ft© 86
Dinsdag 1.1 Januari 1916
40e Jaargang
Beiteolaai
iiüMlani
Ze elen liet met §s*aa^e'
Drukkers-Exploiianien:
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 68
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.1
Losse nummersf 3.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
FABEL EN GESCHIEDENIS.
I.
In verband met bet hoofdartikel in ons
nommer van Zaterdag over het Parlemen
tarisme, breken wij onze beschouwingen
over 't Parlementaire stelsel even af, om
de aandacht te vestigen op een artikel over
ditzelfde onderwerp in de Kroniek-rubriek
van de Nieuwe Provinciale Groninger
Courant, aan welk artikel wij heden en
morgen het onderstaande wenschen te ont-
leenen.
Multatuli heeft eens een aardige fabel
verteld van een revolutie onder de scha
pen. Na langdurige revolutionaire bewer
king, waarbij de lammeren het hoogste
woord voerden, werd de revolutie uitge
roepen en de herder werd op zij gezet.
De republiek der schapen verving het
ondragelijk absolutisme van den herder en
den dictatorialen dwang van heidekluit en
hond.
Er heerschte eerst groote vreugde on
der de schapen, van het juk eener eeuwen
oude onderdrukking bevrijd. En vergade
ringen werden gehouden vol van rumoerig
geblaat.
Ze konden het niet eens worden. De een
blaatte zus, de ander zoo. Het werd een
groote verwarring in het schapenparle-
ment. Allen wilden scheren, geen een wil
de geschoren worden.
De verwarring rees ten slotte tot ver
twijfeling, toen een der oudere schapen
den boventoon wist te verkrijgen en riep:
leve de revolutie. Ja, leve de revolutie,
hiaatten allen. Leve de republiek. Ja, leve
de republiek. Maar ons ontbreekt toch
iets. Er moet orde zijn en bescherming te
gen den wolf. Juist, riepen allen: er moet
•orde en veiligheid wezen.
Welnu zoo ging het wijze schaap
voort wij stellen iemand aan, die deze
orde brengt. Het werd toegejuicht. En
wie kwam terug?
Natuurlijk de herder, de absolute macht
van den herder en zijn hond.
Het lijkt er veel op, dat deze fabel de
korte geschiedenis zal zijn van het parle
mentarisme in Europa. Met dit verschil,
dat de nieuwe heerscher der schapen niet
wordt de oude herder, maar de wolf.
Tegen het eind der middeleeuwen ge
braakte Europa onder het absolutisme van
machtige vorsten, die de zwaarste onder
drukking waagden om hun heerschappij
te handhaven. Wij weten immers waar
aan ons volk zich in den tachtigjarigen
krijg wist te ontworstelen?
De reformatie bracht de constitutioneele
vrijheid, die wortelt in de vrijheid van
«consciëntie, welke wortelt in het buigen
voor de souvereiniteit Gods.
De Fransche revolutie brak met het be
ginsel der constitutioneele vrijheid dat al
leen een goede ontwikkeling van den
volksinvloed kon waarborgen en koos voor
de volkssoevereiniteit, die haar hoogste
ontwikkeling zou erlangen in den weg van
het algemeen kiesrecht.
Het parlementarisme kwam op; de re
geering van het volk door het parlement,
waordoor het volk zijn vertegenwoordiging
bij de overheid moest inboeten. Wij zouden
krijgen de regeering van de helft plus een.
Luide werd de lof van dit parlementaris
me gezongen, maar hoe dicht het stond bij
het despotisme van den wolf werd ons
recht duidelijk gemaakt in het revolutie
jaar 191.8.
Pas had men in ons land na jarenlange
rumoerige actie het algemeen kiesrecht
verkregen. De man, die zich de eer toe
eigende daarvoor te hebben gezorgd was
Mr Troelstra. Maar de Kamer, naar dat
algemeen kiesrecht gekozen, was slechts
een maand bijeen, toen dezelfde man alles
wat hij dan zeide gewonnen te hebben, al
gemeen kiesrecht en parlement, als een
oud nietswaardig kleed wegwierp, om het
pleit te voeren voor een despotie van „sol
daten" en „arbeiders". Het parlement zou
moeten wijken voor soldaten- en arbei
dersraden, precies als in Rusland en in
Duitschland.
De hoogste ontwikkeling van het parle
mentarisme was bereikt, men stond op
den top van den berg en de overwinnaar
rolde terug met ontzettende vaart naar het
punt van uitgang: het despotiek gezag, het
bewind van geweld en willekeur.
De schapen riepen: leve de revolutie en
d« republiek, en stonden gereed den wolf
tot herder te kronen.
Hetzelfde zag men in Zwitserland, maar
zoowel daar als hier wist het volk dien
vreeselijken val te keeren.
In Zwitserland werd echter thans de
man der revolutie gekozen tot vice-presi
dent van het parlement.
En in ons land dreigde de „uiterste
noodzaak".
Het parlement doorleeft in Europa wel
zware tijden.
In Italië is het geworden tot een willoos
werktuig van den modernen Caesar, die
Mwgsofcni heet. In Spanje moest het wij
ken voor oen soldatenheerschappij naar
oud Spaansch recept.
In Rusland had het een kort leven. Het
werd weggejaagd om plaats te maken
voor de despotie van een partijbestuur,
dat geen andere partijen onder het volk
duldt dan de eigene, die onder onmen-
schelijke discipline staat.
En thans wordt gemeld, .dat het Griek-
sclie parlement, dat niet in staat was een
grondwetsherziening tot stand te brengen,
op zij geschoven werd door een generaal,
die de rol van dictator spelen wil.
Zoo gaat het door. Want ik ben nog
niet aan het eind van mijn verhaal.
In Duitschland, waar het parlement
volgens de radicale grondwet, vrucht der
revolutie, de hoogste macht vertegenwoor
digen moet, verteert het zijn kracht in
partij getwist. De eene groep wil zus, de
ander zoo, men komt maar niet tot over
eenstemming.
En onderwijl regeert een gebroken mi
nisterie en brengt het de gewichtigste be
slissingen tot stand zonder veel met het
parlement te kunnen rekenen.
De rijksdag, zich van eigen machteloos
heid bewust, liet dit rustig gaan om daar
na te pogen een ordelijken gang van za
ken te herstellen. Tot nu zonder vrucht.
Het blijft bij confereeren, twisten, schrij-
ven, nog eens confereeren, probeeren,
oreeren.
Er zit niets anders op, zeggen velen nu
reeds, dat er weer een man komt, die het
alleen te zeggen heeft. Er is behoefte aan
een regeerder, aan een krachtig woord en
een krachtige daad.
Men roept om een dictator.
En nu zal het niet aanstonds zoover
komen. Maar het parlement berust ten
slotte op den eerbied, dien het volk voor
deze instelling heeft en veel van zijn ont
zag heeft het reeds ingeboet.
Wat moet hiervan komen, wanneer het
nog een tijdje zoo doorgaat?
Hei reactionaire dubbsifje.
Toen besloten werd dat 't bezoek aan
't Rijksmuseum niet meer kosteloos zal
geschieden, maar voortaan een dubbeltje
entree zal worden gevorderd, noemden
sommigen de S. D. A. P. voorop dit
een schandelijken aanslag op het kunstge
voel der arbeiders. „De Rotterdammer"
toont nu met de cijfers de onjuistheid aan
van deze democratische aanklacht.
Het Rijksmuseum toch genoot in 't afge-
loopen jaar 36138 bezoekers meer dan in
1924. En aan entreegelden werd f 26730,35
ontvangen.
Hetgeen te begrijpen is. Want de „ar
me" arbeiders in de steden hebben 'tzoo
kwaad niet. Menige journalist, menige
dorpspredikant, menige harde werker met
de pen staat bij vele hunner in traktement
achter.
Uitstel?
Reuter meent te weten, dat er aan
zienlijke meeningsverschiüen bestaan ter
zake van de strekking der werkzaamheden
van de voorbereidende commissie der ont
wapeningsconferentie, welker bijeenkomst
misschien zal worden uitgesteld. De Ver-
eenigde Staten wenschen de ontwapening
ter zee gescheiden te houden van de ont
wapening te land. terwijl Frankrijk, Ita
lië en Japan van geen splitsing willen
weten.
Korte Berichte».
Volgens „Politica" heeft de chef
van den veiligheidsdienst, die in Duitsch
land 'n onderzoek instelt naar het verval-
schen der 1000 dinar biljetten, te Bielefeld
een geheime drukkerij ontdekt en heeft
hij door de plaatselijke politie verschei
dene valsche munters doen arresteeren.
Deze vervalschings-affaire zou niet samen
hangen met die in Hongarije.
Een bericht uit Coblenz meldt, dat
in de bezette gebieden tot 1 Januari 1926
ziju ontslagen 25.000 spoorwegambtenaren
en ca. 53.700 arbeiders der rijksspoorweg
maatschappij, totaal een kleine 80.000 per
sonen.
De Koningin en de Watersnood.
Hoezeer H. 'M. zich de harten der be
woners van de geteisterde streken door
Hare toewiji ling gewonnen beeft, blijkt
wel heel duidelijk uit de volgende zin
sneden uit en artikel dat A. R.. Kflee-
rekoper) in „Het Volk" schrijft naar aan
leiding van een door heim aan het land
van Maas en Waal gebracht bezoek.
- Het is ontzaglijk koud in de boot,
zelfs voor mijn ijsberennatuur. Alle
respekt voor de koningin, die dat vier
dagen heeft volgehouden en voor wier
kloekheid hier de bewondering alge
meen is En alwéér doemt ©en her
innering voor me op. Hoe ik als kind,
wanneer de koning jarig was, een vlag
gespannen zag tusschen de hoornen op
den wal bij de Waal, waarop je Willem
III in een roeiboot zag afgebeeld, En
daaronder: „D© watersnood van 1861"-
Zicdaar de geschiedenis van een land,
dat aan zijn lage ligging zijn naam
ontleent.
Waarlijk, onze Vorstin beeft opnieuw
den eerbiedigen dank der natie verdiend.
(NecLerl.)
Een verzoek van het K o n i n k 1 iji k
Echtpaar.
II. M de Koningin en Z K- H- de
Prins hebben met groote wiardeering ken-,
nis genomen van de plannen welke zoo
wel liier te lande als in de Overzeeschei
gewesten, ontstaan zij'n om hen blijken
van aanhankelijkhed 1 te geven, ter gele
genheid der herdenking van hun zilveren
huwelijksfeest, hetzij in den vorm ©ener
bloemenhulde, dan wel in den vorm van
geschenken van meer blijVenden aard.
De Koningin en de Prins stellen er prijs
op te verklaren, dat het ben groote vol
doening zou schenken indien de bedragen,
die men hier vo-or beschikbaar liad wil
len stellen, voor zoover dit thans nog
mogelijk zou zijn, in stede da&rvan wer
den bestemd tot leniging van den groe
ten nood in de door den watersnood
geteisterde streken.
Bezoek van H. M- de Koningin.
H. M- de Koningin kwam gisteravond
met den trein van 9.21 u. uit den Haag,
ta Zw.olle aan. H M- bleef op het sta
tion in den trein overnachten en ging
vanmorgen per auto d© overstroomde
plaatsen in de omgeving bezoeken.
D© crisis.
Naar wij vernemen heeft gistermorgen
weder een buitengewone zitting van den
Ministerraad plaats gehad.
H. K- II- Prinses Juliana,
Naar wij vernemen hebben H. M- de
uo Koningin en Z. K H- de Prins aan
Professor Jhr. Dr W J- M- va,n Eijisinga,
Hoogleeraar aan de Rijks Universiteit te
Leiden, verzocht voor H. K-- H. Prinses
Juliana cursussen te houden in bet Ned-er-
landsch Staatsrecht en in het Volkenrecht.
Prof. van Eijsinga heeft zich hiertoe be
reid verklaard en zal dezen cursus in
de maand Februari aanvangen.
Di e haat.
Zoo af en toe kan „Het Volk" zijn hiaat
tegear de „gristelij&en" niet bedwingen,
hoewel het blijkens andere uitlatingen,
den godsdienst zooveel mogelijk huiten
bespreking wil laten, vooral ter wille
van de Christelijk o arbeiders, die de S-
D. A P. zoo graag als lid wil zien toe-
strocmen. Maar nu en dan komt de aa,p
uit de mouw. Zoo gisteravond weer. Het
gaat om de kwestie ,die op de a.s. Ge
nerale Synode der Geref. Kerken te be
handelen zal zijn. En boven dat bericht
staat het kopje „Bij' de fijnen".
Do Ware aard is weer eens voor den
dag gekomen. Zoo denken de S.D.A.P.'ers
over ons. 'tls wel eens goed, dat 'taf en
toe eens gezegd wordt.
Voeitbal-spor t.
De Ardatb Tobacco Company Ltd., fa
brikanten en eigenaars van Chief Whip
Cigarettes, enz. deeien ons mede, besloten
ta hebben aan hun belangstelling voor
bet Nede-rlamdsche voetbal uiting te ge
ven door het beschikbaar stellen van een
in zilver op eikenhout uitgevoerd Ardath
Voethalschild voor den „Kampioen van
Nederland le klasse".
Zij wenschen aan dezen prijs het karak
ter te geven van een wisselprij's, die tel
kens voor een jaar in het bezit komt
van den „Kampioen van Nederland" met
dien- verstande, dat de prijs eigendom,
wordt indien bij driemaal achtereenvol
gens -of driemaal in 5 achtereenvolgende
jaren gewonnen wordt. Voor iederen spe
ler van het betrokken elftal stellen zij
tevens een gouiden berinneringsmedaille
beschikbaar.
Een vraag-
Wij lezen in „Het Handelsblad", inaar
aanleiding van den overvloed van visch
in Zuid-Afrika en den treurigen staat
van het visscherijbedrijf ten onzent, onder
meer:
Ginds ware een afzet voor veïsche
visch- De zee, die de vroegere Kaapko
lonie omspoelt, heeft visch- Hier is een
visschersbevolking, die met hard werken
en onder groote gevaren voor lijf en
leven lang niet altijd in staat is voor
zichzelvo een behoorlijk broodje te ver
dienen- Er wordt bij de overheid soms
aangeklopt om garantie of steun, om de
visscherij gaande te houden-
Wij hebben onlangs gelezen ran een
J!«V
3.7.
VERTEERBAARHEID
is een der voornaamste
factoren bij de voeding van
het kind. Lang (liet elk voedsel is
daarom geschikt te achten voor de
zoo gevoelige kindermaag.
DURYEA is zoo licht verteerbaar
dat het reeds na 2 A3 minuten door1 de
maag is verwerkt en gereed om in
het bloed te worden opgenomen.
Hierdoor staat DURYEA
bekend als
HET IDEALE KINDER VOEDSEL.
DURY
«tv
S3
expeditie, op Nederlandsch initiatief, on
dernomen naar de wateren aan de oost
kust van Afrika, om te zien, of daar een
voor Nederlanders economisch te exploi-
teeren vischgebied is-
Zou het niet loonend zijn, die reis voorj
te zetten naar de Kaap? Daar zou eeni
eventueele Nederlandsche visscherskolo-
nie van een afzetgebied der vangsten ver
zekerd zijn en in plaats van steun om op
gang te blijven, zou een steun van anderen
laard hier wellicht een emigratie mogo>
lijk maken- die duurzaam werk zou kun
nen verschaffen.
De tegemoetkoming, die aan Zuiderzee-
visschers zal worden toegekend, zou wel
licht ook een zoodanigen vorm kunnen!
hebben, da thet daardoor aan een deel;
der visscherijbevolking langs de droog
te leggen Zuiderzee mogelijk wordt ge
maakt in een land, waar men hun taal
althans verstaat, het bedrijf voort te zet
ten. Wij kunnen de practische uitvoerbaar
heid van dit denkbeeld niet nagaan, maar
zouden het in overweging willen gevenj
aan degenen, die dat wel kunnen beoorj
deeien-
Hier zit wellicht een kansje voor een
hard ploeterend deel van ons volk, om!
een eerlijk stuk brood te verdienen in'
een land, dat van Nederlandschen onder
nemingslust reeds eenmaal een voor ons
volk loffelijk getuigenis gaf.
DE WATERSNOOD.
Een persoonlek woord van
de Koningin. Teruggekeerd van mijn
bezoek aan de door den watersnood ge
troffen streken, is het mij een behoefte
een persoonlijk woord tot inijn volk te
richten.
Naast dank aan God, zij dat een woord
van oprechte waardeering tot de redders
der kostbare levens die in gevaar ver
keerd hebben, zoowel als tot allen die
medewerkten tot het liefdevol onthaal,
dat den van hun dak beroofden alom
bereid is.
Niet minder waardeering heb ik voor
ben, dia rust noch kracht hebben ont
zien, oxn verder onheil te keeren en die
niet versagen, waar nog steeds onver
moeide werkzaamheid geboden is.
Ik ben verzekerd van uw aller innig
medeleven met het leed, dat zoo velen
getroffen heeft, een leed waarvan ik zelf
getuige ben geweest.
Kennende de kracht die er van uit
gaat, zich gedragen te weten door ge
meens chap pel ijk gebed, zoowel voor do
door den watersnood getroffenen als
voor de verdedigers onzer dijlken, zullen
allen zonder onderscheid een wensch
van mij vervullen, wanneer zij zich daar
in met mijl vereenigen.
WILHELMINA.
Groote schade. De ramp wordf
door de boeren in het land van Cuyk
algemeen geweten aan de ophooging van
den Beerschen Overlaat. Men is het er
vrijwel over ééns, dat geen verbeteringen
zullen baten, zoolang aan de Maas hiaaï
vroegere winterbedding niet zal zijn terug
gegeven en de Maas-overlaat, die vroe
ger als veiligheidsklep dienst deed, niei
is heropend.
De bevolking dezer streek lijdt econo
misch door de ramp geweldig. Niet mi»
der dan 1000 wagons aardappelen zijn
verloren gegaan. Niet te schatten hoeveel
heden voederbieten en andere veldvruciht-
ten zijn verloren gegaan.
Rij Zalfc. Zoolang het gat in den dijk
bij Zalk, althans voorloopig niet gestopt
is, en hiervan zal de eerste weken nog
wel geen sprake zjjln, kan een krachtige
Noordwestenwind het water hier in aeer
korten tjjrl nog sterk opstuwen. In 1917
kwam het water hier in twee uur t$d
a ander halven Meter hooger te staan.
Nu de opening van den dijk meer dan
honderd Meter breed is, zouden in dit
geval de gevolgen niet te overzien zijn.
De bewaking van het overstroomde gebied
is geheel aan de marechaussee opgedra
gen.
Streng© hygiëne nöodzalfce-
I ij| k. Da Tel- heeft een onderhoud ge
had met den inspecteur van de Volksge
zondheid. Naar hij mededeelde, viel hen»
de gezondheidstoestand in het over
stroomd© gebied zeer mede.
Men moet speciaal echter de uiterste
voorzichtigheid in acht nemen, wanneer
de overstroomde gebieden langzamerhand
weer droog komen. Vooral met het drink
water moet men alle voorzichtigheid be
trachten. i
De bevolking wordt daarom door de
verschillende gezondheidscommissies aan
bevolen uitsluitend gekookt water te ge
bruiken. Ook aan de militairen en de
verschillende personen, die in het over
stroomde gebied hulp verleenen, wordt er
Op geweizen, dat zij in geen geval etens
waren, die in het water hebben gelegen,
moeten gebruiken, voor deze gekookt zijn.
Geadviseerd wordt:
le. De waterputten leeg te "ponrpfea
of leeg te putten; zoo mogelijk schoon
ta maken, zoodat het verontreinigde put
water wordt verwijderd en zoo lang dit