DE ZEEUW
DERDE
BLAD.
9
it
ie Pers.
Lui' en Tniitoaw.
Leestafel,
BjaienlaBi.
Oil is Proitocie.
KerkifeBws.
Gemengd Nteawi
Finantieele Berichten.
Posterijen en Telegrafie.
lüffezondea Stokken.
Allerlei.
VAK
ZATERDAG 3 APRIL 1926, No. 155.
Pijnlijk debat: „Mobilisatie-slachtoffers".
Tiaar wordt jaar op jaar ©en pijnlijk
debat gehouden over de isoogenaamdo
„mobilisatie-slachtoffers", dat zijn zij, die
in de mobilisatie ongeschikt werden voor
den dienst, van wie niet kan worden aan
getoond, dat zij1 dit ook werden door den
dienst dan zonden zo pensioen krij
gen maar die dan toch na den dienst
in kommervolle! omstandigheden geraak
ten.
Er wordt voor die mensch'en wat go-
daan.
Elk jaar staat oen post op de Begroo
ting.
Maar wie onder 'tvolk leeft, weet wel
dat or nogal klachten vallen en daarom
was op zichzelf de vraag om dien steun
te binden aan een wettelijke regeling,
zeer goed te begrijpen.
Dan weet men tenminste, waar men
aan toe is.
Dan heeft men ©enig recht op grond
van de Wet en kan men met bewijzen en
getuigen aankomen, om dit recht op te
vorderen.... al is 'tde groot© vraag, of
zoo iets na zóóveel jaren nog mogelijk is.
De heer Ter Laan stelde voor:
„Die Kamer, van oordeel, dat ten aan
zien Van de mobilisatie-slachtoffers een
wettelijke regeling dringend gewenscht is,
noodigt do regeering uit ten spoedigste
dit onderwerp ter hand te nemen."
Deze motie werd met groote meerder
heid aangenomen. De A.-R. stemden tegen.
En wel op grond, dat ze den minister
niet wilden pressen iets „ter hand te
nemen", dat allicht niet ter hand ge-
bomen worden kan.
Eer men echter rondstrooien gaat, dat
de onzen zich om die „slachtoffers" niet
bekommeren, zij er bij gezegd, dat de
heer Bijleveld voorstelde:
„Die Kamer, van oordeel, dat liet wen-
scholijik is, dat zoo mogelijk een afdoen
de regeling voor cle mobilisat"©slachtoffers
getroffen worde noodigt de regeering uit
te overwegen of een wettelijke regeling
mogelijk is."
't Is nu maar te hopen, dat men dezen
Steen der wijzen niet vinde nadat het
laatste mobilisatiei-slachtoffer gestorven is.
(Frieisch Djagbl.)
De B i esb oschwerke n.
Het Gemeentebestuur van Dordrecht
doet een grootscli werk, mede ter be
strijding van de werkloosheid, uitvoeren,
ii.l. de inpoldering van de Biesbosch.
't Gaat daar echter niet fortuinlijk. Er
wordt al gestaakt.
Do stakende arbeiders hebben nu een
aanschrijven ontvangen van de patroons,
dat wanneer ze vandaag, d.i. Zaterdag,
op don betrokken tijd niet aan het werk
zijn, als ontslagen worden beschouwd en
van allen steun van de gemeente enz.
uitgesloten. De arbeiders liebben eenpa
rig besloten vol te houden.
ramatsmmmiwm w i iioeMaaaamiawwi ■iw'iBji.imsawxaEawb-
Bondi&diag to Goes. Ouderge-
woontei houdt de Zeeuws'che afd. van
den Ned. Bond van Jong. Vereen, oip
Geref. Grondslag haar Bondsdag op Twee
den Paasehdlaig te Goes. Een woord van
opwekking hiervoor te schrijven achten
wij1 geheel overbodig. In de morgen-verga
dering is altijd1 een groote schare jonge
lingen aanwezig en in de openbare mid
dagbijeenkomst zijn steeds alle zitplaat
sen bezet en moet menigeen zich met
een staanplaats tevreden stellen. Wij her
inneren daarom slechts even aan de re
devoeringen van de predikanten Den
Boeift en Buffinga en verwijken naar de
in ons blad geplaatste advertentie.
Hoedekenskerke. In de vergadering van
Ingelanden van bet waterschap Hoede
kenskerke op Woensdag j.l, waren ver
tegenwoordigd 15 ingelanden, uitbrengen
de 18 stemmen. De begrooting 1926'27
wordt goedgekeurd met een batig saldo
'25'26 van f 1526. De verschillende pei
lingen van 1925 en 1926 waren bevre
digend- Aangaande het verzoek van J. Ver-
heijke te Ellewoutsdijk te weten schade
vergoeding wegens te lage inschrijving
waarover vorige vergadering de stemmen
staakten, werd met 810 stemmen be
sloten alsnog 25 cent per ton te ver
goeden- Op een verzoek van den heer
J. M. van Belzen te Hoedekenskerke tot
het maken van een betontrap werd be
sloten daarvoor f30 te geven- Aan de
Provincie Zeeland werd afgestaan 6 Are
54 c-A. weg voor f 100 per H. A., zulks
ter verbetering van den provincialen weg
s G ra venpolder -Ho edekenskerke.
Tot het verharden van den Plattenweg
Teerhoekschen weg, Zuiderweg, Quickweg
en dijk tusschen oude Hoondert- en Noord
polder werd met algemeene stemmen be
sloten. Het dijkgeschot is gebleven op
f22.50 per H.A.
■Congres voor Inwendige
Zending te Goes. In ons no1, van
Woensdag plaatsten wij: advertentie «n
mededeelingen betreffende het congres
voor Inwendig© Zending, dat Dinsdag a.s.
te Goes gehouden wordt.
Gaarne wekken wij op tot een druk
bezoek der avondbijeenkomst in de Groot
te Ketrk op Paaschmaandag, die voor ieder
toegankelijk is en ook van het congres,
dat des Dinsdags in de zaal van de
Chr. Bewaarschool wordt gehouden. Be
langstellenden en we hopen, dat het
•er velen, zullen zijn hebben hier tegen
een gering bedrag toegjang.
Wij vertrouwen, dat ieder, wie(n) de
uitbreiding van Gods Koninklijk ter harte
gaat, het congres, waarop zeer bekwame
sprekers het woord zullen voeren, zullen
bijwonen.
Het ijverige Gomité heeft alles tot in
de puntjes geregeld, (zelfs is in de mid
dagpauze voor een koffietafel gezorgd),
zoodat het met recht mag rekenen op een
druk bezoek. Zij het een gezegende dag!
Een opzienbarende bekee
ring. De Hongaarsche Heraut meldt, dat
een geleerde monnik uit de Minorieten
orde, privaat docent J. Antretter, te Zze-
ged van de R.-K. kerk naar de Gerefor
meerde Kerk is overgegaan. Hij bereidt
zich nu voor voor 't predikambt in de
Hongaarsche Gereformeerde kerken.
Hoe wijlen prof. dr J. H. Gunning
over de Belijdenisschriften dacht? Hij
schreef eens:
Wij staan wezenlijk in de ééne alge
meene. Kerk, historisch in de hervormde;
en in deze laatste moeten wij confessioneel
zijn om Christus' wil; want onze Confessie
is de vorm waarin tot nog toe in den kring
waarin wij ons bewegen de Heere Jezus
Christus, om wiens opperheerschappij het
ons te doen is, als Hoofd erkend werd.
Aan de Belijdenis haar plaats tegeven, en
door de Kerk zelve zóó in te richten dat
in haar de belijdenis als waarheid en recht
kan gelden, dat is de historische weg tot
het verdere dat wij begeeren.
„Bouwen en Bewaren". Wij
ontvingen twee nummers van „Bouwen en
Bewaren", het orgaan der Meisjesvereeni-
gingen op Geref. Grondslag, n.l. het laatste
nr van den zesden jaargang en het eerste
nummer van den zevenden jaargang, die
op 1 April 1926 begonnen is. Het register
dat opgenomen werd in het laatste num
mer van den vorigen jaargang, doet zien,
welke vakken en onderwerpen werden be
handeld en in welke richting de leden de
zer vereeniging zich ontwikkelen.
Als nieuwe leidraad begint thans een
voor Vaderlandscbe Geschiedenis. De
voorpagina werd met dezen jaargang ook
vernieuwd. Wellicht is het aantal dezer
Meisjesvereenigingen in onze provincie
nog wel voor uitbreiding vatbaar.
Chr. Boeren- en Tuindersbond.
Het Hoofdbestuur van den Chr. Boe
ren- en Tuindersbond in Nederland ver
gaderde 24 Maart j.l. in Utrecht. Alle pro
vinciale Besturen waren vertegenwoor
digd. Besloten werd de algemeene verga
dering dit jaar te Enkhuizen omstreeks
ein Juni of begin Juli te houden. Inzake
het orgaan zal de medewerking van de
verschillende onderwijskrachten aan de
Christelijke'lanbouwscholen gevraagd wor
den, tèneinde vooral over de technische
onderwerpen goede voorlichting te verkrij
gen. De begrooting van 1926 werd behan
deld en vastgesteld. Hierbij bleek, dat het
ledental van den Bond vooruitgaande is.
Mededeeling werd gedaan, dat de Centrale
Landbouworganisaties met het Algemeen
Watersnoodfonds zullen confer eer en en
steun aan landbouwers verleend zal wor
den in overleg en na advies der betrokken
Provinciale Organisaties. In de Commis
sie voor de Handelsverdragen zullen vol
gens toezegging van den betrokken Minis
ter twee vertegenwoordigers voor den
landbouw naast een voor den tuinbouw
zitting nemen. De provinciale afdeelingen
worden verzocht, feitenmateriaal te ver
zamelen over de in hun gebied voorkomen
de onbewaakte overwegen. Inzake het on
derwijs zal krachtig gestreefd worden
naar uitbreiding der Christelijke Onder
wijsinrichtingen, inzonderheid der lagere
landbouwscholen. In dit verband werd
vooral voor de Commissies van oprichting
te Zelhem en Meislawier steun gevraagd.
De rapporten inzake Pacht en Ziektewet
werden aangehouden. Er zal getracht wor
den door middel van een radio-spreekbeurt
propaganda voor de organisatie te maken.
Ingesteld is voorts een Commissie voor het
Wegenvraagstuk.
Ontvlucht- Een verdachte zekere
B. heeft Donderdagmiddag, toen hij uit
liet gerechtsgebouw aan den Noordsingel
te Rotterdam Waar hij in de zitting van
de rechtbank was geweest in verband
met 'den eisch tot Verlenging van zijn
voorloopig© hechtenis in den celwagen
werd gebracht, weten te ontsnappen aan
de hand van den hem begeleidenden veld
wachter. Hij was 27 Maart opgesloten
in het huis van bewaring en wordt er
van verdacht zich te hebben schuldig
gemaakt aait verduistering van om en
bij de _f 50, ten nadeel© van een wasch-
en «trijkinrichting, waarbij hij in dienst
was geweest, en in Roosendaal aange
houden.
Nadat B-, een 21 jarige-jongen, die op
zijn vijftiende jaar ter beschikking van
de regeering werd gesteld en tot zijn
achttiende jaar in een rijksopvoedings
gesticht had doorgebracht, zich bad
losgerukt, is hij de brug over den
den Noordsingel opgeloopen waar
li#m een paar revolverkogels wer
den nagezonden, die evenwel geen doel
troffen en naar het huis van zijn
ouders gesneld- Toen de veldwachters toe
gang tot de woning vroegen, werd hun die
geweigerd. Vóór ze daarop een bevel
schrift van den officier van justitie had
den, was de vogel natuurlijk al lang ge
vlogen-
DeBrittenveroverenParijs-
Duizenden vreemdelingen komen met 'de
Paasehfeesten Parijs bezoeken- Vooral uit
Engeland komen de reizigers in duizend
tallen- Alleen Donderdag werden reeds
10.000 Engelscben te Parijs verwacht!
Wervelwind- In midden-Saksen
zijn gisteren verschillende gemeenten door
een wervelwind ernstig geteisterd- De
materieel© schade is zeer groot- Een aan
tal huizen is geheel vernield-
Op het stadhuis te Keulen is gis
teren de akte van oprichting gepasseerd
van de eerste Rijnsche Luchtvaartmaat
schappij, die 12 Rijnsche steden zal ver
binden. Burgemeester dr Adenauer heeft
het voorzitterschap van den raad van
toezicht aanvaard.
Groote overstrooming in Tur
kestan. Tengevolge van een plotselinge over
strooming van de Amoo Darja is Turkestan
door een groote catastrofe geteisterd. Tot nu
toe zijn 26 dorpen volkomen onder water
gezet, waarbij een groot aantal personen zijn
omgekomen.
Ernstige auto-ongelukken.
Naar uit Maulbronn (Württenberg) wordt
gemeld, is een van Frankfurt komende met
vier personen bezelte auto op den weg van
Maulbronn naar Lienzingen bij een scherpe
bocht in een sloot terecht gekomen. De auto
sloeg om. De 23-jarige dochter van den eige
naar der auto was op slag dood. Haar vader
en moeder werden levensgevaarlijk gewond.
Te Stralsund reed een auto, waarin twee
personen gezeten waren, midden tusschen een
op het trottoir staande menigte, die van een
vergadering kwam. Vijf personen raakten onder
den wagen, en moesten met zware wonden naar
hot ziekenhuis gebracht worden. Van de ge
kwetsten is cr intusschen één gestorven. De
chauffeur had do auto door een onbevoegde
laten besturen en werd dadelijk op de plaats
des onheiis gearresteerd.
Fabrieksbranden. In de fabriek
Ilosengard te Parijs, welke carosscrie- en an
dere auto-onderdeelen voor de autofabriek Peu
geot levert, heeft een brand gewoed, die in
de oliën, lakken, houtvoorraden enz. rijk voed
sel vond zoodat er niets meer to redden viel.
De fabriek brandde volkomen uit. Te
Bialyslok (Polen) is de weeffabriek Ivulinski
geheel in asch gelegd. De brandweer kon
zich er slechts toe bepalen, het overslaan
van den brand op naburige gebouwen te be
letten. De schade bedraagt 250.000 dollar.
Van een machinefabriek te Carlowitz bij
Breslau is een deel der gebouwen door brand
vernield. De materiëele schade is aanzien
lijk, daar door neerstortende balken sommige
machines, volkomen onbruikbaar werden.
Op het vliegveld Schleissheim in
Beieren, heeft Woensdag de leerling vlie
ger Westendorf, een student van de tech
nische hoogeschool, op nog onopgehel
derde wijze den "dood gevonden.
Weer een buiten af gebrand.
Ashley Moore, een' buiten in Lancashire
is gisternacht tot 'den grond toe, afge
brand. Ook in dit geval stond de dorps
brandweer weer machteloos. Toen de
stedelijke brandweer van Oldham ver
scheen, stonden er nog slechts smeu
lende resten. De bewoners konden bijtijds
het huis verlaten. Aapgezien met het
zachte weer geen enkele kachel of haard
's nachts gebrand had, onderzoekt de po
litie de waarschijnlijkheid of mogelijkheid
van liet bestaan eener brandstichters-
bende- Voorloopig wordt kortsluiting ech
ter nog als de waarschijnlijkste oorzaak
beschouwd.
De brand te Dublin. De brand
bij Dublin, die eergisteren zes menschen
liet leven heeft gekost, zal vermoedelijk
nog een ernstig gerechtelijk naspel heb
ben- Er zijn sporen van brandstichting
in de verbrande woning gevonden en uit
verschillende gegevens is al opgemaakt,
dat ontsnapping uit het brandende huis
van te voren zoo goed als onmogelijk
was gemaakt- Onder meer was een slaap
kamer aan de buitenzijde afgesloten. I)e
lijkschouwer heeft de politie van een en
ander .op de hoogte gesteld en tot een
verdaging van zijn verklaring, voorloopig
tot 19 April, besloten. Een wraak-oefe-
■ning als motief voor de brandstichting
wordt waarschijnlijk geacht- De justitie
zal natuurlijk intusschen het onderzoek
voortzetten-
De „Ancienne Banque Leman" te Brussel
heeft hare betalingen gestaakt.
De bank „Société anonymo Ancienne Banque
Leman" in de Koloniënstraal, fe Brussel, ge
legen, heeft Dinsdagnamiddag hare betalingen
gestaakt. De „Ancienne Banque Leman" telde
een 60 tal agentschappen, bijzonder in Vlaan
deren. De oorzaak van den slechten toestand
waarin zich de bank bevond, is te wijten aan
de krach van het „Credit foncier van Ant
werpen". De meeste geldbeleggers der bank
kwamen de door hun gestorte sommen af
halen. Op zekere dagen koerde de bank 15
millioen frank uit.
Daar zulk een toestand niet kon voortduren,
poogde de bank een vergelijk te treffen met
andere financiëele instellingen, o.a. met de
„Société générale de Belgique". Deze onder
handelingen leidden echter tot geen resultaat.
Het gevolg was, dat de „Ancienne Banque
Leman" Dinsdagnamiddag hare betalingen
moest staken.
Voorafgaandelijk dit erg besluit had de Na
tionale Bank in den laatsten tijd geweigerd
de effecten, door de „Ancienne Banque Le
man" aangeboden te disconteeren.
Dinsdagnamiddag heeft een der leden van
don beheerraad der voornaamste succursaal,
die van Doornik, verklaard ten overstaan van
hot personeel, dat de leiders der Bank zich
verantwoordelijk verklaarden en hun verbinte
nissen. zouden naleven.
Het personeel der bank te Doornik telde
60 bedienden.
Woensdag was de bank gesloten en stond
het volk voor de bureelen in de rue St.-Burno
geschaard.
lijst van onbestelbare brieven, van
welke de afzenders onbekend zijn, terug
ontvangen in de 2e helft der maand
Maart 1923 aan het postkantoor te Goes.
B.rievemA. Rijnberg, Amsterdam.
(Buiten verantwoordelijkheid der redactie.}
Geachte Redactie,
In antwoord op het schrijven van dhr
Crucq te Arnemuiden in uw blad van
1 April j.l. het volgende. Dhr Ctrucq weet
zeer goed dat het plan tot bebouwing
van den Ghristiaanpolder ouder is dan
de begrootingspost tot ophooging en her-
beistrating van het z g. slop, en dat dit
werk indirect voortvloeit uit het bebou
wingsplan van den polder. Ik geef evenwel
gaarne toe, dat deze uitgaaf f 665 niet
geheel ten laste van het bouwplan mag
worden gebracht; een bedrag b.v. van
f300 acht ik billijk.
Verder berekend dhr Crucq als bate
der bebouwing een bedrag aan opbrengst
van belasting (opcenten grond- en pers.
belasting) van f 110.
Die. bate zou evengoed de gemeenschap
ten goede komen, wanneer die 18 wonin
gen op ander bouwterrein der gemeente,
(dat met minder 'kosten kan in orde ge
bracht worden) of op eigen terrein van
den ©en of anderen bouwondernemer wor
den gesticht; dit is dus niet een voordeel
var. de bebouwing van den Ghristiaan
polder als zoodanig, maar van de ver
meerdering van het aantal bebouwde per-
ccielen. Nu verder de gedaclitengang van
Crucq volgend, rest dus nog een bedrag
van f2200, dat uit leening moet worden
gevonden. Stel dat die leening in 10
jaar wordt afgelost, dan kan een school
kind uit de 4e klas berekenen, dat hier
voor jaarlijks f220 noodig is plus ©en
bedrag aan rente van gemiddeld f55 of
samen f275-
De opbrengst na samentelling van alle
mogelijke baten stelt dhr Orucq op
f262.54. Er is dus jaarlijks nog een te
kort om aflossing en rente uit te betalen.
Was dit er niet, dan nog kost de be
bouwing van dein Ghristiaanpolder aan
da gemeenschap een bedrag van 10 maal
f275 plus f300 is f'3050. Nu h©b ik
nog niets voor butiengewoon herstel van
het opnieuw gelegde straatwerk, wat door
dhr Grucq toch ook op plm. f250 woirdt
berekend. Ik zie dus dat mijn meening,
dat da bebouwing van den Ghristiaanpol
der een groot offer van de gemeenschap
vraagt, op het schitterendst door de cijfers
van dhr C'rucq wordt bevestigd.
U vriendelijk dankend voor de ver
leende plaatsruimte,
G. S. van Ednenna'am
Raadslid'.
Arnemuiden, 2 April 1926.
Schouwvenster (uiig- Bosch Co
te Baarn) van deze week beeft Paasch-
lectuur en een paar reproducties Maria
Magdalena in den hof; en Thomas op den
tweeden Paaschzondag; meerdere photo's
uit Palestina, en in de rubriek „In kos
telijk versiersel" de Engel en do Vrou
wen, met hij schrift van ds Van Arkel-
Timotheus (uitg- La Rivière Voor
hoeve, Zwolle) komt ditmaal, gelijk iedere
■maand minstens eenmaal, weer met een
hoofd- en een bijblad uit- Het hoofd
blad bevat: Indien Christus niet opgewekt
is, meditatie van den hoofdredacteur.
Worsteling, vervolgverhaal van Vincator-
Het 'Christendom en het oude Pompeji,
Witte Donderdag met een paar illustraties
betrekking hebbende op Joodsche Paasch-
gebruiken- De zonnevlekken en de draad-
looze, met teekening. Visschers aan het
Meer van Gennezareth, met illustraties-
Koningin Elizabeth, met reproductie eener
schilderij Bar-abbas losgelaten- Een vers
Voorjaar, met een plaat Voorjaarsarbeid,
naar een schilderij- De Kemel, met plaat
en poëzie- Hernieuwing van schilderijen
met een paar opnamen ten bewijze, van
„Het laatste Avondmaal" (de aanwijzing
van den verrader), Een (alk) ei van f 4800
met photo van bedoeld ei- Onze bei, in
woord, en beeld- Gamaliël (poëzie van
Iloogenbirk) Rijk van stof. Ook het Bijblad
bevat veel lezenswaardigs; o.a. (om voor
te dragen) „De Stofzuiger"; -en in „De
geschiedenis van den dag" een photo van
den Volkenbond, een oogenblik van sa-
menspreking tusschen Briand en Cham
berlain, ter afwending van het misluk
kingsgevaar.
De Maatschappij.
No. 26 van „De Maatschappij", Christe
lijk Sociaal-Economisch Weekblad, uitga
ve van de Drukkerij Oranje Nassau te
Baarn, bevat de volgende artikelen en ru
brieken.
Middenstand en Bedrijfsbelasting, Dr J.
A. Nederbragt; Bezuiniging bij de Sociale
Verzekering, II; Vakbeweging en Arbeids
markt: De aebturendag; Arbeidstijd in de
metaalnijverheid; Onze metaalnijverheid;
Chr. Kantoor- en Handelsbedienden; Nat.
bureau voor Vrouwenarbeid; Gaveant Con-
sules; Een tienjarige; Welstand en Zorg:
Ghr. Tehuis voor blinden; Volkstuintjes;
Onze molens; „Tin" als geeneesmiddel te
gen steenpuisten; Bestrijding van tandbe
derf; Het cadeau-stelsel; Verkeer en
Transport: „De zich aandienende behoef
ten"; Onze koopvaardijvloot in 1925; Ne
derland en het Suezkanaal; Het Schathuis
lnsulinde. VI, v. d. M.; Bedrijf en Handel:
Canada; Het nut van blik; De scheepsbouw
in 1925; Invoerrechten in Noorwegen;
Holl. kippen naar Palestina; De rivier- en
hinnenvisscherij in Febr.; Het einde van
de N. G. Z.; De Fransche invoerrechten;
De Duitsche wijnbouw in den druk; Drij
vende tentoonstelling; Mooie cijfers; Eco
nomisch Overzicht, v. d. M.; Ned. Oost-
Indië in 1925; Uit Bladen en Tijdschriften;
V r ouwenbelangen.
In het vervolgartikel „Het Schathuis
lnsulinde" zijn een tweetal fraaie foto's
opgenomen.
Voorts bevat dit no. twee teekeningen;
w.o. „middenstandszorgen".
.«.f iwViirif» 11wmiaa.'nwwrwBaMBnKaMMMiMig
W.T^-llL IMJ IIIWM I II» i Hl r .liT»—«M—N—1
Een spotprent. Zooals men
weet was het Napoleon, die den stoot gaf
tot de oprichting van fabrieken voor beet
wortelsuiker. Aanvankelijk spotte men met
het denkbeeld. Er bestaat een spotprent
uit die dagen, waarop de keizerlijke prins
voorgesteld wordt, zittend op den schoot
zijner moeder. Hij schreeuwt luid, maar
hem wordt als „suikerdot" een sui
kerbiet in den mond gestopt. Het onder
schrift luidt: „Stil maar prinsje, papa zegt
dat dit suiker is".
Rubber. Rubber, caoutchouc of
gomelastiek is een artikel, dat in korten
tijd zich een belangrijke plaats op de we
reldmarkt heeft veroverd. Het is het inge
dampte melksap van verschillende plan
ten, boomen, heesters en lianen, vooral
echter van cle Hevea Brasiliensis, en ook
van de Ficus elastica. Om dit melksap te
krijgen, maakt men insnijdingen in den
stam en plaatst aan het ondereinde der in
snijdingen bekers om het sap op te van
gen.
Een land, dat jaren lang de beste rub
ber leverde, en door de groote hoeveelheid
de markt beheerschte, is Brazilië.
De beste caoutchouc wordt in het Ama
zone-gebied verkregen van de Hevea Bra
siliensis, de zoogenaamde seringa-guinmi.
De boomen zijn 2530 M. hoog en hebben
beneden een doorsnede zelfs van 2% M.;
de stam is tot vrij groote hoogte kaal;
eerst boven vindt men wijd uitstaande tak
ken.
Vroeger geschiedde de roofbouw van de
rubber in Brazilië in den meest krassen
vorm: vaak velde men de kostbare boo
men en vergenoegde zich met het sap op
te vangen of men kerfde ze zoo vaak met
cle machete (een lang, zwaar mes), dat ze
stierven. Tegenwoordig is men teu min
ste met de Hevea wat voorzichtiger en
wint het melksap enkel door tapping. De
daartoe noodige werktuigen zijn zoo een
voudig mogelijk. Zij bestaan uit een bijl
voor het maken van inkervingen, kleine
bekers uit blik of kalebasschalen voor het
opvangen van het sap en een emmer om
dit te transporteeren. Bovendien heeft de
„seringueiro" (d. i. rubberzoeker) noodig
een soort kleine oven, een vlakke, breed
uitloopende houten lepel en een ketel of
aarden schaal. Met de reeds genoemde
„manchete" om zich door het struikgewas
een weg te banen, een geweer voor de
jacht en het noodige proviand is dan de
uitrusting voltooid. Nadat de rubberzoeker
zich in het oerwoud, iu clen regel in de
nabijheid van een rivieroever, een geschik
te plek heeft uitgezocht, bouwt hij een hut,
en begint dan met het tappen en inzame
len van de gummi. In de boomen maakt
hij schuinloopende inkervingen, en hangt
aan de ondereinden dier inkervingen de
bekers of schalen, zoodat het sap er in
vloeit. De bekers worden in een emmer
geledigd en naar de hut gebracht. Als de
„seringueiro" een plek met dicht bijeen-
staande gummiboomen, een zoogenaamde
„seringal" getroffen heeft, kan hij tot zes
tig boomen per dag tappen en het sap tot
bruikbare ruwe gummi rooken. Het sap
wordt in een groote schaal gegoten en wat
verwarmd. In een oven wordt een vuur
gestookt met de noten vau de in het Ama
zone-gebied veel voorkomende urucuri-
palm, zoodat een dikke rook ontstaat. Uit
de schaal wordt nu een kleine hoeveelheid
sap geschept, dat men over een breeden
van een langen steel voorzienen lepel laat
loopen. Deze lepel draait men heen en
weer, terwijl men hem in den rook houdt.
Het sap stolt en bedekt als een dunne laag
den lepel. Opnieuw laat men wat sap over
den lepel loopen: een tweede laagje vormt
zich. Ten slotte heeft men een gummi-
koek, die 3 a 4 K.G. weegt.
De exploitatie der gummibosschen ge
schiedt meest door blanken, hetzij voor
eigen rekening, hetzij in opdracht van
groote handelshuizen. Zulk een onderne
mer heeft 100 tot 300 werklieden, serin-
gueiros of caucheros, ze trekken op in
10 a 20 booten (pirogen), uit boomstam
men vervaardigd. Na den regentijd varen
ze zoo snel mogelijk de zijrivieren op om
hun concurrenten bij liet zoeken der beste
plaatsen voor te zijn. In troepen van tien
tot vijftien begeven ze zich in de wouden.
De meesten blijven hier maanden aaneen
en verdienen tot 20 Mark per dag.
De beste gummizoekers zijn de Gearen-
sers, oorspronkelijk bewoners van den
staat Ceara, die naar het Amazonegebied
verhuisd zijn tengevolge van droogten en
hongersnood. De meesten verbrassen him
zoo zuur verdiend geld in korten tijd.
