fto 36 Woensdag li November !M 40e Jaargang
Bnitenlani
Mijnhardt's
SALMIAK-
Binnenland.
Staten-Oeneraal.
EERSTE BLAD.
Drukkers-Exploitanten:
QOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg*
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel no. 259
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
iüit nummer bestaat uit twee bladen
Een tegenslag.
De aanneming van het amendement-
Kersten tot opheffing van den gezant-
schapspost bij den Paus schijnt ons toe
een daad te zijn geweest van vèr strek
kende gevolgen.
Minister Colijn heeft schorsing der be
raadslagingen gevraagd, hetgeen zeggen
wil, dat het ministerie zich nu terstond
beraden gaat wat te doen.
Wij zullen het officiëcle verslag der be
raadslagingen afwachten. Onze voorloo-
pige indruk is dat de Chr- Historische
partij willens en wetens de coalitie, en
daarmee ook de samenwerking met dit
kabinet heeft verbroken-
Of het blijk geeft van politiek door
zicht Of van politieke kleurenblindheid,
dat mannen als Dr de Visser (die nota
bene zeven jaren lang in een kabinet'
zitting gehad heeft, hetwelk dien gezant-
schapspost als een noodzakelijkheid had
gehandhaafd) en Snoeck Henkemans zich
bij derderangspolitici, mannen zonder va
derland, anti-papisten, vijanden van kerk
en godsdienst konden aansluiten om een
plan van zoo vèr gaande strekking te
volvoeren, zij in het midden gelaten.
Wij, Ahtl-Revolutionairen hebben aan
deze quaestie nooit dat gewicht gehecht
dat de Kerstens en Kleerekopers en de
Chr. Historischen er aan hebben gehecht.
Wij legden ons, geheel in den geest van
wijlen den heer Lohman, eenvoudig neer
hij de mededeeling der regeering, dat zij
het geld voor dezen' post noodig
hadden; terwijl wij op gezag van onze
eigen mannen aannamen, dat deze post
als luister- en informatiepost noodig was-
Daarom zouden onze vrienden in de
Kamer ook nu weer voor dezen post heb
ben gestemd-
Dat zij nu ook tegen het amendement-
Kersten stemden had noe daarbij tot mo
tief: vasthouden' aan de coalitie, als op
rtoogenblik het eenige middel tot 's lands
behoud.
Dat Links over de gansche linie, en'
alle 'dissidenten met hen, als gieren op
dit staatkundig-gereformeerde aas aan
vlogen, is verklaarbare, schoon vuile po
litiek.
Maar dat niemand van de heele of
halve rechtschen, aan het spreekwoord
van .„ten heele en ten halve" gedachtig,
is opgestaan om met een „non tali
auxilio" (geen dergelijke hulp) zich aan
dezen greep van Links te onttrekken,
blijft ons een raadsel, waarvan wij niets
anders denken kunnen dandaar zit
meer achter!
Staat en Particulier initiatief.
In de bladen kwam dezer dagen het
volgende bericht voor:
„De stormschade te Hengelo is ge
taxeerd op f63.000, waaronder begrepen
is een bedrag aan schaden van f24.000
van firma's en particulieren, die alleen
voor een vergoeding in aanmerking wen-
schen te komen, als de middelen uit de
openbare kas worden verstrekt."
Hier leest men nu eens een treffend
staaltje hoe het leunen op den Staats-
arm de karakters verzwakt, terwijl deze
juist door het particulier initiatief ge
vormd en versterkt worden.
Met een voorbeeld uit Borculo kan
dit evenzeer worden opgehelderd.
Toen de ramp pas had plaats gehad
riepen sociaal-democraten, bij monde van
Kleerekoper, vrijzinnig-democraten als de
bekende redactie van het blad de „V.-D.",
en zelfs vrijheidsbonders als jhr de Mu-
ralt om staatshulp en wel spoedige
staatshulp.
Nu is 't van dezen laatsté te verge-
ven- Hij had de ellende mee doorgemaakt,
en Jija schatting 3 miljoen verlies,
bet bleek later 8 ton te zijn; overigens
nog schrikkelijk genoeg! was wel wat
aan den pessimistischen kant. Bovendien
is een propagandist voor Staatspensioen
niet zoo dadelijk gewonnen voor het par
ticulier initiatief.
Doch in ieider geval. Dit laatste heeft
zich aan dat geroep om staatshulp niet
gestoord. Het heeft zelf de reddende hand
uitgestoken. En 't zal dit ook, is te den
ken, wel te Hengelo doen.
Overigens is het wel teekenend: Als
particulieren vergoeding bieden, willen wij
'er niet in deelen, maar als de Staat 't doet
dan wel.
Deze woorden typeeren den geest. Pluk
ken van den Staat, zooveel 'tkan, ook al
hebben wij 'tniet zoo bepaald noodig.
Hij is toch onze vader!!
■m
Dalend geboortecijfer.
Uit Londen wordt gemeld, dat het
geboortecijfer voor Engeland en Wales
over het derde kwartaal van dit jaar,
met uitzondering van de oorlogsjaren, het
laagste is sedert de instelling van de ge
boortestatistiek in 1891. Het aantal ge
boorten bedroeg 4705 minder dan in de
zelfde periode van het vorige jaar en
5031 minder dan in het tweede kwartaal
van dit jaar. Het geboortecijfer overtrof
in het derde kwartaal van dit jaar het
sterftecijfer met 86.816, tegenover 104.791,
98.812 en 98.493 in dezelfde periode
resp. van 1922, '23 en '24.
De last van de oorlogspensioentn.
Majoor Tryon, de minister van pensioe
nen in Engeland, heeft in een toespraak
te Hove verklaard, dat de regeering van
1917 af tot Maart van dit jaar toe aan
oorlogspensioenen 664 miljoen pond ster
ling heeft uitgegeven, wat meer is dan de
heele nationale schuld voor den oorlog
bedroeg. De kosten bedragen thans nog
meer dan 66 miljoen 's jaars. IL-ervan
wordt gemiddeld per pensioentrekkende
19 sh. 3 st. uitbetaald, terwijl de kos
ten slechts 9 stuivers op het pond bedra
gen. Door een voortdurend acht slaan op
de punten, waarop bezuinigd zou kun
nen worden, heeft men dit cijfer zoo laag
weten te krijgen. Dank zij het stelsel van
slotuitkeeringen heeft men nu ongeveer
250.000 invaliden een lijfrente kunnen be
zorgen, die zoowel voor henzelf als voor
den staat op een gunstige regeling neer
komt.
Korte berichten.
De strijd in Marokko zal niet gemak
kelijk zijn. De geheele streek van Rabat
wordt n.l. door hevige regens geteisterd.
De bevolkingstoename van Honga
rije bedroeg in September 9471, het gun
stigste cijfer sinds den oorlog.
Vernomen wordt, dat de ka .selier
voor de Engelsche schatkist Winston
Churchill overweegt een commissie naar
het vasteland te zenden ter bestudeering
van de werking der weeldebelasting in
Europeesche landen, met het doel een
dergelijke belasting in Groot Brittannië
in te voeren.
In het Duitsche dolkstootproces heeft
generaal von Kuhl gisteren verklaard, dat
het leger in 1918 had kunnen blijven vech
ten, indien de revolutie niet tusschen-
beide gekomen was en dat het offensief
van 1918 schitterend was geleid. Dat het
eindsucces niet aan Duitsche zijde was
lag aan verschillende omstandigneden,
waar de legerleiding machteloos tegen
over stond.
Het aantal werkloozen in Engeland
is in de afgeloopen week met 24.700 ver
minderd tot 1.207.700. Het cijfer is thans
20.000 lager dan verleden jaar.
Naar via Berlijn gemeld wordt is
te Madrid een complot tegen het direc
toire ontdekt. Talrijke officieren van het
garnizoen te Madrid zijn gearresteeid.
De hond van metaalindustrieelen
heeft besloten alle metaalbewerkers in de
districten Mainz, Wiesbaden, Rheingau
en omgeving den 16en a.s. uit te sluiten.
Door dezen maatregel zullen ongeveer
15.000 arbeiders getroffen worder.
De vergadering der finaucieele
commissie van de Fransche kamer had
gistermorgen een bewogen verloop. De
motie-Blum, om 15 pet. van het vermo
gen te heffen, werd met 16 tegen 12 st.
verworpen, waarop de socialisten de ver
gadering verlieten. Bij een tweede stem
ming werden voor Painlevé slechts 5 st.
uitgebracht, terwijl 23 leden zich van
stemming onthielden.
De Rijkspresident Hindenhirg is
gisteravond naar Zuid-Duitschland ver
trokken voor zijn bezoek aan Wurttem-
berg, Baden, Heslen en Frankfort a. d.
M. Hij wordt vergezeld door staatssecre
taris Meissner en zijn zoon, majoor Von
Hindenburg, zijn adjudant.
tabletten. Rond Model. Bij Verkoudheid
aangenaam en geneeskrachtig. Flacons
40 en 60 cent. Bij Apoth. en Drogisten.
Heel den dag warm water.
Bij het gemeentelijk electrisch bedrijf
te Den Haag is, naar het Volk verneemt,
een plan in voorbereiding om voor wei
nig geld aan de burgerij heel den dag
warm water te verstrekken.
Dat plan is gebaseerd op nacht-stroom-
levering. De belasting der electriscbe cen
trale is n.l. tot nog toe 's nachts, gelijk
men zal begrijpen, zeer gering. Uit eco
nomisch oogpunt is het van belang ze te
verlioogen. Dat zal de algemeene bedrijfs
kosten niet doen stijgen, maar ze'fs ver
minderen. Om daartoe te geraken wordt
nu overwogen op welke wijze 's rachts
het stroomverbruik voor de bevolking
aantrekkelijk te maken. Gedacht wordt
daarbij aan het goedkoop electrisch ver
warmen van waterreservoirs. Ieder zou
van gemeentewege een waterreservoir
kunnen huren, al naar de behoefte, van
verschillenden inhoud. Het kleinste zou
30, bet grootste 750 liter inhoud ebben.
Zoo'n reservoir, met automatische aan
sluiting op de waterleiding, kan boven
de gootsteen, een bad, of waar men het
anders hebben wil, worden aangebracht.
Het water wordt dan 's nachts ven de
electrische centrale af, buiten den gewo
nen meter om, electrisch tot kojkhitte
verwarmd, zoodat men 's morgein (stel
dat men een 30-liter-reservoir heeft) over
30 liter kokend water beschikken kan.
Maar, niet slechts 's morgens, want in
den loop van den dag koelt het water
slechts enkele graden af. Men zou dus
heel den dag, zonder gebruikmaking van
gas, onmiddellijk heet water ter beschik
king hebben.
Natuurlijk is voor de vraag, of cv veel
gebruik van gemaakt zal worden, de prijs
een belangrijke factor. Naar het blad ter
oore kwam, zou deze voor een 30-liter-
reservoir, met inbegrip der huur, op f 2.50
per maand te stellen zijn.
Eerste Kamer.
In de zitting van gisteren werden de
geloofsbrieven van den heer Amelink
(A.R.) onderzocht en in orde bevonden,
zoodat hij, werd beëedigd, waarna de voor
zitter hem geluk wenschte. Zooals men
weet, neemt dhr Amelink de plaats in
van den heer de Waal Malefijt. De voor
zitter huldigde den heer Goedhart, direc
teur van den stenografischen dienst der
Kamer, die eervol ontslag bekwam na
50-jarigen diensttijd. Vanmorgen zal in
do afdeelingen o.a. onderzocht worden
de Bioscoop-wet.
Tweede Kamer.
Algemeene beschouwingen Staats
begrooting. Buitenlandsche Za
ken. Verdrag met België. Duit
sche invoerrechten Dreigende cri
sis over 't gezantschap bij den Paus.
Eerst werd er gisteren wat gepraat
over de regeling van werkzaamheden.
De voorzitter wil vóór Kerstmis klaar
komen met den begrootingsarbeid. Maar
dan moeten er iedere week twee avond
vergaderingen worden gehouden en
dan moet er in die avondvergaderingen,
ook wat te behandelen zijn. Nu was
gisteravond Buitenlandsche Zaken aan de
orde, waarpiee de voorzitter hoopt
Donderdagavond gereed te zijn. Wat dan?
De voorzitter wilde dan Marine voor de
Avondvergaderingen bestemmen. Maar
daartegen rees verzet. Men achtte het
onmogelijk om de kwestie van de split
sing van de Marine nu reeds te behande
len, zonder dat er voor de Kamer vol
doende tijd was geweest deze cijfers te
bestudeeren.
De voorzitter wees een middenweg aan,
door in uitzicht te stellen de splitsing
van de Marine in een Nederlandsche
en een Koloniale, uit de begrooting te
lichten.
De regeering schijnt zich bij monde
van minister Colijn reeds bereid te heb
ben verklaard er geen bezwaar tegen
te hebben, dat de Staatsbegrooting, na
afdoening van de begrooting van Buiten
landsche Zaken ook in avondvergadering
behandeld wordt. Neemt de voorzitter
hier genoegen mee, dan is de oplossing
gevonden.
Daarna werden de alg. beschouwingen
over de Staatsbegrooting voortgezet.
Dë heer Rutgers van Rozenburg (C.H.i
merkt op, dat het eindcijfer dezer be
grooting al weer een millioen hooger 'is
dan dat van de vorige begrooting; ware
alles wat op de begrooting eigenlijk be
hoort, er op gebleven, dan ware er in
plaats van ,een batig saldo een deficit
geweest van "8 millioen. Spr. wijst op
de regelmatige stijging van heel veel
uitgaven. Daartegenover staat de bezuini
ging op Marine, Onderwij's. Spr. zou,
ware het niet een onparlementaire klank,
ook den minister een onverbeterlijke op
timist noemen. Verbetering ware te vin
den door het ruimer vloeien der mid
delen, door toeneming van de volkswel
vaart, door werkverruiming. Spr. wijSst
verder op verschillende factoren wellce
den export belemmeren, en komt op voor
de belangen der Nederlandsche nijverheid.
Spr .zou, in plaats van de Verdedi
gingsbelasting II geheel af te schaffen,
een deel gebruiken willen ter delging
van het tekort op het Pensioenfonds.
Spr. bestrijdt de socialisatie-begrippen van
arbeiders reeds voldoende gemeenschaps
den heer Albarda en vraagt zich af of de
gevoel hebben, om rijp te zijn voor mede
zeggenschap in het bedrijf.
De heer Van <Gijn (V.B,) is van oor
deel dat de minister van Financiën de
scheiding tusschen gewoon en buitenge
woon niet ver genoeg "heeft doorgetrok
ken. Spr. behandelt de vraag, wat- te ver
staan is onder 's Rijks schatkist, en be
toogt, dat onder het daartoe behoorende
complex ook de Staatsmijnen vallen. Spr.
betwist de juistheid van de door den mi
nister becijferde besparingen op de Staats
begrooting. Spr. oefent voorts critiek op
de belastingpolitiek van deze regeering.
De bezuinigingspolitiek is niet steeds ge
voerd langs groote lijnen, doch door op
heffing en samenvoeging van bureaux
enz., op welken weg de minister moge
voortgaan; dan heeft hij het zijne tot
de algemeene bezuiniging bijgedragen.
De heer Heemskerk (A.R.) wenschte
terug te komen op de redevoering van
den heer Marchant. Wiat hij gezegd heeft
over art. 40 Bezoldigingsbesluit, was niet
toelaatbaar. Spr. behandelt vervolgens
den stemplicht dien spr. als iels wille
keurigs beschouwt en die behoort
te worden afgeschaft.
Wat betreft eenzijdige nationale ontwa
pening, daarover valt nader te spreken
bij de behandeling van het ontwerp der
soc. dem. fractie. Als de heer Albarda
zich beroept op Locarno, meent spr.,
dat de soc. democraten daarover niet be
paald trotsch mogen zijn. Spr. blijft van
oordeel dat eenzijdige ontwapening het
zekerstle middel is om den oorlog op
eigen grond te krij'gen. Wat de bezuini
ging betreft, wie heeft er iets beters
kunnen stellen tegenover de Colijlnsche
politiek? Wat zouden de democratische
partijten hebben gedaan als de gulden
eens den weg van mark en "franc ware
opgegaan?
Wat den uitslag der verkiezingen be
treft, ..is begrijpelijk, dat de heeren
Albarda en Marchant dien gaarne anders
hadden gezien. Principieel is hier een
beroep op den volkswil uitgesloten, wat
betreft de ia.anvvij'zing van den premier;
dit is een werk dat buiten de functie
van het kiezerscorps valt.
Spr. ontkent dat van antirev. zijde ge-
ëischt is dat de heer Colijn, dat een
antirevolutionair als premier zou optre
den.
De coalitie is een steen des aanstoots
in de oogen der lieden van de linkerzijde.
Men moet zich echter verheugen dat er
een politieke ®ieerderheid is, ten bate
van het parlementaire stelsel. Wat wilde
men anders? Een zaken-kabinet zooals
de heer Lingbeek wilde, met één Katho
liek er in? Het is in het belang van het
parlementair stelsel' 'heuglijk, dat er een
meerderheid is.
Dte linkerzijde is niet machtig om een
regeering te vormen, maar wel om een
drachtig zich te verzetten tegen rechts.
De heer Albarda heeft de heeren Ker
sten en Lingbeek beschouwd als het kwa
de geweten van de protestanten. Spr.
moet dit echter weerleggen; wij zijn
aldus spreker van een ander gevoelen
als zij. Niet hij die steeds de meest krasse
maatregelen wenscht, is het meest princi-
pieele en de juistheid nabij.
Tot slot heeft de 'heer van Rappard
het laatste 'kwartier, dat de Vrijheids
bond nog aan spreektijd had, opgesnoept
door te pleiten voor een Ministerie van
landbouw, handel en nijverheid. Deze
drie zaken hooren bij elkaar. Door land
bouw te brengen bijl binnenlandsche za
ken, wat een zuiver administratief de-
'iement is, heeft men een groot deel
van ons volk dat landbouw beoefent,
stiefmoederlijk bedeeld.
"Avondvergadering.
Hierin was buitenlandsche zakten aan
de orde.
Dte heer D'resselhuijs wees er op, dal
deze Minister in een zeer bijzonder geval
verkeert en wel voor het leven schijlnt te
zijn aangewezen. Hij is daardoor in staal
zijn streven te vervullen en kan zeer veel
goeds tot stand brengen in het belang van
de positie yan ons land in Europa.
Wat België betreft, hult de minister
zich echter in geheimzinnigheid. Het Bel
gisch verdrag schijlnt te wachten op on
derhandelingen met de mogendheden die
garant waren volgens het oude pact. Spr.
begrijpt met .waarom dit noodig is, om
dat dit verdrag van 1839 als vervallen
is te beschouwen.
Reeds sedert 1919 loopen de onderhan
delingen en Tiet resultaat ligt voor ons
in het ontwerp-verdrag. Van veel beteeke»
nis is Me wordingsgeschiedenis van dit
verdrag, maar daarvan heeft ons volk
haast niets vernomen. Spr. begrijpt dat
geheimhouding gemotiveerd kan zijn in
ons land, maar de fase van onder
handeling is voorbijl en dus is het ge-
wenscht dat daarover het volle l'icht zal
worden ontstoken.
Lte regeering stelt zich op het stand
punt dat Nederland zijn evenredig deel
aan de handhaving der veiligheid heeft
bij te dragen: Nederland heeft dus den
plicht zijn eigen erf veilig te stellen.
Doet het dit niet, dan volgt Nederland
een klaplooperspolitiek en laat het een
hoek in Europa open. Hoe denkt nu
de regeering dat de Volkenbond zich
heeft te ontwikkelen en welke plaats
heeft Nederland daarbij in te nemen?
Ten slotte vraagt spr. hoe het staat
met de onderhandelingen met Duitsch-
land betreffende het tarief op de tuin
bouwproducten.
De heer Vliegen (S.D.) betreurt, dat
de Kamer en het volk niet voldoende
op de hoogte worden gehouden van alle
internationale gebeurtenissen waarhij Ne
derland betrokken is.
Vervolgens vraagt hij of een erken
ning de jure van Rusland niet mogelijk is.
Een strenge controle óp de geëxpor
teerde artikelen, zooals vet, boter enz.
acht spr. met het oog op het belang
Van onzen handel en den goeden naam
van dat product, dringend noodig.
De positie van den Duitschen ex-Kei
zer besprekend wijst hij er op, dat deze
toch betrekkingen met bepaalde politieke
groepen in Duitschland onderhoudt. Hij
hoopt, dat de Regeering hem er op wijst,
dat hij dan beter doet naar zijn land te
rug te gaan. Dan komt ons land niet in
moeilijkheden door het optreden van den
ex-Keizer.
De heer Van Braambeek (S.D.) heeft
op zijn beurt ook te klagen over het
gemis aan mededeelzaamheid van den
Minister, n.l. ten aanzien van de uitzonde
ringstarieven op de Duitsche spoorwegen.
Hoe staat het nu met de besprekingen
met Duitschland ten aanzien van dit punt?
De heeren Van Rappard (V.B.) en Lo-
vink (C.'H.) behandelen ook de besprekin
gen van Nederland en Duitschland. Wan
neer de tarieven nog meer worden ver
hoogd' wordt de export der landbouw
producten voor ons land absoluut on
mogelijk.
De Minister van Buitenlandsche Zaken,
de heer Van Karne"beek, kwam daarna aan
het woord.
De vraag over den ex-Keizer is reeds
beantwoord. Er is geen aanleiding in deze
voor ongerustheid, dat Doorn een politiek
centrum wordt. Erkenning van Rusland
is afgestuit op de kwestie van de meest
begunstiging. Zoolang dat zoo blijft, is
er geen grondslag voor verandering aan
wezig.
De onderhandelingen met Duitschland
zijn van veel gewicht, omdat zij zeer
belangrijke punten raken. Nog steeds zijn
die onderhandelingen hangende en over
den stand daarvan Akan hij weinig mede-
deelingen doen. Dte' stand is niet ongunstig,
naar hij meent te kunnen beoordeeleti. De
kwestie van de voorkeursprijzen op de
spoorwegen is thans ook in het stadium
van overleg.
De kwestie van het Belgische verdrag
dient tot verdere ontwikkeling te komen.
Nederland heeft recht op inlichtingen zoo
ruim mogelijk over deze aangelegenheid.
Het verdrag heeft geen verrassingen ge
bracht zooals velen meenen. Bij de Memo
rie van Antwoord zal spr. zoo uitvoerig
mogelijk alle inlichtingen geven die van
belang zijn over deze gansche kwestie.
Be algemeene beschouwingen werden
nu gesloten.
Het gezantschap b'ij den paus
kwam toen aan de beurt.
De heer Kersten licht toe het amende
ment om het gezantschap bijl den Paus
op te heffen. De heer Nolens (R.K.) acht
het gewenscht dat niet ieder jaar dit
punt aan de orde komt. Alle motieven,
voor dit gezantschap zijln onverzwakt ge
bleven en de opheffing zou uiterst grie
vend zijln voor de Katholieken. Bij aanne
ming van dit amendement zou spr. moe
ten overwegen of aan de begrooting wel
de steun der R. K. kan worden verleend
en zelfs of het wel mogelijk is steun
te verleenen aan dit Kabinet, samen
gesteld uit groepen ,die hun stem aan dit
amendement geven.
De heer Lingbeek (Ger. Partij) ziet niet
in waarom aan het hoofd der "R. K. kerk
een voorkeur moet worden gegeven.
Waarom wordt zij bevoorrecht boven de
Grieksch-Katholieke Kerk, boven de Sy
noden der Hervormde of Gereformeerde
Kerk?
De heer Snoeck Henkemans (G.H.) her
innert aan vroegere discussies. Aan een
tijdelijk gezantschap gaf spT. zijn stem,
maar niet aan een Hijlvend. Afschaffing
zou nu grievend zijln voor de Katholieken,
zegt 'de heer Nolens. Spr. wijfst er op dat