No ^40 Woensdag 15 Juli 1925 39e Jaargang FEUILMETOli. DE HEMELLOOPS. Drukkers-Exploitanfen OOSTERBAAN LE C01NTRE GOES Bureaux: Lange Vorsls'.raat 68—7Q, Goes Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58 Postrekening No. 36000. Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259 De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post, f3.—t Losse nummersf 01.05 Prjjs der Advertentiën: 1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct. Bij abonnement belangrijke korting. DE OUDE TEGENSTELLING. Er bestaat een breecle klove tussclien de antirevolutionaire partij en de par tijen, die vele jaren, namelijk van 1848 tot op onzen tijd, behoudens een viertal' rustperioden, 1888—*91; 1901—'05; 1909 —'13; en 1918heden, ons land gere geerd hebben. Bij de antirev. partij loopt alles over deze eene vraagin hoever moet h.et Christel, geloof zich ook doen gelden op politiek gebied. Het spreekt vanzelf dat iemand, die orthodox is, zijn gevoelens ook in 't openbare leven moet voorstaan. Wat zou men zeggen van een orthodox koopman, die zijn klanten ging bedriegen? Niet alleen in de kerk, maar in heel het leven moet een orthodoxe zijn beginsel toonen. Nu meenen echter velen dat juist op politiek gebied het geloof zijn invloed niet moet doen gelden. De zon gaat op en schijnt over goeden en kwaden. Zoo, zegt men, moet ook de regeering geen onderscheid maken tusschen burgers eu burgers. Men erkent wel zekeren gods dienstzin, gelijk men b.v. kunstzin erkent. Maar de inrichting van den Staat zoo oordeelt men heeft met het geloof niet te maken. De antirev. daarentegen beweren dat men in eiken levenskring rekening moet houden óf met het geloof óf met het ongeloof. Dte antirev. achten het niets dan een illusie, dat de Staat kan steunen op een neutralen d.i. op geen basis. De vraag, die het hier geldt, is be trekkelijk nieuw. De oplossing, die de antirev. partij van deze vraag geeft, is dezelfde, die ook door de volken der oudheid is gegeven. Ook deze namen aan dat de Staat met het geloof in de goden onverbrekelijk verbonden isdat er verband bestaat tusschen de staats inrichtingen en.den godsdienst.' Zoo was het steeds bijl alle volken, die tot zekere hoogte van beschaving kwamen. Zoo zet ten ook b.v. de Mahomedanen hun staats inrichtingen in verband met hun gods dienst. Ook in de eerste eeuwen van het Christendom was hier geen quaestie over. Toen het heidendom voor het Christen dom week, kreeg dit laatste zijn invloed op alle staatsinstellingen. D|o barbaarsche en heidensche instellingen op geheel het levensgebied maakten plaats voor Chris telijke. Maar de Christelijke kerk kwam langzamerhand onder hiërarchie, Pause lijk eu bisschoppelijk gezag beheerschte het kerkelijk leven. Het kerkelijk leven leidde meer van God af dan tot God op en de kerk verwereldlijkte. Dte eere der menschen ging boven de eere Gods. Een ieder ernstig denkend Katholiek, die de historie kent, moet erkenneneen, hervor ming der kerk was noodzakelijk gewor den. De hervorming kwam. En onder de Protestanten wpren terstond twfee stroo mingen merkbaar. De ééne strooming is die van hen, die het verband tusschen het geloof en de staatsinstellingen nooit hebben losgelaten. Dit waren de Gere formeerden of Calvinisten. Dleze stelden dit verband steeds op den voorgrond. Wel braken ze met de bisschop pelijke hiërarchie, maar niet met dat verband. Be andere strooming ging juist van een tegenovergesteld beginsel uit. De vertegenwoordigers van dit beginsel stelden den Staat, de wereldlijke overheid boven alles. Er moest zijn Wat men „vrijheid" noemde, in het belang van den Staat. Dezen wilden zelfs de kerk in hunne macht hebben. Vroeger stond al- Een verhaal uit hel Verre Westen. (Nadruk verboden.) 41) -o- Luistert vrinden", zei de vreemdeling, „ik ben geen paardendief, en als ik dit paard niet eerlijk heb gekocht en met gc-ed geld betaald dan is het niet van mij. Dat is billijk, nietwaar?" Nu achtte Hi 't geraden een duit in het zakje te leggen. Zoo goed en zoo kwaad als 't ging verklaarde hij, dat de vreem deling in zijln recht was en dat hij wis en zeker den pony gekocht had. „Hier zijn de centen", voegde hij er bij, Bill een rolletje aanbiedende. Maar met een vluggen greep pakte deze den vreemde ling bij een been, en voordat hij iets kon zeggen, lag deze languit op den grond. „Je blijft van dien pony af, totdat deze in orde is", riep Bill. Er was iets zoo dreigends in zijn ma nier van doen, dat de ander zich ver genoegde met binnensmonds te vloeken en zijn tegenstander te verwenseden, ter wijl Bill zich tot Hi wendde met de vraag, tijd op den voorgrond en hierin komt aan de Roomscho kerk eere toe dat de kerk is een zelfstandig instituut; vrij tegenover iedereen, zelfs tegenover de wereldlijke overheid. Nooit de kerk onder den Staat. De een Stelt dus den staat boven alles en allen. D|e andere stelt de eere Gods boven alles. De wijsheid Gods, uit Gods Woord geput; of: de wijsheid der men schen; dat is de tegenstelling. Geheel de voorstelling is dan ook verschillend. Die een gaat uit van God-Almachtig; en treedt dan ook op met last van Gods wege. Hij vraagt: wtelke is de last, door God aan mij opgelegd. D|e ander kent geen last, die hem zou opgelegd zijn. Hij kent Wel' een ideaal, en erkent wiel „iets goeds". Het is een menschelijk ideaal, waarnaar hij streeft. Hoe is hot nu met deze beide slroo- mingen, deze beide beginselen in onze geschiedenis gegaan? Onder de Republiek hebben de Anti-gereformeerden het steeds gewonnen. De Gereformeerden hebben hij- na altijd het onderspit gedolven. Alleen de tijd van Oldenbarnevelt maakt een uitzondering. Onze liberalen zeggen dat Oldenbarnevelt die intusschen niet tot de ongeloovigen behoorde libe raal was. Welnu, dan zijn de liberalen al den tijd dat zij aan het bewind Waren, zoowel in de tegenwoordige eeuw "als in de voorgaande, tyranniek geweest en zouden ze het nog zijn, indien de macht weer hunner Werd. 'Naber heeft aangetoond, dat geheel' de strijd van Ol denbarnevelt deze was: de kerk te bren gen. onder staatsgezag. Dat was des tijds do politieke strijd. Ivort vóór 1618 kregen de Gereformeerden van alle kanten slaag. Zij werden verdreven uit allo officieele kringen. Die menschen, die Gereformeerden moesten weg, moesten eruit. En inderdaad, bijna waren de Gere formeerden dan ook van het toon-eel' verdwenen. De groote fout van Oldenbarnevelt is geweest, dat liij' zich aan het Gereformeer de volk vergreep. Prins Maurits kwam tusschenbeide en herstelde het recht dei- kerk om in haar eigen zaken te beslissen. 1618 heeft veel overeenkomst met de jaren 1888, 1901 en 1909, toen de A.-R. partij, zij het ook slechts door en in samenwerking met een, later met twtee andere Christelijke partijen de meerder heid in de Kamer verwierf, gelijk deze on der het "kiezersvolk reeds bestonddoch uit welke -meerderheid zij telkens na vier jaren weer werd uitgestooten. We- zagen thans Anti-rev., C.-H. en Roomschen ver- ©enigd en gezamenlijk de liberale partij overheerschend. Destijds zijn eveneens een o-ogenblik de Gereformeerden aan 't bestuur geweest; maar nog geen 10 jaren waren ze de baas. Toen hebben de Gere formeerden een zeer groote fout begaan. Nadat Oldenbarnevelt de kerken had aan gerand, en Prins Maurits haar recht had hersteld; vielen de Gereformeerden in sl'aap. Die belijdenis der G-eroformeer- den was nu eenmaal' de belijdenis der Kerk geworden; en daarmede wiaren de Gereformeerden helaas, tevreden. Toen zijln de Roomschen en Armmanen hun gan,g- gegaan. Die formulieren van Eenigheid werden, zooal's ook in onze vorige eeuw, goedschiks geteekend. Men beschouwde ze slechts als een vorm; ech ter van geen beteekenis. De Gereformeer den gingen met een boekje in een hoekje en Tieten als men zegt Gods water over Gods akkers l'oopen. Met weten schap bemoeiden zich de Gereformeer den niet. Ze begrepen niet, dat heel' „Heb je dien pinto aan hem verkocht, ja ■of neen?" Hi was niet zoo dronken, of hij kon wel vertellen, dat hij, toen hem een goed bod wc-rd gedaan, den pinto aan den vreemdeling had verkocht voor vijf en negentig gulden, 'tWa.s immers de be doeling geweest om het beestje te ver koop en? Bill was wanhopig, echt wanhopig, ,,'t Is niet om den pony, maar om het zieke meisje-", zei bij. Doch het woord van zijn vriend was zoo goed als zijn eigon woord en hoe kwaad hij ook was, hij zoiu geen moeite doen om te pr-o-beeren den koop te niet te do-en. Op dit o-ogenblik kwam onze gastheer, jonker Frits naderbij!. Hij' had gemerkt, dat er onraad was, en Wterd gevolgd door. zijn vrouw en den Pri-ns. „Misschien kun j-e hem te-rugkoopen",, opperde -deze. „Neen",, -antwoordde Bill stuursch, „hij is—©en gemeens lomperd." „Ik ken hem wel", z-ei- Ashley. „Laat ik eens met hem praten." Die vreemdeling wou er echter niet van boore-n. Die pinto beviel hem uiter mate z-eer. en büj dacht er niet over, hem -af te staan, al kreeg hij' ook zijn geld met interest terug. „Weineen", zei bij, ,,'t is een buitengewoon paardje, en liet leven, ook in staat en maatschappijl, met het geloof heeft te rekenen; zooals het Christendom het aanvankelijk metter daad opvatte. Zoo ging het ook elders; b.v. in Frank rijk. Frankrijk, zou men kunnen zeggen, was bijina. protestantsch gewiorden. Toch werden, gelijk men Weet, de Gerefor meerden uit Frankrijk verdreven. Frank rijk is Katholiek. Dlie andere richting, die met de kerk en met het geloof niet rekent, heeft in Frankrijk veel sterker nog gezegevierd dan in ons land. In 1789, liet jaar van de revolutie, werd aldaar openlijk en met volle bewustheid geleerd, dat er geen verband "bestaat tus schen christelijk geloof en staatsbestuur. De staat berust enkel op de rede, behoeft niet te rekenen, mag zelfs niet rekenen met Goddelijke openbaring. De Roomsch- Katholieken van dien tijd hadden eerst allo Gereformeerden uit Frankrijk ver dreven. Nu bleek dat de R.K. Kerk niet in staat was die richting tegen te houden. Na 1789 is doorgedrongen de leer scheiding van Kerk en Staat, n.l. zoo, dat de Staat met de Kerk niet heeft te rekenen. iwi -nu -in*- Kort maar welsprekend. Eén voorbeeld van sobere-, treffende geloofsbelijdenis tijdens het bestaan van het thans demissionair Kabinet brengen wij nog ©ens in herinnering, en wel bij wijze van afscheidsgroet, en met betui ging van ons respect, voor deze en voor -elke daad. waarin zijn Christelijk karakter hec-ft uitgeblonken. Bij de beraadslaging over de anti-revo- luti-ewet in Juni 1920 zei-de de hoer Diuys van de R-eig-eering, dat zij' erg: in benauwe nis had -ge-zeten, gelijk bleek uit het feit, dat de Ministers, vóór zijl naar de Kamer gingen gebeden hadden. Op dat woord g;af Minister- Heemskerk dit waardig beischedid: Die- Begeering is niet geweest «kleinmoedig, vreesachtig. V-an den beginne stond'bij baar vast, dat zij niet zou wijken, maar wel, had het Kabinet den ernst van de-n toestand beseft en haddien de Ministers, voor zijl zich op 12 November naar de Kamer bega.ven, zich tot èen IT-e-ere- om uitkomst gewend. D'e heer El'.out liet daarop volgen in heit Handelsblad' „Dez-e- laatste mede-deeling' wer-d dooi de socialisten met ho-ongehüil begroet. G-clijlk zij h-et, tijdens het debat, telkens hadden gedaan, w-ajnneier een van de rechts che leden religieuze zaken ter sprake bracht." D|e beer Elout is gleen man van onze richting. Dit weten wij Uit zijn jongste beschouwing ove-r h-et Christendom en den animistisehie-n Balinees we-I anders. Maar hij i-s een eerlijk liberaal, die niet J^velen kan, dat ee-n eerlijk tegenstander wordt gehoond -e-n de spo-t gedreven wordt met wat onze- ouden noemden de adem tocht der ziel: het gebed. Eu w.at het hoongelach der sociaal- democraten aangaat, h-et was aan den gang ge-maakt -door de-n 'heer Diuys-, die- in zijn j-elugd een Christelijke opvoeding' genoot, -en ontsproten is aan een anti- gin-der, in Montana, kan ik er bij een dame we-1 driehond-erdvijftig voor maken." Tevergeefs pingelden en kibbelden zij; do man was onvermurwbaar. Honderd vijf en negentig gulden 't W-as om te lachen Tweehonderd veertig? Neen, en nog eens neen! Toen zij zoover waren, kwam m-evrouw Ashley naar voren en .vroeg ■aan haar man, waar he-t -eigenlijk over w-as. Met -enkele woorden de-el de hij haar mede, wat -de lui zoo aa,n het redekavelen bracht. Zij had reeds vernomen, wat Bill v-erteld had van Gwens droevigen val en civ-er haar aandeel in de bouwplannen. Onder eerbiedig zwijigen der aanwezigen bezag zij den f raaien pony met een mee warig gelaat. ,,'tls toch al te erg, dat het urm© kind -afstand moet do-e-n van dat snoezige beestje", z-eide zij zacht tot haa,r man. To-e-n wendde zijl zich tot den vreemde ling -an vro-ag met e-en inne-menden l-ach; „Wat vraagt ge er voor?" Hij aarzelde eerst -en antwoordde .daarop, even zijn hoed lichtend: „Ik zei daarstraks, dat de-ae pinto in Montana ge-makkelijk drie honderd vijftig zou opbrengen. Maar nu me-vro'uw e-r naar vraagt, zal ik hem laten gaan voor driehonderd. „Diat is noig te- veel", viel zij dadelijk in, „veel te veel. Is het niet Bill?" „Natuurlijk", bromde Bill, „tweehon- revolutio na,ire fa milie. Met zulk een gangmak-er voor U doet dergelijk hoongelach des te meer pijn. Overigens gee-n nieuws. In de glorie dagen van het liberalisme deden de libe rale hoeren in de Kamer precies eender. Wij weten dit meer dan van Iiooren zeggen. De kwestie van volharding. Het Baagsche Volk deelt blijkens de M. C. me-e: D|e Raad van Beroep van de Nedcrlandschc Maatschappij tot Bevorde ring der Geneeskunst heeft de drie leden der maatschappij, -die zich in loondienst van De- Volharding begaven hebben, ver oordeeld tot e-en boete van £8000 elk. De beboete "doctoren zijn niet van zins, zich voietstoots bij dit vo-nni-s neer te l-eggen. Zijl hebben zich een rechtskundig adviseur gekozen. Laat Haar m e-1 rust! Ouder dit opschrift geeft. CLinge Eooren- bos in de „Tel." dezen o.i. goeden raad: Juliaantj-e gaat kamp-eieren Naar een krantbericht ons zegt; Zij gaat heerlijk .profiteeren Van haar jongemei-sjes-recht. Prettig do-e-t het aan, te hoore'n, Diat ons Nee-rlands Koningskind Tusschen al het officieel© Tijd voor i-e-ts plezierigs vindt. Rijk geïllustreerde bladen, Loert nu -eiens nie-t met Uw lens Op Juliaantjes doen en laten, Zij' kampeert gewoon, als mensch. Kranten, houdt U nu eens netjes E'n verklapt niet c-lken 'dag Wat uiw handlanger daarginder- V-an Oat kamp-genieten zag. „Hare Koninklijke- Hoogheid ZUivert 'tMcisje-skamp van vuil", Har-c- Koninklijke- Hoogheid Piepers jassend in een kuil". Bare Koninklijk© Hoogheid Wa-scht haar handen in e-en sloot", Hare Koninklijke Hoogheid Hapt maar zóó in eic-n stuk brood", Laat haar rustig, stil genieten, Van haar onbe-zorgden tijd, Spoedig komt 't Lakeien-tijdperk, Vol van dcft'ge deftigheid. Respecteert van ons Prinsesje- 'tKnusse kamp-i-ncognito: Jhliaantje gaat kampeeren, De Prinses blijft op het Loo. Aambeien zijn een bij vrouwen zeer vaak voorkomende kwaal, die ondraag lijke ongemakken met zich brengt. Fos ter's Zalf geeft baat vanaf de eerste toe passing. Inderdaad een probaat genees middel. Per doos f 1.75; per tube fl. (6) Maandagavond had te Sas van Gent oen motorongeval plaats, dat naar om standigheden vrij goed is afg-eloopen. Die motorrijder K. van Axel, komende van de richting Selza-ete, had nabijl het entrepot der Ooöp. SUi-keirfabr. een defect aan bet' stuur, waardoor deze onver wachts van richting veranderde, met het gevolg, dat de v,an Terneuzen komende motorrijder D., van Westdorpe werd aan gereden. Bedde motoren werden deerlijk gehavend, hetgeen verder rijden o-nmo- d-e-rd vijf -en zeventig is al wel. En als 'teen vent was, di-e gewend was met dame-s om te- gaan, zou hij u den pinto present gev-en; maar hij is zoo vrees-olijk kleinzielig, dat hij wel niet zal willen afkome-n tot tweehonderd vijfenzeventig." Zoo iets li-et de Yankee zich niet on gestraft zeg'ge-n. „Ei zo-oAls ik zoo dromm-eilsch par-don mevrouw, zoo goed gewend was met dames om te gaan, als sommige lui h-e-t va.n zichzelf wDlen doen voorkomen, dan zou ik dien pinto ko-open -en hem cadeau geven aan de dame, die hier voor mij' staat." Bill stond onr'ustig op zijn hie-le-n te draaien. „Maar", ging d-e vreemdeling voort, „ik ben niet van plan kleinzielig te zijn. Ik zal met dien pinto afkomen tot de ge noemde ronde som ten plei-ziere van de dam-e, als -dan de ee-n of andere h-eer vo-or _de duiten wil zorgen." „We-1, lie-ve vrouw", z-ei jonker Frits met een bui-ging, d-e handschoen wordt ons toegeworpen. Mijl dunkt, wij kunnen hem nie-t laten "liggen Zij keerde zich om en lachte hem vrien delijk toe. Alzoo werd de pinto-, tot Bill's onverholen blijdschap, overgebracht naar de stallen van Ashley-Ilo-eve. Hij zou de vorige eigenares niet onder de o-o-gen hebben durven komen, verklaarde hij gelijk maakte-, Dte berijders liepen beiden cenigc verwondingen op. M- C- Betreffende den toestand van de ge wonden bij h-e-t auto-ongeluk bij Sluis ver nemen wij, datmevr. Luijckx w-e-er bij kennis i-s en dat de kinderen, die m-et hun moeder in h-et Burgergasthuis te Sl'uis worden verpleegd, slechts kleine kwetsuren bobbe-n bekomen. M- O- Er is ee-n ZeeUwsch provinciaal com. teg-cn eenzijdige ontwapening opgericht. Het bestuur is als volgt samengesteld: mr J. W. Zijl s tra, Middelburg, voorzit ter, M. van der B-elce Gallenfels, Vlis'sin- g-e-n, secretaris-penningmeester, P. C. Labrijn, Goes, El. L- II. van Raait© te Vlissinge-n en P. J. Elout Diomburg. Van morgen al voor 7 uur waren èn te Go-es èn te 's-Heer Arendskerke reeds de kaarten voor den extra trein op 22 Juli uitverkocht- Men zou bijna aan zwendel gaan den ken, zoo schrijft ons een teleurgestelde. Men verzoekt ons opneming van bet volgende Verleden week werd op Walcheren een goed geslaagde avondoefening gehouden door 3 secties van het Landstormkorps motordienst ter sterkte van 76 man. De oefening werd bijgewoond door den korpscommandant overste Wijnaendts en officieren van den motordienst uit Hol land, Utrecht en Gelderland cn was on der leiding van Jen commandant der af- deeling Zeeland. Op 25 Juli a.s. zal door de geheele afdeeling worden deelgeno men aan een Behendigheidswedstrijd voor auto's en motoren te Bergen op Zoom. Middelburg. In de gemeenteraadsver gadering van Woensdag 22 Juli te 2 uur, worden onderstaande zaken behandeld: Notulen. Stukken. Herstemming over het voorstel-Paul inzake reorganisatie van het openbaar lager onderwijs en verdere be handeling van die reorganisatie. Beschik king op het beroep van A. Jeronimus tegen een door Burg. en W-eth. gedane aanschrijving tot verbetering zijner wo ning aan den Kinderdijk P 100. Krabb en dijk©. Gisteren ging' i-cmand van hier na het middagschaftuur bij zijn land in den Maire-polder een slootkant aan. brand steken. Hij lette echter niet op de richting v-an den wind en dat daarnaast ee-n' stuk gerst lag v-an den landbouwer van Ni-ouweinhuizen. Dieze gerst lag afge sneden op h-et land, en vatte vuur. Ge lukkig war-e-n vlaisplukk-ers dicht bij!, die dadelijk begonnen te bl'ussch-en door het vuur uit te slaan en met aarde te be dekken. Ze riepen ook nog te Iiulp liet volk v-an V-an Nieiuwe-nhuizen, dat wat verder aan het karwijdo-rsch-en was. In een gro-ot kwartier was nu de brand ge- blusc-ht. Een 100 ro-cden verbrandden. Een schade van een honderd gulden. Arnemulden. In de Gemeenteraadsver gadering op Dinsdag waren alle leden tegenwoordig. Onder de ingekomen stuk ken bevonden zich: Opgaaf van het ge meentebestuur van Den Haag wegens over 1922 aan die gemeente verschul digde kosten voor 1 leerling wtelke al daar de vakschool voor schoenmakers bezoekt ten bedrage van f41.24; opgave over 1924 verschuldigde kosten voor het bezoeken der R.H.B.S. te Middelburg ten bedrage van f-681.96. Voor kennisgeving aangenomen. Verder is ingekomen een afwijzende beschikking van den Minister van Finan ciën op het adres inzake heffing veer gelden voor het Veersche pontveer. luide, als haar pinto over de grenzen was gegaian. Diat Hi eir zo-o gemakkelijk afkwam, ver- haa-sde mij echter wel, en dat werd er niet minder op, toen ik d-e beide vrienden met d-en vreemdeling later op den avond -eendrachtiglijk en vroolijk uit dezelfde fl-esch zag drinken. .„Je bent een eerste kurketrekker, dat ben j-e-! Ik mag hangen, als je niet een zeldzame vogel benteen zangvogel e-en witte kanarie", hoorde ik Hi tegen Bi-li zeggen. Diens ©enig antwoord was een knip oogje, dat dade-lijk overging in een wenk brauwfronsen, to-e-n hij mijn blik ont moette-. Diit wekte mijln achterdocht, of die verkwanseling wel van nabij mocht bekeken worden, en ik werd versterkt in mijn vermoeden, to-e-n Gwen mij een paar da-g'en later opgetogen vertelde, hoe prachtig Bill pinto's verkoop had geleid en zij mij ten slotte driehonderd gulden in bankj-es li-et zi-en! In antwoord op mijn verbaasden blik zei Gwe-n: „U begrijpt, dat hij ze tegen elkander moet hebben laten opbieden, maar Bill zegt ook, dat pinto's duurder worden. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1925 | | pagina 1