40e Jaargang 10$ Zaterdag 30 Januari 1916 Springen K&ixdeiï* lister gevraafli EERSTE BLAD. HET ADRES A. WILKING >op een Koe, op een Kalfkoe, JUINZAAD, nidsknecht Dienstbode Ben Meid of aankomende WjJ Olt summer bestaat uit twee bladen s> kam- juding Blue 183 en Werkmanswoning, I [iddelburg. •nder letter P Boekh, Idelburg. jevraagd in de on* ng van Goesi SCHUUR» g van een bakkerij, ider letter Q Bureau 1 te Goes. Februari, bij S LANGE, Aagtekerke, beste Kalfkoe, rek. net Maart of Mei eeo !cht gevraagd, bij K. IE Pz., Oostkapelle, bruari, bij G. SCHOUT, en bruin Zeeuwsch, teelt te koop. Te be ien heer M. SMALLE' Krabbendijke. die zelfstandig een jeslaan, bij J. A. MOL, Hoefsmid, Biggekerke. tegen 1 Mei Dienstbode, Wed. J. DE PREE, Ider /Zwake). a.s. bij P. SCHEELE D* landbouwer, Biezelinge' illeenwonend persoon- slbaren leeftijd. Brie'6 Nieuw- en St. Jooslan ij P. GILDE, St. Laurens it den boerenstand, die urg. Adres brieven i ekhandel BAÜBDOUÜ' Drukkers-Exploitanten: OOSTSBBAAN LE COINTRE - GOES Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58 Postrekening No. 36000. Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259 Eerherstel van de polities Wanneer de crisis haar oplossing zal hebben gevonden en de parlementaire ar beid weer wordt hervat,, staan alle par tijen roor een zwaar werk. Éénzelfde werk,, een nationale taak heb ben zij te vervullen. Zij hebben allen mee te arbeiden tot bet •erberstel van den politieken partijstrijd. •Deerlijk in het gedrang kwam in deze maanden het prestige voor 'de politiek. (Rechts en links, van allen kant, is op en na 11 November 1925 gezondigd. Elk schuldaandeel vast te stellen is ondoenlijk en heeft geen zin. Vast staat echter, dat de weinig ver heffende momenten, die zich in den laat- sten tijd afspeelden, eene verzadiging van het politiek beweeg hij velen heeft te weeg gebracht, welke noodlottig dreigt te worden. D'at gevaar af te wenden door eerbied afdwingende gedragingen moet de taak zijn waaraan zich geven, allen die besef fen, dat belangstelling van breede volks kringen in den politieken partijstrijd ge zond levensteeken is. E'aarom moet eerherstel van de poli tiek het eerste programpunt worden. (Rotterdammer.) Een zwakke positie. De nieuwe Duitsche regeering heeft, naar nu wel in den Rijksdag gebleken is, een uiterst zwakke positie. Er is een mo tie van vertrouwen in stemming geweest en deze is aangenomen met 160 tegen 150 stemmen. Vóór stemden: 64 centrum-leden (afwezig 4), 47 leden der Duitsche volks partij (afwezig 4), 18 leden der Beiersche volkspartij (afwezig 1), 30 democraten (afwezig 2) en 1 lid der economische ver- eeniging. Tegen stemden 102 Duitsch-nationalen (afwezig 8), 39 communisten (afwezig 5), 8 völkischen (afwezig 7) en 1 wilde, in totaal 150. Van stemming onthielden zich 112 so ciaal-democraten (afwezig 18), terwijl 1 socialistische stem ongeldig was, omdat zij tweemaal werd uitgebracht. Bovendien onthielden zich 18 leden der economische vereeniging, waarvan 2 leden afwezig wa ren bij de stemming. De werking van den Vesuvius. Men schrijft uit Rome aan de Msb.: De over geheel Europa zich uitstrek kende buitengewone weersgesteldheden hebben ook den Vesuvius uit zijn maan denlange rust opgewekt, en uit den met sneeuw bedekten krater de gloeiende lava naar buiten gedreven. In een diepte van 90 M. bevindt zich in den Vesuvius de eigenlijke kraterkegel, die 60 M. hoog is, en waaruit nu voortdurend zwarte rook wolken, nu en dan vermengd met gloeien de lava, opstijgen. De lava -.vloeit in een breeden stroom naar de Westzijde af. Enkele dagen nadat de werking van den vulcaan weer had ingezet, brak de lava, een tweeden uitgang zoekend, door den Noordelijken rand van den krater heen, vloeide naar twee kanten af en verza melde zich om den rand van den krater kegel. De beide openingen van den binnensten kraterkegel versmolten tot een uitgloeien- de opening van ongeveer 40 M. middellijn, waaruit bij korte tusschenpoozen onder heftige explosies geweldige vuurzuilen omhoog stegen. De Westelijke opening werd spoedig een meer van kokende lava, wel 20 M. in middellijn. Daaruit vloeide een lavastroom van minstens 300 M. leng te bij 10 tot 15 M. breedte als een flikke rende, gloeiende vloedgolf over heel de Westzijde van den krater, en vereenigde zich met de van de Noordzijde afvloeiende lava. Reeds na de eerste drie dagen der vernieuwde werking van den vulkaan be droeg, naar de berekening der deskundi gen, de hoeveelheid uitgevloeide lava reeds niet minder dan een millioen ku bieke meter. Deze, een tooverachtigen aanblik bie dende werking van den Vesuvius is echter geen bijzonder verschijnsel, maar moet veeleer als normale werkzaamheid van den vulcaan beschouwd worden. Sinds 12 jaren immers bevindt zich, naar de ver klaring der geleerden, de Vesuvius in de phase der zoog. „Strombolina", welke phase bestaat in matige, nu en dan onder- hrokene lava-uitbarstingen. Zou deze re gelmatige taak van den basaltvulkaan lan gen tijd onderbroken worden, dan zou dat tot hoogst gevaarlijke gasophoopingen leiden, wier losbarsting, als een overver VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post, fS.—t Losse nummersf0.05 Prijs der Advertent iën: 14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cf. Bij abonnement belangrijke korting. hitte ketel, de ventielen met gewold open stoot. Buitengewoon zware uitbarstingen, zoo als er b.v. in den herfst van 1639, na meer dan 140 jaren rust, een plaats had, beves tigen deze theorie. Vóór die uitbarsting scheen de Vesuvius een slapende reus, tot aan den top met prachtige eiken begroeid, die hun breede takken over den krater heen tot elkander negen. Maar er volgde een ontzettende uitbar sting, die de geheele omgeving van den Vesuvius in een geweldigen mantel van vuur hulde. De latere groote uitbarstingen waren hierbij vergeleken een kinderspel. Ook later volgden op bedriegelijke rust- poozen steeds vreeselijke uitbarstingen, zoo in 1760, 1794 en 1861. Daarom zien de deskundigen veel liever een regelma tige werking dan den slaap van den reus. De neerslag is van invloed op de wer king van den Vesuvius, en de volksmond zegt: „Hoe meer de Vesuvius drinkt, des te meer schreit hij". Door den buitenge wonen regenval der laatste maanden laat zich de nieuwe werking van den' vulkaan, die sinds April van het vorig jaar nauwe lijks een fijn rookwolkje naar den blauwen hemel geblazen had, zeer goed verklaren. De krateropening is zoo groot, dat volgens de berekening van het observatorium de regenval van 721 millimeter, die over de maanden September tot en met December is geconstateerd, een hoeveelheid water van 335.000 ton beteekent, die door den krater verzwolgen is. Daarom verwacht men een voorloopig voortduren van de ac tiviteit van den Vesuvius, die echter in haar liuidigen omvang gevaar oplevert voor de omliggende dorpen, wier bewoners het schouwspel bewonderend aanschou wen, zeggend: „Kijk eens, hoe de Vesu vius schreit". voor Manufacturen Dames- en Kinder confectie Tapijten - Gordijnen Bedden - Ledikanten en aanverwante artikelen is GOES HULST Van hoeveel kan een mensch in Weenen leven? Van 1 Januari 1926 af worden gegevens openbaar gemaakt, die de vraag beant woorden: „Voor hoeveel kan een volwas sen mensch in Weenen leven?" Het bu reau yoor statistiek berekent daarvoor, hoeveel moet worden uitgegeven voor voe ding, genotmiddelen, kleeding, huisves ting, vuur en licht, diversen. Wat de voeding aangaat, is als grond slag genomen, dat een volwassen mensch in vier weken noodig heeft: 4 kg. meel (in de vroegere berekeningen was aangeno men 6 kg.), 6.15 kg. brood en 56 kadetjes (12.5 kg. brood, 2 kg. suiker (1.2 kg.), 1 kg. rijst (1.5 kg.), 7 kg. aardappelen (9 kg.), 2 kg. vet (1.5 kg.), 0.4 kg. boter (0 kg.), 2.6 kg. vleesch (1.5 kg.), 0.8 kg. worst (0.5 kg.), 10 ilter melk (6 liter), 12 eieren (10 stuks), 0.2 kg. kaas (0.2 kg.), 0.3 kg. zout (0.3 kg.). Volgens deze samenstelling ontvangt de mensch dagelijks met zijn voedsel, in ronde cijfers, 3000 calorieën en 70 grm. eiwit. De totaalkosten van deze voeding beliepen in de maand Januari 45.91 S., doch moet dit bedrag nog ver meerderd worden met 1.8 tot 2.5 S. voor groente, zoodat als eindcijfer 48 S. kan worden aangenomen. Volgens de berekeningen, die het bureau in 1925 openbaar maakte, wisselden de be dragen voor voeding van 42 tot 45 S„ en het nu gevonden hoogere cijfer is dan ook het gevolg van betere voeding, die' als grondslag werd genomen. Als genotmidde len werden berekend: 15 sigaretten en 1 sigaar, een pakje sigaretten tabak en een dito pijptabak, 2 liter bier, 0.5 liter wijn, 0.14 K.G. koffie, 0.02 K.G. cacao, 0.01 K.G. thee, waarvan de kosten 5.14 S. be liepen. Voor kleeding werd in rekening ge bracht 20.64 S., waarbij aangenomen is, dat de mensch per jaar één pak kleeren, twee paar schoenen noodig heeft, bene vens het noodige lijfgoed. Voor vuur en licht zijn 6.24- S. in reke ning gebracht, als prijs voor 10 M3, gas, 2 kilowatt electrische stroom, 10 K.G. hout, en 28 K.G. kolen. Voor huisvesting heeft de mensch in Weenen slechts 2 S. per maand noodig, daar de huurprijs voor een arbeiderswo ning per kwartaal niet meer beloopt dan 17.11 S. en aangenomen wordt, dat in zulk een woning, die uit kamer, voorka mer en keuken bestaat, drie menschen kunnen wonen. Voor diversen zijn dan nog noodig 12.83 S. en wel voor een abonnement op een cou rant, twee entreekaarten voor de bioscoop, 24 tramkaarten, 0.5 kg. zeep en haar knippen (eenmaal in de twee maanden). Op die wijze komt het bureau voor sta tistiek tot een eindcijfer van iets minder dan een millioen kronen (37 gld.). Het is zeker niet van belang ontbloot, dat de door den Volkenbond naar Oosten rijk gezonden deskundigen Rist en Layton bij hun berekening over het volksinkomen van Oostenrijk ongeveer tot hetzelfde re sultaat zijn gekomen, yolgens hen beliep het volksinkomen per hoofd der bevolking 770 goudkronen (385 gld.) per jaar, of 32 gld. per maand, mitsdien iets minder dan volgens het bureau voor statistiek noodig is om te leven. Koude. Het is geweldig koud in de Ver. Staten. Te New York vriest het 17 gr. G. en waait er een storm van 80 mijl in het uur. Maar ook overal elders vriest het hevig: te Du- luth (Minnesota) heeft de thermometer 34 gr. onder nul gestaan. De watervallen van de Niagara zijn aan de Amerikaan- sche zijde geheel bevroren. Korte berichten. Tusschen Italië en Diuitschland neemt de spanning toe, vooral in verband met de Italiaans ch© concurrentie in het Nabije Oosten. De plechtige begrafenis van het stof felijk overschot van kardinaal Mercier heeft gisteren te Mechelen plaats gehad in tegenwoordigheid van kardinalen, bis schoppen en wereldsche autoriteiten. Er was een reusachtige menigte op de been. Donderdagavond is het in het Wes ten van Berlijn naar aanleiding van een optocht der nationaal-socialisten tot een vechtpartij tusschen. de betoogers en aan hangers van andere partijen gekomen. De politie nam 15 personen in hechtenis. Nadat in den avond van 31 dezer de laatste Engelsche militairen Keulen heb ben verlaten, zal te middernacht op het Domplein een bevrijdingsfeest beginnen. Den lsten Februari blijven de scholen ge sloten. Volgens de Roel werkt de Sowjet- regeering hard aan de versterking van de vloot. Op de Petersburgsche werven staan thans verschillende schepen op stapel, be stemd voor de Oostzee-vloot. Het plan is, 10 onderzeebooten en 15 torpedobootjagers te bouwen, die binnen den kortst moge- lijken tijd gereed moeten zijn. Naar verluidt, is Churchill voorne mens, nu hij zijn plan voor een wegen belasting niet ten uitvoer kan brengen, in plaats daarvan een belasting op adverten ties in Engeland in te voeren, en wel, naar het vakblad The Advertiser's Weekly meent te weten, een heffing van 20 pet., naar Italiaansch voorbeeld. Publ icati agiewensic ht. Van alle kanten komen nu de onthul lingen los. Men had mogen verwachten, dat Dr de Visser, nu hij: niet in staat bleek, om aan de opdracht tot Kabinets'-formatie ge volg te1 geven, ©enigszins omstandig, doch vooral precies', zou mededeelen, hoe hij zijn taak heeft opgevat, en waarom hij niet is .geslaagd. Dit is met geschied; Helaas. Want eigenlijk hoeft ons volk niet alleen de voormalige- oppositie maar ook de uit elkaar gespatte meer derheid, er toch ook wel eenig recht op, te weten hoe het gegaan isl. Inplaats daarvan krijgen we nu aller lei onthullingen. Wij! herhalen: Waar blijft Dr de Visser? Om allerlei legenden-vorming te voor komen, is een officieel, omstandig relaas van het gebeurde beslist noodzakelijk. Waartoe die geheimzinnigheid? Er valt hier niets te verbergen. Bij verzwijging hebben slechts twee groepen bi-huig: lo. zij, die roet in het eten wierpen, en liefst hun nog zwarte handen niet laten zien; en 2o. zij, die het water opzettelijk troebel will-en maken, ho-p-ende wat te kunnen lopvisschen, of althans aan anderen het visschen' te bemoeilijken. (Centrum.) Het Schelde-raarwater. De Belgische ZeevaartbonVl heeft aan de regeering enkele wenschen te kennen gegeven nopens verkeersverbeteringen op de Schelde. Om het diepe vaarwater zooveel mo gelijk voor de zeeschepen te reserveeren stelt de bond voor, dat, zoolang het kanaal Antwerpen-Moerdijk, hetwelk de Schelde van zoo goed als alle Schelde-Rijn-ver- keer zal ontlasten, niet is tot stand ge komen, de verschillende Scharen van Hansweert tot Antwerpen door de binnen vaart in gebruik zullen worden genomen. Daarvoor is noodig een bebakening dezer Scharen, welke dan van twee uren na laagwater tot twee uren voor laagwater door de binnenvaart zouden moeten ge bruikt worden. Allerlei. De le ploeg beredenen en de 2e ploeg onberedenen der lichting 1925 en behoo- rende tot het 4e en het 8e regiment veld artillerie onderscheidenlijk sinds be gin Januari en einde Juli 1925 voor eerste oefening onder de wapenen, worden vandaag in het genot van groot verlof ge steld. liV pjjfift"" schrale lippen, kloven en derge- lijke winterpla- gen zijn pijnlijk ren staan leelijk. Verrassend die ongemakken genezen met den verzachtenden AKKER's die niet bijt, de huid lenig maakt en herhaling voor komt. Onovertroffen bij wonden, jicht, rheuma-1 tiek, huiduitslag en aambeien. De Nooridweg. Hebben wijl in 't vorige artikel voor namelijk de geschiedenis van den Noord- weg zelf beschreven, thans zullen wij laten zien, hoe in vroegere tijden de om geving van den Noordweg er uit zag|. Na tuurlijk zullen wij' ons alleen tot de voor naamste punten kunnen bepalen. Er is o-p Walcheren wellicht geen enkele w-eg, wiens omgeving in den loop der tijden zoo veranderd is als ''die van den Noordweg. Hoe dichter bij de stad Middel burg, hoe igrooter de verandering. Vooral in de laatste 20 jaren is door den aan bouw van de vele nieuwe w'oningen tusi sch-en 't zoogen. Klein Brigdamme en het eigenlijke Brigdamme die verandering ont zettend. groot geworden. Toch is er ook nog een groot verschil langs het andere, grootste deel van den weg tustsch-en de 18a en 19e eeuw b.v. Zijn ook daar verscheidene woningen bijgekomen, ook is er veel, dat zelfs schoon was, verdwe nen. Evenals langs den weg van Vlissingen naar Middelburg (de tegenw. Oude Vliis- singSche weg) hadden vele rijke Middel burgers hun buitenplaatsen langs den Noordweg, van welke heerlijkheden thans geen enkele meer bestaat. En heerlijkhe den konden sommige genoemd worden door den prachtigen aanleg, de sierlijke, hoog© ge-bouwen, waterpartijen, gchoo-ne lanen, enz. Alles is verdwenen. Veelal staat er o-p of bij deizelfd© plaats een boerderij, welker naam ons nog ,aan die Vroegere heerlijkheid herinnert. Diaar de menschen vroeger niet zoo ge jaagd waren, genoten zij op hun lange wandelingen meer van de natuur, dan wij met onze snelle middelen van verkeer, als fiets en auto Laten wij daarom-, <*m alles' eens rustig te kunnen zien, in gedachten een vo-etreis maken langs den geheelen Noordweg van Middelburg paar Seroos kerke, ten tijlde van de laatste helft der 18e eeuw. Na den ouden tol gepasseerd te heb ben (zie vorig artikel) en ook eenige hui zen aan weerszijden Van den weg, Welke woningen -er reeds van ouds stonden, zien wij rechts d© buitenplaats Klarebeefc, aangelegd in de laatste helft der 17 de eeuw door den heer Mr Dlavid van Rei gersberg, die de plaats noemde naar zijp vrouw Klar-a V-eltcrs. Alles was reeds aangelegd, bloemperken, wandelpaden, la nen, vijyers-, enz. toen de beer Reigersberg stierf. Van de gebouwen was alleen de Oranjerie, d.i. een broeihuis voor tropi sch© planten, maar gebouwd. Dit gebouw werd nu veranderd tot woonhuis, terwijl de verder© aanbouw gestaakt werd. Zoo is Klarebeek nooit tot zijn vollen luister gekomen. Die beide rijen buizen langs den weg, welken wij verder volgen, heet ook Wel Klein Brigdamme, in tegenstelling met het eigenlijke, grootere Brigdamme ,dat wat verder ligt. Zijn wijl de grens yan de stad Middelburg gepasseerd, dan zien wij aan de rechterhand de oude buiten plaats „Klein Zion", terwijl daar' schubt tegenover ligt de hofstede „Middelburg", bet laatst door de familie Vader be woond. De hofstede '„Zuidhof", die nog bestaat en wat verder ligt, kan door haar hooge ligging en door 'de inrichting van huis en schuur als 'een zeer oude hoeve worden aangemerkt. Vooraan op Brigdamme rechts, ligt de hofstede Rozenburg, eertijds ook een bui tenplaats. Die hofstede is in den verloopen zomer afgebroken, na door 4 geslachten van de familie Kwekkeboom te zij!n be woond. geweest. Op Brigdamme zelf kunnen wij een oogenbiik uitrusten voor de taveerne of herberg, welker bewoner ook Winkc-lier is. Als wij zitten in da schaduw van dein lindeboom voor 'thuis, zien wij van achter de huizen aan de "overzijde van den weg de ruïne uitsteken van ©en ouden kerk toren, die volgens Gargon in den beolden- fctorm (1566). of tijdens da belegering yan Middelburg (1573) is vernield. Bijl het voortzetten van onze voetreis zien wij aan dei linkerzijde de hofstede „Die Bniinvisch". Aan de overzijde leidt ©en dreef naar een boerenhoeve, welker naam „Leg af" moet aanduiden, dat bij deze plaats de vijand de wapens eens- heeft mo-eten neerleggen. Enkele stappen verder wandelende ko men wij voorbiji „Kersenburg", te midden van boomgaarden liggende. Voor wij dein hoek omdraaien zien wij rechts de bui tenplaats „Welgelegen", nu een hofstede. Het jaartal 1622: bij den ingang herinnert -ons aan het jaar der stichting. Even voorbij! de plaats, waar recbtsl de •w-eg naar da buitenplaats „Holstein" en links de Leliëndaalsche weg op den Noordweg uitkomen ,ligt h-et Spanjaards" putje, thans gedempt, doch het laag ge legen land draagt nog dien naam. In 1574 versloeg hier de hopman Schotte met zijh manschappen een afdeel ing Spaansch© soldaten. Nu komen wij ban Cuytenburchs boomgaard, waarover wij in 'teerste artikel schreven. Tot hier lag dus de eerste calcije-weg. Die molen van St .Laurens, welken wij voorbij wandelen, dateert van 1721. D|e oud© molen, waartegenover een vlucht- berg beeft gelegen, was een zoogen. standaardmolen, dien men in Walcheren niet meer aantreft. Verder voortgaande hebben wij Pan onze linkerhand een uitgestrekt bosch, toebehoorende en liggende om het prach tige kasteel Popkensburg, welks torens boven bet gebo-uw uitsteken. Een mooi© laan leidt van af den straatweg recht naar de poort van 't kasteel. In een af- getuind stuk grasland zien wij tal van herten en ree-ën springen en dartelen. Tlians is niets meer van al dat schoons te zien dan een hofstede met eenige vij vers. Waar de genoemde oprijlaan lag, kwam later een voetpad, dat verleden zomer door den aanleg van de kerklaan ook is verdwenen. Weldra komen wij aan de Geerhfeul, die vrij hoog is, want de marktschuiten moeten ©r gemakkelijk onderdoor kunnen varen. Nu betreden wij den grond van 't ambacht Serooskerbe. Aan onze linker" hand zien wij een prachtige arduinsteenen poort met een sierlijk ijzeren hek. DP poort geeft toegang tot de- buitenplaats 'tHuis OM. Over den stichter van dit buiten met den zonderlingen naam hebben wij rcieds gesproken. Wij wandelen verder en de Noordweg loopt recht op een an dere, niet minder mooie poort uit. Het is de poort van Noordhout, van ouds' de woonplaats van den ambachtsheer v*an Serooskerke. Op de poortmuur staan 2 mansbeelden. Een lange dreef leidt naar de buitenplaats, die dicht biji 'tdorp ligt. Een stuk land heet nog de lange dreef. Juist .voor de poort buigt de weg zich om naar links en een eind verder naat rechts. Van 't nabijgelegen dorp Seroos kerke kunnen wij echter niet veel zien, want aan onze rechterhand strekt zich meer dan 35 gemeten boself uit, later bekend als Schorersbosch. Op den hoek staat de prachtige koepel van Noordhout, thans staat op ongeveer "dezelfde plaats 't café Veldzicht. Weldra zijn wij aan 't eind onzer wan deling, daar wij aan de eerste huizen van Serooskerke komen. Rechts zien wij nog een groot plein, dat voor het meer genoemde Noordhout ligt. In de herberg „D|e Lindeboom" kunnen wij Weer uit rusten. Zoo hebben wij in onze verbeelding den geheelen Noordweg langs gewandeld en gezien hoe de omgeving ongeveer een anderhalve eeuw vroeger er uitzag. Over sommige dingen, die wij zagen, hadden Wij heel wat meer kunnen vertellen, doch wij moesten ons beperken. Mogelijk heb ben wij niet alles gezien o-f vermeld, maar toch moeten wij erkennen, dat 't na tuurschoon vroeger mooier was dan thans, al blijft de breede, goed onderhouden Noordweg (alle eer aan 't Polderbestuur ■MM

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1926 | | pagina 1