Uit de Provincie.
Kerknieuws.
Onderwijs.
Ingezonden Slakken.
Moeders
Gemengd Nienws.
Bij beschikking van don minister
van financiën zijn verplaatst de inspecteur
deivdirecte belastingen M. J. H. Smeets
ter inspectie Roosendaal, naar Hansweert;
en J. H. Zonnevijle ter inspectie Amster
dam naar Winterswijk.
Vereen, tot Chr. Verzorging
van Krankzinnigen in Zeeland.
Verschenen is het 21e Jaarverslag van
de Vereen, tot Chr. Verzorging van Krank
zinnigen in Zeeland-
Het aantal afdeelingen bleef gelijk; het
ledental ging met ruim 50 vooruit- Het
getal verspreide leden buiten de provincie
bedraagt 60.
Aan het verslag van den geestelijk-ver
zorger ontleenen wij het volgende: ge
middeld woonden ruim 200 patiënten de
godsdienstoefening bij. De aandacht was
goed. Van de bibliotheek,,die steeds meer
dere nummers gaat tellen, werd een zeer
ruim gebruik gemaakt.
Aan het verslag van den geneesheer
directeur ontleenen wij: De gezondheids
toestand was over het algemeen goed- Er
kwamen geen sterfgevallen voor. Het aan
tal ziektedagen bedroeg voor mannen 298
en voor vrouwen 795. Op 1 Januari 1924
waren in de stichting aanwezig 277 man
nen en 323 vrouwen en in de gezinsver
pleging 4 knannen en 2 vrouwen-
De financiëele toestand is gunstig; de
exploitatie-inventaris verminderde met de
som van f 6350.36. Er werd een winst
cijfer verkregen van f 66.150.36. In totaal
is in het fonds aanwezig een bedrag van
'f73.939.48. Voorts dat de balans als to
taal der bezittingen een bedrag aanwijst
van f 1.365.174.53, als totaal der schulden
een bedrag van 'f i.226.600; zoodat op de
reserve-rek. een bedrag van 'f 138.805.58
kan worden geboekt.
Men schrijft ons
Ter aanvulling van het stukje „Sint-
Maartefn"'11 Nov. van B. J. d. M.,
diene het volgende:
In Alkmaar wordt de 11e November
nog steeds gevierd, 's avonds trekjkan,'
bij'na alle kinderen, niet alleen arme, ver
gezeld door de ouders, door de straten,
met brandende lampions. (Een lampion
heet daar ter plaatse in den volksmond
een „Sint-Maarten".)
Het is geen lichtstoet, elk groepje kin
deren kiest eigen pad en richting, waar
door het fantastische in die ommegangen,
met kleurige lichtjes, wel' wordt verhoogd.
En met lieve, hooge stemmetjes zin
gen ze:
Sinte, Sinte-Maarten,
Turruf in de murruf in de maneschijn,
Hoog op de klompen,
Laag op de muilen.
Misse me Griet
Zeg het niet,
Wie heeft buurman dronken gemaakt?
Steven van de Klokken
De meisjes dragen rokken,
De jongens dragen broeken
üuwe wijven schorleldoeken.
Brand in de lantaren,
De vonken vliegen eruit,
De jongens loopen met garen
De Meisjes met beschuit.
Baarland. Vrijdagavond half zeven zal
D.V. het nieuwe orgel, ^geplaatst door de
firma Spiering uit Dordrecht in gebruik
worden genomen. Het instrument zal
■dien avond bespeeld worden door een
bekwaam organist uit Oosterbeek.
HOedekenskerke. Gemeld wordt, dat
wegens den enormen toevoer van suiker
bieten de leverantie voor eenige dagen,
is stopgezet .Alleen voor de suikerfabriek
te "Selzaete liggen buiten liet haventer
rein thans reeds ruim een millioen kilo
gram suikerbieten opgeslagen, zulks we
gens gebrek aan voldoende scheeps-
ruimte.
1 Zlerikzee. Men schrijft ons: In de ver
gadering der A.-R. Kiesvereeniging j.l.
Vrijdag heeft de algemeen geachte voor
zitter de heer D. Mulder, „rustend"
hoofd der Chr. School, bedankt als
voorzitter der Kiesvereeniging. Op do
voorlaatste vergadering had hiji zijn voor
nemen daartoe al meegedeeld. De vrien
den wilden hem bewegen 'tnog niet te
doen, doch hoewel door Gods goedheid
de heer Mulder nog niet „op" is, meendo
h# toch, dat het beter was bij zijn
besluit te blijven. Acht en dertig jaar
heeft hij het voorzitterschap onzer kies
vereeniging waargenomen, sinds 't over
lijden van wijlen Jhr. de Jonge, met wien
te zamen hij de kiesvereen. had opge
richt; 38 jaar, precies de helft van zijn
leeftijd.
[Nadat dhr W. den Boer tot zijn
opvolger gekozen was, sprak de heer
Mulder een afscheidswoord. Hij' gaf een
kort overzicht van de politieke geschie
denis in die jaren en wees daarin bijzon
der op de voornaamste momenten: op
treden eerste Chr. ministerie, omgaan van
Ons kiesdistrict, scheuring met Chr.-Hist.
ienz. Ten slotte op 'tgroote verschil
toen en thans, en hoe God onzen
strijd bekroonde. Spr. eindigde mei een
iwoord van dank aan Hem, die hem
verwaardigde een bescheiden aandeel in
dien strijd te hebben, bedankte het Be
stuur en de leden der kiesvereen. die
hem al dien langen tijd hun onbepaald
vertrouwen schonken, wenschte zijn op
volger geluk en heette hem welkom,
terwijl h.ij de vereeniging aanspoorde
tot trouw aan de a.-r. beginselen en de
propageering daarvan.
Dhr A. Timmerman dankte onder har
telijke bewoordingen en op zijn voorstel
werd de scheidende voorzitter onder ap
plaus tot eere-voorzitter benoemd.
Het is een benauwende gedachte dat
de heer Mulder zich langzamerhand uit
de politiek terugtrekken gaat. Óok als
voorzitter der Centrale wil Z.Ed. be
danken. Doch het blijft de bede zijner
vrienden te dezer plaatse (en ook el
ders, Red.) dat de heer Mulder nog menig
jaar, zij hot ook als ambteloos, emeritee-
rend lid onzer partij, haar nog menigmaal
als raadgever en ^edelijken-steunbieder,
zij het ook meer uit de verte, zal mogen
dienen. i
St. Laurens. In verband met de toe
nemende bebouwing van den Noord weg
bij St. Laurens hebben B. en Wi. gemeend
een bouwplan te moeten doen ontwerpen
voor de aldaar aan de gemeente in eigen
dom behoorende grond bij de Kerkhaan.
Zij hebben zich daartoe gewend tot de
in de gemeente wonende aannemers, wel
ke zich belangeloos hebben bereid ver
klaard een bouwplan te ontwerpen. In
een Vrijdag j.l. gehouden bijeenkomst met
het college van B. en Wi. en den ge-
ineentebouwkundige de heer Bolier, werd
het dool nader uiteengezet en verschil
lende inlichtingen gegeven omtrent de
voorwaarden en eischen, waarmede reke
ning dient te worden gehouden. Als re
sultaat van deze besprekingen werd eene
commissie samengesteld, bestaande uit
de heeren C. Roose, Pi. Passenier, E. Wi
Neugebauer, W. Walraven, A. Louws en
P. Ie Grand, welke uit haar midden tot
voorzitter heeft gekozen de heer Neuge
bauer.
Getracht zal worden een zoodanig plan
te ontwerpen, waarmede het thans be
staande dorp oen geheel zal uitmaken.
De commissieleden werden tevens bereid
gevonden, in den vervolge adviezen te
verstrekken aan het Gemeentebestuur
over onderwerpen de bebouwing betref
fende.
In de vacature van brandspuitmees
ter ontstaan door het overlijden van den
heer IJ. Jansen is door B. en W» benoemd
de heer E. W. Mougebaucr.
Vrouwepolder. Vrijdagmiddag vergader-
do de Raad. De Voorzitter deelde mode
dat de rekening der gemeente over 1924,
door Gedep. Staten definitief was vast
gesteld, alsmede dat B. en W. door
genoemd college waren uitgenoodigd om
het besluit van den Raad tot opheffing
van de 0. L. school in de afd. Gapinga
in hun vergadering van 13 Nov. a.s. na
der mondeling toe te lichten.
Voorts deelde de voorz. mede, dat
van den Minister van Onderwijl "bericht
was ontvangen, dat de over 1923 te wei
nig ontvangen Rijksvergoeding ingevolge
art. 56 der L.O.-wet 1920, ad f80.50,
alsnog betaalbaar zal worden gesteld.
M.a.s. werd op voorstel van B. en W„
besloten niet als lid toe te treden tot
het Centraal "Archief en Inlichtingen Bu
reau inzake Maatschappelijk Hulpbetoon
voor Nederland. Naar aanleiding van het
adres van de Landbouwvereeniging „Ons
Belang" gevestigd te Gapinge, houden
de verzoek om over 1925 een subsidie uit
de gemeentekas te mogen ontvangen voor
de .te houden landbouwcursus, werd op
voorstel van B. en Wi. m.a.s. besloten
voor dat .doel over 1925 ©en subsidie
beschikbaar te stellen van twintig gulden.
Naar aanleiding van een adres van Adr.
Vermeulen te Serooskerke (W| 7), hou
dende verzoek om een vergoeding uit de
gemeentekas, wegens, gemis van graset-
ting van een gedeelte van den dorpsdijk,
ontstaan door de aan dien dijk verrichte
werkzaamheden, werd op voorstel van B.
en W. met vier tegen drie stemmen beslo
ten aan 'Vermeulen voornoemd een scha
devergoeding te betalen van f7.50.
Vervolgens werd besloten tot wijziging
van de begrooting voor 1925 tot een
bedrag van f529.99V2, alsmede tot wijzi
ging van den kapitaaldienst dier begroo
ting tot een bedrag van f 1627. Daarna
werd door de Commissie belast met het
nazien der door het Bestuur der Ver
eeniging voor L. 0. op1 Geref. Grondslag
gevestigd te Gapinge over het tijdvak
van 1 Januari 1922 tot en met 31 Dec.
1924 ingezonden verrekening, bij! monde
van den heer L. Maas, rapport uitge
bracht onder mededeeling d'at de Com
missie den Raad voorstelde de aan meer
genoemd bestuur over de jaren 1922,
1923 en 1924 toegekende vergoeding de
finitief vast te stellen op respectievelijk
f 630.441/2, f 746.42i/2 en f 6-38.431/2- Nadat
de voorzitter de loden der commissie
zijn dank betuigd had voor den door haar
verrichten arbeid, werd na breedvoerige!
bespreking met vier tegen drie stemmen
besloten de door meergenoemd Bestuur
ingezonden rekeningen, tot de door de
Commissie van onderzoek voorgestelde
bedragen, vast te stellen.
Vervolgens werd den Raad het door
B. en Wi. gemaakte ontwerp van Wet met
memorie van toelichting inzake do wijzi
ging der grenzen tsuschen Vrouwepolder
en St. Laurens voorgelezen, waarna m.
a. s, tot overneming en vaststelling van
het door B. en Wi. gemaakte ontwerp
werd besloten. Op voorstel van B. en W,
werd m.a.s. besloten aan de brandweer
lieden die aan het blusschingswerk van
den in deze gemeente plaats gehad heb
benden brand hebben deelgenomen een
vergoeding uit de gemeentekas to verlee-
nen van f 20.
Bij de rondvraag werden door de hee
ren Langebeeke, Dobbelaar en Kes.teloo
nadere inlichtingen gevraagd inzake den
onderhoud van bet voetpad bij het z.g.n.
Kokhuis, inzake het onderhoud en
schoonhouden van den Gapingschen
straatweg, inzake het voetpad van K.
de Nood, en betreffende de brandplaats
voor varkens in de afd. Gapinge, de
voorzitter diende de heeren van antwoord
op het door "hen gevraagde, en zegde
waar noodig de medewerking van B. en
W'. toe, waarna de vergadering door hem
met»dankzegging werd gesloten.
Ned. Herv. Kerk.
Bedankt voor Mijdrecht, door A. Lu-
teijn te Muiden.
Geref. Kerken.
Beroepen te Oud-Loosdrecht, A. Wijn
gaarden te Baarland.
Bedankt voor Rotterdam, door D. v.
Dijk te Groningen; voor Zwolle, door
G. O. Dunner te Emmen.
Ds G. 11. Toebes, emeritus-predi
kant van de Geref. Kerk te Sint Lau-
irens, wonende te Middelburg, hoopt Zon
dag a.s. te berdenken, dat hij veertig
jaar geleden tot predikant te Haamstede
werd bevestigd. Hij bediende daar liet
Woord van 15 Nov. 188530 Aug. 1896,
en daarna tot 1 Sept. 1920 te St. Laurens.
Geslaagd te Amsterdam voor het
examen "M. O. Aardrijkskunde de heer
P. van Hou te te Rotterdam.
Uit het leven van Groen van Prinsterer.
„Friesch Dagblad" besluit zijn artikel
(zie ons nr van Zaterdag) als volgt:
Volgt nu uit het bovenstaande, dat
Groen geen contact, ik bedoel geen per
soonlijk contact, met de „kleine luyden"
had? Ganschelijk niet.
Men kende hem uit zijn geschriften.
Het is waar, slechts weinigen kochten
en lazen die, maar volgens het getuige
nis van Wormser en anderen, werden
die lezers voor 't grootste deel aange
troffen onder lien, die men betitelde
als „de mindere man".
Vaak, eu vooral in de laatste periode
zijns levens, na de oprichting van Chris
telijk Nationaal, kwam men tot Groen
om raad.
Schriftelijk in de meeste gevallen.
Maar ïiiet zelden werd de lange en
moeilijke reis naar de residentie, zelfs
uit de verst verwijiderde hoeken des
lands, ondernomen, om Groen inzake
schoolstichting of verkiezingen te raad
plegen.
Een kwart eeuw geleden, waren er op
tal van plaatsen nog mannen overig, die
zich eens of meermalen tot Groen had
den gewend.
Daar Groen, gelijk bekend is, een groot
fortuin bezat, was het doel ook meerma
len hem voor allerlei christelijke belangen
te winnen.
Groen ontving steeds minzaam en hof
felijk..
Zelfs de eenvoudigste broeder, werd
met onderscheiding bejegend, al moesten
Groen en zijn echtgenoote leeren, dat
er ook Ander 't schoonst lijkend koren
altijd kaf aanwezig blijkt.
Uit Groens brieven aan Da Cosfca en
iWormser blijkt, dat zij als „christelijke
vrienden" beschouwen en in hun huis
ontvangen, allen die Jezus Christus er
kennen als hun Borg en Zaligmaker, on
verschillig tot welken maatschappelijken
stand zij behooren.
Een treffend voorval uit: Groens loven,
toone, hoezeer hij den omgang met het
eenvoudige volk des Heeren op prijs
stelde.
Het was kort na. den Belgischen op
stand.
Groen was in des Konings gevolg in
Den Haag Teruggekeerd. Zijn betrekking
tot den Vorst maakte dat hij hem op
zekeren dag had te vergezellen naar
Amsterdam. Daar kon hij eenige uren
worden gemist.
Besteedt hij die voor ontspanning?
Of misschien voor museum-bezoek?
Neen, Groen Laat inspannen en rijdt
naar 't stedeken Muiden. Om het Mui-
derslot bekommert de historicus zich
ditmaal niet; hij vraagt naar de woning,
van zekeren Heykes.
Heykes is een klein boekhondertje.
Bij hem gaat Groen 1) innen en onder
houdt zich geruimen tijd met den een-
voudigen man.
En wat kwam Groen nu bij hem zoe
ken?
„Vriend Heykes", als Groen hem
noemt, was üe man, die bij het sterfbed
van Rilderdijk had gestaan, die den af-
geleefden strijder de laatste vraag stel
de, ót bij in vol vertrouwen op Christus'
zoenverdienste de eeuwigheid inging en
daarop Rilderdijks laatste duidelijk hoor
baar „Ja" onlving.
Daarvan de bijzonderheden uit 's mans
eigen mond te hooren, was het eenige
doel van Groens reis. Het gesprek met
den eenvoudigen Christen was hom meer
waard dan een middag bij het hof.
Zoo loefde en streed Groen van Prin
sterer- ,de vader der antirevolutionaire
partij.
[Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Mijnheer de Redacteur,
Mag ik een bescheiden plaatsje in Uw
veelgelezen blad vragen, om met een en
kel woord protest aan te teekenen tegen
een ingezonden stuk voorkomende in één
der edities van „De Zeeuw" der vorige
week?
Bij voorbaat mijn dank.
Een z.g. Oud-Gereformeerde (bedoeld
zal zijn lid van een Geref. Gemeente) heeft
daar gemeend eens een goed werk te
moeten verrichten, door tot publiek do
mein te maken de mededeeling, als zou
den de vrouwen, die in Tholen en om
streken niet tor stembus gingen, dit louter
uit vertoon hebben nagelaten.
Immers hij schildert dezulken als op
standelingen tegen hun echtgenooten, als
liegers en bedriegers en wat niet al.
En zouden nu zulke schurken, die schier
tot alles in staat zijn, gemoedsbezwaren
moeten hebben om even te gaan stem
men? Ik wil beginnen M. de R., met de
opmerking te maken, /lat die Oud-Gere-
meerdo wel mag zeggen: ik dank U, Heere
dat ik niet zoo slecht ben als mijn broe
ders en zusters.
Onder dit stukje zou ik hetzelfde kun
nen schrijven als de geachte scribent,
doch wensch niet anoniem te wezen, maar
durf pertinent te verklaren, dat, wat hij
heeft neergeschreven, in doorsnede ab
soluut onwaar is.
Waar mijn afkomst uit dezelfde streek
is en ik met verscheidene van dergelijke
menschen in persoonlijke relatie ben ge
weest, kan ik U wel zeggen, dat zij,
wat hun maatschappelijk, gezins, en per
soonlijk leven aangaat, zoo niet ten gun
ste, m&ar zeker ook niet ten ongunste
bij hun omgeving afsteken.
En wat die vrouw uit Poortvliet betreft,
welke drie dagen gevangenisstraf heeft
moeten ondergaan, wijl zij niet gestemd
heeft, geef ik U de verzekering, dat zij
behoort 'tot die rasechte Ledeboerianen,
als welke Prof- Dr H. Bavinck zoo kern
achtig heeft geteekend in zijn voorrede,
voorafgaande pan de biografie van wijlen
Ds L. G. C. Ledeboer door Ds J. H.
Landwehr.
Dit meende ik voor een goed begrip
van zaken niet in de pen te mogen hou
den. Uw dw.
L. A. VAN D'E VATE.
Middelburg, 10 November 1925.
Als uw Kinderen zich bezeerd
hebben, gebruik dim onmiddellijk
30-60.90 et. PU ROL
Ongelukken, l'e Rotterdam is
een vrouw in haar woning van een trap
gevallen. Zij brak haar linkerpols. Ze
is kort na het ongeval tengevolge van
een bloeduitstorting in de hersenen over
leden. Te Zwagerbosch is een 2-jarig
kind verdronken. Gistermiddag is bij
het vellen van hoornen te Zaandam een
ernstig ongeval gebeurd. Twee arbeiders
geraakten onder een te vroeg vallenden
boom. Met vrij ernstige wonden werden
de mannen, beiden afkomstig uit Haarlem,
naar het Ziekenhuis vervoerd. De be
jaarde lieer L., die een dag of tien geleden
aan den Vornschenweg door een auto
werd aangereden, is in het ziekenhuis
te Almelo aan dë gevolgen overleden.
Te Heerenveen is Zondagmorgen de
vrouw van den heer K. bij haar woning'
verdronken. Op de suikerraffinaderij
„Hollandia" te Gorinchem viel' een baal
suiker naar beneden en trof d'en arbeider
V. uit H'ardinxveld op het been, dat hier
door gebroken werd. V. werd in het
Ziekenhuis opgenomen en hoewel de toe
stand zich niet ernstig liet aanzien, is hij
overleden. Het dienstmeisje van den
lieer Du dok van Heel, te Huizen, dat
eenige dagen geleden, met brandwonden
overdekt, naar de Majella-stichting werd
Vervoerd, is aan de gevolgen der bekomen
wonden overleden. Een hoofdagent te
Haarlem zag een vrouw, die hevige pijn
Leed. Het bleek, dat zij een deel van haar
gebit had ingeslikt. Een der doctoren van
de Maria-stichting slaagde er in, het ge
bit uit de keel van de vrouw te verwij
deren.
De schipbreukelingen van
die „IJselstroom". Door het s.s. „Al-
bireo" zijn, zooals wij reeds meldden,
voowaats van IJmuiden op de sleepboot
Hector overgegeven 28 opvarenden van
het op de kust van Afrika vergane s.s.
„lJselstroom". 1
Kapitein L. Verhoef heeft aan een ver
slaggever van die „Tel." verteld:
Toen wij van Cape Palmas vertrok
ken, was het weer best en de ze© kalm.
Langs de kust evenwel! is de deining
buitengewoon sterk en levert daarom een
Gevaar vooi de scheepvaart op» De bo
dem is rotsachtig.
De nacht van den 29sten September
brak aan. Alles verliep naar wensch tot
tegen het krieken van den dag 'twas
kwart voor vijf wij eon geweldigen
schok kregen. Wij dachten niet anders
of we gingen om zeep. Gelukkig behield
de heele bemanning haar tegenwoordig
heid van geest, wat op zulke hachelijke
momenten wel noodig is. Slechts eenige
Chineesche stokers kregen Teen oogen-
biïk met hun zenuwen te kwaad. Eén
hunner kwam bleek van schrik en druip
nat op hot dek gehold met de mededee-
ling, dat het water het ruim binnenstroom
de. Inderdaad was zulks hot geval. Aan
stoppen van liet gat viel natuurlijk geen
moment te denken.
Toen wij ons georiënteerd hadden,
bleek, dat de „lJselstroom" op do z.g.
Zwaluwenrotsen op de kaart aange
geven was gestooten. In tien minuten
tijds werden, ten gevolge van het bin-
nenstroomende water, plotseling alle lich
ten gedoofd en zaten wij in het donker.
Wij begonnen toen door middel van de
noodseininriebting onmiddellijk S. 0. S.-
signalen te geven, waarop het s.s. „Eli-
sabethville" van de Compagnie Beige
Maritieme du Congo reageerde en vrij
spoedig te hulp kwam. Van beide sche
pen werden sloepen uitgezet en werd de
bemanning, die zich uitstekend hield, aan
boord van genoemd schip gebracht. Dit
overbrengen duurde Van half zeven
's morgens tot drie uur 's middags en
ging, vanwege de deining, met zeer veel
moeilijkheden on groot gevaar gepaard.
Na gehouden scheepsraad werd beslo
ten, het schip te verlaten, omdat toch
niets meer te redden viel en de positie
der „lJselstroom" uiterst gevaarlijk was.
Met de „Flisabothville" werden wij ver
volgens naar Qrand Bassam gebracht,
waar geland werd.
Intusschen was ook het s.s. „Helder"
van de HollandWest-Afrikalijm in Bas
sam gearriveerd en gingen we aan boord
van dit schip over. De „Helder" bracht
ons toen naai- Accra,, waar wij wachtten
op "de thuisvarende schepen „Albaiero"
en de „Java".
Woningeliende in oud-Am -
sterdam. De vierde woningtelling te
Amsterdam behoort thans weer tot het
verleden. Een van de woningtellers ver
telt aan de „Tel.": Aan den Zeedijk is de
dag eigenlijk nacht en omgekeerd. Een
van de bewoners, die er hun dagschu
wend bedrijf uitoefenen, vroeg me: „Mijn
heer, kunt u niet overdag komen, in
plaats van in 't holst van den nacht de
menschen uit bed te halen?" Het was
toen 's ochtends half twaalf.
Dat „uit bei halen" was niet bij wijze
van spreken- Herhaaldelijk moest ik de
menschen uit bed kloppen om de gege
vens voor de telling te verkrijgen. 'De
stemming scheen er niet onder te lijden,
beleefd en welwillend werden inlichtingen
gegeven.
Wat een nood is me vaak geklaagd-
Wat een woningellende is er nog in Am
sterdam. Het begon al direct goed: twaalf
buren op één adres en daarvoor liefst
twintig gezinsbriefjes.
Een handleiding is er dikwijls noodig
om heelhuids de trappen af te komen-
„Mijnheer, achte.ruit de trap af en aan
de treden vasthouden, want de leuning
is niet te vertrouwen." zei me een be
woner, bij wien ik na een klauterpartij
in stikdonker tegen een gevaarlijk steile
trap op, was binnen geweest, De woning
was de zolder van een afgekeurd pak
huis.
Op een achterzolder trof ik een gezin,
bestaande uit man. vrouw en vier kin
deren, waarvan één idioot. Als het
regent, komt overal het water binnen,
ook in de bedden. De kinderen worden
dan met hun bed voor het fornuis ge
zet om meteen weer op te drogen.
Licht is er op die oude_ zolders bijna
nooit. Van de straat komend, kap men
vaak niets onderscheiden en dan staat
men onverwacht voor een mensch, dien
men daar niet zou verwachten, totdat de
oogen aan de duisternis gewend zijn fen
een flauwe lichtschemering om de voor
werpen komt.
Op een vliering, model „hondenhok"
en zeker niet veel grooter, vond ik ook
nog een bewoner. Om in zijn „woning', te
komen, moest do man een laddertje op,
dat op den eigenlijken zolder stond, daar
bevond zich een klein luik in den wand,
op zijn buik hierdoor kruipend, was hij
dan binnen. Huurprijs f 3.50 per week.
Beneden hem, op een tochtig zolder
hokje met kapotte ruiten, woonde een
vrouw alleen. Ze was ziek en had zulke
hevige hoestbuien, dat het scheen of ze
er in stikken zou. Deze bewoonster mocht
nog wat meer huur betalen.
Op een anderen zolder leefde een ver
laten vrouw met twee kinderen. De zol
der weid zoogenaamd gemeubileerd ver
huurd- Het meubilair was een rommeltje,
dat nog geen paar gulden waard was-
Huurprijs f6 per week. Watertoevoer ont
breekt er bijna altijd, evenals een jprivaat-
De meeste eigenaars van deze- woningen
profiteeren van 'de omstandigheden der
bewoners, die om een of andere reden,
in betere buurten als onderhuurders niet
terecht kunnen of willen, terwijl behoor
lijke goedkoope woningen niet te krijgen
zijn. De zolders vooral zijn daarbij een
geliefd uitbuitingsobject. Een kleine zol
derruimte bleek b.v. verdeeM in vier ver
trekjes, elk door een vuöuw bewoond,
huur voor elk vertrekje f3 per week- En
kel dit ellendige zolderkamertje brengt
alzoo f 12 per week op» De stank, welke
uit zulke kamertjes opstijgt,, waaneer de
deur eindelijk opengaat, als ik de be
woonsters; met moeite heb wakker ge
klopt, is ondraaglijk..
De wandluizen zjjn in deze huizen de
vaste bewoners, niot enkel ap de zolders
ook op de étages.. Men sprak er mij, van
op een manier, zooals een ander doet,
die klaagt over last van vliegen, zoo is
men er aan gewend: „Mijnheer, Zondag
heb ik nog de schilderijen van den wand
gehaald en er zaten wel driehonderd
wandluizen achter", zei mij een bewoon
ster. Een ander trof. ik aan in zijn bedde-
boel op den grond «wider het raam liggend.
Het ledikant was hij ontvlucht voor het
ongedierte. Een eigenaardige weeë lucht
hangt er in zulke huizen, welke veroor
zaakt moet worden door dit ongedierte.
Woningen, bestaande uit één kamer,
welke tegelijkertijd woonkamer, keuken,
slaapkamer enz. is, komen in deze buur
ten veelvuldig voor. Sommige van die
kamers vond ik bewoond door acht per
sonen- Later in den Jodenhoek bemerkte
ik, dat dit nog niet eens erg is-
In de ellendigste huizen van de Joden
buurt, in de Valkenburgerstraat, de Roode
Leeuwenstraat, e.d. ben ik binnen ge-
weest. De woongelegenhcden tarten hier
elke beschrijving. Een alleen wonendo
vrouw van zeventig jaar trof ik aan, wier
moeders moeder reeds op die kamer had
gewoond. Het was een één-kamer-woning.
Met één-kamer-woning bedoel ik een
woning, die tegelijk dient voor woonka
mer keuken, slaapkamer, enz-, dus zonder
