M© S7 Donderdag 18 November 1H85 Schrale Huid Ruwe Handen geneest men met PUROL Buitenland. 40e «laar^aug Staten-Beneraal. linnenland. Drukkers-Exploitanten: OOSTERBAAN LE COINTRE GOES Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58 Postrekening No. 36000. Bijkantoor te Middelburg- Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel no. 259 DE FATALE STEMMING. "Wij geven bereids eenige persuitspra ken. Van onze eigene pers sprak alleen nog maar „De Nieuwe Leidsche Courant". Juist dezer dagen was door de „Tijd" betoogd, dat het verwerpen van den ge- zantschapspost met medehulp van de coa litiepartijen aan de samenwerking der rechtsche partijen een einde zou maken en deze regeering tot aftreden zou dwin gen. Het schijnt op dit oogenblik onbegrij pelijk hoe een deel der rechterzijde aan dit besluit heeft kunnen medewerken. Bekend was toch, dat de linksche par tijen, die tegen het gezantschap geen be zwaar hebben, aan een voorstel tot af schaffing hun stem zouden geven, alleen om op die wijze de kracht van het Kabi net te breken. Ouder die omstandigheden had men mogen verwachten, dat de Ghr. Hist, met handhaving overigens van hunne bezwa ren, zouden weigeren aan deze afbraak- politiek hunne medewerking te verleenen. Naar wij van zeer betrouwbare zijde vernemen, heeft het Chr. Hist. Eerste Ka merlid Jhr. mr dr de Gijselaar reeds gis termiddag onomwonden zijn scherpe af-> keuring uitgesproken over de houding der C. H. fractie in de Tweede Kamer. Van de R. K. pers citeeren wij uit „De Maasbode": Eén gevolg heeft de aanneming van het amendement ontegenzeggelijk en wel, dat de coalitie uiteen is geslagen. Het zal de groote vraag zijn of dit werk van Kuyper en Schaepman weer hersteld zal kunnen worden. De Christelijk Historischen mo gen de overtuiging hebben, dat de tegen woordige partij-verhouding de beste is: zij hebben deze verhouding onmogelijk ge maakt, want de Roomsch-Katholieken, met wie zij moeten samenwerken, hebben zij ten spijt van al hun woorden op de meest grievende wijze bejegend door te stemmen voor het amendement. Het ver richten van practisclien en voor het land zoo hoogst noodzakelijken arbeid hebben de Christelijk Historischen onmogelijk ge maakt. De aanwezigheid van alle Minis ters in de Kamer was voor hen een be wijs, dat de gevolgen van hun stem veel verder zouden dragen, dan het opheffen van het gezantschap. Naar aanleiding van het door de vier Roomsche ministers bij de Koningin in gediende verzoek om ontslag merkt het blad op: Een volslagen kabinetscrisis staat dus ongetwijfeld voor de deur. Met het hope- looze vooruitzicht dat de parlementaire wagen vaster in het moeras zit dan ooit. Want dat de „democratische" linkerzijde eenig effect zal hebben te verhopen van haar manoeuvre, is van te voren uitgeslo ten. Nèch naar links, nóch ook naar rechts thans, glimt er meer een licht straaltje aan den politieken horizon; voor «en parlementaire Regeering, in den vol len zin des woords, is de kans momenteel verkeken. Wat onheil toch kan blinde ■staatszucht brouwen! De „Tijd" (r.-k.) schrijft: De schrikkelijke verantwoordelijkheid is niet te overzien, welke de christelijk histo rischen aldus op hun fractie laadden, toen zij overeenkomstig de meening van den heer Snoeck Henkemans vóór het amen dement der heeren predikanten uit den -anti-paapschen hoek stemden, om aan de mentaliteit van zekere groepen kiezers te .gerieven. Want al heeft de Christel, histo rische woordvoerder ook een zwakke po ging gewaagd, om bij voorbaat de verant woordelijkheid van zich af te schuiven, de logica is in dezen te evident tegen zijn uit vlucht. Dat de leden der S. D. A. P., liberalen, vrijheidsbonders en vrijzinnig democra ten, kortom de geheele linkerzijde zich ditmaal er voor liet vinden, om eens met de anti-paapsche aanblazers te avonturie ren, kon verwacht worden na de bekende zinsnede in het voorlooing verslag. De politieke speculatie was te verleidelijk. Nu de christelijk historischen in te genstelling met de moedige anti-revolutio nairen er de voorkeur aan gaven, meer naar de verlangens van de anti-papisti- sche elementen onder ons kiezersvolk dan naar de hooge belangen van het vader land te handelen, staan wij vermoedelijk aan een keerpunt van de politiek, in wier voorzichtig beleid en samenwerking met hoeveel opofferingen onzerzijds! de belangen van volk en vaderland beide zooveel jaren veilig zijn geweest. De „Residentiebode" (r.-k.): Op zichzelf achten wij voor ons eigenlijk ■de stemming de peine niet weerd. De Coa litie gaat om de beginselen, terwijl bet Gezantschap feitelijk een belang vertegen woordigt. Zou er dus reden kunnen zijn om te zeggen: de Coalitie mag niet om zulk een belang om hals gebracht, we begrijpen van den anderen kant, dat het geduld eenmaal uitgeput is. Samen uit, samen thuis; de Coalitie is een bond van 3 partijen, die samenwerken. Het gaat nu niet aan, dat een der partijen voortdurend samenspant met de vijanden van een der andere coaliseerende partijen. De Katho lieken hebben geduld genoeg geoefend en het was waarlijk wel te voorzien, dat ein delijk de bom moest barsten. Het is on begrijpelijk van de C. H.,' dat zij zoozeer hun eigen bondgenooten in den steek laten. Als de Coalitie om zeep moest of een tijd op stal gezet, was er waarlijk iets be ters te vinden geweest, waarop ruzie ge maakt kon worden. Laten wij nog eenige liberale bladen hooren. „Het Utrechtsch Dagblad" schrijft: Wij betreuren het votum. Wij betreu ren het allereerst, omdat partijen als de Vrijheidsbond, de S. D, A. P. en de Vrij zinnig demokraten, voor wie het gezant schap bij den Paus een betrekkelijk on verschillige zaak is, hulp hebben verleend aan een gevaarlijk clericalisme. Onzes in ziens toch, is het gezantschap bij den Paus allerminst een getuigenis van blakend Ka tholicisme van het Nederlandsche volk, maar een diplomatieke instelling met een zuiver zakelijk karakter en een instelling van beteekenis, omdat, zooals nog onlangs een liberaal journalist, die in Romeinsche kringen bizonder thuis is, in het Algemeen Handelsblad schreef, aan het Vaticaan verschillende diplomatieke draden samen komen, en bekendheid met wat in en om het Vaticaansche centrum geschiedt, de grootste waarde kan hebben voor onze in ternationale oriëntatie. Wij achten dus op zichzelf de afschaffing van het gezant schap een daad van onverstand en van laakbare onhoffelijkheid jegens de Auto riteit, bij wie een Nederlandsch gezant was geaccrediteerd. Maar bovendien achten wij het zeer be denkelijk, dat alle niet-katholieke partijen in de Kamer, met uitzondering van de anti-revolutionairen, in een periode van zoo uitzonderlijke moeilijkheden bij de op lossing van het sociale probleem, de gods dienstige verdeeldheid hebben aange scherpt, en het land den ondienst hebben bewezen van een ontijdige Kabinetscrisis. Het Kabinet-Colijn was, bij de ver deeldheid der linkerzijde, de eenige parle mentaire mogelijkheid. Het was nog bui ten de gelegenheid om zijn daden te too- nen, maar velen hadden er goede ver wachtingen van. Thans gaat men het on verhoeds omver halen om redenen buiten zijn eigenlijk beleid, thans gaat men de Katholieken, een, belangrijke volksgroep, wier medewerking aan de oplossing der groote nationale problemen dringend noodzakelijk is, moedwillig vervreemden. Terwijl er o. i. tegen het door een liberale Regeering ingesteld en onder Protestant- sche bewindslieden voortgezet gezant schap bij den Paus geenerlei pricipieele Protestantsche bedenking kan bestaan. Uit „De Nieuwe Crt." (lib.): En nu ligt er het geval, dat om een gezantschapspost, die onder bijzondere omstandigheden en om speciale redenen ingesteld was, de coalitie is gebroken en de door haar aantal zeer belangrijke ka tholieke partij een terugslag ondervindt, die wel eens van blijvenden aard kon zijn, die haar in elk geval grievend treft, en die ook dit is mogelijk een toenade ring verwekt van andere groepen tot een nieuwe combinatie. Dat wij, Protestanten, in een gezant schap bij het Vaticaan toestemden, toen het scheen, dat zulk een gezantschap groot nut zou hebben, doordat het een vertegenwoordiger van Nederland had in een centrum, dat een oogenblik een cen trum van vredespogingen meende te kun nen zijn, was natuurlijk. Het was geen zaak van Roomsch-Katholiek of Protes tant, maar van practische politiek. Nu die practische politiek geen basis meer heeft, is het even natuurlijk, dat het gezantschap wordt opgeheven. Zoo komt de meerder heid der Kamer er toe om de opportuni- teits-quaestie nu te stellen, evenals de meerderheid haar in 1915 stelde. Bij deze uitspraak had de Katholieke patrij zich moeten neerleggen. Thans maakt zij er een partij-quaestie van, of beter gezegd, een kerkelijke partij-quaestie. Het is een ernstig conflict, dat een nieuwe oriëntatie eischt. In het begin van het werkseizoen der Kamer komt het wel zeer ongelegen. Toch is het beter, zuivere toestanden te scheppen. In de samenstel ling der coalitie en de positie van de machtigste fractie daarin was te veel, dat op den duur niet kon uitblijven. Voor ve len is, wat gistermiddag gebeurde, als het openen van een venster in een kamer met zwoele lucht. De „Nieuwe Rotterd. Crt." (lib.) schrijft een heele kolom vol om zichzelf voor te rekenen dat de eenige zondaar hier dr Nolens is, en de crisis er eene is „uit (diens) boos humeur geboren". Zijn Kameroverzichtschrijver zegt tege lijk aan het adres der coalitie: De zooveelste crisis in eenige jaren tijds! Zal men nooit wijzer worden? Zal men ondanks alles toch weer levenskracht trachten te blazen in wat van nature le vensvatbaarheid mist? „Het Vaderland" (lib.) constateert dat de Coalitie weer op avontuur is uitgegaan en niet veel beter is dan het huishouden van Jan Steen. Op grond van wat? Zijn die vier Katholieke heeren dan maar gaan zitten, zonder toen reeds den heer Colijn mede te deelen, dat zij, als het gezantschap bij den Paus werd afgeschaft geen prijs meer stelden op de verdere be kleeding van hun ministerschap? En heb ben zij den heer Colijn die mededeeling wèl gedaan, wat dan te zeggen van een Kabinetsformateur, die twee Christelijk Historische ministers in zijn Kabinet op neemt, zonder zich te vergewissen of de Christelijk Historische fractie het Kabinet al dan niet zou steunen bij een hoofd- quaestie voor de Katholieken. En al ver der vragende moeten wij verklaren, dat het ons onbegrijpelijk is, dat de Katho lieke Kamerclub nog wel onder leiding van zoo gedegen staatsman als Nolens, steun aan dit Kabinet heeft toegezegd, zonder de- gewisheid te- hebben, dat het gezantschap bij den Paus van de stem men van de 54- was verzekerd. En eindelijk van de socialistische pers: De „Voorwaarts": Wij sociaal-democraten hebben vóór het amendement, dat tot opheffing van het gezantschap bij den Paus leidde, ge stemd. Het betrof voor ons niet een vraag van beginsel. Sterke zakelijke overwegingen die het vóór stemmen hadden moeten lei den waren er intusschen niet. Terwijl de politieke feiten ons tot stem men tegen het gezantschap uitlokten. De rechtsche leiders toch hebben tot op dezen dag toe telkens weer betoogd, dat de coalitie niet alleen tot regeeren vol komen in staat is, maar dat zij alleen tot regeeren in staat was. Zij was de eenigst- denkbare pricipieele partij-groepeering. Uit haar beginselen alleen kon vruchtbare politiek geboren worden. Als leidende oppositiepartij konden wij in dezen niet anders handelen. Onze gedragslijn werd door het poli tieke moment aangewezen. Zoo en zoo al leen is onze stem te verstaan. Het is wel iets te voorzichtig ingekleed; doch de erkentenis is er niet minder dui delijk om wij sociaal-democraten heb ben voor het amendement-Kersten ge stemd om de coalitie uit de wereld te helpen. Schrijver van 't stukje is het Kamerlid Sannes. Ten slotte nog een berichtje aan de „Nieuwe Rotterd. Crt." ontleend: Men schrijft ons uit Rotterdam: Een aantal predikanten der Ned. Herv. gemeente hebben hier ter stede winter- lezingen georganiseerd „tegen de „R.- Katholieke actie en ter verlevendiging van het Protestantsch bewustzijn". Hedenavond was er weer een lezing on der leiding van dr P. J. Kromsigt, die in zijn openingswoord zeide: „Ik feliciteer u allen met den. val van het gezantschap bij den Paus. Zijn val was groot en wij hebben daarin te zien hoe God alles nog bestuurt naar zijn wel behagen. Immers van uiterst rechts tot uiterst links heeft saamgewerkt om dit te bereiken, opdat alzoo Gods wil worde vol bracht. Daarmede heeft Hij ons willen doen zien, dat Hij er is en blijft. Moge Hij ons leeren standvastig te blijven om, steu nend op den Bijbel, de vrijheid te verde digen." Met dit laatste zijn ook wij als goede protestanten het eens. Maar het an dere! Eenige jaren geleden vroeg ons een vooraanstaand Chr. Historisch man te Den Haag: Politiek, zou onze God zich nog met die vuile politiek bemoeien? Laat men toch Gods wil en welbehagen niet met wat onder Gods toelating ge schiedt in verband brengen. Vuile politiek is uit den Booze. En een stukske van die politiek heeft de natie gisteren doorleefd. Dr De Visser niet voor. Eiein misverstand deed ons gisteren schrijven, dat ook Dr dei Vissfer vb or het amendement-Kersten haid gestemd; wijl critiseierden deze houding van den oud minister; doch, naar ons nu blijkt, glansch tein onrechte. Dr de Visser stemde niet voor, doch Verwijderde zich even voor de stemming. Volgens „Het Vaderland" was hij thuis gebleven. Onze opmerking is daarmede vervallen. I I I rftfOfKVWe—aWttOQlMUM—BMWWM Een fascistische catechismus. Sedert een enkele week wordt in het ZwitserschItaliaansche grensgebied on der den titel „fascistische catechismus" een brochure verspreid, welke door Mus solini heet goedgekeurd te zijn en o.a. een exposé geeft van wat Italië van zijn naburen van land nog onder zijn macht wenscht te krijgen. Zoo wordt o.m. in dit boekje de vraag gesteld: Zijn alle gebieden van Italië in ons bezit? Het antwoord daarop luidt als volgt: Neen, wij moeten nog verkrijgen van En geland: Malta, van Frankrijk: Corsica en Nizza, van Zwitserland het kanton Tessin en een gedeelte van het kanton Graubün- den van Joeigo-Slavië. Dc Monarchisten in Beieren. Eindelijk heelt de Beiersche regeering een communiqué uitgegeven, waarin de royalistische omwentelingsbeweging van de laatste weken tot ongeveer niets gere duceerd wordt. Wat er van alle oml'oo- pende geruchten overblijft is slechts dit, dat graaf Soden drie weken geleden den minister-president een bezoek heeft ge bracht, om dezen in. kennis te stellen van de reorganisatie van de koningsge zinde verbonden. Al het overige berust volgens de regeering op fantasie. Borms. Naar een Antwerpseh blad meldde zou de minister van justitie de invrijheidstel ling van dr Borms onderteekend hebben. De Belgische regeering zou hem genade verleenen zonder 'voorwaarden, en deze ter 'bekrachtiging aan den koning voor leggen, hij diens terugkeer. Be „Standaard" teekent hierbij aan: „Uit goede bron vernemen wij, dat het nog niet zoo ver is. Die verdediger van Borms, mr Van Dieren zal nog deze week een onderhoud hebben met den minister van justitie, over deze kwestie. Ander zijds kunnen we erbij voegen dat een invrijheidstelling zonder voorwaarden te gen de wet op de voorwaardelijke invrij heidstelling zelf zou inbreuk maken. D'e titel der wet zegt het immers klaar een voorwaarde is noodzakelijk." Benden-overval. Het Poolsch agentschap te Warschau meldt, dat een bende van tien met mau ser-geweren gewapende mannen dezer da gen een aanval heeft gedaan op het ge meentehuis en den politiepost van Gkinie. Zij vernielden de telefoon-central'en en plunderden de gemeentekas. Zijl staken vervolgens het gebouw met de archieven in brand. Bij den aanval tegen de politie werd een agent ernstig gewond. Het on derzoek heeft uitgewezen, dat de aan val ondernomen werd door Litausche benden. Korte berichten. Naar uit Athene gemeld wordt, is uit Griekenland liet eerste schip met 3000 Armeniërs vertrokken, die in den Kaulcasus zullen worden ondergebracht, na jaren geleden daarvandaan naar Griekenland gevlucht te zijn. Het ligt in de bedoeling binnen afzienbaren tijld ver dere transporten te doen plaats vinden. Luther en Streseman moeten beslo ten zijln het verdrag van Locarno te Londen te onderteekenen, mits de conse quenties merkbaar worden. Zou dit laat ste niet het geval zijd, dan zouden zij hun ontslag willen nemen. Sedert eergisternacht is sneeuw ge vallen in Zwitserland Ile.t schaatsenrij den is in vollen gang. Mussolini is van plan zich op 29 November naar Londen te begeven ten einde aldaar het verdrag van Locarno persoonlijk te onderteekenen. Hij wordt 4 December te Rome terugverwacht. Na dagenlange regen, die op de zij rivieren van den Rrjin hoog water ver oorzaakte, is gisternacht in het Zwarte Woud veel sneeuw gevallen. Te Sendelbach, een dorp hij Frank fort a. d. M. heerschen de mazelen epi demisch. Er zijd al 16 kinderen aan ge storven. VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. 1 Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post, f3. Losse nummersf0.05 Prijs der Advertentiën: 14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct. Bij abonnement belangrijke korting. Te Calcutta heeft de politie een bommenfahrielc ontdekt. De voorraden enz. werden in beslag genomen. Negen Bengali's zijn aangehouden in een huisje in de voorstad. Verdere nasporingen in Calcutta leidden tot inhechtenisneming van nog twee anderen. De Neue Freie Presse verneemt uit Boekarest, dat de bladen aldaar mel ding maken van de ontdekking van een Hongaarsch complot en van een Hon- gaarsche wapenopslagplaats in de stad Klaüsenburg in het zelfde huis, als dat waarin het Hongaarsche consulaat geves tigd is. Er hebben eenige arrestaties plaats gehad. In andere plaatsen hadden arrestaties plaats wegens communistische propaganda. Rusland heeft een uitnoodiging van dein volkenbond om de conferentie tot unificatie der scbeepsmeting bij te wonen, aangenomen. Eerste Kamer. De Eerste Kamer kwam gistermiddag te twee uur, even na de spannende ver gadering der Tweede Kamer, bijeen om de wijziging van de faUlissementswet te behandelen. Dhr Mendals (soc.-dem.)- vroeg direct het woord. Spr. zon gaarne naar aanleiding van het in de Tweede Kamer zooeven gebeurde, de mededeeling met name van de aanbieding van het ontslag, door vier ministers, vragen, of er nu nog overleg met bet ministerie mogelijk is. Indien de regeering niet meer met de Tweede Kamer openlijk in contact kan treden, vraagt spr. zich af of dit wel met deze Kamer kan. Waarop mi nister Schokking, die gekomen was om het wetsontwerp tot herziening der Fail- lissementswet te verdedigen, antwoordde, dat zijn aanwezigheid in de vergaderzaal van den Senaat het bewijs was, dat hij geen. bezwaar had om dit wetsontwerp ook thans nog met de Eerste Kamer te behandelen. 1 De heer Van Lanschot (R.K-) zegt, dat het er over gaat of deze minister al of niet demissionnair is. Spr. gelooft dat het niet het geval is. Dus kan de be handeling der agenda door den beugel. Deze opvatting was blijkbaar niet naai den zin der linkerzijde, want unaniem op de vergissing van den heer van Nagcll van Ampsen na stemde links vóór een voorstel van den heer Mendels om ook in de Eerste Kamer de beraad- skgingen te schorsen. Maar de rechter zijde wilde van schorsing niet weten en verwierp het voorstel-Mendels met 25 te gen 12 stemmen. De wijziging der faillissementswet Werd daarna behandeld en aangenomen. Hierop ging de vergadering tot nadere bijleenroe- ping uiteen. DE CRISIS. Afwezig waren bij de stemming van gis ter in de Tweede Kamer de heeren Duy- maer van Twist, Prof. Visscher (beiden A.-R.), dr de Visser (C.-H.), Tilanus (C- H.), Duys (S. D. A. P.), Drooglever For- tuijn (V.-B.). Alvorens in de Kamerzitting van gis termiddag (waarvoor groote beldngjstelling bestond) tot stemming werd overgegaan, legde de heer Marchant (V.D.) een verkla ring af, dat zijn fractie de vraag of een gezantschap bij het Vaticaan ingesteld moet worden en gehandhaafd moet blijven steeds een vraag heeft geacht van zui vere opportuniteit. Dit standpunt zal het hare biijven. Thans echter, nu aan dit amendement een politieke beteekenis is gegeven van verre strekking, zóó zelfs, dat de vraag' of de drie rechtergroepen als regeeringsmeerderheid bestendigd zul len blijven, daarvan afhankelijk is gesteld, zal zijn fractie vóór het amendement stem men otm de rechtsche giroepen in de ge legenheid te stellen te toonen, dat zij ©en sterke regeeringsmeerderheid vormen op diepe grondslagen. (Politiek dus van een vuil soort. De stem wordt dan niet bepaald door de zaak zelf, maar door bijkomstige omstandigheden. Red. Z.) Vervolgens legde de heer Rraat (Platte landers Bond) een verklaring af, dat hij vóór het amendement zou stemmen uit bezuinigings-overwegingen. De uitslag van de stemming meldden wij gisteren reeds. Terstond na aanneming van het amendement-Kersten las minister Colijn de reeds gepubliceerde en vooraf op schrift gestelde verklaring voor. De vergadering werd daarna gesloten. De vier Katholieke Ministers hebben gisteren gezamenlijk hun ontslagaanvra ge aan ,H. M- de Koningin ingediend. Naar de „Tel." verneemt, zal de soc.-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1925 | | pagina 1