mus
ros
us
ISTER
m 27
Zaterdag 31 October 1925
40e Jaargang
Elke lepel helpt
ïlste,
illustratie
10, Baarn.
SPAARBANK,
luis met Tuin
lfvaars te koop,
EERSTE BLAD.
Sn 's levens branding.
HET ADRES
A. WILKIN®
Akker's Abdijsiroop
Klooster balsem,
en Maagpillen en
iet 5 procent kor-
t, MIDDELBURG,
'artaal.
iwe jaargang.
[aagt omgaand
de
iat D 5!, Middelburg.
>op of in ruil
nette Dienstbode.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
FEUILLETON.
GOES HULST
om Uw ontstoken keel te
verzachten en die afmattende
hoestprikkel weg te nemen
bij het Nederlandse!*
aarbank-Bureau.
geopend van 101 nm.
gs van 10—12 uur en
en Zaterdagavond
,ur.
fCiivan één tot 100Q0
r dag berekend.
ren gelegenheid tot be-
lelasting door tusschen-
Spaarbank.
;en hieromtrent en om-
busjes worden gaarne
HET BESTUUR.
»p of te huur
|e, aan den straatweg,
sweest door den heer
bevat beneden 4 ka-
iuken en boven 3 kamers
i is voorzien van water»
kan terstond betrokken
bezichtiging vervoege
linsdags, Woensdags of
bij dhr. S. DE REGT.
j;en te bekomen bi}
jAAR te Goes.
re Menwagen.
ngwagen.
fietskar en Rijtuig»
J. ABRAHAMSE,
Ovezand.
)ERHOUD, Westkapelle.
Nov.
of aankomende IHeid j
lij B. KOOLE,
Souburg.
Met Mei
ieid-Huishoudster
bij J. DE KROO Jz.l
[ULDER—VAN Melle,
33, Goes, vraagt
Drukkers-Exploitanten:
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorstsfraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—.
Losse nummersf O.Oj
Prijs der Advertentie n:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
DE HERVORMINGSDAG.
De 31e October blijft in de geschiedenis
der Chr. Kerk en in de Wereldgeschief
den is een der meest gedenkwaardige data.
Niet omdat op dien dag in het jaar
1517 doctor Maarten Luther zijn 1J5 stel
lingen aan dé deur der Slotkapel te Wiit-
tenburg aanplakte. Een dergelijk feit toch
was in die dagen niet opvallend. Noch
te Wittenberg, noch elders was dit iets
nieuws. Luther volgde slechts een oud
gebruik. Ulrich Zwingli deed het jaren
vóór dezen ook reeds te Zurich.
Geen van beiden had destijds de ge
dachte iets bijzonders, iets groots te
doen. Ook Luther niet, al waren zijine stel
lingen voornamelijk tegen den aflaat ge
richt.
En nog veel minder kwam in den
hoogleeraar van .Wittenberg de gedachte
op aat hij! een wereldgebeurtenis ging
voorbereiden. Ook was het er hem niet
om 'doen de Roomsche Kerk te ver
laten, veel minder nog om een nieuwen
godsdienst te stichten.
Hiermede vervalt dan ook het groota
argument van Roomsch-Katholieke zijde
steeds naar voren gebracht, om het Pro
testantisme te bestrijden, dat God toch
wel niet tot de zeventiende eeuw zou heb
ben gewacht om den menschen Zijn waar
heid te openbaren.
Evenmin kan de oudheid of ouder
dom van een godsdienst dienst doen als
bewijs voor hare echtheid of onaantast
baarheid .Ware dit zoo, dan zou geen
enkele zendeling tot de heidenen hebben
mogen gaan, en zou ook de zending
onder de Joden daarmede veroordeeld
zijfa, want zoowel de Heidensche gods
diensten als de godsdienst van Israel zijh
ouder dan 'de Christelijke.
Wat Luther, en na hem andere Hervor
mers bedoelden, was zuivering der Chris
telijke kerk en haar terug te brengen
tot de gehoorzaamheid der eerste Chris
tenen, en tot de zuiverheid en den een
voud van het eerste Christendom. Trou
wens het woord Hervorming of Reforma
tie zegt al voldoende dat het niet ging
om iets nieuws, maar om hervorming (let
wel 'hervorming) van het oude.
De Hervorming is een daad geweest
waaraan geen afspraak is voorafgegaan.
Zij is spontaan opgekomen. In Duitsch-
land was het Luther, in Zwitserland
Zwingli, in Zwitserland en Frankrijk Cal
vijn, in Schotland Knox, van wie het
initiatief uitging, onbewust van de ge
volgen. „Ziende in het gebod, blind in de
toekomst", maar dan ook het woord in
den letterlijken zin opgevat, in een gansch
anderen zin als de vader der Afschei
ding in 1834 het eenmaal zou uitspreken.
Genoemde geleerden hebben dit werk
ook niet van elkander afgezien. Niet al
leen afspraak, maar ook afzien en nadoen
waren uitgesloten. Elk hunner trad zelf
standig op, in elks optreden was oor
spronkelijkheid.
Van nature waren ziji schuchtere men
schen, doch de Geest Gods bezielde hen
en zoo bleken zij!, toen het er op aan
kwam helden, moedig en strijdvaardig
als leeuwen.
Maar schuchterheid is geen karakter
loosheid. Hun daad was tegelijk ook een
bewij's van hun karakter. Zij waren hoogst
bekwame geleerden, talentvolle redenaars,
en eerste-rangs schrijvers. Wetenschappe
lijke aanleg "kenmerkte Calvijn, zin voor
18) o—
Een modern humorist heeft gezegd„Als
ge twijfelt, spreek dan de waarheid."
Maar Douglas was geen humorist, en eer
de dag ten einde was, had hij feitelijk
het tegenovergestelde besluit genomen.
„Ik kan geen goed doen, door mij met
de zaak te bemoeien", zeide hij op bitte
ren toon tot zichzelf. „Ik zou haar willen
redden als ik kon, maar'ik kan niet. Ver
achtelijk als de ellendeling is, zou zij mis
schien gelukkiger met hem dan zonder
hem zijn. Hij zou zich zelf met liefde heb
ben opgeofferd, indien hij daardoor Floss
Gresham had kunnen redden, maar aan
gezien daar niet de minste kans op scheen
te bestaan, sloeg hij den eenigen weg in,
die voor hem open scheen.
Zoo gingen twee of drie weken voor
bij, gedurende welken tijd hij wanhopige
pogingen aanwendde zijn liefde voor
Floss Gresham te overwinnen en zijn hart
te verharden. Het was over het algemeen
een hopelooze taak.
Daarenboven gaf juist het gevaar, waax-
taalvorsching Luther. Mannen van de stu
deercel. Doch de Heilige Geest werkte
in op heel hun persoonlijkheid, stevigde
hun karakter en vormde hen als op een
maal tot .Zijn instrument om Zijn Naam
te dragen.
Niet hun geleerdheid, maar hun ka
rakter deed hen naar voren komen.
Zie het verschil tusschen Luther op
den Rijksdag te Worms en den weife
lenden Erasmus in zijn geschriften.
Mr. .Verkouteren schreef eenige jaren
geleden omtrent laatstgenoemde:
„Door zijn groote geleerdheid en vooral
door zijhe Griekscbe studiën, heeft hij de
Hervorming voorbereid, maar hij miste
den moed zijner overtuiging. Hij weigerde
de geschriften van Luther te lezen, uit
angst dat hij anders partij zou moeten
kiezen, en hij wilde niet krachtig ingrijpen
uit vrees zijne vele machtige bescher
mers te verliezen."
Zoo ooit dan bleek wel bij de Her
vorming de meerderheid van het karakter
hoven het talent. Maar dit laatste vormt
zich dan ook in de stilte; het karakter
wordt gevormd in de groote wereld'.
In Germaansche en Keltische landen
als D'uitschland, Engeland, Schotland en
Nederland heeft de Hervorming het krach
tigst wortel geschoten. In de Latijinsche en
Slavische landen daarentegen als Frank
rijk, Spanje, Italië en Oostenrijk heeft
zij zich niet kunnen handhaven. Daar
heeft over 't algemeen de Romaansche, in
D'uitschland en ons land de Germaansche
geest gezegevierd. In Engeland is de,
schoon niet algebeele, mislukking der
Reformatie een gevolg geweest van de
vervolgingen onder Hendrik VIII, den ko
ninklijken wellusteling die alleen brak
met den Paus, onidat deze zjjn zondigen
wandel weerstond, doch het oude geloof
handhaafde en zichzelf tot hoofd eener
nieuwe kerkgemeenschap verklaarde.
Doch in Schotland en de Nederlanden
en later in het uit de geloovigen uit
Engeland opgekomen Amerika heeft zich
Kfe Hervorming het krachtigst voortge
plant, niet echter, gelijk in Duitschland,
in den gemoedelijk-Lutherschen, maar in
den actief-Calvinistischen geest.
De invloed der Hervorming is ontzaglijk
geweest. In den goeden zin geldt hier
het wbord van den Apostel Jacobus: „Zie
een klein vuur, hoe grooten hoop hout
het aansteekt". Het steentje door Luther
op 31 October aan het rollen gebracht is
tot een lawine aangegroeid en deze wordt,
ook weer in den goeden zin, steeds
grooter.
Niet alleen op het gebied der Kerk
blijft deze wereldinvloed groot, maar ook
op dat van wetenschap en kunst, van!
staatkunde en den godsdienst, van het
onderwijs, het recht, de maatschappelijke
verhoudingen en de zeden. Wat hebben
Luther en Calvijn, alleen reeds door hun
ne geschriften, voor alle eeuwen, ook en
niet het minst voor onzen tijd, al nieti
veel gepresteerd. Luther's Bijbelvertaling,
een meesterstuk van taalkneding, en Cal-
vijn's nooit volprezen Institutie worden
nog steeds door miljoenen gelezen en be
studeerd.
Mr Verkouteren wij mogen hem nog
eenmaal aanhalen eert hen ook als
wetenschappelijke mannen-
„Luther was een voortreffelijk dichter.
Hij gaf aan de nationale taal de haar
toekomende plaats bij den openbaren
eeredienst, en Calvijn geldt als een der
grondleggers van bet Fransche proza. Voor
de studie van het Grieksch hebben de
Hervormers ^ich zeer verdienstelijk ge
maakt. De vrijheid der wetenschap hebben
in zij verkeerde, voedsel aan de vlam zij
ner hartstocht. Hij stelde haar zich voort
durend voor blindelings haar verderf tege
moet snellend, terwijl hij niet bij machte
was haar te redden. Iedere week bracht
haar nader bijl den gevreesden trouwdag,
en "hoe 'dreigender het gevaar werd, des
te grooter scheen zijn liefde te worden,
en des te Vuriger zijh Megeerte, haar te
kunnen redden.
Dies Zaterdags, als het kantoor vroeg
werd gesloten, maakte hij lange wan
delingen naar het andere einde der stad,
m de "hoop, dat hij! haar zien zou. Hij
was overtuigd, dat dit bijna het onzinnig
ste was, wat hij doen kon dat hij,
indien hij zijn liefde voor baar overwin
nen wilde, zich zoo ver mogelijk van
haar verwijderd zou moeten houden
en toch wandelde hij opzettelijk in de
richting van Newlands, in de hoop, dat hij
haar door het een of ander toeval mocht
tegenkomen, maar slechts ééns werd zijln
bede verhoord. Het was op Nieuwjaars
dag, dat zij zich plotseling van aangezicht
tot aangezicht tegenover elkander bevon-
pen zonder haar te herkennen, want hij
had haar nog nooit met haar mantel en
bont om en met een hoed op gezien,
en zij zag er heel anders uit dan in buis.
„Goeden middag, mijnheer Wyburn, veel
zij bevorderd:, voor het onderwijs deden
zij veel. De overmacht der scholastiek
hebben zij gebroken. Zij hebben gezorgd,
dat intelluctueele ontwikkeling niet langer
het privilegie bleef der geestelijken. De
kloof tusschen geestelijken en leeken heb
ben zij gedempt. Het coelibaat hebben
zij afgeschaft, het huwelijksrecht gewij
zigd, het volkenrecht geschapen. De zoo
genaamde "constitutioneele instellingen, die
op zoo schoone wijze de eischen van
gezag en vrijheid met elkander verzoe
nen, zijn een vrucht der Hervorming-
Het groote beginsel der godsdienstvrijheid!
heeft door de Hervorming gezegevierd-
De renaissance, die door het humanisme
tot het heidendom dreigde terug te voe
ren, werd door de Hervorming, die zij
had helpen voorbereiden, binnen de per
ken gehouden. Calvijn vooral heeft door
zijn strijd tegen de libertijnen van Geneve
en door zijn instelling van een kerke-
raad, als een soort zede-rechtbank, de
zedeloosheid helpen beteugelen, die voor
een groot deel tot de Hervorming aan
leiding had gegeven."
En wij stemmen in met de zeer juiste
conclusie, die men wel op eiken Hervor
mingsdag diende te herhalen, van ge
noemd Chr-Historisch Eerste Kamerlid:
„De Hervorming is dus een wereldge
beurtenis geweest van den eersten rang-
De 31ste October mag dus nooit onopge
merkt voorbij gaan; maar daarbij mag ook
nooit worden vergeten, da't de Room-
schen en Protestanten nog steeds gemeen
schappelijke geestelijke goederen hebben,
die zij gemeenschappelijk hebben te be
waren."
voor Manufacturen
Dames- en Kindercenfectie
Tapijten - Gordijnen
Bedden - Ledikanten eat
aanverwante artikelen is
Aan het Zoeklicht.
De „N. Leidsche" maakt de volgende
opmerking
„Poëzie is overal, overal m'n vrin-
iden" heeft een bekend dichter gezegd.
De vraag' is maar of men de poëzie
weet te vinden.
Zoo las ik in een verslag, van een
door Dt De Har tog gehouden lezing,
dat deze wijsgeer betoogde, dat de re
delijkheid ons tot de al-betrekking: der
dingen brengt.
Deze redelijkheid, zoo ging hij' ver
der, is toe te passen in een kruiden
niorszaak, waar men een grootboek
heeft, dat als een zon stralen uitgiet,
door journaal en kasboeken.
Als het niet een groot wijsgeer was,
die dit vertelde, dan zou ik zeggen, dat
deze vergelijking toch wel een beetje
mank gaat en dat dit zinnetje aardig
rammelt. Dat durf ik nu niet zeggen.
Liever neem ik aan, dat Dr De Har-
tog het goed zag en zei, en spreek ik
de hoop uit, dat onze meer zakelijk
aangelegde winkeliers, die het allicht
heil en zegen in het nieuwe jaar]"
Hij schrikte, alsof een kogel hem trof en
toen bloosde hij als een schoolmeisje.
Hij herkende haar stem onmiddellijk.
„Goeden middag, juffrouw Gresham, dit
is een onverwacht genoegen", en zij druk
ten elkander de hand en het was Dou
glas, alsof zijn "hart een oogenblik stil
stond-
„Waaijt u op weg naar Newlands? Zoo
ja, dan ga ik met u 'terug- We hebben
al iederen dag naar een bezoek van u
uitgezien. Hoe verkeerd ik had bijna
gezégd wreed van! u ons zoo plotseling
en onverwacht te verlaten!"
„Ik verlangde weer aan 'twerk te gaan
en u bedierf mij door al te veel
vriendelijkheid."
„Ep u 'izijt weer naar uw kantoor terug
gekeerd?"
„Ja, en het werken doet mjj goéd."
„U ziet er ook best uit; maar nu gaat
u toch naar Newlands nu u zoo dicht
bij zijt, nietwaar? Het zal mijn oom veel
genoegen doen u te zien.'
„Dank n. Ik had geen plan een bezoek
op Newlands te brengen. Ik had geep
ander doel dan een kleine wandeling."
„Enfin, het doet er niet toe, wat u van
plan waart" zeide zij met een vroolijken
lach. „Daar u zonder verlof zijt heen
anders zeggen de dingen toch ook zoo
mogen zien
Het grootboek als een stralende zon!
Maar hoe komt het dan dat zoovelen
met zoo'n zorgentrek op het gezicht hun
grootboek bestudeeren
De belastingen.
Aan het voorloopig verslag der Tweede
Kamer over Hoofdstuk VII B der Staats-
begrooting 1926 is het volgende ont
leend:
Inkomstenbelasting. Men meende te
weten, dat een zeer belangrijk deel van'
het totaal belastbaar inkomen nog altijd
niet in den aanslag begrepen is, en dat
ook nog een niet onaanzienlijk deel van
de aanslagen onbetaald zijn.
Gaarne zou men het oordeel van 'den'
minister vernemen, over de instelling van
een staatscommissie, welke de werkmg
van de wet op de inkomstenbelasting
in deze opzichten zou hebben na te gaan.
Sommige leden wenschten in het bijzon
der te worden ingelicht over den stand
der invordering te Amsterdam, Den Haag
en Utrecht. Volgens de door de besturen
dier gemeenten gepubliceerde cijfers moet
rond een zesde deel van het totaal der
gezamenlijke aanslagen als oninbaar wor
den afgeschreven.
Accijns op het gedistilleerd. Men wees
op de steeds teruggaande opbrengst van
den accijns, en gaf als zijn meening te
kennen, dat, indien niet tot verlaging van
den accijns wordt overgegaan, de op
brengst dteedis minder zal worden, ten
gevolge van het toenemen van de fraude.'
Rijwielbelasting. Verscheidene leden
drongen aan op opheffing van deze zoo
impopulaire belasting- Nu de middelen
ruimer vloeien, behoeft niet tot 1930 met
de afschaffing te worden gewacht, In
elk geval wordt het huidige bedrag van'
f3 te hoog geacht-
Werkwijze van den Pensioenraad. Door
vele leden werd zeer ernstig geklaagd
over de bijzonder langzame wijze, waar
op door den Pensioenraad wordt
gewerkt. Menig gepensioneerde is gestor
ven voordat zijn pensioen behoorlijk ge
regeld was-
Inkomsten uit reclame. Bedenking werd
geuit tegen de wijze, waarop tegenwoor
dig ten bate van de schatkist voordeden
worden getrokken uit het maken van re
clame- Dit geschiedt volgens de hier aan
het woord zijnde leden, veelal op een
wijze, den Staat onwaardig.
Staatsloterij. Aangedrongen werd weder
op onmiddellijke algeheel© afschaffing van
de Staatsloterij, terwijl anderzijds voor
het behoud dier instelling werd gepleit.
Hi 11 en in de politiek?
De firma Hillen geeft de Delftscha
Post uit, een neutraal blaadje, maar dat
in het October-nommer een stukje poli
tiek bevat dat niet door den beugel kan.
De schrijver van de Brabantsche brie
ven een vloeker op 'tkantje af!
schrijft daar over het ontwerp' Bioscoop-
wet onder meer
.„As die wet nou aangenomen wordt,
mot ik dan alles wat ik schrijf eerst aan
Kelijn opsturen om er het aorigste uit to
laten schrappen? Want, naar ik' boor,
slaat die nieuwe wet die Kelijln wil aan
laten nemen ook op de pers. Dus as ik
is lekker op 'm wil vitten dan schrapt ie
zelf deur? Ok 'n menier van doen. En de
films? Keurt ie die nouw allemaal veui
ze openlijk vertoond worden?
As de helft maar waar is van wa ze
zeggen, dan zie g,et 'r belaaitafeld- uit!
gegaan, m-oet u onder geleide terugkee-
ren".
„Ik zou u voor niets ter wereld in
uw plannen willen storen", wierp hij
tegen.
„U waart op weg in de tegenoverge
stelde richting."
„Ik heb igeen enkele afspraak, die er
op aankomt", antwoordde zij, Bedenk dus
als het u belieft geen bezwaren meer,
of ik zal gaan denken, dat u iets tegen;
ons heeft."
Douglas wendde geen pogingen' meer;
aan, haar te weerstreven. Hij had' een'
wonderlijk gevoel van machteloosheid in
haar bijzijn. Hij wist, dat hij alles zou
doen, wat zij vroeg,, zonder zich er tegen
te verzetten, en dat het hem een genot
zou zijn, het te doen.
Z;ij liepen samen naar Newlands, en
hij had een gevoel alsof de lucht hem
droeg, ofschoon hij wist, dat hij straks
weder in de woestijn zou zijn, dat hij!
voor deze korte straal van: zonneschijn
duur zou moeten' betalen- Hij was weder
de dwaze mug, die wordt aangetrokken
door het licht; later zou hij zuchten over
de pijnlijk gezengde vleugels. Maar dat
was hem thans onverschillig. Smart in
de toekomst was niets, vergeleken bij
tegenwoordig geluk. Als men zoo weinig
Akker's Abdijsiroop dankt haar
snel werkende geneeskrachtige
eigenschappen aan de kruiden-
extracten in haar samenstelling.
Stilt als bij tooverslag de hevigste
hoestbuien en verruimt de borst!
Overal per koker
£1.50 £2.75 £4.50
Sjuust clie aarige wefkes op d'n films
mee d'r sjieke twaletjes, is 't zout van da
flauwe liefdes-romannekes die ze afdraai
en. As ge die kindren nauw ga steken
in 'ne wollen hansop dan wordt de soep
te flauw amieo en verlopt de bioscoop
as 'ne kreupele kruiwagen. Gaan z' in de
pers alles schrappen wa ze willen, dan
zal er nie veul anders overblijven as
de rubriek „gemengd nieuws" en 'n feuil
leton waar ze mekaar nie en nooit krij
gen. Maar dan zouweh ze op de plots van
't hoofdartikel b.v .de kerkdiensten oven
heel 'tLand op kunnen nemen onder den
titel „van heinde en ver". As dit wetje
lukt, dan is 'teind nie te zien! Dan woE
volgende week het electrisch licht en
hef gas verbojen en gaan we petroleum
branden!En is het ouwe, vrije Ne
derland ok in 't bezit van 'ne Moeselinie,
Ne Napoleon hebben we nie op kunnen
leveren; dan maar 'ne Moeselinie. Beter
wa-d-as niks!
Amico ik schei d'r af. Ik zeg 'r nie
meer "van, veur de wet verworpen is;
want da d-is d'n eenige goeie kant aan da
wetje, da-d-et nie aangenomen wordt.
sf» j|» -i-
Wat is die soep flauw, welke Hillen
hier opdischt. Dlie „Kelijn", die „petro
leum", die „Moeselinie", 't lijkt wel mop(-
pige politiek. Neen, de eerste proeve
valt niet mee. Zou Hillen er maar niet
mee ophouden?
Lief dad ig hei d-s par as i eten.
Wij lezen in „D|e Speurder":
Wij hebben meermalen in ons 'blad ge
schreven, dat wij sléchts zakèn zullen
vreugde had als hij, was het dwaasheid)
er niet van te genieten, als zij hem werdi
aangeboden. Hij opende dus zijn hart
voor den vreemden en zinbekorenden in
vloed, die zich van hem meester maakte-
Voor het oogenblik was hij de gelukkigste
mart van de wereld.
Floss was zoo vriendelijk en vrij en'
gezellig, als het haar aard was te zijn>
Zij had zichzelve geheel uit het hoofd
gepraat, dat hij ooit verliefd op haaE
was geweest.
„Het w-a^ alles mijn ijdelheid", zeide
zij later tot zichzelve- „Hij gaf er niets
-om, en deed mij geen enkele vraag over
de zaak."
Echt meisjesachtig, was zij een weinig
beleedigd over zijn schijnbare onverschil
ligheid- Daarenboven had zij zïchzelvei
nooit tontkend, dat hij bepaald zeer be
langwekkend was. Het was niet alleen!,;
dat hij een bijzonder knappe jonge mart
was, maar hij had zooveel gelezen err
was zoo goed op de hoogte van alle
vragen van den dag, en dan kwam' hier
nog bij, dat beiden, zij en de dokter tot
de overtuiging waren gekomen, dat hij,
niettegenstaande de omstandigheden', in
welke hij verkeerde, een beschaafd man
was.
(Wordt vervolgd.)