PUROL geeft een Mooie en Zachte Huid
|0 79 Maandag 4 Januari 1936 40e Jaargang
EERSTE BLAD.
I
Lit nummer bestaat uit twee bladen
Drukkers-Exploitanten:
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
De watersnood.
Van ouds is ons land, als liet waterland
bii uitnemendheid, bij herhaling, door stor
men en watervlo-eden geteisterd geweest
Ook het nieuwe jaar 1926 zal in de
annalen onzer geschiedenis moeten wor
den geboekt als een „annus mirabilis",
een jaar van beproeving, voor de bevol
king dezer lage landen.
Zeeland bleef tot hiertoe, behoudens
enkele ernstige aanslagen in Zeeuwsch-
Vlaanderen O.E'., voor rampen bevrijd.
Doch onze landgenooten in Brabant en
Limburg, in Gelderland en Twenthe gaan
gebukt onder de beproevingen van storm
en watervloeden.
Bij Cuyk, bij Overasselt, bij' Roermond,
bij Boxmeer bezweken de dijken, en baan
den de stroomen van Waal en Maas zich
bruisend een weg over de landerijen. Boo-
men werden ontworteld, woningen stortten
in, beesten verdronken. Ook in stedekens
en dorpen liep alles onder en moesten
verschrikte bewoners zich op zolders en
daken in veiligheid stellen.
Gods hand drukt zwaar op sommige
streken.
Rappe handen worden ter hulp© uit
gestoken.
(Menig stil gebed stijgt op.
Het medelijden met de zwaar getroffe,-
nen is groot.
Moge onze God die het gebed hoort, ver
hooring schenken en uitkomst en lafenis
in den nood; en de harten neigen tot
mededeelzaamheid wanneer straks aan de
bewoners der niet-geteiserde sreken gaven
worden gevraagd ter voorziening in den
nood.
De Koningin is haar volk reeds voor
gegaan.
Met den Prins toog zij. naar de ge
teisterde streken, overal moed insprekend
■en troost biedend.
Zij bleef hierbij de traditie van haar
Huis getrouw.
Toen in 1860 en '61 Gelderland en
Noord-Brabant door den watersnood over
vallen werden, spoedde haar vader. Zijn-a
Majesteit Koning Willem III, zich naar
het tooneel der ramp. Nog bewaart men
met name in den Bommelerwaard van
dit troostrijke bezoek de dankbare her
innering.
Ook toen bleek hoe hecht de hand
was tusschen Oranje en Nederland. En
ook; onze Koningin zelve heeft meer
malen, wanneer rampen en tegenspoe
den ons volk troffen, blijk gegeven van
oprecht medegevoel met hare lijdende on
derdanen. Ook wij. Zeeuwen weten ear
van mede te spreken.
Ook nu weer wordt 't gezien: Oranje
en Nederland zijn één, in lief, maar
ook in leed.
In welk land van Europa Engeland
uitgezonderd ziet men zoo iets ge
beuren l
Zij deze overweging óverwegend biji de
bepaling der hoegrootheid onzer gift, wan
neer straks onze steun wordt gevraagd
voor de berooiden en ellendigen.
D'e stormramp die Borculo trof was
vreeselijk. i
Doch deze ramp is erger.
DE WATERSNOOD.
(Vervolg van het Tweede Blad.)
Te Venlo. Zaterdag hood Venlo een
troosteloozen aanblik. Met uitzondering
van de hoogst gelegen gedeelten, stond
de geheele stad onder w!ater. De rivier
stroomde door deuren en vensters d'e
"Woonhuizen en winkels binnen. De stra
ten zijn herschapen in snelvlietendel
stroomen van geelachtig water, allerhande
-afval met zich mede voerend. Handel en
industrie liggen stil en zijn l'arn geslagen.
Vele magazijnen en fabrieken .zijn onder
geloopen.
De stad 'is bijna geheel geïsoleerd en
van drie zijden niet meer te Toereiken.;
Het verkeer wordt zooveel mogelijk
in stand gehouden met door paarden,
getrokken platte Wagens, waarop de
menschen vervoerd w'orden. Ook 'haastig
in elkaar getimmerde vlotten en schuiten
worden voor dit doel gebruikt.
De voedselvoorziening der bevolking
is een probleem, dat ernstig onder de
■oogen dient gezien, te Worden. Hét groot
ste gedeelte der winkels is ondergelo-o-
pen, gesloten en onbereikbaar. Bakkers
en slagers kunnen, hun bedrijf niet uit
oefenen.
De waterleiding functionneert niet
meer; de gasfabriek en electrische oen-
trale leveren niet meer! Petroleum is
bijna niet te krijgen, zoodat ook. vol
doende petroleumverlichting bij men
schen, die geen voorraad hebben, uit
gesloten is.
In de rivier drijven vele cadavers van
dieren en ook dieren die zich nog zwem
mende trachten te redden.
Het verkeer met platte Wagens door
paarden getrokken moest ook worden
opgeheven, daar de dieren tot ongeveer
aan den buik in het w'ater komen. Ook
het vervoer met auto's is stopgezet.
Te Blerick staan allé straten 60
tot 70 c.M. onder w'ater. Het water
spoelt de vensters uit én in.
De Msb.-redacteur schrijft:
Wat ons op onzen tocht pijnlijk" ge
troffen heeft, is dat de burgers van
Cuyk enkelen niet te na gesproken
zo,o wéinig bekommerd schenen om
het lot dat de gansclie streek ging tref
fen. Had men met vereende kraclitenj
eensgezind en Wei-overwogen zich ver
weerd tegen het dreigend element, dan
w'as de ramp te keeren geweest, die en
kele uren later een nog riiet te schatten
schade heeft berokkend aan het land van
Cuyk en de verre omgeving.
Er w'as in de kritieke oogenblikkcn
gebrek aan materiaal, maar bij de ste
vige arbeiders en burgers was bovenal
gebrekiaan medewerking. We hebben het
op onzen 'tocht herhaaldelijk meegemaakt,
dat nieuwsgierig rondslenterende mannen
door de marechaussee aangemaand en
zelis gedwongen werden mee aan te pak
ken. Doch wanneer al niet een brute
weigering volgde of men een oogenèlik
geïntimideerd w'as door d'e vrees voor
een proces-verbaal, slopen de meesten
toch weer zoo dra mogelijk heen.
Van de 80 man sterke ploeg waren
er in den nacht geen 30 aan het werk.
Die er nog stonden, werkten meestal
tot behoud van eigen landerijen.
Het treinverkeer. Het water gaat
thans reeds over de spoorlijn Cuyk
-Boxmeer, zoodat de verbinding per
sp'oor NijmegenVenlo verbroken is.
Ook in de omgeving van Beugen,
spookt het geweldig. Het spoorwegver
keer CuykKruispunt Beugen is ook ver
broken. Het verkeer Kruispunt Beugen
—Gennep wordt vermoedelijk gestremd.
In Mook spijpelt het water door den
Maasdijk heen. De Mooksche Baan, de
groote weg MookMaastricht loopt on
der. Men verwacht dat Mook ook spoedig
blank staat.
In Dreumel neemt men de noodige)
voorzorgsmaatregelen. Het vee is groo-
tendeels weggebracht naar Heerewaaxden.
Op sommige plaatsen staat het water
reeds tot aan de vensterluiken.
De Ministers Colij'n en Bongaerts
hebben Zaterdag een boottocht, gemaald;
van Mook naar Nederaqselt.
Koninklijk bezoek. De Koningin
en Prins Hendrik zijn met een roeiboot
met mariniers te Nederasselt geweest,
alwaar H. M. persoonlijk brood' heeft
uitgedeeld. De hooge bezoekers hebben
ongeveer 6 uur lang over de wateren
rondgezwalkt in het bootje waarin ook
de burgemeester van Wychen gezeten
was.
Te L obi th. Het tuindorp van Lo-
bith is onder water geloopen. De over
strooming trad zoo plotseling in, dat
een pianiek werd veroorzaakt. Die bewo
ners vluchtten naar het dorp Lobith en
voorzoover zij niet konden wégkomen,
naar de zolderverdiepingen. De Ossen-
W'aard is geheel onder water geloopen.
Die boerderijen in dezen polder staan
ver in 'het Water.
Nu de berichten' uit het Duitsche
Rijngebied nog maar steeds ongunstig
blijven, heerscht er eentoenemende on
rust ..onder de bevolking van de lage
landen ten Oosten van Nijmegen.
Ernstig gevaar dreigt er voor den Ooijf-
schen polder. Ook is de toestand kri
tiek voor den polder van Erlecom. Hier
begon de sombere uittocht reeds en zag
men de menschen sommige Woningen,
leegdraigen en hun gansche bezit op kar
ren wegvoeren.
't Ziet er allertreurigst uit voor de l'age
landen tusschen Nijmegen en Kleef. De
schade aan de vele steenfabrieken, de
werkloosheid overal ontstaan onder de
steenfabrieksaxbeiders, de stopzetting der
werkzaamheden op de scheepswerven te
Millingen, maken, deze hoogWaterperiode
voor deze streek reeds tot een ramp.
Uit Duitschland wérd Zaterdagavond!
geseind dat iu den Roven-Rijln en dien
Midden-Rijn een langzame val van het
water wordt geconstateerd.
Te G or i n chem. Aan den Walkant
bij de poort zijn schotbalken aangebracht.
De veerbooten opi Sleewijk en Wioudri-
chem liggen bij de vesting. De industrie
terreinen langs de Linge zijn gedeeltelijk
ondergeloopen. Het werk is stilgelegd.
De- dijkwachten zijn gewaarschuwd.
Te Doesburg. Deze stad gelijkt een
eiland in een zee. Tot Dieren staat alles
blank. t
In den Achterhoek. De Weg Die
renDoesburg wordt reeds door het wa
ter overstroomd.
Het station 's-Heerenberg van de tram
ZutphenEmmerik staat rondom ui het
water. De toestand blijft kritiek'. Te Aze-
wijn heeft Zaterdagnacht de noodklok ge
luid teneinde de bevolking te waarschu
wen. Dicht bij 's-Heerenberg staat alles
blank. Het Nederlandsche douanekantoor
tevens woning van den rijksontvanger,
moest worden ontruimd, evenals de Ma-
trassonfabriek der fa- Beenen. De toestand
in Melir (Duitschland) is zeer kri
tiek. Daar werkt men met duizend man
om den Rijndijk te behouden. Bezwijkt
deze dijk, dan is de ramp hier niet te
overzien. De buurtschap Voorst staat groo-
tendeels blank. Veel boerderijen zijn ge
ïsoleerd- De Ge-ldersche stoomtram heeft
den dienst op het traject DoesburgDie
ren moeten staken. Autobussen vervoeren
nog passagiers.
Te Almelo: Benoorden de stad zijn'
de Hollandergraven en de Loolee geheel
buiten de oevers getreden- Honderden H.
A. land zijn overstroomd, hetgeen veel
schade veroorzaakt- Zoo zijn groote voor
raden ingekuilde aardappelen verloren.
Friezenveen wordt ernstig bedreigd.
De dijk van de rivier de Dinkel bij
Denekamp, in de onmiddellijke nabijheid
van de stoom tramlijn, is doorgebroken-
Met groote kracht perst zich het water
door de opening en overstroomt het land
over een groote oppervlakte- Het dorp
Eibergen is van Need© en Haaksbergen
niet meer te bereiken.
De Vecht. De Vecht van Maarssen
naar Utrecht is op vele plaatsen buiten
haar oevers getreden. Bij Loenen staan
eenige huizen in het water. Ook te Nieu-
wersluis staan vele landerijen onder het
water. Van Maarssen naar Loenen staan
vele huizen in het water.
In België is het erg gesteld. Te
Namen zijn de Maas en de Sambre op wel
honderd plaatsen tegelijk buiten haar
oevers 'getreden, daarbij ook haar bijri
vieren meesleurend. Waar men vroeger
mooie valleien kende, ziet men thans
niet meer dan water zoover het oog reikt
Geen stad, o-f geen dorp, dat langs
den loop van Maas of Sambre ligt, of zij
zijn ondergeloopen-
In Jambes voltrok de Maas een onge
hoorde verwoesting- De meeste bewoners
zijn gevlucht. Zij die bleven, v-erkeeren'
in voortdurenden angst en levensgevaar-
's Avonds als alles in duisternis is ge
huld, want de gas- en electriciteits-cen-
trales zijn buiten dienst, is voor de g-e-
vsoleerden de toestand ontzettend. Zonder
licht en vuur, dikwijls zonder eten, bren
gen thans duizenden menschen den lan
gen' nacht door-
Te Luik was de situatie ook wanhopig.
Alleen in het centrum der stad is voor
millioenen francs schade aangericht. Het
personeel van post- en telegrafie is se
dert Donderdag in de kantoren geblok
keerd. Talrijke hoornen, cadavers van
paarden en koeien, en andere voorwer
pen drijven op het water van de Maas-
Vele dorpen, Uychoven, Boorsheim,
Leuth, Cothem, Vucht en Meeswijck staan
geheel onder water-
Reeds kwamen berichten over verhes
van menschenlevens, o.a. uit Stockheim
nabij Maescijck. Daar sloeg bij het red
dingswerk een bootje om, dat vijf perso
nen bevatte. Een kindje van drie jaar
is verdronken.
Zaterdagochtend vertrok de Belgische
koning naar Luik, om daar de situatie
na te gaan- Te Luik alleen staan ruim'
8000 huizen onder water. Niet minder dan
250.000 arbeiders zijn door de ramp wer
keloos geworden.
In de fabrieken van Cockeril te Se-
raing werd reeds voor drie millioen francs
schade aangericht aan de machinerieën.
De schade, aan openbare werken te
Luik toegebracht, wordt geschat op 25
millioen francs, terwijl de particuliere
schade, welke aangericht is, niet te schat
ten is. De regen blijft steeds aanhouden.
Overal in België is aanzienlijke schade
aangericht. Talrijke bedrijven liggen stil,
vele spoorlijnen zijn geblokkeerd. Oog
sten zijn vernield, talrijke stuks vee ver
dronken-
Uit alle hoeken des lands komen over
de ramp de somberste berichten binnen-
Het bedevaartstadje Halte biedt thans
een treurigen aanblik. Het lage gedeelte
der stad, naar de markt toe staat onder
water. De Leie heeft reeds op verschei
dene plaatsen verre haar oevers over
schreden. Te Laethem en te Dongen is
het water in verscheidene fabrieken ge
drongen- De straten zijn overstroomd.
Te Schelderode is de Schelde buiten
haar oevers getreden- Al de steenbakke
rijen liggen stil. De toestand is gewoonweg
wanhopig o.a. te Jemeppe en te Seraing,
waar zich ernstige dijkbreuken hebben
voorgedaan en alle verbindingen zijn af
gesneden. In liet eerste plaatsje was de
overval van het water zoo plotseling, dat
bijna niemand kon vluchten en zoodat
alle bewoners in hun huizen zijn opge
sloten. 'Zfj worden van levensmiddelen
voorzien door genie-soldaten, die op pon
ton-schuiten rondvaren.
Tusschen Namen en Givet is alle trein
verkeer geschorst. Verder is Namen totaal
zonder gas en electriciteit. De kracht
van het voortgolvende water heeft ver
schillende huizen doen instorten- Het is
werkelijk een nationale ramp, die België
bij het intreden van het nieuwe jaar is
komen treffen- De genie-soldaten, die met
verlof waren, zijn opgeroepen- In de mi
litaire bakkerijen, die niet door de over
strooming buiten dienst zijn gesteld, werkt
men met alle krachten om de bevoor
rading der geteisterden zoo g-oe-d mogelij'k
te kunnen doen geschieden. Rond Luik
zijn vele slachtoffers. De stad is in het
donker. i
In Duitschland- De waterstand te
Duisburg is Zaterdagochtend om 10 uur
tot stilstand gekomen- De peilschaal staat
thans nog hooger dan in 1882 en 1920.
In den omtrek van Heulen heeft het
water groote schade aangericht- Bij Ro
den kirchen is een dijk doorgebroken,
zoodat het geheele vlakke achterland is
overstroomd.
De boven-Diesel en Lah'n zwollen door
de smeltende sneeuw zeer hoog en over
stroomden den oever. Het water drong
ten deele in de huizen binnen.
Het gevaar voor hoogwater op de be-
neden-Elbe neemt nog steeds toe- Men
vreest, dat sommige dijken het niet zul
len kunnen houden.
Uit Tondern, aan de Duitsch-Deensche
grens wordt gemeld, dat in den Nieuw
jaarsnacht een stormvloed ontzaglijke
schade aangericht heeft.
In Frankrijk- 'n Telegram uit Parijs
meldt, dat de overstroomingen vooral het
Noorden en het Noordwesten hebben ge
troffen. Verscheidene fabrieken hebben
het werk jri-oeten stop zetten- Een nader
bericht meldt, dat de Seine is gaan vallen.
De Marne en de Saone stijgen nog. De
spoorwegen in het Oosten en Noord-Oos
ten zijn verbroken.
Berichten uit de provincie melden, dat
de -overstroomingen een alarmeerend ka
rakter hebben aangenomen. De materiëele
schade is enorm en beloopt meerdere
millioenen francs-
In Engeland- Het stormachtige we
d-er, dat opnieuw over het Zuidelijk deel
der Britsche eilanden losbrak en de voort
durende regen dedein bet peil der rivieren'
opnieuw stijgen, én, ofschoon de ver
oorzaakte schade gering is, vergeleken bij
de catastrophale overs tropmingen, die in
vele Europeesche landen hebben plaats
gehad, vreest men toch, dat de over
stroomde gebieden in de rivierdalen zich
zullen uitbreiden. De rivieren Dee, Severn
Wye en "Conway, die buiten haar oevers
zij'n getreden, hebben groote meren doen
ontstaan, terwijl de oogst en het vee werd
weggesleurd.
Het ergste was het stormweer in het
Oostelijk deel van het Kanaal waar zware
zeeën de havenhoofden beukten te Fol
kestone en te Dover. De zee was bij
den ingang van de haven van Folke
stone zoo onstuimig, dat de avondboot
van .Boulogne naar Dover moest worden
gezonden, in plaats van naar Folkestone
te kunnen varen.
Dijkbreuk bij Boxmeer. De Crt.
meldt: Laat in den avond werd gisteren
bekend, dat de toestand in het over
stroomde Oeffeit hoe langer hoe dreigen
der wordt. De huizen staan op vele plaat
sen tot het dak in het water, zoodat er
voor de bewoners geen gelegenheid was
om een toevluchtsoord te zoeken- Een
groot 'aantal menschen verkeert in zeer
ernstig levensgevaar.
De dijken rondom Boxmeer zijn öp en
kele plaatsen doorgebroken- Met geweld
komt het water de plaats binnen. Het ver
voer langs de gewone wegen in de rich
ting Vierlingseek, Ve-nray, alsmede Beu
gen, is gestremd. Het spoorwegverkeer
van Venlo in de richting Nijmegen gaat
tot Boxmeer en terug.
De toestand nabij het kruispunt Beugen'
is tengevolge van den aandrang van bet
Maaswater, dat door ide doorbraak bij'
Cuyk stroomt, zeer critiek geworden. Het
stationsgebouw loopt ernstig gevaar ïe
verzakken, terwijl bet viaduct reeds is
ingestort- Het hooggelegen station Kruis
punt JBeugen is vannacht ingestort en
in het Maaswater verdwenen.
Te MeerloTenray is gisteravond nog
een gat in den Maasdijk geslagen. Een
gedeelte van den Spoordijk aldaar is in
gestort- Nabij Blerik dreigt de lijn te
verzakken. Er moet worden ingegrepen'.
Ook de lijn GennepWezel is aan het
verzakken-
Op het station te Nijmegen is bet vól
gende bekend gemaakt: verkeer in de
richting Venlo tot Mook; Wychen is niet
meer te bereiken; verkeer richting Den
Bosch en Venlo over Geldermalsen. D-
treinen 37 en 38 Vlissingen-Oldenzaal loo-.
pen niet meer over Nijmegen. Reizigers
kunnen te Arnhem en Gelderrruilseu in dié
treinen komen.
Buitengewoon zwaar is Lim
burg getroffen. Dat merkt men eerst
goed, als men een tocht langs het over
stroomde gebied maakt, een afstand, die
zich feitelijk over de. geheele provincie
uitstrekt- Was de overstrooming van '20
al erg, de huidige overtreft alles en stelt
volgens hen, die het weten kunnen, zelfs
die van 1880 in de schaduw. Overal'
waar men komt, hoort men denzelfden'
uitroep: „Zoo hoog als het water nu is,
is het nog nooit geweest."
P© .burgemeester van Elsloo heeft eeTtv
onaangenaam avontuur meegemaakt. Op
eeninspectietocht met een boot, Waarig
nog zaten de veldwachter en een opper-
wachtm. der marechaussee, geraakte de
boot in 'n draaikolk van de (Maas. Gelukkig
stale vlak bij' een eilandje boven water
uit, ter grootte van een tafel. Door uit
de boot te stappen en door het water te
waden, wist men dit eilandje te bereiken,
en hier de boot van koers te doem
veranderen. Doch juist zou men weer
instappen, toen het bootje losschoot en
in minder dan geen tijd dloor den stellen
stroom was weggedreven. Waar men zich
midden in een uitgestrekte Watervlakte
bevond, was het drietal genoodzaakt, op
dit kleine eilandje te blijven, dat weldra
onder begon te loopen. Na drie uren
lang in een uiterst kritieken toestand
te hebben verkeerd, kw'am men ten slotte
met oen boot opdagen en werden de drie
schikbreukelingen meer dood dan levend
gered.
Op tal van plaatsen beginnen de hui
zen ai in te zakken. .Z,oo Wordt nu
weer gemeld van drie ingestorte huizen
te Breventricht.
Met vreugd© constateerde men te
Maastricht den val van 22 c.M. van de
Maas (met gisteren mee is de Maas thans
27 c.M. gevallen). Het treinverkeer op de
lijln Roermond-Maastricht, dat gisteren tot
Bunde liep, is heden hersteld, alsmede
het verkeer op de lijn' Maastricht-Laan -
aeken en Maastricht-S impel veld. De in
de omgeving van Maastricht liggende
dorpjes Heugem en Limmel bevinden
zich nog geheel in het W'ater.
Arnhem is bijnageïsoleerd. De
Rijnkade staat grootendeels blank; het
water stroomt de huizen in- Ook de woon
wijk achter de Oude Haven, staat onder
water. De weg tusschen Arnhem en Nij
megen, op het gedeelte tusschen Arn
hem en Elden is over een lengte van
250 meter overstroomd. De burgemees
ters van Renkum en Wageningen hebben
den rijksweg tusschen Renkum en Wa
geningen, in verband met den beogen
waterstand, doen afzetten, tusschen Arn
hem en Utrecht doen afzetten, zoodat het
verkeer tusschen die plaatsen gestaakt
is. Ook de trams van de Ooster Stoom
tram Mij rijden niet meer-
In de papierfabriek van de firma Van
Gelder te Renkum, staat het water een
halven jneter het bedrijf moet worden;
stopgezet.
Minister Col ij n niet pessi
mistisch. P'e „Tel." had een onder
houd met minister-president Colijn. Zijne
Excellentie deelde mede, hoe hij he
den zelf getuige was geweest van de
afbrokkeling en doorbraak van den dijk
bij Cuyk. Hij zeide, dat op het oogen-
blik de spoordijk, die daarachter ligt, het
nog houdt, maar omdat die van zand is,
toch zeer waarschijnlijk zou doorbreken.
Indien deze niet doorbreekt, loopt het
geheele land van Cuyk onder water.
Zijner Excellence's opinie over den toe
stand in het Land van Maas en Waal
laat zich als volgt samenvatten:
Het land zal helaas moeten volloopen.
■Hij acht dit zeer droevig, doch is van
meening, dat, indien zich geen nieuwe
complicaties voordoen, de schade toch
niet zoo ernstig zal zijn als die van Bor
culo. Daar ging het om totale vernie
ling van huizen en bezit. Hier zal het
slechts gaan om beschadiging van dit
bezit en eenig: verlies aan vee.
Indien het wat meeloopt met het weer,
zoo hoopte hij, dat over eenige goede
weken of een maand een goed deel van
