Ho 176
Donderdag 99 April 1996
46e Jaargang
LOUIS DOBBELMANM,
Gemeenteraad van Middelburg.
EcLtar; Je zeereis IracliF nieuwe gevaren
Woedende golven,eén storm,een orkaan.
Dagen ang noodweer,!^ wou nlef Dec a
Jan daci^nou gaan we oeslishaardemaan.
edaren.
ROTTERDAM.
Drukkers-Exploitanten:
OOSTEBBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. D.HUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijke korting.
Prinses Juliana.
Onz-Ci Prinses hoopt morgen haar 18e
levensjaar in te treden.
Die Natie, voorzoover liefde tot het
Oranjehuis onverflauwd in haar woont,
en sympathie voor deze bevallige ver
schijning uit het Vorstelijk Paleis haar bij
de feestvreugde drijft, verheugt zich, dank
baar miet Hare Koninklijke Ouders en met
de jeugdige jubilaris zelve over deze ge-
lukkkige gebeurtenis.
Ook ;anze lezers, voorzoover zij bij Gods
Woord en onze Landsgeschiedenis leven,
volgen met belangstelling den levensloop
dezer jongste Telg uit het Oranjehuis,
die eenmaal geroepen zal zijn den scepter
over het Nederlandsche Valk te voeren.
Tot deze grotote taak zal onze Juliana
zachtaan moeten bekwaamd warden.
Reeds begint het haar te beurt vallend
onderricht heel wat meer van haar kracht
te vergen. Die omvang van het onderwijs
woidt steeds meer uitgebreid, totdat het
ten slotte schier alles omvat wat ook
op het Staatsleven, op de Vaderlandsche
Historie en op het Volkskarakter zijn
eigenaardig licht werpt.
Met deze gedachte behoeft echter op
haar geboortedag onze Prinses Juliana
niet vervuld te zijn. Op dezen dag geen
toekomstbeschouwingen, maar feestklan
ken, uit dankbare harten geweld. Ver
heugd, van zorg ontslagen, Hem roemen,
die ons blijdschap geeft.
God zegen© de Prinses Juliana met de
keur Zijner zegeningen. Hij' sterke haar bij
haar veelzijdige studiën, en leide haar
op het speer der gerechtigheid om Zijns
Naams wil!
In de gisterenmiddag gehouden ver
gadering van den gemeenteraad waren
de heeren De Veer en Streefkerk wegens
uitstedigheid afwezig- De voorzitter deelde
mede, dat Ged- Staten de beslissing over
de gemeente-begrooting 1926 nogmaals
hebben verdaagd en wel tot 1 Juli.
Bij liet adres van het werkJoozen agi
tatie comité bepleitte de heer v- d. Weel
grootere uitkeering door het Burgerlijk
Armbestuur. Dhr Gornelisse zegt, dat re
kening wordt gehouden met de grootte
van het gezin en met eventueele ver
diensten. Dhr Onderdijk wees er duide
lijk op, dat f5 een minimum bedrag is,
Het verzoek tot oprichting eener open
bare Ulo-school wordt in handen van B.
en W. gesteld om prae-advies, nadat de
voorzitter had medegedeeld, dat B- en
en W. reeds bezig zijn de gegevens te
verzamelen.
De voorzitter deelde nog mede, dat H-
M. de Koningin ook aan Middelburg ©en
viertal etsen van Bauer heeft aangeboden-
Besloten werd dit geschenk met dank aan
H.M. te aanvaarden. Het voorstel van
den heer Paul inzake verhooging der op-
oenten op de vermogensbelasting werd
in handen van B- en W. gesteld om
prae-advies.
De zaak-Kruze-
Dhr Onderdijk krijgt thans het woord
over de zaak betreffende den he,er B-
Krnze, die gevraagd heeft een commissie
van onderzoek in te stellen om hem ge
legenheid te geven zich te rehabiliteeren-
Spr- zegt, dat het zeker niet in het be
lang is van den lieer K., dat de zaak in
het openbaar uit een wordt gezet, maar
hij heeft er zelf op aangestuurd. Spr.
paeent dat K. alle eigenschappen om amb
tenaar te zijn mist, hij had beter koop
man kunnen blijven- Met zijn benoeming
tot directeur van de arbeidsbeurs begon
het gesukkel, vooral ook omdat hij ook
de districtsbeurs beheerde- Hij kreeg alle
correspondentie en kon daarom het be
stuur wat wijs maken- Dat hij dit deed
kwam aan het licht by een bezoek van
mr van Lier, referendaris van arbeid, die
zeide, dat het bestuur ook wel degelijk
over den rijksdienst toezicht moest hou
den en die zuinigheid geboden achtte,
terwijl K. het deed voorkomen, of hij
groote uitgaven moest doen op last van
den rijksdienst. Zoo huurde hij een rij-,
wiel wat f27 kostte, maakte hooge kos
ten voor advertenties en telefoonkosten,
waarvoor hij de bewijzen niet kon over
leggen. Ook reiskosten konden niet wor
den verantwoord. Dit alles gold 1921 en
kwam in 1922 aan het licht- In de be
grooting 1922 werden toen mede door
den heer Mr van Lier groote verande
ringen aangebracht- In dezelfde vergade
ring -vroeg hij toestemming om een studie
reis te maken naar Duitschland- Dit werd
pertinent geweigerd, maar toch is K- ge
gaan, en werd hij daarom in zijn betrek
king geschorst. Toen K. geen directeur
meer was, werd in één jaar ongeveer
één vijfde bespaard-
Als K. schrijft zich niet te hebben kun
nen verdedigen, zegt spr- dat hij daartoe
meermalen in de gelegenheid is geweest
MCNNtG
I m
Wordt Dinsdagavond a.s. vervolgd.
o.a. in het college van B. en W. Bij de
verdere besprekingen wenschte noch het
bestuur der beurs, noch mr van Lier
namens den Rijksdienst IC. als directeur
te handhaven, en werd de heer Staal be
noemd tot directeur, al werd K. als amb
tenaar gehandhaafd mede en vooral met
het oog op zijn gezin- Spr. kon toen
niet verklaren, dat K. ter goeder trouw
had 'gehandeld, doch ook het 'tegendeel
niet 'en hij gaf hem dan ook op zijn ver
zoek een bewijs, dat hij in gemeentedienst
niets verkeerds had gedaan. Welk ka
rakter K- bezit blijkt wel daaruit, dat hij
van dit bewijs bij den minister weer mis
bruik maakte. Tot op dat oogenblik kon
spr. niet bewijzen, dat IC. oneerlijk was.
Toen echter Wissenkerke meldde, dat
zij haar bijdrage stop zette, bleek die bij
drage nimmer geboekt te zijn, ofschoon
zij wel was gegireerd. K. zegt hiervan, dat
zijn zoontje de giro behandelde. Ondanks
dit alles is K. gewoon op wachtgeld ge
steld- Later schreef hij o.a. anonieme
brieven aan den raad en aan de afdeeling
der S.D.A.P. om spr. zwart te maken-
Een poging om een© Rijkscommissie van
onderzoek te krijgen, leed schipbreuk op
de weigering van den minister- Waar IC.
het wil doen voorkomen, of de burge
meester en wethouder de Veer vgor zijn
ontslag waren en spr. miet, wil spr. even
verklaren, dat burg- en weth. unaniem
er voor waren- Spr. meent hiermede de
zaak te hebben uiteengezet, als de raad
een commissie van onderzoek wil in
stellen, zal spr- natuurlijk gaarne alle
inlichtingen daaraan verstrekken, maar op
verdere aanvallen van K- zal hij niet
meer antwoorden- Op uit de vergadering
gestelde vragen, ontkent spr- nog, da.t hij
bij Ged- Staten K. gelijk heeft gegeven,
deze heeft daar geen gelijk gekregen, al
leen een schrijven, van B- en W., dat zij
zich met de zaak niet verder wenschten
te bemoeien- Hiermede was deze zaak
afgehandeld.
Benoemingen.
Tot onderwijzer aan school K., vac.-
Dikkenberg, wordt met algemeene stem
men benoemd de heer K. H. van Faassen
en in de vacature-wijlen Geertse, de heer
A- P. Bosdijk te Kloetinge met 12 tegen
2 st. op den heer A. D. Reintjes en eeiï
blanco.
Heffing leges-
Het voorstel inzake wijziging op de
heffing en invordering van leges wordt na
eenige discussie ^ongewijzigd vastgesteld,
waarbij de heeren Portheine en v. d. Beke
Callenfels beschouwd wenschten te wor
den te hebben tegengestemd.
Winkelsluiting-
Aan de orde kwamen nu de voorstellen
van den heer Mes om te bepalen, dat
de winkels Zaterdags te 9 uur des avonds
eü Zondags den geheelen dag gesloten
moeten zijn, en van den heer Hondius om
te bepalen, dat dit Zondags om 4 uur
plaats moet hebben-
Die heer Hondius verkreeg hiet eerst het
woord en sprak als volgt:
In de Diecemher-vergadering kwam' in
behandeling een verzoek van winkelbe
dienden om de verordening op da win
kelsluiting te wijzigen in dien zin, dat
la het sluitingsuur op werkdagen zou
worden vastgesteld io|p 7 uur en 2o. dat op
Zondagen de" winkels den geheelen dag
zouden gesloten zijn.
Aan het eerste gedeelte van dit verzoek
werd door den raad1 groote aandacht ge
wijd, maar ten slotte werd beslaten om
overwegende bezwaren voor den handel
de verordening in dit opzicht niet te
veranderen, nadat ook een voorstel van
den heer v. d. Weel om' te bepalen, dat
ma 7 uur geen bedienden meer arbeid ver
richten mochten, eveneens verworpen
werd.
Maar het tweede gedeelte van hiet ver
zoek, n.l. ,am de winkels op Zondagen
gesloten te houden werd niet besproken;
daarom verheugde 't mij', dat de heer Mes
dit onderdeel van het verzoek alsnog
ter sprake bracht en voorstelde dit ge
deelte van het verzoek in te willigen
bij welk verzoek ik mijl direct aansloot.
Natuurlijk vloeit deize meening bij Ons
voort uit religieus© overtuiging, zooals
door B. en W. in hun praeadvies wordt
opgemerkt. Zondagsheiliging is een eisch
der Goddelijke Wet en op dien grond
is het onze plicht daarvoor te ijiveren. 'Al
len, die den zegen, daaraan verbonden
kennen, zouden niets liever willen, dan
steeds meerderen dien genieten kunnen.
Daarom dient da Overheid in gehoor
zaamheid aan Gods gebod, alles in het
werk te stellen om die heiliging mogelijk
te maken, door zooveel miogelijfc allen ar
beid op den rustdag te doen stilstaan.
Het was mij daarom' een behoefte mijne
instemming te betuigen met het vodrstel-
Mes, al gevoelde ik dadelijk iets voor de
bezwaren daartegen door den burgemees
ter ingebracht op grand van de Zondags
wet, die voorschrijft, dat de verkoop van
geringe eetwaren geoorloofd is.
En nu weet ik wel, dat de Zondags
wet weinig of niet wordt toegepast, maar
toch zoln ld© mogelijkheid niet zijn uit
gesloten om op grond van deze wet een
verordening voor algeheel© Zondagsslui
ting tegen te gaan, gelijk ook reeds blijkt
uit het praeadvies van B- en W.
Wij moeten echter niet vergeten, dat het
verzoek plm Zondagssluiting niet Was ge
baseerd op religieus© gronden, maar al
leen op sociale, en 'twas daarom dat ik
een amendement voorstelde alleen voor 't
geval, dat het voorstel-Mes verworpen
werd of niet uitvoerbaar bleek; de zaak
is nu 'eenmaal aan de orde gesteld. Maar
gelijk ik reeds zeide: op principiieele groin-
den ben ik 't geheel met hiemi eens
en wanneer ik eenige hoop had dat de
kans op aanneming Van het voorstel-
Mes daardoior vergroot werd, zou ik gaar
ne het mijne intrekken; ik verklaar nu
reeds dat ik gaarne mijn stem Pan het
1© voorstel geven zal.
Wat nu het praeadvies van R. en W.
betreft, het verwondert mij1, dat daarin
geien melding wordt gemaakt van de stem
mingen door de vereenigingen Handels
belang en de Hanze onder hare leden ge
houden. Blo uitslag toch is zeer merkwaar
dig. In de eerste vereeniging verklaarden
zich 70 voor en 24 tegen algeheel© Zon
dagsluiting;; bij de Hanze waren de cijL
fers successievelijk 16 en 2. Djeze cijfers
zijn niet minder welsprekend dan de gege
vens door het politieonderzoek ingesteld,
waaruit blijkt, dat nu reieds 446 winkels
den geheelen Zondag gesloten zijn en
slechts 67 open.
Zeker, men kan daaruit de conclusie
trekken, dat het dus niet noodig is om
eienigen drang uit te oefenen en R. en W.
verwijzen dan ook in 't bijlzonder naar het
advies van de Kamer van Koophandel
en Fabrieken, die zich geheel op het ver
ouderde standpunt plaatst, om allen vrij
te laten, een vrijheid, die vaak tot groe
ten dwang voert.
Ik althans ben zoo vrij ta betwijfelen
of de betrokkenen hun winkels geheel
uit vrijen wil en niet uit concurrent!evrees
open houden.
Men kan uit de genoemde cijfers ook
een andere conclusie trekken n.l. deze:
zeer velen in onze gemeente sluiten hun
winkels uit godsdienstige overtuiging, ve
len ook omdat zij een rustdag noodig
achten. Een minderheid durft dit blijk
baar niet aan. Laat nu de raad dezen toe
stand in de hand werken, liefst door zoo
mogelijk algeheele sluiting voor te schrij
ven of als het helaas niet anders kan,
door op Zondag heit sluitingsuur ta ver
vroegen ik noemde 4 uur, maar dit is mij
natuurlijk onverschillig. Wil men nog
vroeger gaan, dan sluit ik mij1 daarbij
gaarne aan.
Het is een sociaal belang en niet slechts
een religieus; want de vrijheid om te slui
ten berust thans alleen bij de patroons;
de bedienden blijven geheel vau hen af
hankelijk; trouwens die hooggeroemde
vrijheid geldt ook niet eens voor filiaal
houders; dezen zijn vaak geheel afhan
kelijk van elders wonende eigenaars ctf
naamlooze vennootschappen.
Ik heb nog eens nauwkeurig nagegaan
de bezwaren die geopperd zijn tegen de
vervroegde winkelsluiting gedurende de
werkdagen, maar van deze bezwaren geldt
geen enkele voor een vervroegde Zondag
sluiting. Op Zondag gaat men geen bepaad-
de inkoopen doen.
Het eenige bezwaar, dat m i. gewicht
in de schaal leggen kan, zijn de winkeliers
van Israëlietische gezindheid en zij die
volgens hun eigen verklaring daarmede
gelijk gesteld willen zijn b.v. de Zevende-
dags-Baptisten. Het zou 'overweging ver
dienen aan deze personen tegemoet te
komen, Omdat deze anders een gedwon
gen dubbelen rustdag zouden hebben.
Trouwens de thans geldende verorde
ning geeft aan B- en W. de bevoegdheid
in bijzondere gevallen ontheffing te ver
kenen.
Met B. en W. erken ik dat het voorstel
van den heer Mes consequenter is jdan
het mijne, waarom ik ook aan het eerste
d© voorkeur geef, indien daarmede iets
te bereiken valt. Voorts hoop ik dat uit
het mindere het meerdere zal volgen.
We gaan wel vodhxit, dank zij den
ge voerden strijd veer Zondagsrust en Zon
dagsheiliging. Die tijden liggen achter ons
dat meerdere postbestellingen olp Zondag
plaats vonden. Slechts een enkele apo
theek is open. Het bestellen van goederen
komt weinig (af niet -meer voor. Wat
werden er destijds donkere tafereelen op
gehangen van al de jammeren die de
Zondagsrust met zich zou brengen en
thans zijn w© aan dit alles geiwend, even
als aan de winkelsluiting om 8 uur.
Diaarom wensch ik op dien weg voort
te gaan met als ideaal in 't oog
de algemeene winkelsluiting op Zondag.
De heer Mes (R.-K.) zegt, dat zijn voor
stel geheel ligt in de lijn van het verzoek
van de afdeeling Middelburg van den
Algem- Ned. Bond van Handels- en Kan
toorbedienden- Waar B. en W. zeggen, dat
nu reeds de vrijheid van den winkelstand,
die in het algemeen zeker geen bloeitijd
doormaakt, aan banden wordt gelegd en
het publiek reeds te veel beperkt wordt
in de uren, waarop zij het kan koopen,
kan spr. dit argument niet onderschrijven.
P©''malaise komt uit ajndere oorzaken voort
en het publiek past zich best aan, en
heeft meer tijd ook door den vrijen Zater
dagmiddag. Er is tot des avonds 9 uur
toch gelegenheid genoeg om te koopen en
dan is de dag voor de winkeliers en de
bedienden toch ook lang genoeg geweest-
Wat betreft de Zondagssluiting, deze
vloeit zeker uit religeuse opvatting voort,
immers voor ieder geldt de wet van Sinaï,
maar ook uit sociaal oogpunt omdat het
noodig is voor winkeliers, zoo goed als
voor den bediende om een dag in de
week te rusten, en de boog niet gespan
nen mag blijven. Spr. gaat art. 2 der
Zondagswet na en meent, dat daaruit
blijkt, dat sigarenwinkels onder de wet
vallen, immers zij verkoopen geen kleine
eetwaren en voor banketbakkers enz. is
hef te probeereii- Verder zeggen B. eö
W. dat ook de venters bijv. de ijsver-
koopers, die juist op Zondagen het meeste
verdienen, getroffen zouden worden. Spr.
vraagt of het niet beter was, dat wat
meer centen, die nu versuoept worden
op Zondag, gespaard worden om zoodoen
de ook iets bij te dragen ter vermeerdering
van het nationaal vermogen, onmisbaar
voor de volkswelvaart- Spr. handhaaft in
vol vertrouwen zijn voorstellen, alleen
maakt hij van 9 uur voor Zaterdags 9-30.
Mevr- Weijl zegt, dat haar fractie er
niet tegen opziet, de vrijheid aan te tas
ten als het geldt het opheffen van alge
meene misstanden, maar die zijn h-i. hier
aanwezig en zal zij dan ook tegen de voor
stellen stemmen. De heer v. d. Weel voelf
ook voor Zaterdag half tien- Dit voorstel
wordt aangenomen met 9 tegen 6 stem
men, die van de dames Weil en de
Graaf en de heeren Boasson, Bosman,
Portheine en v- d. Beke Callenfels.
Dhr v. d. Beke Callenfels wijst op de
considerance van de Zondagswet, die de
materie der sluiting op Zondag heeft ge
regeld, en daarom kan een verordening dit
niet verder regelen-
Met 11 tegen 4 stemmen, die
der heeren Mes, den Hollander,
Hondius en Vertregt worden nu
'de beide voorstellen inzake de
Zondagssluiting verworpen.
Het vermenigvuldigingscrjfer-
Bij het voorstel om het vermenigvuldi-
gingscijfer van den H-O. te bepalen op,
1.15, was nog een advies ingekomen van
de commissie van financiën, die 1.1 voor
stelt- zulks om daardoor bij' B. en" iWl
aan te dringen op de grootst mogelijke
zuinigheid ook bij het ontwerpen van de
begrooting voor 1927.
De voorzitter zegt, dat de commissie
van financiën toch ook geen bezuinigingen
wist aan te brengen, er zijn wel nieuwe
uitgaven als voor het onderwijs f13000,
voor krankzinnigenverpleging f 10.000, dat
is reeds f 25000. Spr. waarschuwt tegen
het scheppen van een tekort, want dan"
moet iriSn ©en volgend jaar dubbel bij
werken-
Dhr Vertregt meent, dat er gedacht moet
worden over het toepassen van pensioen
aftrek of vermindering van de salaris
sen, nu er sprake is van dalende index
cijfers- Ook na pensioenaftrek kunnen de
salarissen en loonen nog de vergelijking
met het particulier bedrijf doorstaan- De
heer Paul meent, dat B. en W. niet aange
spoord behoeven te worden om te bezui-
nigen. Op het oogenblik is het nog niet
de tijd voor salarisvermindering. Dhr Ver
tregt: In Amsterdam denkt men er toch
anders over. Dhr Paul dan zal ik de sala
rissen van Amsterdam en van Middelburg
eens naast elkaar leggen. Dhr Bosman
zegt. dat men nu het eijfer verhoogt,
maar men het over eenige maanden bij
het vaststellen der nieuwe begrooting
weer vergeten is. Men komt met dure
bruggen, riolen, abattoir, goede salaris
sen en loonen maar om de eindjes aan
elkaar te knoopen moet de belasting-
schroef maar weer worden gezet- Er is
nu niet veel aan te doen, maar men
moet nu eens met ernst gaan bezuinigen-
De voorzitter zegt, ieder is voor bezui
nigen, maar al het er op aankomt om dit
te doen, zijn er steeds bezwaren. Het is
dan ook een zeer moeilijke kwestie- De
heer Hondius meent, dat P- en W. in deze
geen schuld treft- Dhr Onderdijk wijst
er op, dat het cijfer reeds is gedaald vaü
1-60 op 1 en dat kon verleden jaar maar
net aan. Men kan niet vooruit loopen
op latere bezuinigingen, het indexcijfer is
niet altijd laag, het schommelt nogal- Het
voorstel van B- en W. wordt ten slotte
z.h.s. aangenomen.
Uitgifte vaü grond-
Bij het voorstel tot het aangaan van
een overeenkomst met de N-V. Houthan
del, v.h. G. Alberts Lzn' en Co, tot erf
pachtsuitgifte van gronden en het ver-
leenen van vergunning tot het leggen
van balken in openbare waters en van
rails in openbare gemeentegrond, wees
dhr Vertregt er op, dat de commissie -vaü
financiën tegen jde voorstellen van B-
en W. in het kort samengevat de vol
gende bezwaren heeft: eerstens tegen den
duur der erfpacht, namelijk .75 jaar; 2e.
tegen de vergoeding die de vennootschap
volgens de voorstellen moet betalen. In
de gevoerde correspondentie is daarvan
mededeeling gedaan en zal spr. thans
daaromtrent niet in herhaling treden. Toch
wil hij even memoreeren, dat wat nu
door de N- V. betaald wordt aan' rechten,
laag is n.l. fl953.66i/2, terwijl dat vol
gens 't in 1919 vastgestelde tarief f 4318.90
zou bedragen. Als men het gemiddelde
van het betaalde recht voor het neer
leggen van balken in het Balkengat en
Turfkade rekent op f 500 per jaar, en
de erfpacht van de nieuwe uit te geven
stukken grond aan het Armeniaansche
Schuitvlot en den Leerlooierssingel op
f 4200 vierk- ad f 0.15 of f 630 en voor hef
