Gelijk Goud Vrijdag SS April 11)26 40e Jaargang KWATTA^ <km-KfEP Binnenland. Dit nummer bestaat uit 2 bladen. Beter dan Soed: DE BESTE' Drukkers-Exploitanten: OOSTEFÏBAAN LE CQiNTRE GOES Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58 Postrekening No. 36000. Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 250 VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post, f3.— Losse nummers f8.05 Prijs der Advertentiën: 14 regels f 1.20, elke regel meer 30 et Bij abonnement belangrijke korting. VERWORDING. Die zoogenaamd Christelijke valken der wereld maken een ernstige crisis-periode van verwording door. Ook het Nederland sche volk. Vooral op het gebied der ze den. Van alle kanten legt de Booze het op den zedelijken ondergang, vooral onzer jonge menschen toe, welke hij zich tot slachtoffers koes, on door zijn werktuigen opera, theater, bioscoop, tooneel, dans en spel, onder de verlokkende aanbieding van ontspanning en vermaak, laat be werken. Be verleiding werkt rusteloos alle zes de werkdagen van de week voort. En ook de Zon- en Feestdagen slaat zij «niet over. Goedkoop© treinen, sportwedstrijden, boottochten, alles Wat tot ontheiliging van den Zondag leiden kan, gebruikt zij1 om ook de onderen steeds verder van het rechte pad af te voeren. Nn is het de roeping der Overheid, om, waar zij kan, dergelijk kwaad, wan neer het zich op publiek terrein vertoont, tegen te gaan; daarom hopen wij, dat de minister van waterstaat, tot wiens toezicht de Staatsspoorwegen behooren, waken zal tegen het doen rijden van goedkoop© Zondagstreinén. Toch verliezen wij niet u:t het oog dat tot. het keeren van het kwaad en bet omzetten van de zeden geen enkele ■overheid in staat is. Slechts door zedelijke middelen is bestrijding van de immora liteit mogelijk. De. Overheid Iran wel iets doen tot wering van geheime speelbanken, clandes tiene drankverkoop, uitstallingen van on zedelijke platen en photografieën, verkoop van prikkellectuur; maar zij vermag niets •bijvoorbeeld togen de s"haamtelooz© klee ding, den modernen dans, de uilspattingen der gemengde baden en dergelijke. Zij staht er machteloos togen. Bjaarbij komt nog de moeilijkheid dat do verschillende overheidspersonen het niet eens zijn. Bijvoorbeeld dat wanneer een politieagent in een procesverbaal ■overtreding der zedelijkheidswetten heeft vastgesteld, de rechtbank "den overtreder vrijspreekt. Men zal 't straks weer zien, wanneer de Bioscoopwet, die naar wij hopen tot stand komen zal, moet worden uitgevoerd, hoeveel meeningsverschillen tusschen po litie en justitie of tusschen de justitiablen ouderling naar voren zullen komen. Te meer nu het ontwerp Bioscoopwet door de heel© linksche familie in Kamer en Pers, in de. Tweede Kamer door Liberaal en .Communist., ^loar Vrijzinnig- en Sociaal democraat is bestreden geworden; en stel- flig in de Eerste Kamer van die zijde geen mildere ontvangst tegemoet gaat. Hetwelk te. betreuren is. Immers het het verval der moraliteit is zoo algemeen, bet kwaad is in alle standen der maat schappij derwijs ingevreten, dat het nu ■de aandacht begint te trekken, zelfs van met-kerkelijk© of geldovige zijde. Een drietal voorbeelden; lo. Een socialistisch letterkundige schrijft in zijn reisverhaal: „Er werd aan boord even fanatiek ge danst als overal elders in de wereld tegen woordig. 's Middags en 's av.otnds werd er gedanst, bij de muziek van het arme mishandelde pianotje, dat als een vod denzak door 'n paar Madoereezen van de een© klasse naar de andere gesleurd werd, en een paar strijkinstrumenten of bij een gramofoon. Er werd gestept, getangoot, ge- foxtrott, geshimyd met een hartstocht en een ovc-rgave, of het een religieuzen ©ere dienst betrof. En nergens zoo schaamte loos als bij deze barbaarsche invoersels ■onthult zich de ziel van den „beschaaf den" modernen imensch. Het is, meen ik, een stuitend bedrijf, deze danserij, deze volstrekt schaamte- looze tentoonstelling van sexueele bedrij vigheid. Ik weet niet of het onzedelijk is. Van zedelijkheid schijn ik weinig verstand te hebben met m'n onwrikbare overtuiging, dat „verbergen" niet zedelijk zijn kan, noch heilzaam. Maar ik vind bet stuitend. Zooals ik het stuitend vind, als verliefde menschen elkaar in 't publiek zitten af te likken. Zooals ik het stuitend vind als iemand zijn smart op luidruchtige wijze uit in het bijizijh van velen, die bui ten zrfn geveel moeten 'blijven. Er zijn nu penmaal zielsbewegingen, die men niet voor het oog van anderen onthult of ten toon stelt. E|a,t is geen kwestie van ze delijkheid of onzedelijkheid. Enkel een kwestie van goeden smaak, of als U wilt geestelijke voornaamheid. Efeze onbegrijl pdijke danswoede! Menschen, die zich wél zouden wachten „in gezelschap" te spreken over hun sexueele geprikkeld heid, over hun bereidheid om met iedere vrouw (of man), die hen even bekoort, een kort, maar hevig avontuur te forceeren, doodgewone fatsoen-dames en hoeren zorn- ider ©enigen bizonderen mood-tot-openhar- tigheid, stellen zich hopeloos te kijk, open baren al hun ruwheid, al hun drift, al hun .oeir-instincton en voor den toeschouwer, die kijken kan, staan ze naakt, zonder den tooi van hun aangeleerde maniertjes en laten nauwkeurig zien wat ze waard zijn." 2o. Ben ander voorbeeld kon men vin den in de „Haagsclie Post", waarin een modern tooneelschrijver, die zelve wel wat aandurft, allerlei stuitende dingen vertelt van hetgeen hij in het buitenland zag, en dan klaagt: „elke generatie stelt zich haar normen van zedelijkheid. Welke deze normen zijn voor dezen tijd, ik weet Ihet niet precies, ik kan ze niet formulee ren, ik kan ze slechts illustreeren." Een 'enkel geval willen wij noemen. Op een boot van Amerika naar Europa ontmoet de schrijver, Mr P. van Rossem, een iAmierikaansche moeder met hare dochter. Hij stelt het meisje de vraag: En hoe vindt u nu wel zoo'n reisje naar Europa? Het meisje kijkt hem aan, trekt haar roodgeverfde lipjes in snibbige ontevre denheid omlaag en antwoordt: Zoo een jeisje naar Europa? Een strop....! Op het oogenblik zijn mijn vriendinnen in New-York den heelen dag dronken en ze spelen tot midden in den nacht bridge. En ik zit op een stomme boot en ik moet naar Europa. Wat moet ik in Euro pa uitvoeren....? Een andere ervaring van mr van Ros sem We zijn in Italië, in een groot hotel- Een menigte cavalerie -officieren is in het hotel afgestapt omdat er een hippisch sportfeest is gearrangeerd- Er zijn ouden en jongen, er zijn aanfrekkelijken en min der aantrekkelijben- Maar één ervan is het enfant chéri- van alle vrouwen; hij is piepjong en vroolijk en een beetje aristo cratisch béte- Ook is hij nog vrijwel on bedorven en zoekt bet hij menschen, bij wie hij zich prettig op zijn gemak gevoelt- Tot deze menschen behooren toevallig ook mijn vrouw en ik. Maar er zijn andere vrouwen, die jaloersch zijn, omdat hij ze mét onverschilligheid voorhij gaat- En onder dezen is ©en Engelsëhe vrouw, die zich opeet van nijd omdat hij geen notitie neemt van haar, noch van haar beide .dochters. We bemerken van dit alles eigenlijk niets, eerst later wordt dit ons duidelijk. Op zekeren dag namelijk zijn er verschillende menschen op het tennisveld vereenigd, een groep is uitslui tend uit vrouwen gevormd- En ook de Engelscbe vrouw is daarbij aanwezig. En dan, tijdens een pauze, breekt ze onver wachts triomfantelijk los en zegt letter lijk: „Vanmorgen is Giovanni, in pyama een 'half uur bij mijn dochters op de slaapkamer geweest...!" 'Mijn vrouw, die persoonlijk deze woorden uit den mond Van de Engelsobe mama heeft opgevangen, brengt ze me over. „Wat zeg je daar wel van?" vraagt ze me met ontzetting. Ik haal mijn schouders op, ik begrijp de menschen niet meer Voorts vertelt mr van Rossem van een vader in Chicago die er de volgende filo sofie op nahoudt.: Vroeger als iemand zijn zoon stomdronken thuis zag komen deed hem zoo iets werkelijk verdriet. Maar als tegenwoordig iemand zijn zoon stomdronken ziet thuis komen dan be kijkt hij hem met zekere jalouzie en zegt tot zich zelf: Waar haalt de jongen het vandaan? Een verpleger in het grootste gemeen telijke ziekenhuis van New-York, die spe ciaal werkzaam is in de afdeeling van de dronkaards, de cocaïne- en opium- verslaafden vertelt: U kunt zich niet in denken, wat een vreeselijks gebeurt sinds den oorlog, wat 'n ellende er tegenwoor dig gezien wordt in een hospitaal. Je krijgt er den indruk alsof de heele we reld vergiftigd is. Daar worden tegen woordig menschen binnengebracht, hon derden in een staat van delirium tremens zooals we dat vroeger nooit gezien heb ben. In de meeste gevallen moeten ze als vee vastgebonden worden, ze gedragen zich als wilde beesten en in vele gevallen geven ze den geest in dien ontzettenden toestand. En nu zult u denken, dat dit al leen voorkomt bij 't uitschot van de maatschappij; toch is het dit allerminst. Er worden bij ons meisjes uit goede fa milie binnengebracht en hoogere rechter lijke ambtenaren en beambten van politie, enfin, menschen van eiken stand en van elk beroep. En dan spreek ik alleen nog maar van de drankzucht. Als u' wist hoe het vergif van de cacoïne tegenwoordig verbreid is en tot welke rampzalige toe standen dit voert, dan zouden uw haren ten berge rijzen. Ten slotte verhaalt van Rossem nog van vrouwen, die openlijk verklaren, dat ze haar kinderen afschuwelijk vinden, en dat zij er liefst niets mee te maken wil len hebben. We schijnen, schrijft hij, een epidemie tegemoet te gaan die zich waarschijnlijk lot een fashionable mode zal ontwikke len: de afschuw van de moeder voor haar kinderen. Mr van Rossem heeft in zijn aanteeke- ningen nog vele ander© dingen staan die niet. te vertellen zijn, hij heeft er slechts de minst schokkende uit genomen. Maar als nu menschen, die beweren van moraal geen begrip te hebben zoo gaan schrijven hoe erg moet de toestand dan we! wezen. 3o. Nog een enkel voorbeeld. In „Het Vaderland" verhaalde de kunstcritus Henri Rorel een dezer dagen van een mo dernen roman geschreven door een paar bekende personen in de kunstwereld der residentie. Deze roman is één uitgieting van vuiligheden, die niet te vertellen zijn, zoo zegt hij. Daarin wordt voorgesteld een half krankzinnige en wat'er aan immorar liteit al in het brein van zulk een per verse, zulk een door en door verdorven type kan opkomen. Men kan het zich voorstellen, dat zulk een critiek voor het boek als een aan beveling werkt. De schrik der wegen. Met instemming ontleenen wij het on derstaande aan „De Nederlander": De automobiel de moderne ver schrikking.. Bijna geen dag gaat er om, of wij le zen van de verwoestingen, die deze ver schrikking aanricht op den weg. Zijn gang door het leven is waarlijk maar al te dikwijls ©en marche funèbre voor tal van stervelingen. Te Kampen werd laatst een jongmensch tegen den grond gereden en meters ver meegesleurd. De chauffeur bleek van de stuurinrichting nog niet eens de elemen tairste kennis te bezitten. Toen hij wilde remmen, drukte hij met den voet op het gaspedaal, met het gevolg, dat de wagen nog harder ging en de verongelukte fiet ser zoo goed als gemangeld werd. Bij Lisse in de buurt bleef een chauffeur tegen den regel in midden op den weg rijden en verodrzaakte zoo een botsing met een motorrijwiel.Gevolg: ©en jong leven werd wreed afgesneden. Dat zijn twee voorbeelden. Men kan er in één week misschien wel twintig bij elkaar halen. Dikwijls is de drank de oorzaak, heel vaak ook de zucht den autobranie uit te hangen, die zoowat alles kan. Maar zeker is het, dat het op die manier levensgevaarlijk wordt, zich op den weg te wagen, waar zulk een auto bandietisme zich uitleven mag. Zou liet geen tijd worden, dat men draconische maatregelen ging nemen, om ieder, die zoo lichtvaardig met het leven van zijn medemenschen speelt, voor goed het rij den als autobestuurder onmogelijk te maken. Strenge boeten asjeblieft. En helpt dat niet, dan maar: gevangenisstraf. Het uithalen van vogelnesten- Een woord tot ouders en op voeders- Nauwelijks is de broeitijd der vogels begonnen, of er hereiken ons weer klach- te nover het verstoren van nesten door de jeugd. Het zijn nu vooral de nesten van zanglijsters en merels, die het moeten ontgelden; binnenkort zullen zeer zeker ook de nesten van nachtegalen, vinken, tuinfluitjera ,meezen, roodborstjes, enz. geplunderd worden- In vele streken wordt er over geklaagd dat "het aantal zangvogels achteruit gaat. maar kan dat wel anders? Het is mogelijk gebleken, den handel in beschermde vo gels behoorlijk tegen te. gaan, ja zelfs het gevaar, hetwelk er voor de vogels gelegen is in de vuurtorens, min of meer af te wenden,, doch er moet ook bereikt worden, dat de Nederlandsche jeugd de vogels ontziet- Aan het uithalen ran de nesten onzer zangvogels is geen enkel voordeel ver bonden; integendeel, het algemeen belang eischt, dat dit kwaad zoo veel mogelijk beteugeld wordt- Wij kunnen deze vogels niet missen ter wille van den landbouw den tuinbouw en -den boschbouw en het is daarom noodzakelijk, dat de broeitijd ongestoord verloopt- Meent niet, dat het kwaad niet te ver helpen is- Wij kunnen en willen ook niet aannemen, dat de Nederlandsche jongen bewust tot wreede daden in staat is en de ondervinding heeft dat ook herhaaldelijk bewezen. Het komt er maar op aan, onzen jongens op het verkeerde van hun han delwijze opmerkzaam te maken en een be roep te doen op hun eergevoel- Welke jongen zal er zich in zijn hart niet voor schamen ruw en hardvochtig te zijn voor zwakke en hulpelooze schepselen? Op de scholên, waar het beschermen van vo gels aangemoedigd wordt, zijn gunstige resultaten dan ook niet uitgebleven- Betreurt ook gij niet, ouders en op voeders, dat de kinderen, die aan uw zorgen zijn toevertrouwd, eieren en jonge vogels uithalen, als zij zich voor enkele uren aan uw oog hebben onttrokken? Acht ook gij die handeling niet in strijd met datgene, wat gij den kinderen voor houdt? En vreest gij niet, dat uw invloed ten goede er door benadeeld wordt? Indien gij het met ons eens zijt en daaraan twijfelen wij niet spreekt dan met de kinderen, wijst hun op de ouderliefde, die ook bij do vogels zoo sterk tot uiting komt en stelt belang in alles, wat de kinderen u van de natuur vertellen- Het jeugdige gemoed is geluk kig vatbaar voor goede indrukken en een kort woord op liet juiste oogenblik zal in vele gevallen voldoende zijn, om den jeugdigen vogelverdelger te doen veran deren in een ijverigen vogelbeschermer- Het ware te wenschen ,dat elke school over enkele nestkastjes kon beschikken; het van nabij gadeslaan van een vogelpaar zou stellig bij onze jeugd belangstelling en liefde voor deze dieren wekken- Het gaat trouwens niet alleen om vogel nesten, het gaat óók om het beste, wat er in het kind leeft; ook gij zult niet wen- sclien, dat de kinderziel wordt verstikt door ruwheid en wreedheid- Wij twijfelen er dan ook niet aan, of wij zullen op.uw medewerking mogen rekenen- Het hoofdbestuur van de Nederlandsche Vereeniging tot Bescherming van Vogels- is in deze tijden nu zoo velen aan Influ enza of Griep lijden Akker's Abdijsiroop- Verzachtend, slijmoplossend, genezend- Oontrol© |Op gem.-ontv angers- Ged. Staten van Friesland hebben tot de gemeentebesturen volgend schrijven ge richt: Meermalen ervaren wij, 'dat de controle op de gemeente-ontvangers niet doeltref fend geschiedt. Op de noodlottige gevol gen behoeven wij u wel niet meer te wij: zen. Aangezien de ontvanger zelf de kas administratie voert van de gelden, welke onder hem berusten, en een niet-eerlijk ontvanger er wel voor pleegt te zorgen dat zijn boeken overeenstemmen met zijln kas, spreekt het vanzelf, dat een kasverificatie niet als geëindigd kan worden be- schouwd, wanneer de kas met de boeken van den ontvanger sluit; dat, m.a.w. de ontvangersboekhouding allerminst kan worden beschouwd en gebezigd als con trolemiddel op de kas, doch juist zelf moet zijn een voorwerp van aanhoudende controle. Voor die controle is noodig een nauw keurig overzicht van al hetgeen de ont- vanger moet innen en van het tijdstip waarop. Algemeen pleegt wel te worden nagegaan of alle uitgaven van den ont vanger door bevelschriften zijn gedekt en het mandatenregister is, naar wij meenen, wel nergens een onbekende. Maar 't blijkt herhaaldelijk weer te schorten aan een nauwkeurige controle op de ontvangsten. Onontbeerlijk hiervoor achten wij het op elke gemeente-secretarie aanhouden van een volledig en nauwkeurig overzicht van alle ontvangsten der gemeente, met de tijdstippen, waarop zij moeten binnen ka mem, aan de hand waarvan geregeld wordt nagegaan of alle ontvangsten worden ver antwoord en of dit geschiedt op het juiste tijdstip en tot het juiste bedrag. Weet de ontvanger, dat zulk een over zicht of register bestaat en geregeld wordt hijgehouden, en voelt hij, dat zijn werk daarmede wordt gecontroleerd en dat het ernst is met die controle, dan zal 't onopgemerkt blijven van knoeierijen on mogelijk zijn, en van die wetenschap zal ongetwijfeld ook een heilzame werking uitgaan op zijn beheer. Over den vorm of de wijze van inrichting van dit regis ter aanwijzingen te geven, komt ons voor niet te liggen op onzen weg. Op dit punt geeft de Gemeentewet ons geen bevoegd, heid, 'en voorschriften trouwens zijn waar deloos als niet inzicht en ijver ter secret, tarie voor de toepassing zorgen. Wij wil len u dus met Idem verzoeken alles te doen wat het wezen van een nauwkeurige controle tot zijn recht kan doen komen. Wij wijzen in dit verhand ook op de noodzakelijkheid van het bewaren van het verrassende karakter der kasverificaties; als men dit er aan ontneemt, gaat haar beteekenis verloren. Die ontvanger moet steeds de mogelijkheid eener plotselinge control© gevoelen; dit juist is een kracht tige prikkel tot voortdurende nauwgezet heid. Het treft ons, hoe in de data der kast verificaties van uw college zeer sterk «en bepaalde regelmaat opvalt. Jaarverslag dr Abraham Kuyper-stichting. (Vervolg.) Het getal ingekomen stukken, verdeeld over 3 agendanummers (A, B en G) beliep 1614, dat der uitgezonden brie ven 1732 nummers. Het aantal uitgezon den dossiers (boekwerken, tijdschriften, statistieken, courantenuitknipsels en Ka merstukken) beliep 529. De resultaten der studie. „Iiï den strijd om een Ghr. staatkunde. Proeve eener fundeering der Calvinistische le vens- en wereldbeschouwing in hare wets- idee" worden van maand tot maand ge publiceerd in het Maandschrift „A. R. Staatkunde". Na afsluiting van het om vangrijk historisch gedeelte, zal een aan vang worden gemaakt met de publicatie van het thetisch gedeelte. Gelijk reeds in het vorig jaarverslag werd opgemerkt, geldt het hier een studie- arbeid, die jaren zal eischen, daar ze de meest uiteenloopênde terreinen moet be handelen, om tot gefundeerde resultaten te komen. Tevens werd het vorig jaar weder een plan opgevat, dat reeds in 1923 in voor bereiding was, doch toen door onvoorziene omstandigheden, voorloopig moest worden opgegeven. Wanneer de Kuyperstichting haar we tenschappelijke taak den uitbouw der hechtere fuhdeering der Calvinistische le vens- en wereldbeschouwing op bevre digende wijze wil vervullen, dan kan zij, gelijk reeds van den aanvang af duidelijk was, de zoo belangrijke gebieden der wijs begeerte en kentheorie niet vermijden. Overleg werd gepleegd met een tweetal personen, Prof. Dr Bohatec, te Weenen, en Dr D. H. Th. Vollenhoven, te 's-Graven- hage, om als inzet voor een actie op dit gebied in het jaar 1926, te komen tot de gemeenschappelijke uitgave van een drie tal studies, die onder den verzameltitel: „Het Calvinisme en de Wijsbegeerte" on der de auspiciën onzer Stichting zouden moeten verschijnen. Het ten vorigen jare gepleegd overleg had tot resultaat, dat de heeren Bohatec en Vollenhoven zich met den Adjunct directeur dezer stichting verstonden over werkplan en uitwerking. Eerstgenoemde verklaarde zich bereid de historische verhouding tusschen Cal- vijn en Kant te behandelen, de tweede zal het onderwerp: „Calvinisme en Kentheo rie" aanvatten, terwijl ondergeteekende de grondslagen zal uiteenzetten in een studie, getiteld: „De beteekenis der Calvinistische wetsidee en van het leerstuk der souve- reiniteit in eigen kring voor de Wijsbe geerte". In een bespreking met den uitgever Kok te Kampen, bleek deze voor de uitgave veel te gevoelen en bereid te zijn het risico voor zijn rekening te nemen, terwijl de uitgave eigendom onzer Stichting blijft. De bedoe ling is, het boekwerk in het Duitsch te doen verschijnen met 't oog op grootere afzetmogelijkheid, terwijl de heer Kok zich dan in verbinding zal stellen met een Duitschen uitgever, opdat de uitgave in Holland en Duitschland tegelijk kan ver schijnen. Terwijl aldus de wetenschappelijke stu die thetisch en historisch wordt voortge zet, heeft Mr den Hartogh, sinds het begin van 't vorig jaar als tijdelijk jurist aan onze Stichting verbonden, sindsdien de bestudeering van de geschiedenis der A.-R. partij aangevangen, en daartoe in voortdurend overleg met Prof. Goslinga van de V. U. een periode gekozen, die zich zal aansluiten bij studies, die den laatsten tijd op dit gebied uit onzen kring ver schenen. Mr den Hartogh heeft deze studie met grooten ijver en toewijding aangevat en is met de voorstudie reeds zoover gevorderd, dat spoedig de resultaten te wachten zijn. Buitendien wérden door Mr den Har togh ook eenige actueele onderwerpen van historisch-staatkundigen aard aangevat. Konden op den duur meerdere daar voor geschikte studenten in staat worden gesteld, na hun doctoraal-examen eenige jaren op de Kuyperstichting een speciaal onderwerp te bestudeeren, dan zou dit ze ker in hooge mate bevorderlijk zijn aan het doel onzer Stichting. Het wetenschappelijk en practisch or gaan onzer Stichting „A. R. Staatkunde"

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1926 | | pagina 1