Ho IS? Vrijdag 19 Maart 1996 40e Jaargang 9 ■rukkers-Exploitanten: OOSTBlIOAAN LE COINTRE GOES Bureaux): Lange Vorststraat 6870, Goes Tel.: ReHSctie no. 11; Administratie no. 58 Postrekening No. 36000. Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259 VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post, f3.—» Losse nummersfQ.05 Prijs der Advertentiën: 14 regels f 1.20, elke regel meer M cf. Bij abonnement belangrijke korting. <ï!i Hüfwner bestaat uit twee biaden BREEDSPRAKIGE KAMERLEDEN. Djhr Yeifcouterem komt in „De Neder lander" op tegen het breedsprakige gje- praat (bij mag wel zeggein: gelees van Vete Kamerleden; en hij knoopt daar uit de parlementaire geschiedenis van hier en elders eenige herinneringen die aan 't tegendeel van breedsprakigheid doen den ken, aan vast. Hij schrijft o.m.: Dje disoussiën .over onze staatsrege ling van 1798 begonnen op 15 Maart in den avond en op ;17 Maart reeds was het geheele ontwerp aangenomen. Over de Grondwet ook vair 1814 beeft bijna niemand der notabelen het woord ge voerd. Men verhaalt ook van ©en afge vaardigde uit Limburg, die in 1874 aan; drong op het zenden van ©en gezant naar Eton öarlos, den Spaanscban Troon pretendent.1) Hij deed dat in een rede van 5 regels en dat was de eenige rede, die hij ooit in de .Tweed© Kamer heeft uitgesproken. Wereldberoemd is ook het woord van den 'Abbé Sieyès, die toen er gestemd werd over het vonnis. 'Over Iiodewijk XIV en vele afgevaardigden hun stem motiveerden, alleen maar zeide: „La mort, sans phrase". (Ik stem voor de doodstraf, zonder verdere toelichting)'. In de latere jaren evenwel is de breed sprakigheid, niet alleen bij! ons zoo toe genomen dat d© Kanselier Hohenlohei den Duitschen Rijksdag ©en Schwatzeranstalt noemde. „O peuple babillard, quand agi- ras tu?" (O babbelaars, wanneer zult gij handelen), dat verwijt slingerde ma dame Roland eens naar 't hoofd barer landgenooten en 'tiran nu nog voor en kele afgevaardigden gelden. Zij! preken niet voor hun medeleden maar voorzie kiezers en de tribun© of om tijid te winnen en 'obstructie te voeren. Zij!hebben lange redevoeringen van meer dan vier uur, en korte daden en het einde is soms "een nachtzitting. Werd er nu altijd nog goed gesproken, dan zou dat alles nog te vergeven zijn, maar het tegendeel is waar. Niet minder behartigingswaardig is het volgende: Het verslag van hetgeen er in de Ka mers is gebeurd noemen wij!: „Handelin gen", 'Maar dan moet er ook gehandeld worden en niet alleen maar gepraat.2) Zeer dikwijls zijn er üan ook middelen uit gedacht, om Se praatzucht der Kamerle den, en vooral van dei opplositie, te brei delen. In de dagen van Napoleon III mocht niemand van zijne plaats spre ken. leider redenaar moest eerie speciale tribune bestijgen en menigeen zag daar tegen op. Onzei staatsregeling van 1801 kende het zoogenaamde Tribunaal. Slechts twaalf leden van het wetgevend lichaam, daartoe speciaal aangewezen, mochten de- batteesren; de overigen konden slechts stemmen. Ben navolging dus van de oude Spariaansclie volksvergadering, waarin slechte de koningen en enkele hooge amb tenaren (geronten) het woord mochten voeren. Het is ook soms verboden ge schreven redevoeringen voor te lezen, wat bij ons maar al te veel gebeurt. Het best is het echter, als de Kamerleden "zich zelf beperken. Als zij behoorlijk voor bereid zijn en daarom ook kort kunnen wezen. Als voor elke fractie slechts één als woordvoerder optreedt.3) Of als eene speciale methode van debatteeren, tot be korting der discussie, voor speciale ge vallen wordt ingevoerd. Dlat geschiedt vooral als heel© wet boeken in behandeling moeten komen en in 1880 deden wij dat oók voor de debatten over het toen nieuwe wetboek van strafrecht,4) dat in 1886 is inge voerd. En ten slotte niet minder juist: Het peil der parlementaire welspre kendheid staat in heit algemeen niet hoog1. Noch hier noch in het buitenland. Mannen als Cicero-, Fox, de beid© Pjtts, Gladstone, Gambetta, Thorbecke, Schaepman, (Kuy- per, dels Amoriei v. d. Hoeven en Verniers v. d. Loeff, e.a. Red. Z->, Thiers en Rriand zijn zeer zeldzaam. Die meeste1 redenaars weten zelden hun hoorders te boeien. Zij maken de vergaderzalen leeg en de koffiekamers vol en vergeten, dat het gejieit® van vervelen is alles te zeggen. Een groote mate van zelfbeheersching is voor een afgevaardigde noodig. Ook als hij' goed spreekt moet hij! het woord niet vragen, als het niet bepaald nuttig en noodig is, en als hij: spreekt, moet hij zijn onderwerp volkomen bcheer- schen. Ook in onze vroegere Staten-Generaal Werd, ondanks het verbod, luidens een In structie voor den Raadpensionaris van Holland veel gedaan aan breedsprakig heid. Toch werd daar eigenlijk niet gede batteerd en zelfs niet gestemd, daar elke afgevaardigde aan zijin lastbrief was. ge bonden. De sprekers ontvouwden dus slechts den ontvangen last en de voor zitter resumeerde, wie voor of tegen was.5) D|at 's mannentaal! Wierd het maar behartigd. ~'"D|e Kamer herwon er haar goeden naam mee; en de natie zou er wèl bij' varen. 1) Hier is Jhr F. X. Kerens de Wylré be doeld, clericaal afgevaardigde voor liet kies district Maastricht, die in 1873 bjj de perio dieke aftreding van de helft der Kamerleden den liberaal (ofschoon ook Katholiek) Jhr mr P. T. v. d. Maesen de Sombref (oud-minister van buitenlandsche zaken in het tweede mi- nisterie-Thorbecke, van 12 Maart 18622 Jan. 1864 en van 18651873 lid der Tweede Kamer in Thorbecke's district) uit het zadel wierp. Een eigenaardige verschijning, wien het aan te zien was, dat hjji niet geschikt was om een rede uit te spreken. Trouwens hij sprak in de Kamer onder zijn medeleden steeds in het Fransch, omdat, naar men ons destijds mededeelde, hij het Nederlandsch niet machtig was. Wij herinneren ons, dat, toen hij het woord vroeg, de heele linkerzijde der Ka mer naai' de overzijde liep om deze merk waardigheid te gaan genietendoch eer zij waren aangekomen, zat onze Limburger reeds weer I op zijn plaatsje in de buurt van den heer Haffmans. De stenografen hadden echter de speech ppgeteekend, welke uit glechts en kele woorden bestond en stellig geen vijf regels kon beslaan. Doch zijne politieke vrien den haastten zich om aan de heeren Noord- ziek en Steger en aan Prof. Jonckbloedt, die- naar wij meenen voorzitter was van de commissie voor de stenografie, te vragen deze rede niet in de Handelingen op te nemen, welk verzoek werd ingewilligd'. Red. Zeeuw. 2) Bij- „Handelingen" denkt men aan zaken doen; bij Parlement (van het latijnsche par ia re, dat spreken beteekent) aan praten. 3) Dat is onder anderen beproefd door de leiders van Rechts bij de behandeling der schoolwetswijziging onder minister Mackay in 1888. Alleen de heeren Lehman of Schaep man voerden tegen de oppositie, die van alle kanten losbrak on de beraadslagingen onnoo- dig rekte, het woord. Doch ook toen reeds regeerde, ook bij Rechts, de Kiezer; en het waren de Friesche antirevolutionairen, die hunkerden naar een debat met de liberalen over .derzelver schoolwettirannie. Zij werden dan ook van die zijde wij: noemen alleen Goeman Rorgesius en dr Zaajjer uitermate er toe geprikkeld. Doch de heer Lohman handhaafde liet hoogst verstandige parool: niet spreken! Niet de debatten afleiden, helpen rekken, bederven. Lohman kende zijn pappen heimers wel. Maar zij waren niet te houden; en eindelijk daar barstte de storm los. Op- pedijk, daarna Okma en de Vries. Tot groot genoegen van de liberalen. Dr Zaajer vooral maakt er een ruim gebruik- van en ging met warmte onze Friezen te lijf, ondanks hun voortreffelijk J;eitenmateriaal(Wons en Scharl, e.a.). - En weken langer duurde de be handeling, of liever bespreking, van het ontwerp, zonder de quaestie nader aan de oplossing te brengen. Red. Z. 4) Alleen de heeren Modderman (minister), Lohman, v. d. Hoeven (k.) en y. d. Loeff en Roëll (liberalen), uitmakende de commissie van rapporteurs - voerden aanvankelijk het woord. Red. Z. 5) Vandaar de Grondwettelijke bepalingen, thans voor leden der Kamer (art. 87) en der Staten (art. 131) dat zij stemmen „zonder last van of ruggespraak met hen die benoemen". Red. Zeeuw. De regeeritrgs-verklaring. Het nieuwe kabinet ontvouwde gisteren zijn program. Het maakte geen slechten indruk. De lezer zal gezien hebben, dat er veel in staat dat ook op 't program van het vorige kabinet stond. Zoodat wij kun nen concludeeren: voortzetting der af faire, doch onder een anderen naam. Voortgezette bezuiniging. Belastingver laging. Herziening financieel© verhouding tusschen Rijk en Gemeenten. Saamvoegimg der departementen van Oorlog en Ma rine. Onderzoek naar een minder kost bare wijze van toepassing der Onder- wijsbevrediging. Plaatselijke keuze. Be spoedigde uitvoering der Zuiderzeewer ken. Andere groote productieve werken ter bestrijding van de kwaal der werk loosheid. Nadere regeling van 't collectief arbeidscontract. Doorzetting (misschien) van de Ziektewet. Enz enz. Het klinkt ons alles zoo bekend in het oor. Zelfs bet gezantschap bij den Paus is niet vergeten, al zal het kabinet, minister Waszink incluis, van deszelfs verwerping geen „casus belli" maken. Dit laatste programpunt doet vragen rijzen, die wij nu liever maar terug dringen. 1 x Voorloopig kunnen wij niet beter doen dan bet debat afwachten. Er zal wel oppo sitie komen, maar die zal in den hoek, waar de vrijzinnig-democraten zitten, wel eenigszins getemperd moeten wezen. En wat de partijen van Rechts aangaat, on zerzijds zal wel geen reden zijn om breed op 't program in1 te gaan. 1 De A.-R. partij draagt van de plaats gehad hebbende verandering geen schuld. Zij betreurt het gebeurde. Doch zijl keert gaarne in haar isolement terug en wapent zich tegen den tijd dat opbouwende cri- tiek harerzijds noodig zal zijn. Een kerel naar het hart der bourgeoisie envan Kleerekoper. Na Handelsblad, Tijd en Vaderland laten wij nu ook het oordeel van den heer Kleerekoper in „Het Volk" volgen- Een dichterlijke ontboezeming van dezen krab belaar eindigt met de vólgende goede aanteekening voor onzen oud-minister Colijn: ,,Maar nu je gaateen kerel was je wel". Goed gebruld, leeuw. Maar nu had een paar dagen te voren de heer Duys met een hatelijkheid op een vroegere door den heer Colijn ver vulde, doch ter wille van de door dr Kuyper's overlijden verweesde antirevo lutionaire kleine luyden prijsgegeven be trekking gedeclareerd dat de petroleum- kan zóó lang te water gaat tot zij breekt. En had „Het Volle" geschreven: „Het volk haatte hem (Colijn) onmiddellijk en instinctief. „Een kerel", zei het hart der .bourgeoisie". Zou de Krabbelaar nu zijn goede aan teekening voor Colijn nog wel dur ven handhaven? 't Is meer gebeurd, als vooraanstaanden in de S. D. A. P. in een eerlijk oogenblik zich 'eens in den goeden zin vergaten, dat zij terug 'krabbelden- In gedachten zien wij hem al schrijven dat het door hem aan Colijn mee gegeven pluimpje niet bedoeld was van' hem, maar van „de bourgeoisie" te zijn. In ieder geval 't pluimpje ligt er, en de krabbelaar krabbelde nog niet terug. Eem rumoerige RijksdagzittingL In de gisteren gehouden zitting: van den Duitschen Rijksdag werden de alge meen© besprekingen over de begrooting van hinnenlandsche zaken beëindigd. Afgevaardigde Cubé (völk.) richtte ern stige persoonlijke aanvallen op den rijks- weerminister en haalde de in oorlogstijd door dr Gessier gehouden rede ter ge legenheid van 's keizers verjaardag! aan, welke rede hij smakeloos en Byzantijnseh noemde. Het kwam tot groot lawaai, toen de minister op de aanvallen van den völ- kischen spreker antwoordde. Hij zeide, dat de bedoeling van den heer Cubé geweest was, zijn ('s minis ters) tegenwoordig© republikeinsche ge zindheid in discrediet te brengen. Het woord „tegenwoordige" gaf den Duitsch-nationalen en völkischen aanlei ding tot onbedaarlijk gelach en interrup ties. De minister verklaarde, dat hij tij dens den oorlog nog; een overtuigend monarchist was geweest. Toen echter de zelfde keizer, die van millioenen men- schen eischte, hun leven in de waagschaal te stellen, op het historisch oogenblik, waarop voor de eerste maal van hem geëischt werd, zijn leven in de waag schaal te stellen1, naar Nederland vluchtte, had zijn gezindheid een andere wending genomen. Na deze woorden, die door de linker zijde met handgeklap begroet werden, ont stond er bij de Duitsch-nationalen en völ kischen een geweldig lawaai. De nabij de sprekerstribune staande afgevaardigden riepen voortdurend „foei 1" en de Duitsch- nationalen verlieten, nadat ook van hun kant foei-geroep weerklonken had, de zaal. Korte berichten. Frankrijk hervatte de onderhandelin gen tot regeling van zijn oorlogsschulden aan de Vereenigde Staten. In Oostenrijk heeft zich weer een griep-epidemie geopenbaard. Te Linz is het aantal ziektegevallen zoo groot, dat alle scholen gesloten zijn. De oud-Ministers. In parlementaire kringen ging gister middag volgens de „Residentiebode" het gerucht, dat aan den afgetreden minis ter van Oorlog, den heer Lambooi, een plaats was aangebeden in het te vor men] directorium van het hoofdbestuur der Posterijen en Telegrafie, dat dan zou bestaan uit de heeren Van Roryen, Duyn- stee en Lambooy. De heer Damme zou reeds te kennen hebben gegeven, dat hij als directeur-generaal aftrad en een plaats inl het directorium geweigerd heeft. Verder vernam het blad nog, dat de heer Colijn ernstig wordt genoemd als opvolger van 3en heer Fock op den Bui- tenzorgschen troon en de oud-minister van Koloniën, de heer Weiter, als lid van den Raad van State. (Dit bericht nemen wij onder voor behoudt óver. Red. Z.) Draadloos- Draden worden er gespannen Op een hut en heerenhuis, Draden hoven puin en pannen, Op kantoor en bij' je thuis- Draden druipen in den regen, Draden gloeien in de zon, Draden op, en om en tegen, Waar men ze maar bergen kon. Aan de ventilatiepijpen, Draden aan de duiventil- Draden zijn er voor het grijpen', Alles draden, waar je wil- Draden klimmen langs de ruiten, Draden loopen langs de goot, Prijken binnen en van buiten, Draden klein en draden groot- Om den schoorsteen bij de buren, Op een ouden bezemsteel, Op de daken en de muren, Draden stuk en djaden heel- Draden bij' het kleine baasje, Evenals de bourgeoisie. Overal die draden-rage, Alles draden, wat ik zie- i i 1 Draden dreigen allerwegen, Nergens waar geen draden zijh, In de straten, in de stegen, Op de gracht en op het plein- Draden zijn in alle wijken, Draden zijn in elk kwartier, Bij de armen, bij de rijken; Draden daar en draden hier- Draden aan een tempel toren, Draden zus en draden zoo- Draden achter en van voren, Voor draadlooze (of radio). (Centrum) D|e verk©©rss ch ildpadden. Gisteren zijin tei "Amsterdam de eerste verkeers-scbildpadden geplaatst, io ronde stolpen van (geikleiuird) glas-em-ijteer, die be doelen, op gevaarlijke planten, bij den ingang van smalte straten, da chauffeurs tot het maken van eert 'behoorlijke bocht te dwingen. Vooral 's avonds, to'em ze electrisch verlicht Waren, trokken ze zeer de aandacht. K inde r z org". Deze stichting, gevestigd te Middelburg, is in geheel de provincie wel bekend- Velen offeren voor haar op geregelde tijden, hetzij in de kerk of in de busjes, waarmee de jeug dige collectanten aan huis komen, gaarne hun bijdragen. Welnu, de vereeniging, waarvan de stichting uitgaat, viert Woensdag a-s. haar twintigjarig bestaan. Een kroonjaar dusl We twijfelen er dan ook niet aan, of uit alle deelen van on? gewest zullen de belangstellenden ter ver gadering komen, .temeer, daar de mede oprichter der vereeniging, prof- Obbink destijds predikant te Middelburg, de feest rede zal uitspraken- Men leze de annonce in dit nummer- Vltesingen. De afcl .Vlissingein van den Alg. Ned. Chr. Ambtenaarsbond her dacht Woensdagavond op ©enigszins fees telijk© wij'ze haar 6-jarig bestaan. Die voorz., dhr P'. Sink©, opende de vergadering op dei "gebruikelijke wijze en sprak daarna een kort opleningswoord, waarin bij er op weieis diioei die afdeeling, onder Gods zegen, een steeds grooter plaats in bet maatschappelijk vereeni- gingsleven heeft verworven. D|e secretaris', de heer W- de Kam1, bracht ©en uitvoerig jaarverslag uit. Die afd. is na. de oprichting steeds meer in beteekenis toegenomen. terwijl het aan tal leden sedert dien geregeld uitbreidde. Dit stemt hoopvol voor d© toiekomst. Spr. ziet de naaste toekomst voor de afd. dan pok niet donker in. Inzonderheid wem hij! 'er op, dat de pro paganda onder het loods personeel hier ter stede goede resultaten heeft opge^ leverd, zoodat spoedig ©en afzonderlijke groep loodswezen zal kunnen worden in gesteld. 1 Met betrekking tot d© verrichte Werk zaamheden werd ©r aan herinnerd dat herhaaldelijk pogingen werden aangewend om1 te bevorderen dat de gemeente Vüs- singen in de eerste salarisklasse voor bezoldiging wordt opgenomem Hij sprak ten slotte als zijn oordeel uit -dat er in de provincie Zeeland nog veten van den eisobl een-er Christelijk© or ganisatie kunnen iefn moeten doordrongen worden. Nadat de heer Pj. G. Kamermans fi nancieel verslag had uitgebracht, verkreeg de heer L. Vermeulen, bondssecretaris het woord. Allereerst wenschte hij! de afd. geluk meit haar jubilelum en besprak daarna breedvoerig het bandeel van den bond in de actie tot herziening Van het Bezoldigingsbesluit, waarop in enkele ge vallen succes verkregen werd. 7 Vervolgens deed hij verschillende me dedeel ingen betreffende de classificatie der gemeenten. Tegen de bestaande rege ling heeft spr. meermalen bezwiaar ge maakt. Gevolg is geweest, dat de regeering ook voor de herziening daarvan 'n bedrag lieeft bestemd, 't Eenige wat te dien aan zien onder de gegeven omstandigheden en in de naaste toekomst wellicht nog eenig resultaat kan opleveren bestaat volgens spreker hierin dat er ojjpf wordt aange drongen de door de regeering getrokken .scheidingslijn tusschen dia verschillende gemeenten te wijzigen, waardoor nog (ta kel© plaatsen in een hoogere klasse kun- nen komen. Tenslotte zette spr. het doel en stre ven der Christelijke vakbeweging uiteen. Op deze vurige rede volgde een hartelijk! applaus. Die overigei o-ogenblikken Werden gezellig onder elkander doorgebracht. Heinkenszand. De 82-jarige wed. L". had het ongeluk, toen ze op een stoel zou gaan' zitten, ernaast te vallen met' het gevolg, dat ze een pols- en een' been breuk bekwam. Dr Griep achtte na ver binding opneming in een ziekenhuis nood zakelijk, waarom zij gisterenavond' per Groene Kruis-auto naar Vlissingen is ver voerd geworden. Gistermiddag ontstond bij den klom penmaker B- alhier een schoorsteenbrand^ welke zoodanig in omvang toenam, dat een gedeelte van het dak afbrandde. Hulp vaardige handen wisten den brand echter tot 'dat gedeelte dak te beperken- Verzeke ring dekt de schade- lerseke. Onder zeer groote belangstel ling herdacht de Schoolvereeniging aaö de Kakeldans Woensdagavond haar 40- jarig bestaan- De beide gereserveerde lo kalen waren geheel vol en nog moesten er velen in de gang staan. De voorzitter H. Vendeville opende na een kort ope ningswoord met gebed, waarna de secre taris de Putter de notulen van een vorigen ouderavond en bet jaarverslag voorlas- Een1 en ander stemde tot grooten dank. Daarna kwam Ds Meijer aan bet woord die in een pakkend woord ouders en' vereeniging henenwees naar het erfdeel dat is van den Heere: „het kind" en dat de opvoeding van dat kind onze groote taak is, voor ons persoonlijk, maar ook voor onze schoolvereeniging. Punt 6 van 'tprogramma was: „Voor heen en thans". Wat klonken toch eigen aardige tonen tot ons uit die oude no tulen. Hoe onder biddend opzien tot God, in' besef van eigen onmacht, maar steu nend op Hem werd besloten tot bouwen, die aankoop van grond, die benoeming van onderwijzers, telkenmale weer gebrek aan ruimte, gebrek aan geld, gebrek overal aan. Wat een Gideons-mannen, wat een geloof, en zeker van.de overwinning- De pauze bood gelegenheid tot het ge bruiken van enkele verfrisschingen en het bezichtigen van bet schoolwerk Aer kinderen. Het meest interessante punt van. den* avond was zeker voor menigeen': bet verslag van den „penningmeester: „Finan- ciëele zorgen in het verledeDi", en wat schatten van gegevens, een volledige sta tistiek. Verzameld was daar gedurende 40 jaren: het aantal leerlinigen der bij zondere school vanaf 1886—1926, idem die der beide openbare scholen en' Ulo idem de vrijwillige bijdragen, ^dem school gelden van die allen- In deze 40 jaren is uitgegeven 'aan salarissen' f 210880.75. Ontvangen aan schoolgelden f 52.400.83. Aa'n vrijwillige bijdragen f30 855.91. In 1887 had de Chr. schoot 1441/4 leerling, en bedroeg het schoolgeld f 734.40. Op de béide open bare scholen' gingen 4653/4 leerling en bedroeg het schoolgeld f615.40 ett dan waren het bij ons de kleine luydep. 1 In 1919 bad de Chr. school 258) leer lingen en bedroeg het schoolgeld f 18 79.39, op de beide openbare scholen gingen 333 leerlingen en bedroeg het school geld f 1085.531/2. Gelukkig is nu gelijkstel ling ook in schoolgelden. Zeker was dan ook de dank die de

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1926 | | pagina 1