Bij Kon. besluit van 26 October 1917
werd ingesteld een Commissie voor de
Economische Politiek, welke tot taak heeft
te beraadslagen en advies uit te brengen
over vraagstukken op het gebied der eco
nomische politiek, zoowel van zuiver bin-
nenlandschen aard met betrekking tot het
buitenland.
Door den Minister van Arbeid is thans
ingesteld een sub-commissie uit de Com
missie voor de Economische Politiek, die
'n onderzoek zal hebben in te stellen
naar de omstandigheden, welke verschil
lende takken van ons volksbestaan on
gunstig beïnvloeden en de uit dat onder
zoek voortvloeiende voorstellen zal heb
ben te doen met betrekking tot de vraag,
welke maatregelen door de regeering in
het belang van de algemeene welvaart
kunnen en moeten worden genomen.
Zooals bekend is, ondervond deze aan
gelegenheid vertraging door de verschil
lende Minister-wisselingen. De installatie
der Commissie zal plaats vinden op 4
Mei a.s.
Het stopzetten der Hongaar
se h e kinderactie.
Wij deelden dezer dagen mede, dat de
eerlang te verwachten stopzetting der Hon-
gaarsche kinderactie geschieden zal op
verzoek van Hongarije zelf. Van Hongaar-
sche zijde vernemen wij intusschen, dat
de toedracht der zaak eenigszins gecom
pliceerder is.
De reden der stopzetting van de actie
voor zoover Nederland betreft is veeleer
te zoeken in het feit, dat de Nederlandsche
regeering den eisch heeft gesteld, dat ieder
Hongaarscb kind, hetwelk hier te lande
verpleegd zou worden, zou voorzien zijn
van een Nederlandsch visum op zijn pas
poort, wat op een meerdere uitgaaf van
f6 per kind zou te komen staan. Terwijl
ook de reiskosten, vroeger tot de Neder
landsche grens door de Hongaarsche Liga:
gedragen, sinds het laatste transport ge
heel voor haar rekening zijn gekomen,
heeft de nieuwe kostenverzwaring ten ge
volge van den regeeringsmaatregel voor
de Liga onmogelijk te dragen genoopt
tot de kennisgeving, dat zij onder deze
omstandigheden niet langer in staat is de
actie voort te zettenofschoon de kinderen
meer dan ooit de hulp van milddadig
Nederland behoeven. (Msb.)
Strijd onder de midden
standers.
Een aantal kruideniers te Deventer heb
ben het plan opgevat om in konkurrentie
met de Deventer Arbeiderscoöperatie ook
brood te gaan verkoopen en daarvoor op
te richten een broodfabriek. De bakkers
aldaar, beducht voor een gevaarlijke kon
kurrentie, hebben zich tot het dag. bestuur
van den Nederl. Bakkersbond gewend,
welk bestuur adviseerde om omgekeerd,
ook kruidenierswaren te verkoopen of wel
op te richten een grooten levensmiddelen-
bazar, waarvoor van kapitaalkrachtige zij
de medewerking in uitzicht is gesteld.
Allerlei.
Het Miljoenfonds nadert de echte mil
joen. Er kwam weer in totaal f 755,51 in;
2oodat er nu f 992,201,33 H in kas is.
De VEEVOEDERFABRIEK „ZEELAND" te GOES brengt in den handel,
volgens overeenkomst met de VereeDiging tot bevordering der Pluimvee
houderij in Zeeland (V. P. Z), gevestigd te Goes (Goedgekeurd bij Kon.
Besl. van 19 Juni 1922)
Per 50 KG. f925; per 25 KG. f490; per 10 KG. f2,25;
per 5 K.G. f 1 25.
Per 50 K G.
25
10
No. I.
f 1150
6.25
2.75
1.50
No. If.
f 1125
i) 6.-
2.60
140
No. III.
f 11.—
5.75
2.50
130
Voor niet leden der V. P. Z 10 °/0 hooger.
Van 50 K.G. af franco naaste Spoorstation of franco over één. veer.
Deze voeders zijn samengesteld door den heer VAN ASPEREN VERVENNE,
Rijkspluimveeteelt consulent te 's-Gravenhage eu worden vanwege het
Bestuur der V. P. Z. regelmatig op hoedanigheid en kwaliteit onderzocht
door het Rijkslandbouwproefstation voor Veevoederonderzoek te Wageningen.
Zjj, die in aanmerking wenschen te komen voor Wederverkooper, gelie
ven zich rechtstreeks te wenden tot de
VEEVOEDERFABRIEK „ZEELAND" te GOES, Tel. 162.
Tweede Kamer.
In de avondzitting van Dionderdag was
aan de orde de begrooting van Onderwijs.
Dhr Langman (c.h.) verklaart zich, ten
aanzien van subsidies pan bij'zondere uni
versiteiten, tegen deze universiteiten en
zegt hijl voorstander te zijn van handhaj-
ving van onze natio|nale universiteiten.
Prof. Visscher (a.r.) acht dit van den
vorig-en spreker inconsequent. Imïnlers de
heer Langman behoort tot degenen, die
hebben meegeijverd voor het bijz. L. O.
Spr. is er van overtuigd, dat het de taak
der Regeering is, in dit opzicht terdege
rekening te houden met de blijkbare beL
hoeften van iQns volk, en dat zijl, wanneer
zulks financieel mogelijk is en wanneer
de tijd daarvoiör rijp is, aan het bijz.
II. O. dien steun zal verleenen, wa'arop
het recht heeft.
De heer v. d. Heidén (s.d.) bespreekt de
'V r ij e Universiteit, waarvoor in
1930 da-fatale termijn verstreken is. Wam
neer die Universiteit dan geen vier facul.
teiten heeft, zal ze moeten verdwijnen. Eï
zijn achter twee mogelijkheden .ami daar.
aan tegemoet te kdmén en wel in de
eierste plaats, dat uitstel van de verl
plichting wordt gevraagd. Spr. gelooft
echter, dat dit middel niet zal helpen
Een andere oplossing zou 'zijn, dat men
genoegen zOu blijven nemen met drie fa-
culteiten, maar, vraagt spr., gelooft do
Minister niet, dat zulks een inzinking
zou beteekenen van ons universitaire Ie-
ven? Spr. komt terug ofpl de uitlating
van den heer Heemskerk op 19 N.ovemu
her: „De Vrije Universiteit is universeel,
rnlaar da openbare Universiteit is juist
sectarisch, omdat zij different is, terwijl
er bij de Vrije Universiteit juist éénheid
van wetenschap is." Maar is er wel één
heid van wetenschap aan die universiteit,
waar er thans onder de professoren aan
die universiteit twee richtingen zijn, waar
van de eene zich Wel, de andere zich
niet conformeert aan de synode van As-
sen? i
Dr dé Visser (c.h.) verklaart zichi na-
mens zijn fractie tegen alle depreciatie
van het openbaar universiteitsonderwijs
ten bate ,van het vrijte H. O-
D|e heer Bijïeveld (a.r.) verklaart, dat
voor EflansifaeSsiren
Dames-en Kindercenfectie
Tapijten - Gordijnen
Sedden - Ledikanten en
aanverwants artikelen is
GOES HULST
een dergelijk streven van Antirevolutie;,
naire zijde niet te duchten is.
Minister Waszink bespreekt de Vrije
Universiteit, welke in 1930 in groot© moei
lijkheden komt te verbeeren. Spr. is be.
reid, zooveel mogelijk aan die moeilijkhe
den tegemoet te kdmen. Wanneer blijkt,
dat in 1930 de Vrij© Universiteit niet in
staat is eien vierde faculteit in stand
te houden, zal Spr. aan de Stateni-Generaal
de keus laten, den termijh te verlengen
of haar verder het subsidie te onthouden,
In dé zitting van gistermiddag werd
wijziging van de Spoorwegwet en de Lo-
caalspocr- en Tramweg wet aangenomen
met 54 tegen 5 stemtonen.
Aan de orde was toen de interpellatie!.
Hiemslra betreffende bestrijding van de
werkloosheid 'in Drente. Dhr Hiemstra (s.d.)
stelt de vorige chr. regeering in gebreke
wegens den noojd in de Drenthsché veen-
streken. Dé bepalingen betreffende de
werkverschaffing acht spr. te belemjm©.
rend. Hij stelt den minister een reeks
vragen.
Het was volgens minister Kan een te
leurstelling dézen afgevaardigde 'te hoici.
ren spreken. V-an opbouwende kritiek was
geien sprake, zoadat felle kritiek met ge
lijke wapenen bestréden werd. In Jiet dé
bat is minister Kan geen poesje o|m: zon
der handschoenen aan te pakken.
De sociaal-democraten batogen 'alles
zeggen, ials ©en ander zooials deze .minis
ter deed, hen met gelijke Wunt betaald©,
dan wordt de heer Albarda woédend, en
zegt dat de minister cynisch is.
Niettegenstaande het groiqt aantal spre
kers werden geen nieuwe zaken gehoord.
Voor aanneming van de motie-Hiem-
stra bestaat er geen kaUs. Die minister
heieft trouwens reeds gezegd, dat hij! eer
der denkt aan verlaging dan aan verhoiei-
ging der loonen.
Dat Drenthe te helpen is, daaraan ge-
looven we zeker, maar dat zal niet vlug
gaan. Het weghalen van de turf is niet
winstgevend. Is de laag eenmaal verwij
derd, dan krijgt men na verloop van tijd
zeer vruchtbare dalgrond, maar intus
schen moet de bevolking toch ook leven.
Ook dient men ide industrie te bevorderen..,
Emigratie kan sommigen helpen. De
socialisten wenschen de menschen echter
liever ontevreden te houden.
De heer Zijlstra (a.-r.) kwam er tegen
op, dat de heer Hiemstra de chr. regee
ring verantwoordelijk stelde voor den toe
stand' in Drenthe. Hetzelfde deden de ar-
ders in Engeland vóór het optreden van
het kabinet-Mac Donald. Maar dit kabinet
heeft in de werkloosheid niet de minste
verbetering kunnen brengen.
Spr- ziet geen ander middel dan de
bevordering der emigratie. Het is voor
den veenarbeider moeilijk zijn, vrijen ar
beid te vervangen door den fabrieksar
beid, en ook zijn de menschen aan hunl
grond gehecht, maar toch is dit het voor
naamste middel. Daarnaast blijft de werk
verschaffing aan de orde. Er is een oom
missie ingesteld om de ontvening in snel
tempo te onderzoeken, waartegen spr.
evenwel waarschuwt omdat zij te zeer
tegen de natuurlijke orde ingaat. Beter
is het eerst te zorgen, dat de productie
van 1922 en 1923 wordt opgeruimd.
Dinsdag wordt het debat voortgezet.
het meest doelmatige en succesvolle
middel tegen Aanstoeiesi.
Te Goes bij
Mcbilisatiekruis-uitreiking te Goes. (Slot.)
Op het terrein achter de R.-K. begraaf
plaats was groote belangstelling.
In het midden van de wei stonden
de oud-gemobiliseerden in rijen geschaard
en daaromheen in breeden kring zeer vele
belangstellenden. (Ruim 1400 kaarten wa
ren verkocht, zoodat in totaal wel 2300
personen aanwezig waren.)
Dhr P. C. Labrijn, voorz. van het Com.
het woord nemende, herinnerde aan den
jaardag van Prinses Juliana en op zijn
verzoek bracht het publiek een driewerf
hoera uit op het Koninklijke Huis.
Spr. daarna zijn rede vervolgende, was
de meening toegedaan, dat Nederland in
het jaar '14 onherroepelijk in den oorlog
zou zijn betrokken, indien we niet had
den gehad een paraat leger. Daarom is er
erkentelijkheid en dankbaarheid bij de be
volking. Die dankbaarheid willen wij op
symbolische wijze uiten door aan de oud-
gemobiliseerden een kruis te doen uitrei
ken door generaal Snijders. Velen hebben
wel in hun diensttijd, die zoo lang en
zwaar viel, gemopperd, maar zij hebben
toch hun plicht gedaan. Spr. verwelkomt
generaal Snijders, oud-opperbevelhebber
van leger en vloot in de moeilijke jaren,
die we doorgemaakt hebben.
Daarna sprak generaal Snijders de vol
gende rede uit:
Oud-Gemobiliseerden der Land- en Zee
macht uit Zuid-Beveland!
Als er één volk bestaat, dat den vrede
liefheeft, dan is het zeker het Nederland
sche. Den vrede te bewaren, beschouwen
wij als onzen christelijken plicht. In vrede
te leven met andere volken was in onze
geheele geschiedenis de grondslag onzer
buiten]andsche politiek. Wij willen vrede
houden, omdat wij afkeerig zijn van on
recht en geweld. Wij hebben den vrede
noodig, omdat hij voor ons voorspoed en
welvaart beteekent.
Dit is de geest van het geheele Neder
landsche Volk, van zijne Regeering, van
zijne Volksvertegenwoordiging, van alle
politieke partijen zonder onderscheid. Het
is de geest van ieder verstandig, zedelijk
gevoelend vaderlander.
Maar waarom zijt gij dan op 1 Aug.
1914 te wapen geloopen? Waarom hebt gij
U gereedgemaakt voor den oorlog? Waart
gij begeerig om te vechten? Was het oor
logszucht, welke de Regeering ruim 4
jaren lang de Land- en Zeemacht op voet
van oorlog deed houden, gereed om ten
strijde te trekken? Niets van dit alles!
De mobilisatie onzer strijdmacht was
vredeswerk. Bij Regeering en Volk
bestond slechts één streven, één hoop:
buiten den oorlog te blijven. Onze gemo
biliseerde weermacht was het middel in de
beleidvolle hand der Regeering om de
oorlogvoerenden er van af te schrikken,
ons ten bate hunner eigen oorlogsdoel
einden roekeloos in den oorlog mee te
sleepen.
Tot dat doel hebben gij en ik en 400
duizend andere Nederlanders, die destijds
tot de Land- en Zeemacht hebben be
hoord, een groot en moeilijk werk ver
richt en tot een gelukkig einde gebracht.
Wij hebben een groot deel er toe bijge
bracht om den vrede yoor Nederland te
redden. En ieder onzer, hoog of laag, van
den hoogsten generaal of admiraal tot
den eenvoudigsten soldaat of matroos,
heeft zijn deel daarin gehad, van ieder op
zichzelf wellicht van geringe beteekenis,
maar waardevol en onmisbaar als element
van het geheel.
Gij hebt daarvoor groote offers moeten
brengen, voor velen van U zwaar en
moeilijk. Gij hebt een kostbaar deel van
uw leven doorgebracht in omstandighe
den, die op zichzelf reeds weinig aan
genaam voor Uwe toekomst geen bate,
veeleer slechts schade en achteruitgang
beloofden. Gij hebt niet zelden Uwe ge
zondheid op een zware proef moeten stel
len. Talrijk zijn zij, die gevallen zijn bij
de uitoefening van hunnen gevaarvollen
plicht. Eere zij hunner nagedachtenisEn
nog talrijker zijn zij, die door hun lang
durig verblijf onder de wapenen zwaar
zijn beproefd in hunne zorg voor hunne
toekomst, voor hun bestaan, voor hun
gezin.
Maar ondanks dit alles hebt gij uw
plicht vervuld. Een deel Uwer hebben
dat gedaan zonder wettelijke verplichting,
door zich aan te sluiten bij de Vrij willigen
Landstorm, ten einde zich te oefenen erf
voor te bereiden tegen de ure des gevaars.
Ik breng hulde aan hunne vaderlands
liefde en offervaardigheid! Den meesten
Uwer echter was de dienstplicht wettelijk
opgelegd. Zij hebben door de vervulling
daarvan aan hunne medeburgers een ge-
wichtigen dienst bewezen; zij hebben een
ernstig offer aan de gemeenschap ge
bracht. Dat was de ware democratie, toen
de bloem der Nederlandsche mannen, zon
der onderscheid van rang of stand, zon
der uitzondering van politieke partij of
godsdienstige richting, zich bereid stel
den tot opoffering voor het gansche volk.-
Het Mobilisatie-Herinneringskruis is be
stemd om de gedachte aan dien groot-
schen tijd levendig te houden, de her
innering te bestendigen aan de zorgvolle
dagen, toen Nederland's weerbare mannerf
te midden van dreigend gevaar gereedston
den om het Vaderland tegen onrecht te
beschermen, desnoods ook door te vech
ten, als het niet anders kon, ondanks
of liever gezegd: gedreven door sr*.
hun oprechten vredeswil. Het Comité Z.-
Beveland heeft besloten, U dit kruis aan
te bieden, daarmede willende geven eene
openlijke erkenning van erf eene uiting
van dank en waardeering voor de diens
ten, door U aan Uw volk bewezen, -r
Ik heb mij>, als oud-Opperbevelhebber
van Land- en Zeemacht, ga'arne beschik
baar gesteld, om U dit kruis persoonlijk
uit te reiken. Want niemand kan vaster
overtuigd zijn dan ik, dat Nederland in
1914 en later verloren zou zijn geweest,
wanneer het weerloos te midden va'n het
oorlogsgeweld had gestaan. Niemand weet
beter dan ik, welke offers gij: hebt ge
bracht om dit te verhoeden. Niemand
kan zich door een hechteren band van
waardeering en vertrouwen verbonden ge
voelen aan zijne oud-soldaten dan Uw.
Oud-Opperbevelhebber.
En met bijzondere ingenomenheid bert
ik voor dit doel juist naar Zeeland geko
men. Want dit gewest heeft gedurende
het tijdperk onzer gewapende onzijdigheid
een groote rol vervuld in onze politieke en
militaire toestanden en een gewichtige
plaats bekleed in mijne gedachten en be
moeiingen. Het was uit een politiek en
strategisch oogpunt zeker het gevaarlijk
ste en meest bedreigde deel des lands,
waarop do aandacht der oorlogvoerenden
doorloopend met argwaan gevestigd bleef.
Het was van al onze grensgebieden het
meest aan een aanval of schending on
zer onzijdigheid blootgesteld en vereischte
dan ook voortdurend eene belangrijke mi
litaire bezetting, omvangrijke voorberei
ding ter verdediging en onafgebroken waak
zaamheid. Gij1, Zeeuwen, hebt den oor
log aan Uwe grenzen en vóór Uwe kus
ten gezien. Het gebulder der kanonnen
heeft U den dood en de vernieling aan
gekondigd, welke het gruwelijk krijgsbe
drijf vergezellen. De vliegtuigbommen, wel
ke uit onkunde of roekeloosheid op ver
schillende Uwer steden en dorpen zijn
geworpen, hebben U een bittere erva
ring gegeven van de ellende en verwoes
ting, waaraan een oorlogvoerend land ten
prooi is.
Het Nederlandsche Volk kan niet dank
baar genoeg zijn, dat het door het beleid
zijner Regeering, door zijne eendrachtige
en vastberaden houding en door zijn weer
baarheid aan dit noodlot is ontkomen.
Oud-Gemobiliseerden! Ik hoop, dat gij
het Mobilisatiekruis zult dragen, gelijk ook
ik het doe. Het zal in ons gemoed de her
innering levendig houden aan de don
kere dagen van zorg en gevaar, tot wel
ker verheldering wij: allen hebben bijge
dragen. Het zal Uwe kinderen, Uw vrien
den, Uwe medeburgers manen aan den
plicht, die op eiken staatsburger rust en
door eiken oprechten vaderlander getrouw:
