1! fle Provmck
Kerknieuws.
Onderwijs.
HET ADRES
VOOR UW BRIL
GOEDKOOP EN
VAKKUNDIG BEWERKT
NAAR DOKTERS RECEPT
MIDDELBURO VLISSINGEN
LANGE DELFT 34
BELLAMUPARK38
17- Maart zal het 25 jaar geleden zijn,
dat de Vrijzinnig-Democratische Bond
werd opgericht- Ter herdenking* van dit
feit zal Zaterdag 20 Maart te Amster
dam een feestvergadering worden ge
houden-
Blijkens een bericht van de officiëèle
iWiener Ztg is prof- mr Van Gijn ontheven
van zijn ambt van adviseur der Oosten-
rijksche Nationale Bank- De Bondspresi
dent heeft mr van Gijn warmen dank ge
bracht voor zijn vooïtreffelijken arbeid
in dienst van de Nationale Bank en van
Oostenrijk.
Naar de „Tel." verneemt, stelt de di
rectie der Nederlandsche Spoorwegen zich
voor om tegelijkertijd met de electrificatio
van clen spoorweg AmsterdamRotter
dam, oo"k over te gaan Tot de electrificati©
van de lijn HaarlemIJmuiden. De be
doeling is, genoemde lijnen omstreeks Mei
van het volgend jaar voor het publiek
te openen.
Te Maarssen overleed na een kort
stondige ziekte in den ouderdom van 63
jaar, de heer N- G. Servaas, die van
1898 tot 1908 directeur was van het
post- en telegraafkantoor te Krabbendijke-
Middelburg. Door de afdeeling Middel
burg van de vereeniging voor den Chris-
telijken Handeldrijvend-en en Industriëelen
Middenstand in Nederland, is aan den
gemeenteraad een adres gezonden, waar
in zij kennis genomen hebbende van de
bij den raad ingediende voorstellen: a-
om te komen tot algeheel© sluiting van
winkels enz- op Zondag; b. winkelslui
ting op Zondag te vier uur 's namiddags,
c- winkelsluiting op Zaterdag, 's avonds
lom 9 uur,
deze voorstellen in hare ledenvergade
ring van 19 'Januari breedvoerig heeft
besproken en hieromtrent het volgende
aan den raad adviseert:
a- om des Zondags de winkels enz., als
zijnde den Dag des Heeren, den gan-
schen dag te sluiten, opdat, iedereen in
de gelegenheid gesteld worde, dien dag
te rusten en te heiligen;
b- om 's Zaterdagsavonds het uur voor
winkelsluiting geheel vrij te laten, zoo
als het thans is, omdat:
1- ook zonder wettelijke regeling, de
meeste winkeliers op Zaterdagavond om
9 uur hun zaak sluiten;
2. er steeds nog vele winkeliers zijn,
die voedings- en genotmiddelen produ-
ceeren en verkoop-en, wier belang in niet
geringe mate geschaad zou zijn, indien
bet verplichte sluitingsuur op 9 uur werd
gesteld.
Gedurende 1925 heeft de gemeente
aan steun aan werkloozen uitgegeven
f7427.86, tegen f6754.69 in 1924, en
aan werkverschaffing f21.970.47 (voor
296 personen) tegen f 14-495.43 (154) in
1924-
Goes. Lezing ds den Boeft. De
Chr- Besturenbond had tegen Maandag
avond m de vergaderzaal der Chr- Be
waarschool alhier een openbare vergade
ring uitgeschreven, waarin als spreker
zou optreden ds den Boeft uit Kruiningen,
met het onderwerp: „Tijden, die roepen".
Deze vergadering was zeer druk bezocht,
zoodat nagenoeg alle plaatsen bezet wa
ren. Na gebruikelijke opening wees de
voorzitter in zijn inleidend woord op den
plicht aller Christenen om te doen wat in
bun vermogen is om den stroom van on
geloof en revolutie te stuiten. Spr. be
treurde het, dat zoovele Christenen, ook
in onze omgeving op maatschappelijk ge
bied zoo laksch zijn, terwijl de vijand,
Ide S- D. A. P., juist zoo ijverig in de
weer is, om in het bijzonder de Zeeuw-
sche en Brabantsche Katholieke en Prot-
Chr. arbeiders door woord en geschrift
voor het socialisme te winnen.
Ds den Boeft, daarna het woord ver
krijgend, wees er op, dat de uiterlijkheid
Op politiek, sociaal en kerkelijk terrein
in onze dagen wel in orde is, maar hoe
®taat het met de innerlijkheid? Is er vaak
miet een pijnlijke verhouding tusschen in
nerlijkheid en uiterlijkheid? Worden wij
juist nu niet scherp geroepen om te ko
men tot het zuiver trekken der scheidslijn
tusschen Christenen en niet Christenen?
Spr- wil gaarne de volgende vragen trach
ten te beantwoorden: Wat is eigenlijk
Onze sociale roeping in onzen tijd? Hoe
zullen we die roeping betrachten? Wat
zullen we zoo kunnen beteekenen in deze
wereld en waar zal dat alles op uitloop-en?
Is het wel noodig, dat we als Christe
nen apart gaan staan, vraagt spreker-
Deze vraag beantwoordt Spr- bevestigend.
De samenleving moet beheerscht worden
door de vreeze Gods- Daarom is ook de
scheiding, die sommige Christenen tus
schen het dagelijksch leven en het leven
der bekeering maken zoo zondig- Wij moe
ten overal de scheidslijn: 'Koninkrijk
GodsWereld aanvaarden- Gelooven in
den Schepper en Verlosser is tegelijk het
verlossingswerk in toepassing brengen
voor het sociale leven Kerk en wereld,
geloof en ongeloof, God en Satan is de
tegenstelling en niet: patroon en arbei
der. Daarom heeft neutraliteit geen zin.
De Heilige Schrift geeft ook voor het
sociale leven wel richtlijnen- Spr. denkt
aan de Mozaïsche wetgeving (al betreurt
spr- het, dat hierover door de theologen
zoo weinig voorlichting wordt gegeven),
aan de Bergrede, aan de uitspraken van
Paulus en aan de Openbaring van Jo
hannes- Een rijk veld van arbeid is hier
voor de Chr- sociale organisaties, om hier
het goud op te delven. De sociale strijd
moet van liefde uitgaan- Daarom staat
tegenover den klassenstrijd de Christe
lijke liefde-
Het gaat in dispster instantie om de
gerechtigheid van 'het Koninkrijk Gods-
De godsdienst is er, om God te verheer
lijken, niet om den mensch- De echto
sociale strijd kan alleen door ware Chris
tenen gestreden worden.
Er moet zijn onder ons een hongeren
en dorsten naar de gerechtigheid èn voor
den naaste èn voor ons- Daarom is b.v. de
opvatting: „in den handel moet men lie
gen", zoo door en door goddeloos.
Nooit mogen we berusten in een toe
stand van onrecht- In dit verband criti-
seert Spr- scherp de houding van hen,
die den mond vol hebben over sociale
misstanden, maar niets in dezen doen.
Het laat-maar-waaien-systeem is anti-
Christelijk.
Maar de strijd moet zuiver gehouden-
Geen gebruik van ongeoorloofde machts
middelen-
Bij Jezus Christus vinden we de waar
achtige oplossing van het sociale vraag
stuk. En ook weten wij het, dat wij aan
gaande de toekomst niet onzeker behoe
ven te zijn- In het laatst der dagen zal
weliswaar de toestand bang zijn voor
Gods kinderen, maar God zal komen
en in Jezus Christus Zijn recht vol
voeren-
Adama van Scheltema zingt van een
„machteloos medelij"- Gods kinderen ju
belen het: „De bergen zullen vrede dra
gen. De heuvels heilig recht".
Nadat de voorzitter den spreker dank
had gebracht voor zijn diep-ernstig en
warm-bezielend woord, dat door de vele
aanwezigen met stille aandacht was aan
gehoord, werd gezamenlijk gezongen Ps-
73:13 en eindigde ds den Boeft met dank
gebed-
De Chr. Besturenbond mag met dank
baarheid terugzien op dezen avond- Voor
velen is weer de noodzakelijkheid van
Chr. sociale actie bepleit. Moge de vrucht
van dezen avond ook daarin gezien wor
den, dat velen zich opgeven als lid eener
Chr. vak- of sociale organisatie.
Vlissingen. Gisteravond hield de Anti-
Rev. Kicsvereeniging in het Militair Te
huis haar zeer druk bezochte jaarverga
dering onder voorzitterschap van dhr P.
G. Laernoes. In zijn openingswoord her
innerde de voorzitter a'an het overlijden
van den heer P. Landsman, die als ge
meenteraadslid slechts kort met zijn rijke
gaven de belangen der gemeente mocht
behartigen en al spoed'g tot wethouder
van onderwijs werd geroepen. Spr. Wees
op den grooten invloed, welke daar van
hem uitging, en de hooge achting en
waardeering, die de heer Landsman bij
allo partijen genoot. Spr. stond stil hij
het groote verlies,dat de Anti-Rev. par lij
door hot verscheiden van den heer Lands
man heeft geleden. Zijrn nagedachtenis zal
bij ons nog lang in cere zijn. Vervolgens
besprak de voorz. breedvoerig de cri
sis op politiek gebied, welke ons land
doorworstelt en deelde mede, dat voor de
kicsvereeniging in do eerstvolgende maan
den nog enkele sprekers zullen optreden.
Uit het verslag van den penningmeester
bleek, dat het afgeloopen jaar van gTOote
offervaardigheid door de leden e.a. heeft
blijk gegeven, zoodat niettegenstaande de
groote uitgaven in verband met de ge
houden Tweede Kamerverkiezingen, do
kas met ©en flink batig saldo sloot. Als
bestuurslid werd herkozen de heer A- M-
Luitwieler. Hierna volgde nog een breed
voerig© bespreking over do te voeren pro
paganda, waaraan zoo spoedig mogelijk
zal worden begonnen en hield de voor
zitter ten slotte ©en warm pleidooi om
dei Christelijke pers te steunen. D© heer
G- v. d. Putte sloot dezen goed geslaagden
avond mot
Kloetinge. Van de opbrengst der col
lecte voor "de slachtoffers van den wa
tersnood zijnde f 1392201/2, is f 1200 be
stemd voor het algemeen comité en
f 192.201/2 voor het Prov. Comité.
Wissenkerke. Op initiatief van den bur
gemeester was alhier een commissie ge
vormd met het doel gelden in te zamelen
voor hen, die door den watersnood zijn
getroffen- Die collecte beeft opgebracht
te Wissenkerke en Geersdijk f 1506-65.
Kamperland f 1362.69. Samen f 2869.34.
Grijpskerke- De collecte voor den Wa
tersnood heeft alhier opgebracht f583.55
benevens een bedrag van f 10 van de
Ned- Herv. gemeente. Het comité besloot
dit bedrag in zijn geheel af te dragen
aan het Algemeen Watersnood-Comité te
Amsterdam, uit overweging, dat, waar ons
gewest niet in die mate door den waters
nood is geteisterd, dan wel andere pro
vinciën van ons land, bij gebleken be
hoeften voor de noodlijdenden in eigen
provincie, men zich dan ter verkrijging
van steun kan wenden tot het Algemeen
Comité-
Oostkapelle. De opbrengst dor collecte
voor den Watersnood is f 1347.33. Zeker
een mooi resultaat voor een gemeente met
1327 inwoners- Er is alleeen gewerkt met
een 'inteekenlijst- Een woord van dank
past zeker aan allen die zoo mild gaven.
St. Maartensdijk. De ten behoeve der
overstroomde streken langs de huizen ge
houden collecte l'ieeft zuiver opgebracht
f 1067.59.
Zaamslag. Donderdagmorgen moest de
vrouw van den melkslijter en winkelier
.1. de R., to half acht uur even hare
woning verlaten. Zij sloot daarbij de voor
deur, doch de achterdeur was niet op
slot of grendel- Toen zij kort nadien te
rugkwam, bemerkte zij, dat in hare af
wezigheid iemand in de woning was ge
weest en bij het nazien van het geld
constateerde zij dat uit de gelden die in
het winkelhuis aanwezig waren en uit
de toonbanklade ongeveer f 10 ontvreemd
(Tern. Crt.)
was-
Gereif. Kerken.
Beroepen te Rotterdam A. M. Boe-ijèn-
■ga ta Sassenheim; te Haarlem J. W. Siert-
sexna te Zeist.
Beroepbaar in de Geref. Kerken
cand. J. F. de Gier te Kampen.
Generale Synode der Ge
ref. Kerken. Eerste dag. Te half
twee werd gisteren de vergadering her
vat. Als adviseerend lid werd nog be
noemd Ds T. Gerber van Assen. De voor
zitter deelt mede dat Dr K. Dijk bedankt
heeft voor lid der Pers-commissie. In
zijn plaats wordt benoemd Ds Gerber-
De voorzitter merkt op dat eerst aan
de orde is de praealabele vraag: a. Is
deze Generale Synode wettig samenge
roepen- b. Zijn er gronden in de kerken
orde om te wraken de afvaardiging van
de Particuliere Synode van Noord-Hol
land en de uitno-odiging tot de Hoog
leeraren, om prae-adviseurs le wezen.
Om de eerste vraag onder de oogen
te zien wordt eene commissie van prae-
advies benoemd uit de predikanten Mie-
dema te Groningen, Klaarhamer te Dok-
kum, "Dr Dijk te Den Haag, Dr Thijs, te
Meppel en de Voorzitter der Synode 'be
nevens de ouderlingen Muijs, te Rotter
dam, Velthuis te Bedum, Scheffer te
Assen, Brandsma te Middelburg en Hek
man te Schoonebeek.
De voorzitter hoopt, dat deze commissie
om 4 uur gereed zal zijn met haar ar
beid en schorst tot dat uur de bijeen
komst-
Nader deelt de voorzitter mede dat de
commissie geen kans ziet om 4 uur met
haar prae-advies gereed te zijn en dien
tengevolge de vergadering eerst des
avonds 8 uur kan worden hervat.
Beraadslaagd werd des avonds over het
rapport, dat eerst vandaag gep.ubliceerd zal
worden, betreffende de formeele bevoegd
heid van de synode, n.l. of enkele leden
der synode bevoegd zijn- Dit rapport
waarover in den breede gediscussiëerd
is, werd aangenomen.
Vanmiddag om 2 uur worden de be
raadslagingen hervat over de materiëele
bevoegdheid der synode ,n.l. of de sy
node zelve, in haar geheel^ bevoegd is-
Later werd gemeld:
D© commissie, benoemd om uit te ma
ken, of de Synode der Gereformeerde Ker
ken, gehouden to Assen, rechtsgeldig is,
heeft uitspraak gedaan. Zij hoeft de Sy
node rechtsgeldig verklaar 1.
Gisteravond is ©en commissie benoemd,
bestaande uit de predikanten ds .Van Es
van Leeuwarden, ds Heida van Vlaar-
dingen yds Kunst van Arnhem, ds Mete
ring van Delfzijl, ds Milo* van Almelo en
Dr de Moor van Utrecht, bijfgestaan door
vier ouderlingen en de hoogleoraren Kuy-
per en Bouwman als adviseurs, die hoeft
te onderzoeken, of de quaesli© Geelker
ken terecht op de Synode is gebracht.
Hedenmiddag twee uur zal deze com
missi© rapport uitbrengen, waarna de Sy
node zal worden voortgezet.
Tegen en voor de Waarheid.
Dr de Moor, die aangewezen was om voor
te gaan in de ure des geb-eds voor do
generale synode der geref- kerken te As
sen, heeft hieraan j.l. Maandagavond vol
daan en het gebed doen voorafgaan dooi
een rede aan de hand van het bekende
Schriftwoord: Wij vermogen niets tegen
maar voor de Waarheid-
Door dit sobere, ernstjge woord heeft
de Utrechtsche doctor de taak der Sy
node gezet in het teeken der verootmoe
diging, der bescheidenheid en van den
troost, maar ook in dat van het geloof,
hetwelk de leugen 'tegenstaat, de waar
heid ontvouwt, en God bidt om de hulpe
Zijns Geestes.
Zoowel in de keuze van den tekst eü
van de psalmverzen, welke ter afwisse
ling moesten weerklinken, spreekt 't be
sef van den aangrijpenden ernst van 't
oogenblik, waarop de Synode saamkomt,
en de inhoud der rede was gansch en al
gericht op de noodzakelijkheid den strijd
voor de Waarheid gezamenlijk te voeren,
en daarbij eiken invloed te verzaken, wel
ke dien gezamenlijken arbeid zou kun
nen belemmeren- Onder dien indruk
brengt de lezing dezer rede den lezer(es);
wij maken ons sterk dat ook het hooren
van dit diep ernstig woord eenzelfden
indruk zal gemaakt hebben; althans aan
velen een gevoel van ontspanning zaj
geschonken hebben. Moge de vrucht van
dezen avond weldra gezien worden-
To Wageiiiufen is geslaagd voor
het candidaatsexan**» Tuinbouw de heer
A. K. Zweed©.
Kanker en zij n oorzaken. Het
was bekend, dat Prof. Or R. P... van -Calcar,
hoogleeraar in de gezondheidsleer, bacterio
logie en geneeskundige politie aan de Uni
versiteit te Leiden, zich sedert jaren bezig
hield met de studie van liet kankervraagstuk.
Meer ingewijden wisten, dat hij een studie
over dat vraagstuk voorbereidde, dat binnen
niet te langen tijd in druk zou verschijnen1).
Het spreekt van zelf, dat do hoogleeraar
daarover ook reeds medodéelingen deed op
z(jn colleges, doch dat zijn studiën op dit
gobied zóó spoedig van zich zouden doen
spreken, had niemand kunnen jlenken.
In het college dat de hoogieeraar Zater
dagmorgen aan studenten en oud-studenten
gaf, hoeft h(j in verband met de eerstdaagsch
verschijnende monografie: „Die Ursache des
Carcinoms" den uitslag van zijn veeljarig on
derzoek over de oorzaak van den kanker
uiteengezet. Waren zijn leerlingen over deze
mededeelingen verrast, niet minder zijn dit
do belangstellenden, en wie stelt geen be-
lang in dit onderwerp
Nauwelijks waren de deuren van de col
legezaal weder gesloten, of het nieuws ver
breidde zich door de stad, dat Prof. Van
Calcar geweldige ontdekkingen had gedaan
op het gebied der kankerbestrijding. Dé hoog
leeraar zelf werd niet met rust gelaten. Do
telefoon stond niet stil en in telegrammen
van buiten Leiden werd hü om een onder
houd gevraagd. Men moet echter dezen ge-
leerde kennen om te weten, dat hij voor
ondervraging vooral van de zijde van leeken
weinig tijd heeft.
Hij kon niet anders doen. dan de belang-
stellenden naar zijn boek verwijzen, dit dezer
dagen by de firma S. C. van Doesbnrgh is
verschenen.
De „Tel." had even een kort onderhoud
met den hoogieeraar.
Voorkomend joviaal als steeds-, wees hü
toch beslist een vraaggesprek over het re
sultaat zijner studiën en onderzoekingen met
groote stelligheid af.
Maar of de hoogleeraar ons dan niet den
inhoud van het laatste ooilege kon meedee-
len En zonder van zijn principe af te wij-
ken, stelde hij ons in staat een zeer kort
overzicht te verkrijgen van deze belangwek
kende rede.
In de eerste plaats is het uitgangspunt, de
„idéo prae concue", om met Pasteur te spre
ken, behandeld, de theoretische overwegingen,
die aan het practische onderzoek moesten
voorafgaan en die voel tijd in beslag hadden
genomen. Daarna zijn deze overwegingen ge
toetst aan en vergeleken met die van anderen,
inzonderheid aan de onderzoekingen van
Cohnheim, Ribbert en Boveri, wier woor
den op dit gebied ongetwijfeld gezaghebbend
zyn. De oorzaak van den kanker, aldus Prof.
Van Calcar's conclusie, moet in een proto-
zoaire infectie worden gezocht.
De hoogleeraar heeft het experimenteel on
derzoek van de laatste jaren behandeld, waar
bij hy heeft doen uitkomen, dat de werking
van protozoën nergens kan worden buitenge
sloten.
Vervolgens heeft Prof. v. Calcar mededee
lingen gedaan van de resultaten van zijn ex
perimenteel onderzoek en de vvyze, waarop
door middel van gekweekte protozoën bij- die
ren kanker kan worden, verwekt. Zoo werd
een hond, met afgekrabt maagslijmvlies, ge
voed met deze protozoën en kreeg kanker.
De kanker trad echter veel vlugger en dui
delijker op, wanneer de hond tevoren ach-
vlish was gemaakt, d.w.z. wanneer te voren
de maag vrij van zoutzuur was gemaakt.
De resultaten, van het onderzoek zijn zoo
als boven medegedeeld, neergelegd in een
monografie, welker verschijning ongetwijfeld
met groote belangstelling zal worden tegemoet-
gezien.
D Inmiddels verschenen. (Red. Z.)
Uit een oude Reisgids.
In vele plaatsen van ons land bestaan
vereenigingen tot 't bevorderen van bet
vreemdelingenverkeer en de meeste van
deze nuttige instellingen geven goed ver
zorgde gidsen uit, welke de noodig© be
langstelling moeten wekken voor plaats en
omgeving en waarin al die geigevcns wor
den verstrekt, die van belang kunnen zijn
voor den verwachten toerist.
Wat de gewestelijke organisaties doen
voor eigen kring, doet de Algemeen© Ne
derlandsche Vereeniging voor Vreemdelin
genverkeer te 's Gravenhage voor 't heel©
land. Veel en mooi zijn do uitgaven over
ons land, die deze vereeniging verspreidt
met de bedoeling landgenoot en vreemde
ling van de gewenschte voor- en toe
lichting tei voorzien.
Hoewel sporadisch, werden er in vroe
ger tijden ook reisgidsen uitgegeven. Zoo-
zag in 1689 te Amsterdam een tweede
en in 1700 ©en derde druk het licht van
een reisboek, dat betrekking had op de
Vc-recnigde Nederlandsche Provinciën ©n
de overige landen van Europa, met uit
zondering van Zweden en Denemarken.
Daarin werd -een nauwkeurige beschrijving
gegeven der voornaamste steden met een
aanwijzing der verschillende verkeersmid
delen schuit- en wagen vaarten be
nevens een opsomming der voornaamste
hotels. In dit opzicht kwam heit werk
dus hoelemaal overeen met de tegenwoor
dig© uitgaven.
Doch verder bevatte de Gids een eeu
wigdurende almanak, d'e zonder eenige
verandering ten allen tijde gebruikt kon
worden en tabellen over het verschil in
gewichten der voornaamste sleden.
Bovendien kwam er in voor een opsom
ming van eenige korte „geapprobeerde re-
mediën", voor ziekten en kwalen, welke
iemand op reis kan overkomen
„Door het hotsen van wagens komt
het dikwijls te gebeuren, dat do neus
aan het bloeden geraakt. Noemt dan ecu
sluk krijt in uw handen, of drukt een
duit tegen het voorhoofd aan, of neemt
het afschraapse! van een koperen ketel,
steekt dat met wat pluksel van binnen
in de neus -en het bloeden wordt ge-
stuit."
„Krijgt iemand keelpijn, zojoi moet
hij nemen, gekapte rapen met wat koe
mest, dat dooreenmengen, in bier ko
ken en om den hals binden."
„Het gebeurt, dat reizigers hij wij
len op bedsteden komen'te slapen, die
somtijds met luizen bezaaid zijn. Men
neme dan een band van zeemleer, waar
in men moet naaien eenig kwikzilver
en drag© dien op het lichaam, 't Is af
doende tegen genoemd ongemak. Ook
he-t mos, dat op kisteesten groeit op
de kerkhoven is een probaat middel."
Verder achtte de samensteller zich ook
verplicht de noodig© waarschuwing te
do-en hooren voor ljsten 011 lagen van
slechte lieden. Hij meende, dat in de
allereerste plaats de reizigers moesten ge
waarschuwd worden voor de volgende
vier „.zwarigheden" n.l. „Speelders, Roo-
vers, Dieven en Vrouwen". De laatste
categorie was volgens hem even gevaarlijk
als de drie eerstgenoemde gezamenlijk.
Pas op voor lieden, die kwansuis
uit tijdverdrijf met u willen spelen. In
'teerst zullen zij u maar laten winnen.
Gij zult de inzetten verdubbelen en dat
is het juist, waarop zij loeren. Gij zult
g'a-an verliezen, totdat gij niets meer
bezit."
„■Maar zoo gij begeert te weten van welk
soort da vreemdelingen zijn, die zich
■onderweg bevinden, 'tzij voor of ach
ter u, zoo let wel op hun bewegingen
en wacht hen in, zo-o ze achter u zijn
en volgt hen stoutmoedig na, zoo ze
voor u rijden. Maar zoo zij hun tred
zoodanig vertragen, dat gij1 hen nood
zakelijk voorbij' moet rijden, wees dan
o-p uw hoede en zoekt liever een goed
heenkomen."
Ook waren ter voorlichting niet ver
geten opmerkelijke reislessen, henevens
stichtelijke gebeden voor de reizigers', af
zonderlijk voor eiken avond on morgen,
genoemd.
De -eenig© afbeelding in het zeer in
teressante en 656 pag. bevattende boekdeel
was e©n hand, waarin een stroohalm was
gelegd. Door do schaduw van deze op
afwisselende plaatsen dor vingers was het
mogelijk he-t uur van den dag to hopalen.
Een soort zonnewijzer -dus.
Evenals in de moderne gidsen menige
tocht pasklaar in elkaar ge-zet is, vond
men dit ook reeds gedaan in het oude
reisboek. Een reis van 's Gravenhage naar
het Loo werd als volgt aangegeven:
„Voor eerst vaart man naar Leiden,
en van daar op Utrecht mot de schuit
van 9 uren, welke 's morgens to 6 uur
aankomt. H-ier beeft men twee maal
's weeks -een Postwagen, tw-, Dinsdags
■en Vrijdags, staande- gereed 's morgens
ten 6 ure, als de voornoemde schuit
aankomt en rijdende af ten half
zeven over Amersfoort. Dan is] do eerste
pleisterplaats, in de voornaamste her
berg „do Swaan". Van Amersfoort door
Hoevelaken op Voorthuijison. Hier komt
meii omtrent 's middags om 12 uur
en pleistert er twee uren lang in „de
Roskam", 'tHuis daar Besje heeft ge
woond en nu de zoon, genaamd lange
Jacob. Van Voorthuijsen op 'tLoo door
'tHoogsoercnsche Bosch is 5 uur wegs.
Die rijdt men zonder pleisteren. Dto
voornaamste herberg is bij Jan den
Boer, of „Moddck-evuil, anders Juf
frouw van Wijk, wonende naast malkan-
ders deur."
Ten opzichte van Amsterdam werd o.m.
als een buitengewoon iets m^e;gedeeld:
„dat tot beveiliging der straten ze
kere Lamplantaarns z'ijn geplaatst, wel
ke bij duistere, maan, den ganschen
nacht alle straten en grachten beschij
nen. Dezo Lantaarns, in totaal 2400.
worden op ©en zelfde oo-genblik aange
stoken en gaan ook allemaal tegelijk
uit, doordat de, oli-e volgens de lange
-of korte duisterheid is afgepast."
Voor de wagens ,die van Rotterdam op
Dordrecht red-en, gold de bepaling, dat
zoo '1, 2 of 3 personen begeerden weg
te rijden, de vo-erman, wiens beurt het
was, direct zulks moest doen, zonder dus
te wachten op meerdere passagiers. Indien
de voerman bet ongeluk had onderweg
met zijn wagen te kantelen of in de
sloot te rijden, moest hij' 25 gulden boete
betalen en mocht in geen 4 weken rij
den.
Deze bepaling zou in onzen tijd nog
opgeld kunnen doen mot betrekking tot
het autobusvervoer. H.
Ongelukken. In een kelder in
Den Haag is gistermorgen een carbid-
to-estel uiteen gesprongen. D© autogeen-
lasscher P., die zich in de nabijheid van
het toestel bevond, werd ernstig aan het
hoofd verwond; hij is naar hot zieken
huis overgebracht. Te Laren is een
7-jarige jongen door een auto overreden;
het jongetje is eenige oogenblikken later
overleden. Gisteravond is te Rijswijk
een 61-jarige man aangereden door een
aulo. B'e man werd ernstig verwond naar
D'elft vervoerd, waar hij in liet gasthuis
is opgenomen. Gisteren stapte do 19-
