m 13
Donderdag 15 October Üt5 40e Jaargang
Hoofdhuid
Buitenland.
FEUILLETON.
In 's levens branding.
Ve Zeeuw
hern in liun ooge~ gemaakt tot hun bes
ten vertegenwoordiger Men meene echter
niet, dat hij in Zuid-Afrika louter be
wonderaars heeft gekend. Dikwijls heeft
men hem miskend, vooral in de Kaapko
lonie, een Engelsche kolonie, met belan
gen tegenstrijdig met die van Transvaal.
Velen begrepen hem niet, wilden hem
niet begrijpen, maai' de oogen zijn open
gegaan voor de juistheid van zijn poli
tiek, de wijsheid van zijn staatsmans
kunst. De geschiedenis heeft Kruger in
het gelijk gesteld en zal dat, naarmate
men verder van hem afstaat, in nog ster
ker mate doen. Zijn figuur is te groot voor
een beschouwing- van nabij; slechts op een
afstand en vanaf een hoogte is hij in zijn
geheel te overzien.
Wat wij thaxls echter reeds ten volle
kunnen beseffen, is zijn alles overmees
terende liefde voor zijn vaderland. En
aan het eind van zijn leven kon hij als
Johan de Witt zeggen, dat luj sterven
zou evenals hij altijd geleefd had: als een
goed patriot.
Waarlijk, als een voorbeeld van een
warm en oprecht, trouw en groot vader
lander staat hij ons voor oogen. Moge het
streven om hem een monument op te
richten in Utrecht, waar hij als balling
en als martelaar zijn Jood tegemoet ging-,
spoedig tot werkelijkheid worden!
Hoe President Kruger aan
boord van de „Gelderland"
kwam
G. E. vertelt in „Onze Vloot" van de
reis van President Kruger aan boord van
de „Gelderland" in t900. Het volgende
over de gebeurtenissen in Delagoa-baai
is er aan ontleend:
„Hoe dichter de „Gelderland" Delagoa-
baai naderde, hoe meer er onderling be
sproken werd wat wij daar zouden vin
den. Hoe vooral, zou. de houding der En-
gelschen zijn, die. zooals te verwachten
was, daar wel één of meer schepen zou
den hekben gestationneerd; zou die hou
ding vriendschappelijk, onverschillig- of
vijandig wezen? De meeningen verschil
den daaromtrent, maar het eenige wat er
opzat was afwachten. Na een zeer moei
lijken tocht door het z.g. Noorderkanaal,
een vaarwater dat zeer slecht van mer
ken was voorzien het was dan ook
Portugeesch! en dat, zooals wij later
hoorden, als zeer gevaarlijk bekend staat,
kwam het schip op 12 October ten anker
op de rivier vóór de stad Lorengo Mar
ques, na het Portugeeshce gouvernement
op de gebruikelijke wijze te hebben gesa
lueerd.
Wij vonden daar, behalve enkele koop
vaardijschepen een Enuelsch eskader van
3 kleine kruisers en een ,(Portugeesche
stoomkorver. Al spoedig werd verbinding-
gekregen met den wal en met onzen con
sul, den heer Pott, en bleek het ons, dat
de houding van de Engelsclie marine ten
opzichte van ons „beleefd onverschillig"
was, althans ten opzichte van het doel
onzer reis. De Engelsche eskader-com
mandant bracht onzen commandant een
bezoek en besprak het feit dat wij den
President kwamen halen als een heel ge
wone zaak. De Portugeesclie autoriteiten
waren zeer beleefd, maar drongen aan
op een spoedig vertrek zij zaten met
hun hoogen gast wel wat in den maag!
evenals de President zelf, die gaarne zoo
vlug mogelijk wilde vertrekken, in het be
lang zijner politieke zaken. Dit zou he
laas echter zoo spoedig niet gaan, daar
een kleine machinereuaratie moest wor
den uitgevoerd, terwijl ook de kolen, die
besteld waren, alweer zeer langzaam aan
boord kwamen
Intusschen werd kennis aangeknoopt
met de vele Hollanders en oud-Hollan
ders, die toen daar ter plaatse aanwezig
waren en hoorden wij, met de grootste
voldoening, hoe buitengewoon appreci-
eerend er gesproken werd over het doel
van onze reis en hoe hoog het besluit van
onze Koningin om den President te doen
halen, werd aangeslagen! Er was slechts
één woord van lof en waardeering- over.
Vele genoegens werden den officieren
aangeboden, waaraan met graagte werd
gevolg gegeven, en het was alleen maar
jammer, dat er van „passagieren" geen
sprake kon zijn, daar de kans op demon
straties moest worden vermeden. Wij
hoorden toen ook dat de President niet
alléén met ons de reis zoude maken, maar
dat hij vergezeld zou worden door 4 an
dere personen, te weten een kleinzoon,
zijn particuliere secretaris, zijn lijfarts
en zijn bediende.
Dit bericht gaf aanleiding tot, een klei
ne „inwendige volksverhuizing", daar al
die heeren behoorlijk onder dak moesten
worden gebracht, hetgeen op een oorlogs
schip waar iedereen zijn kleine afgepaste
ruimte is toegemeten, en waar meestal
meerdere ruimte ontbreekt, lang niet ge
makkelijk is. De President wien dooi
den commandant diens kajuit ter beschik
king was gesteld, maar die daarvoor had
bedankt, omdat hij meende daar te veel
last te zullen hebben van het geluid der
schroeven zou logeeren in het verblijf
van den eersten officier, die zich zoolang
zou „opschieten" in zijn bureau, waaraan
een slaapplaats ve--bonden kon worden en
daar de President zijn lijfarts gaarne in
z'n nabijheid wilde hebben, betrok deze
laatste de hut van den luitenant ter zee
lste kl. Pfeiffer, welke hut tegenover het
verblijf van den eersten officier gelegen
was, terwijl genoemde officier zich zou
tevreden stollen met een adelborstenhut,
terwijl de jonkers „vriendelijk werden uit-
genoodigd" het zich Ujdelijk gemakkelijk
te willen maken in de kanonnenkamer,
aan welk verzoek, in het belang der goede
zaak, met de grootste bereidwilligheid
werd voldaan. De bediende van den Pre
sident kreeg een slaapplaats in een on
derofficiershut. Zoo was dan deze zaak
naai- aller genoegen opgelost en toen nog
de noodige matrassen, kussens, dekens,
lakens, sloopen; servetten en handdoeken
waren aangekocht, konden onze gasten
geïnstalleerd worden.
Intusschen were het schip overstroomd
door bezoekers, die allen niettegen
staande het dagelijkscli kolenladen den
bodem wilden bezichtigen. Honderden en
nog eens honderden Poeren die te Lo-
renqo Marqucz geïnterneerd waren
brachten soms uren aan boord door, voor
namelijk om te zien en te weten waar en
hoe hun President zou logeeren. En dan
was het ontroerend die reuzen, die toch
zoo veel hadden meegemaakt, ons trouw
hartig te liooren vragen of wij wel goed
op „den Ou, Baas" zouden passen! „Nie
an die Rooinek gêe nie"! Nu, dat beloof
den wij! Dan liever naar den kelder! Met
welke verklaring zij dan tevreden waren.
En de genegenheid tot ons was zoo groot,
dat die zich soms uitte in kleine cadeaux,
als ik mij herinnereen factuur van
30 boerenhoeden, die later onder de offi
cieren, machinisten en onderofficieren
zijn verdeeld.
Toen het er begon uit te zien dat de
kolen die „slechts" 85 shilling de ton
kostten, men wist uier ook te rekenen!
den 18en October eindelijk wel binnen
boord zouden zijn, werd door den com
mandant in overleg met President Kruger
en de Portugeesclie autoriteiten, bepaald,
dat Z.Ed. Zaterdag 20 October met ge
volg zou embarkeeren, waarna het schip
onmiddellijk zou vertrekken. Vrijdag 19
October toch was bestemd ter viering van
de verloving onzer Koningin, waarvan
een paar dagen vroeger het heugelijk be
richt ons telegrafisch had bereikt en
waarvan kennis gegeven was aan de Por-
tugeesche en Eugelsche autoriteiten. Maar
ziet, op laatstgenoemden dag, Vrijdag 19
October, 's morgen.-- op de dagwacht, toen
de épuipage nog zat te schaften, zag de
officier van de wacht een tweetal sloepen
van den wal naar het schip toekomen
aanleggen en daaruit steeg de Pre
sident met gevolg begeleid door den Por-
tugoeschen gouverneur van Lorenco Mar-
puez (in civiele kleeding), benevens door
onzen consul Pott. Z.Ed. kwam één dag-
te vroeg! En die aankomst was zóó plot
seling, dat de officier van de wacht nau
welijks den tijd had om den commandant
en eersten officier te doen waarschuwen,
en er van „honneurs geven" geen sprake
was. Toen de commandant over dit laat
ste den President excuses aanbood, ant
woordde Z.Ed „beter te vroeg dan te
laat", waarbij hij tevens te kennen gaf,
„zich zoo gelukkig te voelen op Neder-
landsch grondgebied te zijn". Het bleek
dat de President in overleg met de Por
tugeesclie autoriteiten, tot dit vervroegd
en stilgehouden embarkement had be
sloten, ten einde manifestation, in goe
den of kwaden zin, daarbij te voorkomen.
En toen hebben wij dien dag het merk
waardig schouwspel beleefd dat, toen
door H. Ml „Gelderland", ter eere van
de verloving onzer Koningin, het ko
ninklijk saluut werd afgegeven, waaraan
èn Engelsche en Portugeesclie sctiepen
deelnamen, de President, beschermd door
Nederland's vlag aan boord van ons
schip stond te kijken naar het schieten
van zijn aartsvijand!
Dienzelfden dag werd door de. officie
ren van de „Gelderland", ten afscheid,
oen „at home" gegeven, waarvan honder
den gasten gebruik maakten en was het
weer ontroerend te zien hoe vele eenvou
dige Transvalers en Vrijstaters daarbij
den President de hand drukten en hem
goede reis toewenschten.
Zaterdag 20 October, ten 1 uur 30
n.m. werd het anker gelicht, en toen even
te voren de consul Pott van boord ging
en de officieren hem tot aan den valreep
uitgeleide deden, nam hij afscheid van
hen met de woorden: „Nu Hoeren, goede
reis, en als de „Rooinek" schiet, dan
schiet je maar terug"! Zou er toch iets
gebeuren? Maar dat is het geval niet ge
weest, want toen wij, wegstoomend, het
Engolsch eskader passeerden, stond op
die schepen de wacht aangetreden en
werd aan ons schip honneurs gegeven.
De reis met President Kruger was be
gonnen, een reis, die soms iets had van
een triomftocht.en die voor den Pre
sident zooveel droevigs zou bevatten en
hem wegvoerde van zijn geliefd Zuid-
Afrika dat hij nooit zou terugzien!"
'n P a a r Kruger-
herinne ringen
Toen wijlen Ds L. van der Valk, des
tijds Ghr .Geref. predikant te Delft, in
1877 langs de Boompjes te Rotterdam
liep, werd hij aangesproken door een heer
die zich weldra bekend maakte als Pre
sident Kruger, uit Transvaal.
De president was met de „Batavier" ge
arriveerd en liep nu recht af op den man
met den hoogen hoed: „Is u dominee,
mijnheer?"
Jawel, menheer
„Ik zou zoo gaarne eens kennismaken
met de Ghristelijk-Gereformeerde Kerk.
Kunt u daartoe mij ook den weg wijzen?"
„Zeker," antwoordde Ds van der Valk.
„Ik ben zelf predikant bij die Kerk en ik
ben juist op weg naar een Zendingsver
gadering vanwege die Kerk. Mag ik de
eer hebben, u uit te noodigen die verga
dering bij te wonen?
President Kruger ging toen aanstonds
mede, woonde bedoelde vergadering bij en
heeft daarna gedurende 14 dagen gelo
geerd bij Ds van der Valk te Delft.
Toen in 1888 Kruger wederom ons land
bezocht, was zijn eerste gang naar den
man dien hij in '77 hier zoo dadelijk ont-
Drukkers-Exploitanten:
OOSTERBAAN LE COINTRE G«ES
Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. na. 259
PAUL KRUGERHERDENKING.
D r W J. L e y d s over
Paul Kruger.
Te Utrecht is Vrijdagavond, uitgaande
van een comité uit afdeelingen ter plaat
se van vereenigingen, welke zich verleven
diging en versterking van het Nederland-
shee stambewustzijn ten doel stellen, een
bijeenkomst gehouden. Ditzelfde comité
beoogt ook de oprichting te Utrecht van
een standbeeld van den president.
Na een kort openingswoord van Dj- P.
H. Ritter Jr. sprak Dr W. J. leyds,
oud-secretaris van de Zuidafrikaansche
Republiek. Toen, nu welhaast een eeuw
geleden, een kind ten doop werd gehou
den dat de namen Stephanus Johannes
Paulus Kruger ontving, zullen, zei hij,
weinigen hebben vermoed, dat deze naam
oenmaal in de geheele wereld zou weer
klinken als die van een held, die door de
ouderen werd bewonderd en aan de jon
geren als voorbeeld aangeprezen.
Hij is bij uitnemendheid de kampioen
geweest voor vrijheid en onafhankelijk
heid. Hij bestreed daarbij met den groot
sten ernst de verdeeldheid onder eigen
volk, die niemand als hij heeft gevoeld
als een vloek en als een schande, met
een angstwekkend groot gevaar voor de
toekomst. Van jongs af aan heeft Kruger
de onderlinge twisten bestreden. Altijd
streefde hij er naar te komen tot een een
parig besluit.
Een groote redenaarsgave hielp hem
daarbij niet. Hij sprak niet gemakkelijk,
niet vloeiend, niet vleiend. Maar hij uitte
zich met zoo grooten ernst, dat een ieder
zich inspande om hem te volgen en te
begrijpen, en men werd tenslotte door
hem medegesleept.
Reeds vroeg moet hij een buitengewo
nen indruk op zijn omgeving hebben ge
maakt. Zou hij anders, op zijn zeventien
de jaar, een kind nog volgens onze be
grippen, zijn gekozen tot onderveldcor-
net? Om zijn persoonlijken moed alleen
kan het niet geweest zijn. Wel is waar
was hij daarom zoo befaamd dat hij den
naam had van den dapperste onder de
dapperen, maar dit zou toch niet voldoen
de geweest zijn om hem op dien leeftijd
te roepen tot een ambt dat ook civiele
en zelfs rechterlijke functies medebracht.
Het moeten eigenschappen van karakter
en verstand geweest zijn die aan hem de
voorkeur deden geven En zijn leven lang
is dat zoo gebleven.
Kruger was een geboren leider. Terwijl
hij zeker van heerschzucht niet vrij was
te pleiten, kende hij zijn volk te goed om
niet te weten dat hij niets bereiken zou
met een optreden als despoot. Daarbij had
hij te veel ontzag en eerbied voor de sou-
vereiniteit van het volk, om de majesteit
van zijn eigen ik "te willen doen aanbid
den en hij was te nobel van inborst om
slachtoffers te Willen maken van zijn "wil
lekeur.
Overtuigen wilde hij; evenals hijzelf,
zonder autoriteitsgeloof, overtuigd wilde
worden. Hij wenschte te weten, niet
■slechts te gelooven; en dat deed hem met
gewilligheid en geduld luisteren naar an
dersdenkenden, als hij in hun oprechtheid
kon vertrouwen.
Het was daarvoor geen voorwaarde,
dat men het met hem eens was op gods
dienstig terrein. Toch zou men hem on
recht doen met te veronderstellen dat hij
liet met zijn geloof licht nam. Hij wist
zich in heel zijn leven door God geleid,
maar zijn beschaving des harten maakte
zijn Christendom mild Een klove scheid
de hem van de Hollandsche orthodoxen.
In den grond was hij een verlicht, vrij
zinnig man. Nooit echter heeft hij zijn
volk instellingen willen opdringen, waar
voor het nog niet rijp was. In plaats van
het volk te drijven heeft hij getracht er
zijn medewerkers van te maken. Dat heeft
7)
„LangHet zal mij ©en jaar lijken.
kHeb mijn geheele leven nog nooit een
da.g in bed gelegen."
„Dan kunt u nu de schade eens in
halen. Door ongeduldig te zijn, zult. u
mets winnen. Integendeel, als u gaat tob
ben'en onrustig worden zult u waar
schijnlijk nog wel langer in bed moe
ten blijven."
Döuglas floot zachtjes ©n verviel weder
tot .stilzwijgen. Maar do beproeving in
bed te moeten liggen, viel hem niet zoo
zwaar, .als hij gevreesd had.
Op den volgenden dag, terwijl hij lag
te kijken hoe het winterzonnetje aller
lei grillig gevormde lichte plekken op
het behangsel te voorschijn rietp en ter-
'wijll hij lag te luisteren naar het gezellig
geknetter van liet houtvuurtje in den
haard, schrikte hij eensklaps op dooi' het
geluid van muziek, dat uit een der be
nedenkamers tot hem doordrong.
Het was de eerste maal, dat de piano
bespeeld werd, sedert hij in het huis
was gekomen, en het geluid deed hem
bijzonder weldadig aan.
Gedurende een geheel© week was bijna
ieder geluid zooveel mogelijk gedempt.
De dienstboden hadden bijna niet naar
de kachels durven zien uit angst den
vreemdeling te zullen storen, die boven
lag, zwevende tusschen jeven en dood.
Iedereen sprak op fluisterenden toon, en
liep op zijn teenen.
Maar thans, nu hij buiten gewaar was
en van uur tot uur in krachte» toenam,
beigon liet huisgezin weder tot zijn ge
wonen toestand terug te 'koeren.
Douglas had zijn hoofd ©en weinig ge
keerd, om beter te kunnen hooren. Het
was een zachte, droomerig© melodie, die
gespeeld werd, die aanzwol en wegstierf
als het zuchten van herfstwindvlagen, en
die even weldoend voor het gehoor, als
rustgevend voor den geest was, als het
ruischen van ©en beek in de stilte van
een zomernacht.
Het scheen Douglas jaren te zijn ge
leden, sedert hij zoo iets melodieus had
gehoord of iets, dat zoo uitstekend ge<-
speeld werd.
Wie het ook zijn mocht, die speelde,
hij of zij begreep volkomen de bedoeling
van .den componist.
Het was geen werktuigelijk gehamer
op de toetsen en getjingel van snaren,
alsof een straatorgel werd rond gedraaid.
Het was een spelen, dat de ziel der
speelster scheen te openbaren. Iedere noot
■had zijn waarde, iedere aanraking der
vingers was vol van gewoel.
De muziek kwam juist met Douglas'
stemming overeen.
Alles wat jubelend of triomfantelijk
was zou hem op dit ©ogenblik onaange
naam hebben aangedaan. Maar deze fclage
lijfce melodie gaf hem rust als ©en ver-
doovingsmiddel, en maakte het in bed
tot ©en heerlijkheid.
Hij begon zich na ©enigen tijd af te
vragen, wie de speelster was. Zou het
de verpleegster kunnen zijn? Zij hacl de
kamer een uur te voren verlaten, en
was nog niet teruggekeerd, of was het
de pupil van den dokter, waar hij iets
over had gehoord?.
Waar was het .of wanneer? O ja, hij
herinnerde het zich nu. De inbrekers
hadden over haar gesproken'. Hij herin
nerde zich ook, dat hij op den avond van
de inbraak een meisjesstem boven aan de
trap had gehoord, die met den dokter
sprak.
Hoe zag zij er uit? Hij1 begon bepaald
nieuwsgierig to worden. Een stellig tee-
ken, dat hij beterende was. Was zij kort
of lang? Donker of blond? Jong of van
onzekeren leeftijd? Mooi of leelijk? Goed
gehumeurd of onvriendelijk?
Zou haar spel hem helpen bij de op
lossing van ee:n dezer vragen? Het was
©en vraagstuk, dat hem zeer bezighield
'en hem den tijd heerlijk opkortte.
Haar spel gaf hem natuurlijk geen aan
duiding van de kleur harer lokken of
van de lengte van hare gestalte.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.1
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentie n:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijke korting.
moet had, nl. Ds van der Valk.
Nog later, toen President Kruger als
balling in ons land verblijf hield en ook
eenigen tijd aan den Ouden Schevening-
schenweg bij Den Haag woonde, kerkte
hij dikwijls in Scheveningen en was daar
dan onder het gehoor van Ds van der
Valk, met wien hij nauw bevriend was
geworden.
Een herinnering van heel anderen aard.
is uit Kampen. Daar werd ter eere van.
den President een diner aangericht,
waarbij Prof. Noordtzij als tafelvoorzit
ter fungeerde.
Toen deze met gebed wilde gaan aan
vangen, maakte Kruger ernstige bezwa
ren, wijl hier zoovele dames aan tafel za
ten zonder deksel cp het hoofd. Zóó mocht
men niet in het gebed gaan, vond hij. En
op advies van Prof. Noordtzij hebben de
dames zich toen tijdens het gebed met het
servet gedekt. Zoo was aan het gebruik
dat in de omgeving van den President
altijd gevolgd was, voldaan. De maaltijd
kon beginnen. (Rotterdammer.)
Roos wordt verwijderd en roos
vorming wordt tegengegaan door,
alvorens te wasschen met warm
water en zeep, de hoofdhuid eerst
goed in te wrijven met
30-60-90 ct. PUROL
Heftig incident in den Oostenrijkschen
Nationalen Raad.
Bij de behandeling in tweede lezing in
den Oostenrijkschen Nationalen Raad vaa
het jongste besluit van den Volkenbond
in zake Oostenrijk heeft een heftig inci
dent tusschen de regeering en de socia
listische oppositie plaats gehad. De socia
listische afgevaardigde Leuthner noemde
Mataja, den minister van buitenlandsche
zaken, den ergsten agitator tegen de aan
sluiting bij Duitschland en den ergsten
vijand, dien Duitseüland in Oostenrijk be
zit. Hij zeide ook, dat Mataja de lakei
was wan liet Fransch imperialisme
Mataja antwoordde met een beroep te
doen op de waardigheid van het parle
ment. Zelf kenschetste hij daarop de
woorden van Leuthner onappetijtelijk en
vuil. Daarop geraakten de socialisten der
mate in opwinding, dat de vergadering
geschorst moest worden.
Do meeste bladen vinden, dat Mataja
niet voldoende zijn kalmte bewaard heeft.
De Neue Freie Piesse zegt, dat Mataja
te veel temperament heeft en zich niet
voldoende meester is gebleven.
Uit Locarno.
Te Locarno wordt met spanning de te
rugkomst verwacht van Kemper, die te
Berlijn besprekingen voert over den stand
der onderhandelingen.
De definitieve tekst van het Rijnpact
zou aangenomen zijn; de Duitsche delega
tie wacht echter nog nadere berichten uit
Berlijn, alvorens zich definitief te ver
plichten.
Wat artikel 16 van het volkenbondsver
drag betreft schijnt een formule gevon
den, welke Duitscnlands toetreden moge
lijk maakt.
Duitschland heeft thans een reeks de
siderata te berde gebracht, waaromtrent
het schriftelijke toezeggingen verlangt.
Brand zou geweigerd hebben, dergelijke
toezeggingen te geven.
De berichten uit Locarno luiden onver
anderd gunstig, de Duitsche pers daaren
tegen spreekt van een crisis ter confe
rentie.
De zitting die gif termiddag zou plaats
Misschien was zij in 't geheel gee*
meisje. Er was ©en vastheid in haar aan
slag een zekerheid, die gewoonlijk
niet "samenging met het spel van zeer
jonge meisjes.
Was zij mooi? ook hiervan gaf de
muziek geen aanwijzing. Leelijke meis
jes speelden dikwijls heerlijk, en mooie
konden soms erbarmelijk knoeien. Neeti,
Neen, uit de muziek kon hij zich geen
voorstelling van haar maken.
Maar zij had stellig een lief humeur.
Een onvriendelijk of knorrig meisje zou
niet geven om muziek van die soort
en als zij ze speelde, zou het niet zijn.
met de teederheid en het gevoel, die.
het spel van deze speelster kenmerkte.
O neen, deze musicienne had een zachtea
aard, hiervan hield hij zich overtuigd.
(Wordt vervolgd.)
it
J
