N® 158
Donderdag 8 April
40e Jaargang
14 (yoec//coo/>
séeec/s VERSCH unvx/e/z
tcwz&a&c/xde twd/ztctzéesis -e/ZMZ/?
PITTIGE SAPPIGE PRUIMTABAK
IN HETGEBRUIK DEGOEDKOOPSTE
Buitenland.
/Qz/i
o/7?x/<zf 'ite /asz€?e/i//z r/e/z /7ZO/ZA£
/loucfcxrfa/z aaafópe- sao/^/e/z^.
LOUIS DOBBE.LMANN-ROTTERDAM.
a de smokke-
n werden an-
celschip ver-
t.
s geplun-
Italiaansche
rens, zijn Za-
de gemasker-
aengedrongen.
vezige beamb-
wang hielden,
die ongeveer
etal verdween
de Pinka. De
roeg, wist den
leide anderen
igen tegen de
schen gealar-
dat zich ont-
r fascisten te
gewond. De
evenals een
ook getroffen
e gebeurtenis,
i zoon van een
gehouden, die
lire. Na een
m den aanval
i d a 1 a j a r a.
speelden acht
ar vroeger een
genie-officier
gebouwd ge-
jl de kinderen
n, stortte een
r een dood; de
st.
n i s d r ij f. In
heeft de arts
3t Oberreuter,
3m te dooden,
ie een week of
is aan de ge-
ïestorven. Het
lezoek aan 0.,
de inspuiting
3 verplegers er
is voortvluch-
de daad heb-
d.
e s t o r t. Bij
arz is eersten
meter diep in
soldaten zijn
m haar te red-
bereiken. Een
levensgevaar,
erode heeft na
elukte dame en
en bevrijd. De
ongevaarlijke
rij, de dame is
naar een zie-
b 1 i ii. Het on-
n den dood van
La Mancha bij
t de brand ge-
een ontzettende
Jit dö lijkschou-
■oeders Peter en
nste 7 uur dood
ak cn dat men
gelijk hard voor-
ingeslagen. De
in bed overval-
achten te stellen,
ingeslagen. Van
n, de beide zus-
toonde ook bet
scbedelfractuur,
en droegen weer
\Ic Donnells, zoo-
ren tnsschen de
ien in de buurt
n ze zicb echter
hadden, hadden
vijanden.
rijk maar tame-
cnecht had een
arduitjes van d«
een eigen zaak
it had bij met
rondgebazuind,
fel gewoed
ken op één na
en benzine
>t moeilijk to her-,
len de bewoners
beeft met eenige
wat in de villa
erpen.
26 zijn aan het
33 onderstaand»
aangegeven en
ingen betreffen-
ekoinen.
pijpen, een kin-
handschoenen,
op, een rozen-
met inhoud, 2
an tien gulden,
Je, twee rijwiel-
ennuts, een eind
ken, twee cein-
slemteltjes, een
speld, een kin-
st, drie vuilnis-
3-handschoenen,
een gulden, een
.K. Kerkboekje,
ader-handschoen
ode zakdoeken,
flescb, een em-
Lk, een autoband
krat, een droog-
stieken bal, een
an de Paarden-
eland en twee
an Polite,
LN GOEHOORN.
Drukkers-Exploitanten:
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 360Ö0.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
Een rekening aan den balk.
„Als iemand verre reizen doet, dan kan
hij veel verhalen", zegt het oude versje.
Dat bemerkt men vooral de laatste jaren;
het interessantst zijn dan wel die vertel
lingen die gedaan worden door hen, die
hebben geleerd wat verder te zien dan hun
neus lang is. Sommigen hebben de gave
ontvangen en mogen ontwikkelen om niet
maar en wat is dat reeds gróót en wat
missen velen het blijkens de „lol" waarop
zij stoffen met Psalm 104 in stille aan
bidding te zeggen: „O Heere, mijn God, Gij
zijt zeer groot, Gij zijt bekleed met maje
steit en heerlijkheid", doch om ook met Ps.
107 in te stemmen. Als deze Psalm ver
band legt tusschen Gods daden en 's-men-
schen geestelijke en sociale actie, roept de
dichter telkens uit: laat zij voor den Heere
zijne goedertierenheid loven, en het is de
betuiging van bedoelde reizigers als zij in
het vaderland terugkeerden en vergelijken
mochten de zegeningen, óns volk boven
andere volken geschonken: „dat wij toch
verstandelijk letten op de goedertierenhe
den des Heeren".
Wat zijn wij toch buitengewoon rijk ge
zegend! In alle opzichten! In het leven van
onze huisgezinnen, wat is dat heerlijk als
ge hoort van andere onhuiselijke gewoon
ten. In de ontwikkeling van ons christelijk
schoolwezen. In den rijkdom van onze
jeugd-organisaties, knapenvereenigingen,
jonge meisjesvereenigingen, jongelings
ver eenigingen, meisjesvereenigingen, om
van zang-, muziek-, sport- en andere or
ganisaties niet eens te spreken.
In den bloei van onze chr. soc. organi
saties: arbeidersbeweging, middenstands-,
werkgevers-, boeren- en tuindersbonden,
Patrimonium, Werkmansbond.
In het politieke leven: alom ver eenigin
gen die christelijke politiek bevorderen
willen.
In de pers: een uitgebreide chr. dag
bladpers op politiek gebied. Tal van poli
tieke weekbladen. Een overvloed van ker
kelijke weekbladen. (Hier en daar mis
schien zelfs te veel van het goede, zoodat
men vraagt: zouden de bevoegde autori
teiten niet eens moeten' gaan bepalen de
juiste verhouding tusschen geestelijke
volksbehoeften en uitgevers-idealen.)
In ons kerkelijke leven: In de predi
king en in allerlei arbeid, die voorts van
de kerken in ons vaderland uitgaat, teveel
om op te noemen. Zegeningen zoo groot,
dat ze niet zijn weer te geven en waar we
in elk geval eeuwig God voor hopen te
danken. Al vergeten we de andere ge
noemde schatten niet.
Die verre reizen doet, verhaalt veel van
allerlei gemis van die zaken, welke wij
heel gewoon vinden en waarop onze bui-
tenlandsche vrienden jaloersch zijn.
En tochen tochWe moeten
eens heel ernstig de vraag overwegen of
het niet mogelijk'is, hier en daar wat te
bezuinigen, door in ieder geval niet méér
vereenigingen te hebben of op te richten
als strikt noodig is.
En dan heb ik speciaal het oog op het
terrein van ons volksleven, op allerlei
werk, dat bedoelt het bewaren van de
geestelijke goederen van ons volk en het
bestrijden van volkszonden.
Dat er op staatkundig en kerkelijk ter
rein ook ongemotiveerde scheidingen be
staan en er eenheid van organisatie kan
zijn, omdat er eenheid is in grondbegin
selen voor het bepaalde terrein waarop
men werkt, laten we hier buiten bespre
king, omdat je sommige zaken diep kunt
betreuren, maar moet zeggen: daar is
niets meer of thans niets aan te doen, de
wegen gingen helaas uiteen, 't komt nooit
méér of misschien wéér terecht. En dat
niet overal eenheid gewenscht is, omdat
er bij het gemeenschappelijke geloof in
den Heiland, toch ook is, diepgaand ver
schil van inzicht omtrent paedagogie, de
mocratie, kerkrecht; dat men in de prac-
tijk hemelsbreed uiteen gaat, dit laten we
ook rusten.
Maar wat we hier wel moeten stellen, is
dit woord van Da Gosta: „Toenadering
eisclit Gods orde en der tijden nood" voor
onze alg. chr. soc. actie!
Men zegt wel eens van bepaalde dingen:
Ais ze er niet waren, zouden we ze moeten
uitvinden. Terwijl als ze er zijn, men ze
niet waardeert.
Allerlei speciale organisaties in het so
ciale leven zijn noodig voor de rechten en
belangen van allerlei groepen; doch daar
boven, daarnaast is eenheid der Christe
nen zoo broodnoodig, dat men er wel bij
zou kunnen weenen, waar die ontbreekt,
waar die wordt gebroken, waar die niet
als behoefte wordt gevoeld.
Wat zijn we als patroons, werklieden,
winkeliers, boeren, tuinders, stadsbewo
ners, plattelanders, intellectueelen, onge-
leerden, leiders, geleiders, bestuurders, le
den, toch dikwijls kortzichtig, egoïstisch,
kwaaddenkend tegenover de andere groep
en hatelijk, onbroederlijk in 't oordeel en
in de daad. En dat zoowel persoonlijk en
als vereeniging. Wat moet onze haan toch
veel koning kraaien, Wat heeft ons
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.
Losse nummersf 0.05
Prijs der Adverteiitiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
groepsbelang en gemak toch een groote
plaats in onze raadgeving.
En datterwijl ons volksleven wordt
ondergraven door den vijand, terwijl de
gebouwen waar wij met ons org. leven ook
'n kamer hebben, geheel worden onder
mijnd en vandaag of morgen de lont maar
hoeft aangestoken, om de zaak op te bla
zen
Wat zouden we dan, als de boel in de
lucht vloog, elkaar helpen en bijstaan hè,
als de gewonden vele en de gedooden
machtig vele zijn, dan zou alle groepsin-
zicht en groepsbelang totaal zijn vergeten.
Wat zou er dan een heerlijke eenheid
worden gezien, om de wonden te heelen
van de verslagenen. Het is niet zoo absurd
als 't lijkt dat Kingsjey zegt: „Als de Kerk
één dag haar roeping verstond, zou aan
den avond de wereld bekeerd zijn", in
dien ge denkt aan die eenheid, die dan
zal komen tusschen de Christenen. Maar
waarom dat, dan na een catastrophe!
Waarom niet nu?
„Patrimonium" is een instituut, tot heil
van ons volk, dat zou moeten gemaakt als
't er niet was, hoe staat ge er tegenover?
Vroeger schreef de kastelein met krijt
de vertering der gasten aan een bint in
de gelagkamer.
In het gebouw G. S. B. te'Utrecht staat
ook een rekening aan den balk, die dó'or
velen nog niet is betaald: „Voor liet volk
om Christus' wil".
Voldoe ze in uw eigen belang en om uw
gezin.
Neen doe het om Gods wil: „Opdat zij
één zijn en opdat de wereld bekenne dat
Gij Mij gezonden hebt. W. HEIJNS.
Geen verkeerde.
Wij beweerden in ons vorig nummer
dat de socialisten hun oude marxistische
dogmaas beginnen te verloochenen.
Hierin is natuurlijk niets verkeerds.
Immers het socialisme is niet alleen
een ©economisch stelsel, maar een re
ligieust' levens- en wereldbeschouwing.
Eigenlijk een anti-religieuse; want het
stelt zich vierkant tetgen den Chr. gods
dienst, zoo',als deze is naar Gods Woord.
Marx leieird© met zijn historisch materia
lisme, dat de geestelijke verschijnselen
vrucht waren van stoffelijke factoren.
Alle geestelijke, hoogere aspiraties ko
men volgens die leer uit den mensch en
hangen af van diens levensomstandigheden.
Een dogma, bij: hetwelk de predikanten
v,an „De Blijde Wereld" niet wenschen
te leven.
Zij verwerpen dat Historisch Materia
lisme en, zeker mede onder hun invloed,
is dit voorbeeld door velen buiten hun
kring gevolgd; daarmede ontkennende dat
het materialisme voor een -Waarlijk geluk
kig persoonlijk en openbaar leven geheel
voldoende is.
Zoo schreef in 1914 mr Troelstra in
zijn „Die Wereldoorlog en de Democratie";
„Het Historisch Materialisme levert aan
de arbeidersklasse niet ,wat ze mede
noodig heeft: een krachtige, de persoon
lijkheid vormende en verheffende ideo
logie en- onthoudt haar die wijding, die
uit het besef van eenheid en -verbinding
met de kosmische krachten boven het
louter maatschappelijke ontstaat. Het kan
dan op den duur den religieusen aanleg
der menschen niet bevredigen".
Nog duidelijker liet zich reeds vóór
Troelstra, dus vóór dan wereldoorlog' zijn
Fïansche partijgenoot Jaurès uit. Dleze
schreef; „Voor de democratie is de ure
aangebroken, niet om de oude gelooven te
bespotten of te beleedigen, maar om uit
te vorschen, wat er waar in is en getuigt
van waarachtige levenskracht en een blij
vende plaats moet behouden in het be
vrijde en verlichte geweten der mens'ch-
beid".
Nu islaan wijl dergelijke uitspraken niet
te hoog aan. Maar wij lezen ze toch
liever dan de honende opmerkingen van
Jhr v. d. G-oeis en anderen.
Eienige jaren geleden schreef deze in
„Die Nieuwe Tijd":
„Dir Kuyper1) heeft onze staatkundige
partij buiten de zedelijke' gemeenschap
hier op aarde geplaatst; zoo hopen! wij! c|ok
later bij! dit isolement te mogen yol-
harden; en een hemel, vol klerikale schot
schrijvers en demagogen, die ook daar
waarschijnlijk een hoog woord zullen voie-
rem, heeft voor on's, wijl bekennen het, wei
nig aantrekkelijks. Welke onze tekortko
mingen mogen geweest zijn en hoe zwaar
ze ons zullen worden aangerekend
wij vragén het als een genade, zoo wij
het niet mogen eischen als een recht,
door geen geblaf van kristenhonden te
worden gestoord in onzen slaap."
D Deze aanklacht was natuurlijk onjuist.
Niet Dr Kuyper plaatste haar buiten de zede
lijke gemeenschapmaar Dr Kuyper consta
teerde uit een bepaald feit, dat zijzelve zich
buiten de zedelijke gemeenschap gesloten had.
rtENNlS
Wordt Dinsdagavond a.s. vervolgd.
Een Frankforter schandaal.
Het tragisch© einde van den directeur
van do Bijlksspoorwegen, Eriedrich Folsing
uit Frankfurt, die na zijn gevangenneming
tijdens het transport naar den rechter
commissaris, aan zijn geleiders ontsnapte
en door in de Oder te springen ©en einde
maakte aan zijn leven, is, slechts een
schakel in den keten van een corrup
tie-schandaal, zooals zich den laatsten
tijd in Duitschland niet heeft voorgedaan.
Bij zijn eerste verhoor heeft Folsing
teen bekentenis afgelegd, die thans geen
twijfel meer overlaat, dat men hier te
doen heeft met een diefstal, door amb
tenaren in combinatie met aannemers ge
pleegd en waarbij de staat voor millioenen
is bestolen.
Eie aannemersfirma Schmidt-Rosengar-
ten, die belast was met het verbouwen
van het Frankfurter station en met het
bouwen van eenige nenwe in de ooste
lijke grensgebieden, heeft kans gezien een
aantal ambtenaren om te koopen door
hun groote sommen toie te zeggen en uit
te koeren; de ambtenaren van hhn kant
onderteekenden daarvoor valse he uitbeta-
lingsmandaten, waardoor voor zoover
thans reeds bekend is, de staat voor
14 millioen goudmark werd benadeeld.
Er zijn nog meerdere arrestaties te
wachten.
Hot uitgebreid© onderzoek leidde tot
't voorloopigie inhechtenisneming van de
aannemers gchmidt-Rosengarten, in wier
bureaux verschillende bezwarend© docu
menten werden in beslag genomen. Op
2 April volgde toen de arrestatie van
Folsing, die aanvankelijk niet werd ver
dacht. Toen men dezen directeur van de
oostelijke spoorwegen in voorloopige hech
tenis nam, toonde hijl zich in het minst
niet ongerust. Fr was daarom geen bij1
zondere reden hem in ©en gevangenis-
wagen voor den officier van justitie te
leiden. Toen hij' door een paar gendarmen
naar de rechtzaal werd gebracht, wist
hij te ontsnappen en "sprong in de Oder;
de politie trachtte hem nog met behulp
van ©en roeiboot en reddingsgoirdels te
helpen, maar Folsing weigerde d© hem
'aangeboden hulp en verdronk. Men schat
dein ontvang van bet corruptieschandaal
op ongeveer 20 millioen gaudmark.
Mooie legaten.
Verleden week stierf mevr. Anna M.
Richardson Harkness, de weduwe van
Stephen V. Harkness, die in zijn tijd
partner was geweest van John D'. Rocke
feller Sr., en met dezen de Standard
Oil Oy. had opgericht. Uit het testament
van mevr. de wed. Harkness blijkt nu,
dat voor ©en bedrag van 36.650.000 dol
lar besproken is aan legaten. Dlaar er kin
deren zijn, die wel zeer redelijk bezorgd
zullen zijn achtergelaten, moet het fortuin
van de familie Harkness wel tot de aller
grootste van de Ver. Staten behoqren.
Mevr. Harkness heeft echter de gemeen
schap goed bedacht. Er is een legaat van
-20.000.000 voor de .Commonwealth, Fund
voor algemeerie liefdadige doeleinden. Dit
is blijkbaar een algemeen fonds, waaruit
liefdadige instellingen worden gesteund.
De Yale-universiteit, dat toch al reeds
dikwijl» vorstelijke schenkingen van
mevr. Harkness had ontvangen, zal thans
weer 3 000.000 krijgen; het Presbyteriaan-
sc'he binnenlandsche zendinggenootschap
komt in bet testament voor met 2.500.000
dollar, terwijl het Amerikaans'che Museum
van Natuurlijke Historie, bet Metropoli
tan Museum of Art, de New-Yoirksche
diergaarde en de New-Yorkscbe Openbare
Bibliotheek elk 1000.000 dollar zullen
krijgen.
De aanslag op Mussolini.
Omtrent den aanslag op Mussolini,
reeds kort gemeld in ons vorig nummer,
worden nog de volgende bij'zomderheden
gemeld:
E© aanslag had plaats op het plein
voor het kapitaal, nadat Mussolini na de
opening van het internationale geneeskun
dige congres het P-alazzo Littoria had ver
laten. D|a trottoirs waren door de politie
afgezet. Op het midden van het plein ston
den fascistische studenten ,die Mussolini
een lied toezongen.
Na de ©erlste woorden van het lied
klonk plotseling een schot. Mussolini
tastte naar zijn neus, die bloedde. Hij
hief zijn linkerarm op, en riep uit; Het
is niets. Ik gelast, dat men ten strengste
dei orde handhaaft.
Het schot werd afgevuurd door een
vrouw op leeftijd, in bet zwart gekleed,
die zich aphter ©en lantaarn verborg.
Zij- werd gegrepen en naar het paleisi ge
bracht.
E© koning liet door den hertog van
Aosta naar den toestand van Mussolini
informeieren. Alle ministers en de leiders
der fascisten verschenen spoedig na den
aanslag in het. Palazzo Ohigghi.
E© daderas werd naar de staatsgevan
genis overgebracht en gaf op, dat zij
lersch© van geboorte is, en Violette Gib
son heette. Zij is 62 jaar oud. E|e revolver
is van Fransch maaksel. Zij' heeft slechts
1 schot afgevuurd ©n wilde het wapen te
gen zichzelf richten.
Het bericht van den aanslag heeft ta
Rome veel opwinding veroorzaakt.
Een troep jongelieden trok naar hel
gebouw, waar de bureaux van het oppo
sitieblad „II Mundo" zijn gevestigd. Zij
drongen het gebouw binnen en richtte*
vrij veel schade in de drukkerij aan.
Voordat bekend was, dat de daderea
©en buitenlandsche, Miss Gibson, was,
verspreidde zich het gerucht, dat de da-
deres van Slavische afkomst was. Daar
op trok een troep studenten naar het
Russische gezantschap, om dit te be
stormen, doch ©en afdeeling carabinieri
was tijdig genoeg, ter plaatse, om dit ta
verhinderen.
Ook bij de overige gezantschappen,
waar men misschien zou betoogen, wer
den wachten geplaatst.
Toen Mussolini na den aanslag op het
ministerie aankwam, zei/Ie hij lachend
tot de ambtenaren ,die hem tegemoet-
snelden: ik leef nog. Ik ga weer aan den
arbeid. Men behoeft zich niet ongerust
te maken.
Bij het ingestelde onderzoek heeft een
der ooggetuigen van den aanslag ver
klaard, dat hij kort voor den aanslag
gezien heeft, dat een man met witten
baard met d© vrouw heeft gesproken,
en haar den raad gaf, iets onder een
courant te verbergen. Dut iets is waar
schijnlijk de revolver geweest. Het schijnt,
dat de daderes op het oogenblik toien
Mussolini zich vertoonde, met een cou
rant in de lucht heeft gezwaaid, om
hem als het ware toe te juichen, doch
van achter deze courant haar revolve»
heeft afgevuurd.
Volgens nadere telegrammen uit Rome
is de daderes, Violet Albina Gibson, vijf
tig jaar oud. Zij' is da derde dochter
van wijlen baron Ashbourne, gewezen lord
kanselier van Ierland. Zijl werd geboren
te Dlalbey bij Dublin in 1876 en is een
zuster van den thans 'in Frankrijk wo
nenden lord Ashboui'ne. zijl js een vrouw!
van zonderling karakter.
Die chirurg Bastianelli verklaarde, dat
dei verwonding van Mussoluni, wiens
neusVleiugels door de revolverkogel door
boord werden, zonder eenig gevaar is'.
Dr Pijnloos.
Die heer Kurt Krisp, de fabrikant van
het eksteroagemmliddel Kukirol, wiens
merkwaardige reclame met zijln adverten
tie» van Dl' Pijnloos in half Europa op
zien heeft gebaard, maar hem niet van
een faillissement heeft kunnen redden,
stond dezer dagen voor den rechter. Hij
had geadverteerd, dat hij een kostbaren
ring met eert grooten brillant in zijn fa
briek had verloren. D|e ring moest in een
ider vulmachinels zijln geraakt en dus waa
te verwachten, dat hij' terecht moest ko
men uit een der kuurpakjes1, waarin de
drie Kukirolpraeiparaten tezamen worden
verkocht. Want dien bewesten dag wa
ren alleen zulke küurverpakkingen gefa
briceerd. Krisp loofde een beloon ing van
2000 mark uit voor hem, die den ring
terug zou bremgen.
En het publiek las de advertentie en
kocht :alsl razend Kukirol-Kurpackungen.
Eie beambten van het extra voor de fa
briek gebouwde postkantoor -te Gross-
Saize haalden dagenlang een extra; zweetjo
en de drogisten en apothekers in alle
steden, waarin de advertenties waren ge
lezen, hadden in een oogwenk hun voor
raad Kukirol uitverkocht en bestelden
nieuwe zendingen. Het scheen, alsof nieu
we dagen van glorie voor de fabriek
en voor Kurt Krisp zouden aanbreken
en de gelukkige verliezer van den ring
lachte in zijn vuistje. Dlat was nog eens
een goed zaakje
Maar de Pruisische justitie heeft wei
nig gevoel voor humor en nog minder
medelijden met menschen, wier zaken
slecht gaan. En daarom werd Kurt Krisp
aangeklaagd van bet op touw zetten eenef
verboden loterij.
Krisp kwam voor den rechter. En hij
vertelde, dat de zaak zich heusch zoo
had toegedragen, als in de advertenties
had geistaan. Hij' had zijn ring verloren bij
©en vulmachine en het pas later ontdekt.
Èn hij was erg aan zijn ring gehecht. On
danks zijn slechten financieelen toestand
was de ring hem den geadverteerden prijs
waard ein hij was ook van plan, dien uit
te keer en. Een loterij'? Hij' dacht er niet
aan! Oneerlijke practijken? Maar mijnheer
'de rechter, ik heb nog nooit zoio iets)
gedaan. Ik verkoop mijn Kukirol en dit is
©ven goed of slecht als alle andere salicyl-
smeierseltjes, die voor het weekmaken
van likdoorns worden gebruikt en ook
duur worden verkocht. Van wege de hoo
gs reclamekosten, begrijpt u wel? Het
eenige, dat mij van de andere likdooirn-
heelkundigen onderscheidt, zijn mijn veel
geestiger advertenties. Hij verzekerde, be
toogde, zwoer dat bijl qnischuldig was
aan het hem ten 'laste gelegde delict.
Het Hof weigerde echter te gelooven,
dat de reclamekoning met de recordschul-
