00 87
Woensdag IS Januari 1926
40e Jaargang
PUROL bij Ruwe Huid, Gesprongen Handen, Schrale Lippen
Siangilaül
it ie Provincie.
EERSTE BLAD.
BiiteilasL
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Drukkers-Exploitanten:
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
Patrïmomum's jubilé.
Hede* viert Patrimonium zijn gouden
feest. Wie tijdens de oprichting van Patri
monium met de oprichters hebben mee
geleefd, zullen met weemoed maar ook
met dank in 't hart daaraan terugdenken,
en zich nog eens te binnen roepen de
namen van Wolbers, Kater, Poesiat, Wit
mond, Beeremans, Slegt, Van Rij!, alte-
gaar mannen uit de kringen der werk
lieden voortgekomen; en aan de enkelin
gen onder de patroons die de actie dezer
werklieden financieel en moreel steun
den: de heeren Hovy, Van Kempen en
Wormser. i J
Terugdenken ook aan dien tijd, waarin
het Algemeen Nederlandsch Werklieden
verbond in valsche neutraliteit zijn triom
fen vierde, de Internationale de harten
vervulde, en de vijandschap op allerlei
wijze zich lucht gaf.
Zich herinneren ook wat „de pers van
Nijgh"* destijds aandurfde al is zij
nu niet veel beter! en met name in
„Uilenspiegel' bijna week aan week
schimpscheuten verkocht tegen de twee
wakkere Amsterdammers, die den moed
hadden het verbond Patrimonium Qp tö
richten en er de leiding van op zich te
nemen.
D'e mannen van Patrimonium hebben
het in die eerste dagen moeten kunnen;
en de voorzitter en secretaris Kater
en Poesiat vooral. Zelfs met hunne
namen werd de spot gedreven. Men
schreef dien van den een voluit en dien
des anderen voor een doel met vette let
ter om bij 't denkend deel de voorstelling
te wekken van een kattengpzelschap, met
Kater en Poos iat als to on aangevers.
Om Patrimonium vooruit te brengén,
dat heeft strijd gekost. Kater moest er
stad en land voor afreizen. Niet zoozeer
om de* laster af te weren, als wel om
de broederen wakker te schudden, en de'
wakkeren aan te moedigen.
Onze Christenwerklieden wisten in die
dagen niets van organisatie, van solida
riteit, van vereenigen en vergaderen. Zij
behoorden immers tot de verachte fijnen.
Zij wisten wel dat die anderen wel hun
bondon en vereenigingen hadden; doch
zij leefden maar al te zeer in vrees
dat, wanneer zij hun voorbeeld zonden
navolgen, dit den lachlust dier anderen
wekken zou, en deze hun smalend zou
den toevoegen: wat doe jullie in de kou.
Doch do broeders uit Holland en Fries
land hebben volgehouden, en Kater heeft
ook Zeeland bereisd; en zoo heeft Pa
trimonium ook in onze omgeving vasten
voet gekregen, al kon 't beter,
Doch de periode der kledneering was
hiermee niet voorbij. Daartoe was het
Sociaal Congres van 1891 noodig, waar
van dr Kuyper, de man der kleine luy-
den, de ziel was.
Toen is bij de libéralen de bolster
van hun verstand doorgebroken. Toen
hobbe» zij met verbazing geconstateerd
hoezeer zij zich hadden vergist in die
Christen-werklieden. Zij hadden hen
hoorea pleiten en debatteeren, en hunne
meening hooren verkondigen omtrent de
belangrijkste sociale vraagstukken, en
daarbjj hun kennis, hun kloeken durf,
hun welsprekendheid, hun, logischen be
toogtrant, hun gepaste vrijmoedigheid be
wonderd.
De liberale Maden, die van Nijiglx voor
op erkenden openlijk dat zij; zich hadden
vergist en dat zij dezen mannen altijd
onrecht hadden gedaan.
En zoo is Patrimonium gegroeid en
toegenomen; en aan menigen voorman
uit die dagen heeft onze God genade en
eere gegeven. En'groote mannen als Kuy
per en Hovy en Talma en Van Kempen,
en jhr mr A. F. de Savornin Lohman
niet te vergeten, hebben niet geschroomd
hen broeders te noemen en hen te steu
nen in hun strijd.
En het weekblad Patrimonium, altijd
strijdvaardig, werkte krachtig mede aan
de verbreiding van de Chr. Sociale be
ginselen.
Aanvankelijk onder Kater en Wolbers,
later onder Talma en v. d. Molen; in de
laatste jaren onder Smeenk, brengt dit
uitnemend geredigeerde blad bij de man
nen van Patrimonium wekelijks do zoo
noodzakelijke leesstof thuis en leert hen
al naar 't moet zwaard en troffel han-
teeren, ter verdediging van en ter ver
deren opbouw aan het vaderlijk erfdeel.
Wij wenschen Patrimonium en zijn te-
genwoordigen voorzitter het oud-Tweede-
Kamerlid P. van Vliet geluk met dit gou
den feest. j
Patrimonium blijve gezegend en ten
TkZeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, 18.
Losse nummersfC.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
Korte Berichten.
Ongeveer 100 communistische ar
beiders zijn te Hannover de drukkerij
van de communistische Niedersachsische
Arbeiterzeitung binnengedrongen. Zij wer
den daar handgemeen met leden van het
personeel die het gebouw wilden verde
digen. Nadat heel wat klappen waren ge
vallen, slaagde de politie erin de rust
te herstellen-
Het gisterochtend gepubliceerde be
richt over een mogelijk uitstel der ont-
wapeninigs-conferentie heeft te Genève
groote verbazing en teleurstelling gewekt-
-De Duitsche socialisten hebben zich,
op de gisteren gehouden fractie-vergade
ring, tegen vorming eener rijksregeering
op den grondslag der groote coalitie uit
gesproken.
Naar via Weensn uit Warschau
wordt gemeld, hebben tusschen Polen en
Rusland met-bindende gedachtenwisselin-
gen plaats gehad over het sluiten van
een garantie-verdrag op denzelfden voet
als het Russisch-Turksche. Zoowel de
Poolsehe als de Russische regeering zou
den zich principieel bereid verklaard heb
ben tot het sluiten van zulk een over
eenkomst. 1 I
groote does 65 ets.
De stemplicht en eenige
kiezers (essen) vanUddel.
Men meldt aan de Msb, uit Apeldoorn:
Naar aanleiding van de door den heer
Kersten tot den Minister van Justitie ge
richte vragen kunnen wij omtrent de eer
ste vraag: „Kan Uw Exc. mededeelen of
het bericht waarheid bevat, dat uit Apel
doorn per vrachtauto vrouwen, wonende
te Uddel, door Rijks- en Gemeentepolitie
uit haar woningen zijn gehaald, omdat zij
niet voldoen aan opgelegden stemplicht,
dien zij in strijd achten met de roeping,
der vrouwen in Gods Woord gewezen?"
het volgende berichten. Door den kanton
rechter te Apeldoorn zijn verschillende
mannen en vrouwen die 1 Juli 1925 zich
niet hadden gekweten van hun stemplicht
en verder geen gehoor gaven aan de op
roeping van den burgemeester om zich
over dit verzuim te rechtvaardigen, ver
oordeeld tot betaling eener geldboete van
1 of 2 gulden, bij niet betaling te vereffe
nen door 1 of 2 dagen gevangenisstraf.
Tot deze veroordeelden behoorden ook
eenige mannen en vrouwen uit Uddel.
Voorzoover de boete niet ter griffie van
het kantongerecht was betaald, ontvingen
de betrokkenen, nadat het vonnis uitvoer
baar was verklaard, een aanschrijving dit
bedrag vóór of op den bepaalden datum
ten kantore der Registratie te voldoen.
Enkele mannen en vrouwen uit Uddel
trotseerden de gevolgen van het niet beta
len, "waarna de Rijkspolitie opdracht
kreeg tot overbrenging naar het Huis van
Rewaring te Zutphen tot het ondergaan
der bepaalde gevangenisstraf. Nogmaals
werden allen gewaarschuwd, alsnog de
geringe boete te betalen, om verdere on
aangenaamheden te voorkomen. Toen
hieraan geen gevolg werd gegeven, moest
de Rijkspolitie ingrijpen. De politie-auto
der gemeente Apeldoorn werd beschikbaar
gesteld, waarbij een der politie-agenten
chauffeurde. Allen werden nu genood
zaakt in te stappen en werden daarna ver
voerd naar het kantoor der Registratie te
Apeldoorn, waar nog gelegenheid werd
gegeven tot betaling. Dit moet als een
goedgunstigheid van de Rijkspolitie wor
den aangemerkt. Op één na gaven ze nu
hun halsstarrigheid op en betaalden. De
eene onwillige, zekere B., werd doorge
bracht naar Zutphen, waar hij eerst op
het Parket van den Ambtenaar van het
O. M. er toe is overgegaan, de boete te
betalen.
Eon d a n k s t O' n d'.
D'e dijkgraaf van de Bommelerwaard,
de heer 11. C. de Jorigh, heeft aan de
predikanten en kerkeraden der verschil
lende kerken, de pastoors en aan den
voorganger der Israël, gemeente in de
Bommelerwaard den volgenden brief ge
zonden:
D'e dijkgraaf van Bommelerwaard bo
ven den 'Meidijk heeft de eer u mede te
deelen, dat de Bommelerwaard onvoor
ziene omstandigheden voorbehouden
bewaard is gebleven voor de ramp van
een watersnood, die in andere districten
de menschen verdreven heeft uit huis en
hof, beroofd van have en goed.
Met bijna hovenmenschelijke krachten
is dag en nacht gewerkt om het dreigend
gevaar af te wenden.
Maar alle inspanning en toewijding zou
vruchteloos geweest zijn, wanneer de Al
lerhoogste zijn beschermende hand niet
over ons had uitgestrekt.
Daarom wendt de dijkgraaf zich tot u
met het vriendelijk verzoek in de gods
dienstoefening op aanstaanden Zondag
met de opgekomen schare God te danken
voor Zijne genadige bescherming, opdat
de gansche bevolking van de Bommeler
waard haar gemeenschappelijke dankzeg
ging op denzelfden dag naar den Hemel
opheft.
Onverantwoordelijk geschrijf
Wij lezen in „De Waarheidsvriend"
onder dit kopje:
Het is wel kras uitgedrukt, wat in „De
Banier", het orgaan van de Staatkundig
Gereformeerde Partij, in het nummer van
de vorige week over de crisis te lezen
stond:
Het is onnoodig zoo heet 't daar
te zeggen na al liet geschrevene, dat wij
heeler harte hopen, dat dit pogen (het
herstellen der coalitie) niet gelukke. Lie
ver gaan wij den hangen strijd aan tegen
de combinatie Rome-Rood, dan dat wij
ons volk zien verlammen in de Coalitie.
Inderdaad is wat hier geschreven werd
kras, maar tevens ook onverantwoordelijk.
Heeft de schrijver zich wel ingedacht,
welke ellende hij met zijn advies over ons
volk brengen zou?
Want de combinatie Rome-Rood zou
de macht van Rome niet inperken, maar
integendeel uitbreiden.- Zij zou tot de ver
nietiging kunnen leiden van het Protes-
tantsch beginsel in Nederland, en daar
mede geestelijke goederen, op welker bezit
wij, Calvinisten, hoogen prijs stellen, ver
loren doen gaan.
De Roomsch-Katholieken zien nog met
groote bezorgdheid op tegen het tijdstip
van de „uiterste noodzaak". De Staatkun
dig Gereformeerden hebben zich met de
combinatie al vertrouwd gemaakt.
Beter ware het, dat de laatsten de bede
omhoog zonden: „En leid ons niet in ver
zoeking, maar verlos ons van den booze".
DE WATERSNOOD.
De Koningin en de Prins in
h o t We sten van Overijisel- Hoewel
'het uur van vertrek geheim was gebon
den, waren toch om half negen gisteroch
tend talrijke personen op het Stations
plein te Zwolle aanwezig, om de Koningin
'en den Prins bij hun vertrek naar hiet
overstroomde gebied toe te juichen.
Met vier auto's werd afgereden. Oim
kwart over 9 kwam het gezelschap in
Kampen aan, waar zich op en bijl de
IJselbmg een groote menschenmassa ver
zameld had die de Koningin on den Prins
luide toejuichte. Kerst werd gereden naar
het stadhuis. Hier werd de loealiteiten
bezocht, waar vluchtelingen onderge
bracht zijin. Vervolgens werd bezocht de
familie Tjemmes, die altijd 'klaar staat
om hulp te verleenen. In haar toonzaal
werden de eerste 17 vluchtelingen onder
gebracht, die hier nog vertoeven. H. M-
sprak hier ook met den 78-jarigen boer
Post. De vluchtelingen vertelden H|.
dat zij Zondag een mooie radio-preek had
den gehoord.
Langs de dijken,-midden door het over
stroomde gebied, ging de tocht zoover
mogelijk per auto naar Zalk. Het laatste
half uur moest te voet over den dijk
worden afgelegd. Overal, waar nog ©en
boerderij bewoond was, stonden de bewo
ners op den dijk, en met allen maakte
de Koningin een praatje.
Een oud vrouwtje zei tegen de Ko
ningin: „De ellende is nu weer geleden,
maar hét is islïm geweest". Jonge vrou
wen tilden haar kleintjes op naai" H- M-
Br waren oude besjes enn pootige boeren,
die H- M- lakoni-ek begroetten met: „mer-
gem". Beo aardig tafreeltje Was, toen de
Koningin het schilderachtige boerderijtje
van den ouden Blokkaart bezocht. Op
de vraag naar hun leeftijd antwoordde hij
verguld: 75 jaar 'en mijn vrouw 73- Het
moedertje kwam ook naar voren. „Wie
©bben", zoo zei zij, „nog een huus, dat
is maar goed, want wiei al te menschen
binnen altied kold".
H. M- bezichtigde ook de doorbraak.
Na om 12 uur te Zwolle het noenmaal
gebruikt "te hebben in den koninklijken
trein, werd de tocht voortgezet naar
Dalfsen.
Om twee uur begaf zich het gezelschap
naar Dalfsen. waar heel de bevolking
o<p de been was en slechts met behulp!
van talrijke militairen werden de vele
nieuwsgierigen op behoorlijken afstand ge*
houden. Terwijl de hofstoet do water*
werken in oogenschouw nam, waren de
soldaten van bet le regiment infanterie
uit Asisen nog steeds druk in de weer
om den kolk achter den ringdijk met
zakken zand te dempen. Hun comman
dant, kapitein Lieuwens, alsmede de bur
gemeester van Dialfsen, wérden aan de
Koningin voorgesteld.
Te midden van het geheele wa,ter
ter schap sb-eistuur en andere autoriteiten
nam H. M- den prachtigen, met succeS
opgebouwden ringdijk in oogenschouw. Die
Hollandsch© driekleur wapperde sinds Za
terdag op den herstelden dijk. Niet minder
dan 40 000 zakken waren noodig geweest
om het gat door een ringdijk te omleggen
en het gat te dempen. H. M. sprak
haar groote voldoening uit over dit prach
tig stuk werk.
Over 'een smal nood bruggetje bereikte
H. M- weer het dorp. Belangstellend infor
meerde zij naar den toestand in het dorp,
toen de doorbraak plaats vond. Hoe hoog
het water in de straten gestaan had,
bewezen de zandzakken, die thans, bevro
ren en hard als steen tusschen de huizen
liggen opgestapeld.
De Landsvrouwe herinnerde den wacht
meester v. d. Valk uit Dalfsen aan de
moeilijkste dagen en nachten, die thans
achter ons liggen. Zij bracht hem hulde
voor den grooten ijver, aan den dag ge
legd tijdens de Kerstdagen.
Nadat de Koningin en Prins afscheid
hadden genomen van de plaatselijke auto
riteiten, ging de tocht verder. De Koningin
en do hofdame zaten thans achter in de
eerste auto, die ondanks de koude en
garen wind met neergelaten kap verder
reed in de richting Ommen.
Achter Dalfsen wist blijkbaar niemand
van het Koninklijk bezoek, schrijft de
Msb. Langs heel den weg zagen we hoe
verbaasde gezichten de auto's nastaarden,
en geen sterveling gaf blijk iets van de
komst te weten. Zelfs de gemeenteveld
wachters, die overigens in alle tot nu too
gepasseerde steden en dorpen op! de voor
naamste punten hadden post gevat, waren
nergens te zien.
Rij de waterwerken van het Kanaal
AvereestVacht bij Ommen, die thans
hun voltooiing naderen, werd afgestapt.
Dezei werken genoten tijdens den hoogsten
waterstand bijzondere bescherming, omdat
gevreesd werd dat kwaadwilligen de af
sluiting zouden doorbreken. Daar waar
's zomers geen water te vinden is, staat
thans alles blank.
Het geheele gezelschap wandelde een
eind weegs over den weg; naar Ooevorden,
waarna het weer naar de auto's terug
keerde.
Onderwijl stonden wij' te praten met
©enige boeren ,die de dames en heeren
wel hadden zien voorbijl gaan, doch -het
was niet tot hen doorgedrongen, dat het
Koninklijke gasten waren. Toen de Ko
ningin dan ook weer voorbij ging, ont
blootten de oudjes het hoofd en bogen
diep. D'at was de treffende, eerbiedige
hulde van den eenvoudigen landman.
Toen de tocht weer terugging1, is de
Koninklijk© auto ternauwernood aan een
aanrijding ontkomen. Juist toen de wagien
een bocht nam van twee smalle dorps
straten stonden twee met paarden be
spannen wagens dicht naast elkaar. De
chauffeur remde snel, zwenkte met on
gelooflijke vlugheid dan naar rechts en
vervolgens ©ven links. Toen de Kon. wa
gen reeds gepasseerd was overzag de
verschrikte boer, di© nu uit den weg
ging voor de nog volgend© auto's, den
gevaarlijken toestand, waarin H-M- ver
keerd had. i
Om half zes keerde het Koninklijk 'echt
paar uit Zwolle naar de residentie terug.
Di e t r u g fe er van d e m i 1 i t a, i-
ren. Omtrent de militaire hulpverleening
in de Watersnoodgebieden, kan thans wor
den medegedeeld, dat terzake eenige ont
spanning is ingetreden, zoo wordt het
personeel en materieel der marine, dat
in reserve werd gehouden in de over
stroomd© streken, weder naar hun ver-
schijende standplaatsen teruggediri'geerd.
Het detachement Grenadiers' keert he
den ta 's Gravenhage terug. Het materieel
van den landstormkorpS-vaartuigendienst
is naar hun standplaatsen teruggekeerd.
Indien geen bijzondere omstandigheden
zich voordoen kan ingaande 16 dezer
velen bewegingsvrijheid bij' den landmacht
verleend worden, behoudens aan dege
nen die daaidwerkelijken bijstand verrich
ten. De bureandienst is behoudens te Arn
hem en Nijlmegen weder op het normale
teruggebracht.
Ten behoeve van het departement van
Oorlog wordt het permanent bezet houden
van den Rijkstelegraaf- en -telefoondienst,
niet langer noodig geacht.
Kapitein der infanterie L. J. M.
Koremans van het Oost-Indische leger is
met acht tnjanden verlof in Europa aan
gekomen.
De officier van gezondheid 2e kl.
C. G. v. d. Heijde wordt binnenkort be
vorderd tot officier van gezondheid le kl.
Luitenant ter zee le kl. J. C. M.
Warnsirick wordt dezer dagen uit Oost-
Indië hier te lande terug verwacht.
- Den luit.-kolonel D. v. d. Berg der
infanterie van het O.-I. leger is met in
gang van "2 Juni op verzoek wegens vol
brachten diensttijd eervol ontslag ver
leend. 1
Een merkwaardige restau
ratie. Een merkwaardig resultaat heeft
de bekende restaurateur C. B. v. Bo-
hemen bereikt met een schilderij uit par
ticulier bezit te Zierikzee (hem ter restau
ratie afgestaan). Uit de totaal vergane,
nauwelijks meer te onderkennen voorstel
ling, onthulde zich een zeer mooie en
belangwekkende voorstelling van het Laat
ste Avondmaal. Dr Bredius, wien de foto's
werden toegezonden, schreef dienaangaan
de: „Ik heb vroeger zoo'n dergelijk Avond
maal te Dordrecht gezien, dat daar heette
van Anthonie van Montfoort te zijn. Ik
vind dit een zeer mooi" en'belangrijk werk;
er zijn prachtige koppen bij. Het doet ook
wel iets denken aan de beste werken
van Otto Veenius, Rubens' leermeester.
Het moest een poos in een museum ten
toongesteld worden."
Het. werk toont den Christus en face,
door twaalf apostelen omringd in een
renaissance-milieu. Op den voorgrond:
twee vechtende honden. (Vad.)
Verstekelingen. Te Vlissragen'
zijn een Pool, een Spanjaard en een Duit-
scher, die als verstekeling aan boord wa
ren van passeerende schepen, aangehou
den, en over de grens gebracht.
Treinroof. In den mailtrein', die
Maandag te Vlissingen aankwam, is een
der reizigers van zijn portefeuille metf
geld beroofd.
Middelburg, Gisterenavond hield de Chr.
Middenstandsvereen. alhier een vergade
ring, wa.ar de Statuten en Reglementenj
werden behandeld en vastgesteld. Beslo
ten werd Dinsdag 19 Januari a.s. ween
een vergadering te houden, ter bespie-!
king van de Zaterdagavond- en Zondags
sluiting 'der winkels, welk onderwerp zal
worden ingeleid door den secretaris.
Goes. Collecte Watersnood.
Dinsdagavond 12 dezer is het Watersnood-
comité voor deze gemeente samengesteld-
Het bestaat uit de heeren G. A. Hajenius,
burgemeester, voorzitter; D. D. van den
Bout, Mr 'J. H. M. Stieger, C. Klooster
man, J. Jongepier, A. L. van Melle, A.
M. Overhoff, J. van Zweeden, K. K. Brink)
M. P. de Looff, M. Quakkelaar, A. M. Si
mons, P. C. Labrijn, J. Donner Jr.vP- Cha-
muleau, J. M. van Rommel van Vloten,
P. Crucq, L. Duvekot Czn, II. Hollestelle,
I. Wessel, Mr A. L. W- van Heel, T,
Faberij de Jonge, J. M. Broekstra, J. I.
van Ballegoijen de Jong, secretaris en G.
E. F. M. Geijsen, penningmeester.
De stad is verdeeld in twaalf wijken, dié!
door de heeren twee aan twee zullen;
worden bezocht tot het inzamelen van
giften. Dinsdag 19 dezer wordt vergaderd
teneinde het resultaat te vernemen.
KralbbencNjlce. Na de stormramp in
Augustus was een comité gevormd tot
verzameling van gelden. Dit comité werd
niet ontbonden. En het was tegen Dins
dagavond op het gemeentehuis samenge
roepen. Men was trouw opgekomen. Bur
gemeester Welleiman had als eerevoor
zitter -de leiding. Na opening wees dhr
W. op den watersnood, die zoovelen in
©Hemd© bracht en hoe H. M- de Koningin
in deelneming en hulpverleening voor
ging. Ds Dekker las het persoonlijk woord
van H- M -de Koningin voor, waarna]
op verzoek van den eerevoorzitter allen
opstonden en Ds Dekker voorging in ge
bed. Dia wijkverideeling in 10 wijken tot
het collecteeren zal zijn als verloopen
zomer en voor elk© wijk stelden in hoofd
zaak dezelfde personen zich beschikbaar.
Een lijst ging bij' de aanwezigen rond,
waarop deze voor hun bijdrage teekenden,
terwijl de afwezige comitéleden de lijist
thuis zullen kunnen teekenen. Er zal ver
zocht worden in de verschillende kerken
de collecte aan te bevelen, waarna deze
langs de huizen begin volgende week
plaats zal hebben en bet comité, indien
mogelijk, volgende week Vrijdag 22 Ja
nuari a.s. weer samenkomt tot het afdral-
gen van d© gelden 'aan den secr.-pen-
ningmeeister dhr Valk.
