Vrijdag ill Maart 10ÜO
aargang
Statea-Generaal.
Beter dan Goed: DE BESTE
Brukkers-Expioitanten:
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redaetie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHSJIJ, L, Burg. Tel. no. 259
■•Ut nummer bestaat itlt twee bladen
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummers f 6.05
Prijs der Advertentiën:
regels f1.20, elke regel meer SO et.
Bij abonnement belangrijke korting.
NAAR HET GOUDEN FEEST.
„Ja, dat was werkelijk verbazend, aar
dig, zóó véél belangstelling we mochten
ondervinden", zeide de heer J. Douwes
eenige dagen na de viering van het gouden
feest der afd. Amsterdam. En men kan
zich voorstellen hoe de heer Douwes het
zei, als men hem hoorde in de feestverga-
dering in het Concertgebouw en door den
luidspreker op 13 Jan. 1.1. „Van de zijde
van de Overheid en van den kant der Ker
ken, der Kerk e n van Amsterdam", zoo
ging hij voort. „Neen we hadden het niet
gedacht".
„Ja, maar Amsterdam kent Patrimoni
um goed hoor!" voegde de heer Bossen
broek er bij! „En die receptie, wat 'n druk
te, drie uur achter elkaar gestaan en al
maar handen gegeven", verzuchtte hij
er bij.
De „moeder-afdeeling" van het Verbond
mocht wel veel belangstelling ondervinden,
van alle kanten. De Heere gaf haar ge
nade en eere.
En nu volgt snel op de viering van het
Amslerdamsche jubileum het gouden ge
denkfeest van het Verbond. Er zijn wel
ondeugende menschen die zeggen dat het
Verbond niet erg datumvast is en haar
gedenkdagen niet onthoudt; want dat 3
Januari 1876 zoowel de dag was van Am
sterdam als van het Verhond (de afd. Am
sterdam werd als Verbond opgericht).
Doch het Verbondsbestuur rekent den 19en
Maart 1877, toen de statuten Koninklijk
werden goedgekeurd als de officieele ge
boortedag van het Verbond „Patrimo
nium".
Het Verbond heeft een belangrijke ge
schiedenis en naar wij vernamen, zal in
verband met het-halve-eeuw-feest die his
torie te boek worden gesteld.
De mannen van Patrimonium spreken
den naam natuurlijk goed uit; doch bui
tenstaanders hoort men wel eens verma
kelijke vergissingen maken. Zoo de gérant
van het Kon. Zoöl. Bot. Genootschap toen
de afd. Den Haag in de groote zaal een
bijeenkomst hield: „Mijnheer", zoo sprak
hij tot den voorzitter, „de katholieken ge
bruiken altijd in de pauze een glaasje, u
geeft zeker 'n flinke pauze?"
„Neen", was het antwoord; „wij geven
heelemaal geen onderbreking van avond".
„Maar meneer".... dat zullen uw-leden
stellig niet goed vinden". De man had den
naam zoo opgevat: „Pater Monium", naar
een of ander beroemden R.-K. priester en
verbaasde zich zeer, dat die vereeniging
bestond uit protestanten-niet-pauzeerende,
met-glaasjes-drinkende-menschen.
(De woorden van den gérant laten we
natuurlijk voor zijn rekening).
Hoe men aan den naam kwam? De oude
Beeremans vertelt:
„Op zekeren avond, als de Commissie
van oprichting bij mij aan huis was, kwam I
ook ter sprake de naam die aan het Ver
bond zou gegeven worden. Wij konden het
met ons drieën (Beeremans, Kater en Wit
mond) niet eens worden, en besloten dit
punt nog even te laten rusten. Onverwacht
vraagt br. Kater aan br. Witmond: „Wat
is de juiste vertaling van het woord Patri
monium?" „Vaderlijk erfdeel", antwoordt
Sr. Witmond. „Dan moet dat de naam zijn
uien wij zoeken", besliste Kater en wij gin
gen zonder beraad accoord met de beslis
sing."
Er is in dé laatste jaren nog al eens
pennestrijd gevoerd over den naam. De
«en meende, dat ze met, de ander dat ze
zonder aanhalingsteekens moest ge
schreven worden. De een oordeelde dat zij
moest volgen na de woorden: Ned. werk
lieden-verbond, de andere was van gevoe
len, dat „Patrimonium" alléén voldoende
was.
Het ging bij de discussie over dien naam
met enkel om een woord, er was bij de de
baters in het Verbond verschil over het
karakter van het Verbond. Bij veranderde
tijden en omstandigheden lag dat voor de
band. Het was goed dat de oude zoowel
ais do jongere generatie wees op wat in
ben aanvang was gezegd en geschreven:
„Personen uit verschillende standen kwa
men bijeen en beoogd werd een samen
werking der verschillende maatschappe
lijke standen in Ghr. geest". De „Werk
mansvriend", toenmalig orgaan van het
verbond, schreef 23 Juni 1876: tot aan
sluiting kunnen zich aanmelden bij de ver
eeniging: werklieden, patroons en werkge
vers ai voorts alle belangstellenden in den
lande. Het werkliedencongres van 1879,
door Patrimonium bijeengeroepen, noodde
®°^.mannen uit allerlei kring.
Eater schreef dan ook in het eerste
jaarboekje: dat oorzaak en reden van het
bestaan was: Dat het Koninkrijk onzes
rieeren en Zaligmakers op elk gebied, in
eiken kring en onder eiken stand, niet het
■minst ook onder de werklieden worde uit-
sebreid. En Poesiat, zijn boezemvriend, re
leveerde in zijn 3e jaarverslag dat Patri-
monium's roeping en begeerte was een
dam te mogen zijn tegen de revolutie.
Het karakter van het Verbond kan dus
niet de verklaring zijn dat zooveel werk
lieden zich niet aansluiten, vermag ook
niet op te helderen, waarom de andere
groepen niet méér meewerken.
Als in de komende maanden zal worden
gepoogd allerlei rang en stand in Patrimo-
nium's werk te betrekken, moet ge niet
boos zijn, maar denken u de namen van
Kater en Poes (iat) herinnerend: ,,'t
muist alles wat van katten komt".
W. 'HEIJNS.
ïbJeffati-
tegen heeechheid
Tweede Kalmer.
Gisteren kwam eerst in behandeling
een voorstel van de commissie van rap
porteurs, om den post betreffende het
gezantschap bij den Paus vooraf in de
afdeelingen te bespreken. Dhr van Rijcke-
vorsel verdedigde dir voorstel en be
toogde, dat den minister geen enkele
gelegenheid mag worden onthouden om
mededeelingen hierover te doen. De soc.-
dem-, Clir. Hist., Vrijz. dem. en Staatk-
Geref. woordvoerders zagen de noodzake
lijkheid van het voorstel niet in en meen
den, dat de Kamer voldoende op de hoogte
is. Het voorstel werd dan ook verwor
pen met 4338 stemmen- Voor stemden
de Roomsch-Ivatholieken, de anti-revolu
tionairen, de heeren Knottenbelt (v-b.)
Boissevain (v.b.), Arts (R.K. Volkspartij)
en Vliegen (s.d.a.p.) De zaak zal dus spoe
dig in de Kamer beslist worden-
De voorzitter stelde daarna voor om
geen algemeene beschouwingen over de
staatsbegrooting en de verschillende
hoofdstukken te houden, doch dat bij
ieder hoofdstuk de partijen gelegenheid
zal worden gegeven verklaringen af te
leggen- Voorts stelt spr. voor om op
een nader te bepalen dag na Paschen
gelegenheid te 'geven tot discussies over
bijzondere punten Üer regeeringsverklaring
met den minister dien zulks aangaat-
Ten 'slotte stelt spr. voor den spreektijd
bij ieder 'punt der begrooting te bepalen
op 10 minuten-
Na eenig tegenstribbelen van de heeren
Lou de Visser (comm.) en Braat werd
het voorstel van den voorzitter met 79
tegen 2 st- aangenomen. De Kamer wil
zich dus vlug door den begrootings-
arbeid heenwerken, al zullen er nog wel
veel avond-vergaderingen mee gemoeid
zijn. De volgende week zal drie maal de
zitting om .11 uur aanvangen. Boven
dien een avondvergadering en zoo noodig
des Zaterdags ook zitting-
Alsnu vervolgde minister de Geer zijn
rede- Spr. ging de pogingen tot kabinets
formatie na en antwoordde daarbij tevens
op de rede van mr Heemskerk-
De heer Colijn heeft op loyale wijze
gepoogd de pogingen te steunen, door aan
den heer de Visser personen aan te
wijzen, die in het extra-parlementaire ka
binet konden zitting nemen- Spr. ver
klaarde zich bereid de portefeuille van
financiën te aanvaarden, toen er een
andere minister bedankte. Over wat is
geschied, deelt spr- mee, dat op 27 Fe
bruari eerst een opdracht aan den heer
Kan is gegeven- Op 1 Maart werd op
dracht gegeven aan deii heer P a t ij n, bur
gemeester van Den Haag, die één dag
voorberaad vroeg, doch reeds denzelfden
dag de opdracht weigerde, omdat hij te
weinig politieke scholing had- Tegen 5
uur kreeg spr- bericht, dat hij bij H. M.
zou worden ontboden- Dat de heeren uit
het kabinet-Limburg na de mislukking
samen hebben beraadslaagd, is pure fan-
taisie- De heeren waren naar hun haard
steden teruggekeerd en daarna is „geen
woord tusschen hen gewisseld. Maandag
middag kreeg spr. de opdracht. De op
dracht benauwde hem- Voor binnen- en
buitenland stond het prestige van het
parlementaire stelsel op het spel- Ook
nu nog acht spr- zich als parlementair
nan, als ook om zijn zwak physiek,
nfit geschikt voor het ambt- Maar als
anderen ook om dergelijke redenen be
dankten, kwam er geen kabinet- Toen
kwam het moment, dat spr- het als een
lafheid voelde, niet over zijn bezwaren
heen te stappen-
Hij heeft een kabinet gezocht met vol
doende schakeering naar rechts, niet om
daarop te steunen, maar om verwijten
te voorkomen. Spr. verzocht een dag voor
beraad, en uitstel van publicatie, tevens
om zich te beraden. Dit voorberaad is
met eerï dag verlengd, waarvan spr- het
schokkende niet inziet- Er is geen sprake
van dat de Kamer iets wist op Dinsdag
middag.
Woensdagavond, komende van de audi
ëntie bij H-M. en gaande naar zijn 'huis,
ontmoette spr- een r.-k. Kamerlid, oud
minister, die spr- zeide, dat hem nu ge
bleken was, dat er een formateur aan
het Werk was, die niet genoemd wilde
worden. Het bewijs voor de discretie,
waarmede de zaak behandeld is- Woens
dag ging een der aangezochte ministers
naar den heer Heemskerk, die toen op de
hoogte werd gesteld- Dit was één dag
te laat, dat erkent spr-, maar hij leefde
Dinsdag en een deel van den Woensdag
nog in de overtuiging, dat de taak mis
lukken zou-
De heer Heemskerk heeft verband ge
legd tusschen spr.'s optreden en zeker
Telegraaf-artikel van een van gijn geest
verwanten, waarin gezegd werd" dat spr,.
formateur moest worden-
Spr. herinnert zich nog met hoeveel
ergernis hij het artikel las op de boot
naar Zierikzee.en hij heeft het beantwoord
met een artikel, waarin hij het standpunt
bestreed en waarin hij deed uitkomen,
dat een zoodanige concurreerende zetel-
jacht Uit den booze .is- Het is spr. on
begrijpelijk, dat nu de heer Heemskerk
kan betoogen, dat het doel van het Tele
graaf-artikel bereikt is-
Ook begrijpt spr- de beschuldiging niet,
dat hij den heer Limburg overboord ge
worpen zou hebben- Hij kan er niet boos
om worden, omdat dit zoover van hem
af ligt als een beschuldiging van dief
stal met braak van den heer Heemskerk
afligt. Spr. was niet gebrand op het mi
nister-presidentschap. De lieer Heems
kerk stelt het voor alsof dit het hoogste
lot uit de tombola is.
Met een'igen weerzin wijdde spr- zoo
veel tijd aan dit onderwerp. De ministe-
riëele verantwoordelijkheid eischte het- De
hoogachting die spr- den heer Heemskerk
toedraagt maakte het spr. dubbel zwaar
deze beschuldigingen uit zijn mond te
ho or en. I
Dhr Veraart die na minister De
Geer sprak constateerde, dat we in
de laatste crisis niet aan de uiterste nood
zaak zijn toe geweest. Zij had aan de orde
kunnen komen als de formatie aan een
Katholiek staatsman ware opgedragen.
Spr. bepleit een nieuwe coalitie op ge
wijzigde basis den besten waarborg voor
een christelijke regeering.
Dhr Albarda kwam op tegen de rede
voeringen van de heeren Nolens en Ver
aart. Wat te begrijpen is, want de S. D.
A. P. stookt den laatsten tijd graag! in de
Roomsche gelederen, vooral onder de
Roomsche arbeiders. De heer Nolens heeft
geen aantrekkelijk perspectief geopend,
ook niet voor de Katholieken, zoo zei
dhr Albarda. Met een herstelde coalitie
begint de lijdensgeschiedenis opnieuw;
weldra zal er dan een nieuwe onoplosbare
crisis gekomen zijn. En de Katholieke
Staatspartij zal steeds meer kiezers ver
liezen aan "de soc.-dem. en wellicht ook
aan den heer Arts. Wat is de man be
zorgd
Dhr Snoeck Henkemans betoogde tegen
over den heer Nolens, dat dei instelling
van het Gezantschap niet het eerst door
de regeering ter tafel is gebracht, doch
in het najaar van 1914 door den heer
Nolens zeiven, terwijl er toen door de
regeering nog niet aan gedacht werd.
Voorts verklaart Spr., dat van chr.-hist.
zijde uitdrukkelijk aan den heer Colijn
na de verkiezingen is medegedeeld, dat de
christ.-hist. vóór een amendement tot
schrapping van den post voor het Ge
zantschap zouden stemmen. Dit was ook
den heer Nolens bekend.
"De heer Colijn berichtte eerst schrifte
lijk 2 Nov. den christ.-hist. Kamerleden,
dat de R.K. ministers bij schrapping van
den post zouden aftreden.
(Maar dit was den heer Schokking al
lang bekend! Red. Z.)
De heer Heemskerk (A.R.) meent, dat
zijn' woorden door den heer de Geer
als te persoonlijk zijn opgevat. Wat het
optreden van den heer de Geer als op
volger van den heer Colijn betreft, de
wijze, waarop dit is geschied zal door
den geschiedschrijver zeker worden ge
schetst als niet met justitia overeen te
brengen. Gaarne had spr. antwoord ge
kregen op zijn vraag, waarom de poging
tot formatie van den heer Limburg eigen
lijk mislukt is. Er bleef nu een belang
rijk punt onopgehelderd. Het is wel geble
ken, dat dr Nolens en spr. herstel der
coalitie wenschen; van de christ.-hist. is
dit nog niet vernomen; dit zal alsnog
moeten groeien. 1
schen president Ooolidge, staatssecretaris'
Kellogg en de Amerikaansche gezanten
te Londen en te Bern vastgesteld, da.t
i Amerika zich nog meer van de Europee-
sche aangelegenheden zal terugtrekken
dan tot nu het geval was.
Volgens dit bericht waren de overwe
gingen voor dit besluit, dat de Europee-
sche mogendheden ook thans dezelfde
politiek van bondgenootschap volgen als
voor den oorlog. Dit wordt opnieuw be
wezen, doordien te Genève kleine mo
gendheden vooruitgeschoven zijn om
tegelijk met Diuitschland aanspraak op
een raadszetel te maken, met het doel
de gevolgen van Duitschland's toelating
te verzwakken.
Europa heeft niets geleerd. Dis volken
willen weliswaar den vrede, doch de
staatslieden gaan voort met hun intriges,
wat ongetwijfeld tot een nieuwen oorlog
moet leiden. De staatslieden hebben te
Genève slechts egoisüsche doeleinden na
gestreefd en zij toonden slechts goeden
wil, als zij aan anderen lasten op de
schouders konden leggen.
Het schijnt dat men in Europa niet den
ernstigen wil heeft om de "bewapening
te beperken en de eenige hoop is, dat
de staten van Europa door den finan
cierde ntoestand gedwongen zullen worden
tot beperking van de bewapening over te
gaan.
De Amerikaansche bladen veroordeelen
de politiek van Frankrijk dat een groot
Polen wenscht, dat inplaats van zooals
vroeger Rusland, Duitschland in bedwang
moet houden.
Geheimzinnige projectieienwerpers.
Een brandend stuk vuurwerk, dat op
e'en bom geleek, werd gisterenavond tij1-
I flens het St. Patricks Dlaybanket in hotel
I Cecil te Londen onder de gasten ge
worpen, juist toen Baldwin ©en toast op
Ierland ging uitbrengen. Het vu'uiwerk dat
van de dichtbezette galerij1 kwam, viel
midden op tafel, waar het vlammend op
laaide. Daarna rolde het op den grond
en ontwikkelde scherpriekende rook
wolken. Het vuurwerk werd met soda
water, dat op tafel stond, gebluscht. Een
man, die, naar mem meent, het projectiel
geworpen had, word van de galerij1 ver
wijderd en uit het hotel gezet. Baldwin
bleef gedurende het heel© incident kalm.
Toen de prins van Wales in de Iersche
club in het nieuw© Princes Restaurant di
neerde, wierp iemand uit een passeerende
auto of omnibus ©en kantonnen doos me!
vochtig gemaakt calcium-carbid en een
andere', nog niet onderzochte stof, 'waarin
©en stuk geteerd touw, in den ingang
van het restaurant. Er stegen slechts
aoetylcengas-damp en op. Dfetectieven wa
ren spoedig ter plaatse om het geval
te onderzoeken.
Korts berichten.
Gistermorgen is Briand uit Genève
te Parijs aangekomen. Tot de journalisten,
die met hem spraken, zeide Briand: Een
groot incident heeft ons belet onze hoop
te verwezenlijken. Er is niets verbroken,
alles blijft overeind. Wij' hopen het een
volgend maal beter eraf te brengen.
Volgens de te Athene verschijnende
bladen heeft generaal Pangalos zich te
genover journalisten zeer krachtig uitge
sproken tegen een terugkeer van den
vroegerem koning evenals van den yroe-
geren minister-president Venizelos.
Een telegram uit Boekarest meldt:
Die vereeniging van advocaten heeft een
algemeene advocaten-staking geprocla
meerd, in verband met de indiening van
de zegelwet.
E|e Duitsch© rijksdag heeft het vo
tum van wantrouwen der Duitsch-nationa-
len tegen den rijksminister van binnenl.
zaken Stresemann met 252 tegen 57 st.
verworpen; 41 leden onthielden zich van
stemming.
De Fransche Kamer heeft de motie
van vertrouwen in de regeering met 361
tegen 164 st. aangenomen. Tijdens het
houden van de interpellatie na de regee
ringsverklaring werd Malvy, de nieuwe
minister van financiën, plotseling onwel
en verloor het bewustzijn. Onder tumult
en heftige woordenwisselingen tusschen
uiterst links en rechts werd hiji buiten
de zaal gebracht.
De V. S. en Europa.
Volgens ©en bericht uit New" York is
bij de besprekingen te Washington tus-
De Postbrug over het Kanaal
door Zu id-Bevel and.
Op de vragen van den heer Kersten
betreffende verbetering van de Postbrug
over bet Kanaal door Zuid-Beveland, in
verband met het Verkeer over den Post
weg, heeft de heer van der Vegte, minis
ter van Waterstaat het volgende geant
woord:
D|e aan de Postbrug over het kanaal
door Zuid-Beveland uitgevoerde werken
YOILE-MELK-REEP
hadden ten doel, deze brug ten behoeve
van het land ver keer zoodanig te ver
sterken, dat daarover het zwaarste ver
voer kan worden toegelaten. Dit heeft
medegebracht, dat de draaibrug belangrijk
verzwaard moest worden. Dis omstandig
heid, dat de brug thans' slechts hêtar "één
zijde kan worden geopend en gesloten, i6
'het gevolg van het breken van een as
tijdens stormweer. Met de versterking van
de brug heeft dit niet te maken en t>p
het oponthoud van h©t landverkeer heeft
deze maatregel geen invloed van eenige
beteekenis. Binnenkort zal de brug Weer
naar beide zijlden kunnen worden be
wogen.
De K. L. M. ©n de Regeering.
Daar het bestaande subsidie-contract
tusschen de Regeering en de K. L. M.
einde 1926 afloopt, heeft de Directie der
K L. M. (lezer dagen bij1 den Minister
van Waterstaat een nota ingediend, inzake
de verstrekking van subsidie over het tijd
perk 19271934, in welk jaar men ver
wacht het luchtvaartbedrijf dusdanig tö
hebben ontwikkeld, dat het rendabel zal
zijn geworden en geen regeeringssteun
meer behoeft.
Teneinde de ontwikkeling van het Ne
derlandsche luchtvaartbedrijf in het tijd
perk van acht jaren mogelijk te maken
en de Nederlandsche luchtvaart te hand
haven tegenover de sterkgesteunde buiten-
landsche luchtvaartmaatschappijen, heeft
de K.L.M. over dit tijdperk een subsidie
van 4 millioen gulden aangevraagd. Zij
houdt daarbij rekening met een sterke uit
breiding van liet Nederlandsche luchtnet
en met name met het banen van een
luchtweg naar Nederlandsch-Indië. Zij! be
schouwt het tot stand* brengen van ©en
lucht verbinding tusschen Europeesch en
Aziatisch Nederland een van haar voor
naamste taken.
Allerlei.
Naar het „Centrum" verneemt, is bij
groepen der rechterzijde in bewerking een
initiatief-voorstel tot wijziging van art.
123 I. R. R. (Verbod van zending in
Ned.-Indië zonder toestemming van de
burgerlijke Overheid).
De Nederlandsche Spoorwegen zullen
van 2 tot en met 7 April en van 21
tot en met 26 Mei vacantiekaarten uit
geven. I i
Tot lid van de Eerste Kamer (vacature
prof. Slotenmaker de Bruine) is benoemd
verklaard Prof. Jhr Mr B. C. de Savomin
Lohman, hoogleeraar te Utrecht.
Door de verkiezing van den heer B. C.
de S. Lohman doet weder een jhr De Sa
vomin Lohman zijn intrede in de Eerste
Kamer. Wijlen zijn oom, jhr mr A. F.
de Savornin Lohman was van 1893
Jan. 1894 lid van de Eerste Kamer, en
werd toen weer lid der Tweede Kamer
in plaats van wijlen mr Keuchenius voor
't district Goes.
Naar de „Residentiebode" verneemt is
te Den Haag een anti-bolsjewistisch bu
reau opgericht waarin zitting hebben de
h.li. baron v. Ittersum, ds A. A. Schouten,
H. Spek en de Hongaarsche journalist
A. Padérewski, die de internationale ver
bindingen onderhoudt. (Zou men hier met
een fascisten-plan te doen hebben? Wij
meenen te.weten, dat men ongeveer een
jaar geleden daarïnee al rond liep, en
niet alleen in Den Haag.)
Herijk. In afwijking van fle eerst-
getroffen regeling, zal de herijk van maten
en gewichten te Wissekerke (dorp) plaats
hebben op 21 April a.s. en te Kamperland
op 22 April a.s.
Goes. Gisteren werd in „De Prins van
Oranje" onder voorzitterschap van' den
heer H. A. Hanken te Wilhelminador#
de jaarlijksche Algemeene leden-vergade
ring gehouden van de Zeeuwsche Land-
bouw-Onderlinge, afdeeling van fle Be-
drijfsvereeniging „de Centrale Landbouw-
Onderlinge".
Uit het jaarverslag, loopende over het
boekjaar 1 November 192431. October
1925 blijkt, dat de Zeeuwsche Landbouw-
Onderlinge bij het einde van het boekjaar
2836 leden had met een jaarloon van
f7.813.061. Het ledental van de geheele
Centrale Landbouw-organisatie beloopt
33432 met een jaarloon van f64.500.000.
In het verslagjaar werden bij de Zeeuw
sche Landb.-Onderlinge aangegeven '912
