ff» 126
Bank voor Zeeland
Zaterdag %1 Februari 1926
49e «laargang
fiEHOitlKSË A Cos Bankiers si ElctenlsÉor
Alle Bank- en Effecten-
zaken.
Buitenland.
Spijsgmiskmg
JoosterMse
HET ADRES
A. WILKING
PIANO en ORGEL
Firma A. S. J. DEKKER. Goes.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
COUPONS - EFFECTEN
VREEMD GELD - DEPOSITO - KLUIS9NRICHTING
GOES.
lerseke, Kapel Ie, 's-Heerenhoek
eigendom
Orgels vanaf 7 gulden per maand
Piano's 17
Drukkers-Exploitanten:
OOSTERBAAN LE CGINTRE GOES
Bureaux: Langs Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11: Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
Ik Zeeuw
BLAD.
SOCIALE WETGEVING.
De soeiale wetgeving staat bij velen
altijd in eën slechten reuk.
En dan denken wij niet alleen aan 'e
ellendige plakwetten" zooals wij onlan s
nog de Invaliditeits- en Ouderdoinswt
hoorden betitelen door iemand die blijk
baar nooit de moeite had genomen zich
van den zegen die de invaliditeits en
ouderdomsverzorging met zich brengt op
dë hoogte te stellen, maar aan de sociale
wetgeving in het algemeen.
Nog steeds zijn er menschen ook wel
in onze kringen wier ideaal het is dat
de Overheid hare beschermende hand ging
terugtrekken, opdat het maatschappelijk
leven zich in vrijheid zou kunnen ontwik
kelen.
Dit is eenigermate te verstaan.
Wanneer de Overheid met hare wetten
en bepalingen in het maatschappelijk le
ven ingrijpt, dan geeft dat licht aanleiding
tot moeilijkheden en onaangenaamheden,
het brengt uitgaven met zich mede waar
van de resultaten niet altijd dadelijk ge
zien worden en dan is het verklaarbaar
dat het geroep om vrijheid gehoord wordt
en dat soms de meening post vast dat alles
veel beter zou gaan indien de Overheid
zich terugtrok.
Waarneer we echter met onze gedachten
teruggaan naar dien tijd toen onder den
invloed van de liberale theorieën de hoog
geprezen vrijheid hare triomfen vierde en
er van inmenging der Overheid in het be
drijfsleven geen sprake was, dan wordt het
ons alras duidelijk, dat de gebondenheid
van thans verre te verkiezen is boven dien
tijd, toen de Overheid nog niet gevoelde
hare roeping om het zwakke te bescher
men e* het recht te bestellen en te hand
haven ook op het terrein van den arbeid.
Allerdroevigst was de toestand van de
arbeiders en met name van de fabrieks
arbeiders in de eerste helft van de vorige
eeuw.
Hef was de tijd der gulden vrijheid. En
van die vrijheid werd toen op schromelijke
wijze misbruik gemaakt, met het gevolg
dat de maatschappelijk zwakken, die op
eigen kracht waren aangewezen en geen
helper hadden, op gruwelijke wijze wer
den uitgebuit en mishandeld.
Er moest winst gemaakt worden en voor
het bereiken van dat ideaal moest alles
wijken. Bijna niet te beschrijven is de el
lende waarin toen vele arbeiders hun kom
mervol bestaan voortsleepten.
De arbeidsduur was bovenmatig lang,
soms 16 tot 18 uur per etmaal, terwijl de
loonen niet voldoende waren om in de
meest bescheiden behoeften te voorzien.
De lage loonen der arbeiders noodzaakten
de vrouwen ook in de fabrieken werk te
zoeken. De fabrikanten hadden daartegen
geen bezwaar, juichten het zelfs toe. Want
de vrouwen werkten tegen een lager loon
dan de mannen en daar' ze verschillende
werkzaamheden evéngoed konden verrich
ten, had haar aanpakken tot gevolg dat
de loonstandaard van de mannen nogal
meer daalde.
Bij de lage loonen kwamen de slechte
woningtoestanden en het behoeft niet al te
zeer te verbazen, dat het alcoholisme vele
slachtoffers maakte en dat het zedelijk
peil der bevolking niet verhoogd werd.
Droeve dingen werden openbaar bij de
behandeling van het Kinderwet je-Van
Houten in 1874.
Dr A. Kuyper verklaarde toen in de
Tweede Kamer o. m.: „Waar uit de op
gaven van industrieelen zelf'blijkt, dat in
ons land kinderen van 7 jaren in den tijd
van 6 dagen 85 a 87 uur arbeiden, spreekt
het feit zoo vanzelf, dat het ons van alle
verder betoog ontslaat. Het kwaad is zoo
ernstig, dat ik weet hoe men kinderen van
5 en 6 jaar, om ze 's morgens naar de fa
briek te doen gaan, maar niet meer wak
ker kan krijgen, ze uit het bed moest ne
men, in letterlijken zin wakker schudden
en met water het hoofd bedruipen om in
dat geparalyseerde lichaam weer eenige
beweging te doen komen. Zóó sterk wordt
de physische welstand van de kinderen
onderdrukt, dat men hun soms des mor
gens bij het uitgaan gezouten haring moet
meegeven, willen ze niet flauw vallen en
de buitenlucht kunnen verdragen".
Zoo mogelijk nog erger is wat Pastoor
Krijnen in 1886 voor de enquête-commissie
verklaarde omtrent den arbeid der oven-
werkers.
„Dat is zoo zeide hij een onmen-
schelijk werk. In den winter gaat het nojfal
goed bij het groote verschil van tempe-
ratumr, dan koelen de ovens tamelijk snel
af, maar in den zomer, dan gaat bij de
langzame luchtwisseling het koelen veel
minder snel.
En wat is dan het geval? De fabrikant
zou gaarne zijne waren uit den oven heb
ben; bij het verzenden is haast en van den
anderen kant staan nieuwe waren gereed
Seestenmar-fet 8 GOES Tel. 248 2 lijnen
Oir. J. 1-flPOBT
BPAA&BAMK a 4%
om in de" ovens gebracht te worden. Nu
wordt zulk een oven op een vreeslijke, al
lerverschrikkelijkste hitte opengebroken,
en dan moet, na eenigen tijd van afkoeling,
de werkman daar in dien oven gaan,
waarin ik durf het rechtuit verklaren
de fabrikant zijn jachthond of rijpaard
niet zou wagen en daar moet zoo een
mensch ingaan, zooals een zwemmer in
het water gaat, en ik zou haast zeggen,
dat die nog fatsoenlijker gekleed is".
En zulk een levensgevaarlijke arbeid
werd 'daar verricht voor een „loon" van
f 1.25 per dag.
Is het wonder dat er in die dagen bit
tere tranen zijn geschreid en dat er geroe
pen is tot, God om uitkomst? En is het
wonder dat er vuisten gebald zijn, en dat
vele harten ontvankelijk gemaakt werden
voor het evangelie van den haat?
Als we zoo terugzien, dan zullen we ons,
ook al is het optreden der Overheidsorga
nen niet altijd onberispelijk, wel wachten
om mee te doen met hen die de sociale
wetgeving als uit den booze veroordeelen.
Dan danken wij God, dat de Christelijke
beginselen weer vat hebben gekregen ook
op het sociale leven.
Dan begroeten wij met blijdschap onze
Christelijke Vakbeweging, die met het
schild van Gods Woord het sociaal zwak
kere tracht te beschermen.
En dan prijzen wij ons gelukkig, dat
dank zij niet het minst den invloed van
Christelijke staatslieden, de Overheid hare
hooge roeping ten opzichte van het leven
van den arbeid heeft leeren verstaan.
DirectieMr. AST, VAD 3ERCKEL, 10S VELTHUiJSE.
Kanfoor Groote Harkt 21. Telefoon 74 (2 lijnen).
Correspondentschappen
Weer teleurstelling.
Het bericht dat ook mr Limburg wegens
mislukking zijner po-ging tot het saam
stellen van een extra-parlementair kabi
net aan II. M. ontheffing heeft verzocht
van de hem verleende opdracht hebben
wij met smart ontvangen.
Er wtó nog pas enkele uren te vo
ren een uit de beste bron ontvangen
bericht in de pers opgenomen, dat de
Koninklijke benoeming zich niet lang meer
zo-u laten wachten.
Edoch, het mocht weer niet zoo zijn.
Zijn wij wel ingelicht, dan is de op
lossing der crisis weer afgestuit op de
kwestie van het Gezantschap bij het Va-
ticaan.
Een quaestie die toch zoo belachelijk
klein is in vergelijking met de oeco-no-
mische toekomst van ons volk, om van
alle andere belangen die aan de orde
zijn te zwijgen.
De uitslag is koren op den molen der
sociaal-democraten; en andere revolutio
naire partijen in den lande, die van agi-
teer-en en demohstreeren en stof opjagen
leven moeten, en van intimideeren door
middel van den gro-oten bek.
En de Kroon geraakt in steeds grooter
moeilijkheden.
Wat nu?
Aan een vriend van „Patrimonium".
Waarde vriend,
Bevordering van het vakonderwijs één
der middelen om mede te helpen tot ver
heffing der arbeiders heeft Patrimonium
met kracht voorgestaan. De groote afdee-
lingen van het Verbond begonnen reeds
met het inrichten van allerlei cursussen
toen het ambachtsonderwijs nog niet zoo
geregeld was als wij het heden kennen. En
dit was zeer juist gezien. Wij handelden
den voz-igen keer over 't broodvraag-
stuk, en trachtten aan te toonen dat ons
leven ten deele wordt belieerscht door dit
vraagstuk. Dat dit werkelijkheid is, onder
vinden wij zoodra onze kinderen grooter
worden. De vraag wat zal mijn zoon of
dochter worden, welk beroep of ambt moet
hij kiezen is zóó moeilijk, dat ernstig door
denkende vaders en moeders geen ant
woord weten te geven. De arbeidsmarkt is
overvoerd, het aantal geboorten overtreft
in die mate de sterfte, dat ons kleine land
geen arbeid in voldoende mate kan geven.
In het bijzonder is het aantal „gestudeer
den" zoo groot, dat geen emplooy voor hen
te vinden is. Dit laatste verschijnsel is een
gevolg van de algemeene zucht om vooruit
te komen, hooger-op te gaan. Menig vader
en moeder ontraadde zoon of dochter om
een ambacht te kiezen, of werkzaamheden
van huiselijken aard ter hand te nemen,
hun kinderen moeten het beter hebben
dan zij, en daarom in geen geval het be
roep van vader uitoefenen. Toch zouden
wij onbillijk zijn wanneer wij dit verschijn
sel alleen maar van dien kant bezagen,
want dienaangaande heeft de wet van oor
zaak en gevolg medegewerkt. Menig vader
en moeder heeft het in eigen jeugd onder
vonden, dat de lust hem werd benomen,
omdat hij het gevoelde dat men in alles
hem als de mindere beschouwde. Menig
maal heeft de wijze van optreden, het doen
gevoelen dat hij onontwikkeld was, zóó
stuitend gewerkt, dat hij zich ging scha
men over zijn arbeider-zijn. Het is
juist dat alle standen en kringen moeten
bestaan, onjuist is echter een bepaalden
stand als minderwaardig aan te zien. En
feit is, dat de arbeidende s,tand langen tijd
is beschouwd als een minderwaardige.
Menschen die alléén maar plichten, doch
geen rechten hadden, en tegenover welke
men zich wel mocht laten gaan. Dat die
arbeider ook een ziel had, misschien even
fijn besnaard als de eigene, deze waarheid
werd onderdrukt. Hooger-op beteekent
daarom voor vader en moeder ook de
wensch om hun kind een plaats in de
maatschappij te verzekeren, waardoor ook
hun geestelijke aanleg zich kan ontwik
kelen, omdat hij opgenomen wordt in
kringen, anders voor hem gesloten. Neen,
niet uitsluitend een soort arbeids-schuw-
heid is de oorzaak geweest van den alge-
meenen wensch om te studeeren, het uit-
gestooten worden uit oorzaak van het ar
beider, handarbeider zijn, is minstens even
groote factor geweest, en heden nog, om
te trachten een andere positie te krijgen.
Dit geldt eveneens van onze dienstboden.
Het groote gebrek aan dienstboden is niet
uitsluitend te wijten aan de zucht om
dame te worden. De tijd ligt niet zoover
achter ons dat onze dienstboden werden
beschouwd als de werkpaarden, van
's morgens vroeg tot 's avonds laat in de
weer, onderbroken door eenigen tijd om te
eten. Van eenige vrijheid geen sprake. Een
keer in de week 2 uür 's avonds vrijaf om
moeder te bezoeken, doch intusschen nog
een heele lijst boodschappen doen, een
keer in de veertien dagen vrij om naar de
kerk te gaan, en zich los van den band te
gevoelen. In het gezin geen andere plaats
dan in de keuken, zoodat geen andere
dan „werkverbonden" bestonden tussehen
de familie en de dienstbode. Om van het
bekende „mandje met dienstboden" maar
verder te zwijgen op de theekransjes der
dames. Deze dingen hebben zich gewro
ken, bitter gewroken. De zoo gewenschte
harmonie is geheel teloor gegaan, gevolg
van het gestrooide zaad, en heeft tegenzin
gewekt om dienstbode te zijn. Men wil dan
nog wel „hulp in de huishouding" worden,
omdat de kans iets anders behandeld te
worden, grooter is, en anders tracht me
nig meisje een anderen werkkring te krij
gen. De minderwaardigheid, menigmaal te
sterk gevoeld, heeft medegewerkt om het
probleem van „beroepskeuze" ingewikkeld
te maken. Daarover en over vakopleiding
spreken wij nog wel eens.
G. O. Z. P.
Hongaarscihe kinderen.
Nog steeds komen: nieuwe groepen
zwakke Hongaarsche kinderen in België
aan. Donderdag liep de 23e Hongaarsche
Koode-Kruistreïiï het station Brussel-
Noord binnen met 550 kinderen die te
Brugge, Gent, Dendermonde, tijdelijk zul
len worden ondergebracht. Maandag kee-
ren 600 kinderen, na een verblijf van
zes maanden, naar hun vaderland terug.
Korte berichten.
In verschillende gedeelten der Sow-
jet-Unie lieerscht een ernstig gebrek aan
steenkolen- In verband liiermede heeft
men, o-m. in het noord-westelijlc district
het Spoorwegverkeer moeten inkrimpen.
Uit Memphis wordt gemeld, dat in het
Mississippi-gebied een wervelstorm heeft
gewoed, die groote verwoestingen aan
richtte en vele slachtoffers, maakte, o.w-
10 dooden- In één dorp werden 20 hui
zen vernield-
jfó
Laat U een
'maal daags wrijven
met Akker's Kloosterbalsem, dat zal
Uw spieren weder spoedig lenig maken
en de pijn doen bedaren. Akker's
zet tot diep in de huid zijne weldadige ge-
nezende_weiking voort en is een ware
uitkomst bij rheumatiek. J
i5? jicht, spit, stijven nek,
^Overal verkrijgbaar
Jin porceleinen potten
Z 50 cjilfli-'S stramheid.
'van 100 Gr. a I 1.75 ifl
Volgens een bericht uit St- Peters-
burg heeft de revolutionaire militaire raad
besloten voorloopig'niet over over te gaan
tot de uitvoering van een plan tot ver
sterking van de vesting Kroonstad van
wege het ontbreken der noodige geld
middelen. Men hoopt in 1928, wanneer
het programma voor den aanbouw van
duikbooten zal zijn afgewerkt, met de
uitvoering van het plan te kunnen be
ginnen.
Blijkens een telegram uit Santiago
(Chili) heeft een aardstorting plaats ge
vonden in de Cristobal Colon mijn- Een
groot aantal menschen is bedolven, al
thans in de mijn opgesloten. Men vreest
voor het verlies van vele menschenverlies-
In Frankrijk begint de zomertijd Za
terdag 17 April, des nachts om twaalf
uur, hij duurt tot den eersten Zondag
in October.
Gemeld wordt, dat de toestand te
Damascus weer ernstig is. 6000 rebellen
bevinden zich in Damascus en de stad is
geïsoleerd.
Naar uit Gaen wordt geseind, is me
vrouw Van de Vijvere (de echtgenoote van
den aftr. minister), Donderdag, toen zij
bij de professie harer dochter als kloos
terlinge tegenwoordig was, tengevolge van
de ontroering van het oogenblik door een
hartaandoening getroffen en plotseling
overleden.
Bij de debatten in de Fransche Ka
mer over de credieten voor Marokko en
Syrië beeft de regeering een echec ge
leden, doordat een socialistisch amende
ment op het regeeringsvoorstel werd aan
genomen.
In de Britsche Machine-industria
dreigt tegen 13 Maart een uitsluiting,
waarbij1 ongeveer 500.000 arbeiders zullen
betrokken zijn.
Te Villerupt (Frankrijk) is een hoog-
ovenschoorsteen ingestort. Er zijn ver
moedelijk 10 dooden en 20 gewonden,.
voor Manufacturen
dames- en Kinderconfectie
Tapijten - Gordijnen
Bedden - Ledikanten en
aanverwante artikelen ia
GOES
HULST
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 38 cl.
Bij abonnement belangrijke korting.
Moeilijkheden: te Vaals.
Na de faillissementsaanvrage van 'de
gemeente Vaals krijgt de gemeente geen
kunt (J door eenvoudig 2'/a jaar
huren, in vollen
verkrijgen.
9
geld meer in handen. Het ligt dus voo»
de hand, dat zij liaar ambtenaren ek
arbeiders niet betalen, kan en ook niet
betaalt. Moeilijkheden ievert ook de aan
schaffing van voor de bedrijven benoo-
digd materiaal- Daarvoor moet nu kon-
tant betaald worden:
Het Burgerlijk Armbestuur kan niemand
helpen; armlastigen en hulpbehoevende
zieken moeten zich maar zien te redde».
Zelfs dreigen de ziekenhuizen te Akeq
de daar voor rekening van de gemeente
Vaals In behandeling zijnde ernstige pa
tiënten terug te sturen omdat er gee*
geld meer komt.
P.T.T.-pe r s o neel gestraft.
Zooals bekend had het bestellersper-
soneel van het personeel te Amsterdam
en Rotterdam den lsten Januari doo*
tijdelijk niet aan het werk te gaan, uiting
gegeven aan zijn ontevredenheid over het
feit, dat de met 1 Jan. ingegane salaris-
verhooging niet van kracht zou zijn voor
het bestellerskorps. Naar de „Tel." ver
neemt, zal dit personeel worden gestraft
met één dag inhouding van verlof. De
gestraften hebben evenwel recht pp be
roep-
Hetledental van het C-N.V.
Hoewel het laatste kwartaal van' 192S
voor het C-N.V. nog wear een klein lede*-
verlies meebracht, is de achteruitgang,
volgens „De Gids", thans zoo gering, dat
er niet veel meer moedig is, om het ver
liescijfer in een winstcijfer om te zette*.
De onregelmatigheden te
Deventer.
Omtrent de onregelmatigheden ten kan
tore van den oud-gemeenteontvanger E.
K- te Deventer vernemen we, dat de ge
meente tegen het haar toegebrachte na
deel van f 66.000 ten deele gedekt is dooa
een borgstelling in effecten nominaal 25
duizend gld effectief f 22.000. K. heeft
verschillende ontvangstposten buiten de
kascontrole gehouden en liet steeds na
nieuwe boekhouding in te voeren, welke
wettelijk in 1924 reeds tot stand moest
komen. Had hij dit wel gedaan, dan zou
den de feiten eerder aan den dag zijn
getreden. De fraude is ontdekt door dea'
tegenwoordigen ontvanger en diens per
soneel. Gebleken is dat alle vervalschin-
gen door den oud-ontvanger eigenhandig
zijn gepleegd- Men strekt het onderzoek'
thans ook uit tot een stichting in wel
ker beheer K. deel had.
De kwesties te Bergen op Zoomi
Donderdagnacht ïs "in een openbare
raadsvergadering te Bergen op Zoom na
langdurige discussie en in overeenstem
ming met het advies van het scheids
gerecht het ontslag van A. J. de Groot,
directeur-leeraar der Muziekschool met 9
tegen 7 stemmen ingetrokken. Hij is nu
een maand geschorst- Burgemeester Stu-
lemeijer deelde dien raad mede, dat hij'
idit besluit niet zou uitvoeren en ter ver
nietiging zou voordragen.
Gistermiddag is de gemeenteraad m'
openbare vergadering bijeengekomen ter
behandeling van de rapporten betreffende
de malversaties.
Naar aanleiding van een dispuut tus
sehen den voorzitter van de commissie
ad hoe en den voorzitter van dein raad
over eenige inleidende moties, stelde de
raad zich op het standpunt, 'dat ambte
naren en leden van bestuurslichamen tem
opzichte van het betalen van belasting
gelden al|s privé personen 'dienen te wor
den beschouwd, doch dat de raad over
hun houding ziêh dient uit te spreken,
wanneer het blijkt, dat zij hun poisitie
gebruiken om invloed uit te oefenen op
de ambtenaren, Welke met dè inning van
de belastinggelden zijn belast. Twee mo
ties in dezen geest werden aangenomen.
Dlaarna gaf wethouder Verlinden een
uitvoerige uiteenzetting van den gang van
zaken .in verschillende colleges van B-
en "Wi. en van de wijizei, waarop hij zichl
gedurende zijn wethouderschap van 1919.
af voortdurend had ingespannen om een
behoorlijke controle op de gemeentelijke
administratie en het financieel beheer der
gemeente te verkrijgen, welke pogingen
Steeds afgestuit waren op het gebrek aan
medewerking bij zijn mede-wethouders en
op het hardnekkig verzet van den toen-
