Smette
No 237
Zaterdag II Juli 1ÜI5
39e Jaargang
BANK-ASSOCIATIE
A
Buitenland.
HET ADRES
ILKING
Binnenland.
SAMOS PRIMA
F*. J. A. L. G. WITTE,
it de Provincie.
KANTOOR GOES
DEPOSITO'S - SPAARREKENING
EFFECTEN
COUPONS
Een „Kwaiiteitswijn"!
Wijnhandel - Goes.
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te .Middelburg:
F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
Oft nummer beslaat uit twee bladen
Drie vragen.
„De .Nederlander" vraagt:
Is het volkomen correct cn in over
eenstemming met onze constitutioneel© in
stellingen, wanneer een minister partij
leider blijft en als zoodanig een hoofd
rol vervult in den stembusstrijd?
Wordt het op die wijze a.an de oppo
sitie ook niet noodeloos moeilijk ge
maakt, gouvernementeelen zin te tonnen,
en in 's lands belang zooveel doenlijk
mede te werken?
Ware hot ook nu niet, vooral met de
nog steeds dreigende gevaren op velerlei
gebied, beter' deze lijn te volgen en de
ministrieele ingetogenheid, die tot dus
ver een der kenmerken was van onze
staatkundige beschaving in acht te ne
men?
De schrijver hoeft implicite bij 't stellen
dezer vragen, ze reeds beantwoord.
Zijn conclusie, tusschen de regels door,
luidt dat minister Colijn het electorale
oorlogspad, of wilt ge 't meer vredelie
vend gezegd hebben, den boor is op
gegaan, om de kiezers in te lichten om
trent zijn ministrieele prestaties en voor
nemens. ..Dat, was in strijd met de van
hem geëischto ingetogenheid en met de
staatkundige beschaving!
Indien de vragen niet reeds beantwoord
waren, zouden wij ze wel geschikt ach
ten voor een bespreking bij de Algemeene
Beschouwingen in het aanslaand najaar
in de Tweede Kamer.
Dat zal een belangrijke bespreking kun
nen worden. En leerrijk.
Immers velen onzerzijds, waartoe ook
wij behooren, zullen met hun leeken-
verstand bij het lezen dezer vragen ge
dacht hebben: welke constitutioneel® in
stellingen zouden verbieden dat een mi
nister, natuurlijk binnen de grenzen van
het behoorlijke partijleider blijft en bij
de verkiezingen, niet als minister der
Kroon, maar als candidaat voor de Twee
de Kamer, evenals de partijleiders Wi-
baut, Dresselhuijs en Marchant monde
ling de kiezers gaat toespreken, om ope
ning van 's Lands zaken te geven, en
de valsche voorstellingen, door de ge
noemde politieke tegenstanders gewekt,
weg te vagen?
Maar, zal „De Nederlander" zeggen:
men doet zooiets bij ons niet; wij zijn er
hier niet zoo aan gewend.
Dit zij toegegeven. Het was onge
hoord- Maar daarom niet ongeoor
loofd, al was 's heeren Colijns optre
den meer Britsch dan Nederlandsch.
Doch wat nu in Engeland al zooveel
jaren geschiedt en door niemand ge
wraakt wordt, waarom, zou dat in ons
land niet kunnen toegestaan worden?
Reeds in de eerste helft der vorige
eeuw waren hot aldaar de partijleiders,
die tevens ministers of candidaat minis
ters waren, die voor de kiezers optraden,
de een om te vertellen wat hij als mi
nister zooal gedaan had, de ander om
in uitzicht te stellen hoe 'tverder moest:
Disraeli-Gladstone; Salisbury-Gladstone;
Rosebery-ChamberlainBalfour-A squith,
enz.
Ook in België: Orban-Malou en hunne
opvolgers. En in Frankrijk onderschei
dene ministers-Kamerleden, schier zon
der tal.
Nu willen wij niet naar dat van België
en Frankrijk ons staatsrecht modellee-
icn, maar naar Engeland mogen wij toch
wel zien. Daar althans heeft men het
genoemde partijleiders nooit kwalijk ge
nomen dat zij voor de kiezers optraden.
Misschien wel omdat men begreep dat het
niet de (demissionaire) minister maar de
canclidaat-Lagerhuislid was, die hier op
trad.
„De .Nederlander" herinnert aan een
waarschuwing van wijlen den heer Loh-
man, n.l. dat men ,„te dezer zake niet
een stukje vreemd staatsrecht kan over
nemen zonder de beginselen te aanvaar
den. die daaraan ten grondslag liggen
en die tevens waarborg bevatten tegen
misbruik".
Daar zijn wij 't eens mee.
Laat dit straks de grondslag voor de
besprekingen zijn.
De dure studenten.
De Belgische Sociaal-democraten heb
ben, naar uit alles blijkt, hun succes
ook al te danken aan de vele beloften.,
die zij waagden. Zoo bijv. de belofte,
welke hun thans verweten wordt, dat zij
den diensttijd in het leger tot zes maan
den zouden verlagen.
Nu vier van hen Minister zijn, gewor
den in het nieuwe Kabinet, blijft alles
zooals het is, maar er wordt een
studiecommissie inzake het legervrang-
stulc benoemd.
Ziehier den gewonen gang van zaken.
Men komt vóór de stembus met de
stoutste beloften. Men belooft alles wat
de lieden maar wenschen. Men verklaart
ook het beloofde te kunnen geven. Een
ander kan niets- Do revolutionairen kun
nen alles. Zij zijn bekwaam en genegen.
Anderen zijn onwillig en onbekwaam.
Als nu het volk luistert naar dit be
weren en de verantwoordelijkheid .moet
worden gedragen, dan rijst natuurlijk in
't kamp der Socialisten de verlegenheid.
Maar er is een goedkoop middel tot
nieuwe -misleiding. Men benoemt een
studiecommissie. Do heeren gaan stu-
deeren.
Zoo ging het in Duitschland, toen het
volk tot de Sociaal-democraten zeide: zie
daar de macht, toont, wat gij kunt. Een
studiecommissie.
,Zoo ging het, nu weer in België. Een
studiecommissie.
De heeren willen studeeren. Er is niets
op tegen. Maar zij doen het op kosten
van en ten koste van het. arme volk- En
dat is het kwaad. Het zijn zulke dure
studenten.
GROOTE MARKT 24. TELEFOON No. 41.
De dood van dr Höfle.
Aan het rapport van prof. Lewin ont-
leenen we
Voor dr Höfle is niets gedaan. Het ge
beurde, dat dr Thiele, de gevangenisdok
ter, heelemaal maar niet kwam kijken en
en een gevangenisbeambte de „visite"
maakte.
Het scherpst l'aat prof. Lewin zich uit
over de wijze, waarop ia de gevangenisi-
sen met medicamenten omgegaan is. Men
kan wel bijna zeggen, zoo luidt het rap
port, dat in de apotheek een „Marketen-
dertum rn.it narcotischen Mitteln" heersch-
te. De verplegers konden niet weten,
dat zij wat verkeerds deden, wanneer
zij op eigen gelegenheid onrustige patiën
ten slaapmiddelen gaven. Zonder onder-
leekening van den dokter verstrekte de
apotheek narcotica en zonder bedenken
gaf do apotheker giften af. Er zijn bewij
zen, dat morfine in overgroote hoeveel
heden is verstrekt. In ingewijde kringen
heet het, dat met. dr Thiel'e het tijdperk
der narcotica begon.
Een verpleger verklaarde, dat de dokter
hem de vrije hand liet over het verbruik
der slaapmiddelen. Het is bijlna. niet mo
gelijk den geheelen omvang: van den
Janboel te schilderen. Men kan zeggen,
dat menige gevangene door de gevangenis
tot morfinist is gemaakt.
Prof. Lewin vertelt dan verder, hoe
alles erop wijst, dat dr Höfle meer narco
tische middelen heeft gekregen dan was
voorgeschreven. Herhaaldelijk verloor hij
het bewustzijn ten gevolge van het over
matig gebruik van slaapmiddelen. Die apa
thische toestand van den zieke was het
uitvloeisel van de werking der giften.
Eerst één dag voor zijn dood begon de
medische behandeling, een „angstbêhan-
deling", zooals prof. Lewin ze noemt.
Bij het onderzoek van het hart werd een
giftwerking geconstateerd, als prof. Lewin
in zijn 40-jarige praktijk nog niet gezien
had.
Het rapport oefent vervolgens scherpe
critiek op de rapporten van de doktoren
Störmer en Strassmann, die de fictie
trachtten te handhaven, dat Höfle zelf
moord had gepleegd.
De oorlog in Marokko.
De. Fransche kamer heeft met 411 tegen
29 stemmen de credieten voor Marokko
aangenomen.
Uit Parijs wordt gemeld: Nadat zijn op-
marsch op Taza gestuit is, heeft Abd el'
Ivrim zijin operaties verplaatst naar den
Aichnasector, ten Noordwesten van Taza
en naar de lagere vallei van de Lebena,
door welke hij direct op Fez hoopt aan
te rukken. Ongeveer 170 Riffs zijn gedood
en 600 gewond in een protselingen bom
aanval van de Fransche luchtstrijdkrach
ten tegen El Had, ten Noorden van Fez,
welke plaats had, toen zich op de markt
van El Had ongeveer 2000 Riffs verza
meld hadden. Ongeveer li/2 ton ontplof
bare stoffen werden naar beneden gewor-
voor Manufacturen
Barnes- en Kinderconfectie
Tapijten - Gordijnen
Beiitfen - Ledikanten en
aanverwante artikelen is
GOES
HULST
pen, waardoor een paniek ontstond en
170 Riffs gedood werden en 600 gewond.
Rumoerige zittingen.
Donderdagavond is het in den Duit-
schen Rijksdag erg rumoerig geweest.
Op de agenda stond een wetsontwerp om
den rjjfcspresident -het recht te veiieenen
aan .gewezen militairen tóe te staan de
militaire uniform te dragen. Die sociaal
democraten verlangden uitstel van behan
deling, maar de rechterzijde, die de meer
derheid vormde, sprak zich voor onmid
dellijke behandeling uit. Het ontwerp
werd daarop bestreden door den sociaal
democraat Kuhnt, die het over den geest
van Potsdam had en de tegenwoordigheid
van de gewezen keizerlijke prinsen bij
alle mogelijke militaire feesten scherp
hekelde.
Minister Gessier zeide, dat reeds rijks-
president Ebert het dragen van uniformen
had willen regelen. Met het ontwerp heeft
do tegenwoordige rijkspresident zelf niets
te maken. Men kan de gewezen prinsen
niet beletten feestelijkheden van militaire
vereenigingen bij te wonen, aangezien
liet recht van vereeniging ook voor hen
bestaat.
Op de (rede van den minister volgde
een groot tumult. De socialisten verlang
den verdaging van het debat. Socialisten
en communisten maakten een geweldig
kabaal. Eindelijk schorste Bell de zitting
drie minuten. Bij de 'heropening begon
het tumult opnieuw. "Er werd Weer ge
stemd, maar in do algemeene verwarring
wist niemand' precies waarover. Ten
slotte sloot Bell do zitting met de mede-
deeling dat het ontwerp als eerste punt
op d« agenda van de volgende zitting
zal staan.
Ook in 't Joego-Slavische parlement is
't hommeles geweest. Die zaak-Loukinitch
(waarbij, de minister van justitie door de
oppositie beschuldigd werd, het beslag
op de goederen van den prins van Thürn
en Taxis ten onrechte te hebben opge
heven), gaf aanleiding tot een heftig' ka
merdebat, waarbij Janitch (Kroatische
boerenpartij) en Valeriaan Pribitchevitch
(onafh. dem.), broeder van den minister
van onderwijs, handgemeen werden.
De zitting werd opgeheven. Bij het uit
eengaan van het parlement kwam het
opnieuw tot herrie, waarbij de agrarische
afgevaardigde Moskolievitch mishandeld
werd.
Korfe berichten.
D|e nalatenschap van den zeepkoning
wijlen Lord Leverhulme, den man van
Lever Brothers, wordt thans op 12 mil-
lioen 'gulden geschat. De schatkist zal
hiervan ruim 31/2 millioen aan successie
rechten krijgen.
De Engel'sche bladen vernemen van
het Russische gezantschap, dat Rakofsky
opdracht heeft, "bij Britsche firma's be
stellingen tot een bedrag van 15.000
pond sterling te plaatsen; een groot deel
hiervan is bestemd voor landbouw- en
andere werktuigen. Nu zal de sympathie
voor Rusland wel weer grooter worden.
Gistermiddag zijn 62 socialistische
en communistische arbeidersvertegen
woordigers in antwöord op een Rus-
nische uitnoodiging van Berlijn naar
sovjet-Rusland vertrokken om de Russi
sche toestanden te gaan bestudeeren.
D'ividend en tantième-
belasting.
In het Maandschrift van het Centraal
Bureau voor de Statistiek komen betref
fende deze, in 1918 ingevoerde belasting
enkele gegevens voor, waaraan wij' de
volgende cijfers ontleenen:
Bedrag der kohieren
Jaren Aantal in hoofds. met alle opc.
aanslagen X f1000 X flOOÖ
1919 4642 16537 28129
1920 6908 27218 48032
1921 6950 31213 55702
1922 6954 19623 35189
1923 6523 14526 26047
1924: 6935 16498 29475
De hoog-e uitdeelingen over 1920 en
1921 en de daarop gevolgde malaise zijln
duidelijk- merkbaar. P<e cijfers over 1924
zijn evenwel weer hooger aan over 1923.
De aanlacht zij er op gevestigd, dat in
het staatje de onzuivere bedragou vol
gens de. kohieren zijn vernield. jÉte door
het Rijk in hoofdsom ontvangen zuivere
bedragen (na aftrek van de kwade posten)
bedroegen achtereenvolgens in de jaren
19191924 (in duizendtallen guldens)
11.606. 25.597. 30.427, 13.427, 17.520,
en 15.119 (over 1923 en 1924 voorloo-
pige cijfers).
Togen C O11 ij n.
D'e Minister van Oorlog heeft een schrij
ven gericht, aan den kommandant der
Luch tvaartaf d eel in g te Soestcrbe-rg, waar
in dien kommandant een ernstig onder
zoek is opgedragen omtrent het navol
gende: Bij den Minister van Oorlog moet
de mededeeling zijn' binnengekomen van
particuliere zijde, dat op een der kom-
pagriiesbureaux der Luchtvaartafdeeling
een biljet, is opgehangen tijdens de ver
kiezingsdagen, waarop onder meer te
lezen stond: Colijn moet weg. Boven
dien zon op dat bureau propaganda tegen
de candidatuur Colijn zijn gemaakt. Die
Minister wcnscht hierover een ernstig
onderzoek en verwacht met spoed rapport
omtrent de voor die propaganda ver
antwoordelijke personen. Als gevolg van
dit schrijven is bij dcv Luchtvaartafdeeling
een ernstig en uitgebreid onderzoek aan
gevangen
Allerlei.
Gisteravond vergaderde do A.-R- Ka
merfractie in verband met de politieke
situatie.
Luxe verpakking.
Prijs fl.10 per flesch.
Telefoon No. 264.
-Bij koninklijk besluit is met ingang
van 31 dezer aan de militie-eerste-lui-
tenants J. de Hamer, L. G. Salomé en
L. J. M. Maertens van het 14e regiment in
fanterie op hun verzoek een eervol ont
slag als zoodanig verleend uit den mili
tairen dienst.
ïe Nieuwdorp werd een afdeel ing
van den Chr. Landarbeidersbond opge
richt met 59 leden.
Een w e ten s ch app el ij k
kamp op Walcheren-, De Iloog:-
leeraar in de vergelijkende physiologie
aan de Rijksuniversiteit te Utrecht, prof.
dr H. J. Jordan, betrekt deze maand met
zijn assistenten en leerlingen een kamp
bij Vrouwepolder. Van daaruit zullen toch
ten worden gemaakt op Rijksvaartuigen
met hun deskundig personeel, hetgeen
mogelijk is door de zeer welwillende
medewerking van de autoriteiten van den
Rijkswaterstaat en van den voorzitter van
het bestuur der visscherijen op de Schel
de en Zeeuwsche Stroomen. Ook een be
zoek aan de oesterkweekerij „De Een
dracht" te lerseke staat op het program
ma. Het doel der excursies is de interes
sante en afwisselende dierenwereld van
de Zeeuwsche Stvoomen en zeegaten in de
natuurlijke omgeving waar te nemen, eu
ook met behulp van aqfuaria en instrumen
ten in het kamp te bestudeeren. De zand
platen en slikken, de paalhoofden en
steenglooiingon, de oesterbanken en mos-
selperoeelen, de diepere wateren met
verschillenden bodem en zoutgehalte zijn
elk door een karakteristieke gemeenschap
van bij elkaar behoorende dieren en
planten bevolkt; de voeding en ademha
ling, geheel het samenleven van al deze
organismen levert veel stof tot onder
zoek op.
Een soortgelijk© kampeerexcursie in
1921 heeft reeds bewezen, hoeveel suc
ces zulk een Zeeuwsche expeditie hebben
kan cu hoezeer de ervaring der aanko
mende biologen er door verruimd wordt.
Want in het laboratorium te Utrecht
moet men zich om practische redenen
in hoofdzaak tot land- en zoetwaterdie-
ren beperken.
In dezen tijd van bezuiniging mag er
wel eens op gewezen worden, hoe hier
doo¥ samenwerking van velen met zeer
geringe kosten voor het rijk het hooger
onderwijs gediend wordt.
De deelnemers betalen zelf hun reis-
en verblijfkosten en geven bovendien hun
bijdrage in de algemeene'kosten. M.( C.)
Schrijnen en Stukloopen der Huid,
n Doorzitten bij Wielrijders,verzacht en
I geneest men met
Bij Apoth.en Drogisten
Bepaald is, dat de vacature van kan
tonrechter te Goes, ontstaan door het
eervol ontslag van mr. C. Lucasse, niet
zal worden verv uld en is aan mr
M. P. Sipkes, kantonrechter te Middel
burg, opgedragen de waarneming der
werkzaamheden van kantonrechter te
Goes.
Bij koninklijk besluit zijn met ingang
van 30 dezer- benoemd tot eerste lui
tenant. bij het 14e reg. infanterie de
tweede-luitenant J. M. C. v. d. Berge bij
het le reg. veldartillerie, de tweede-lui
tenant M. Goot©, beiden van het. corps.
En is de termijn van benoeming als zoo
danig o.a. van de reserve-officieren van
gezondheid W. F. Gnirrep en dr F. J. .T.
Buitendijk, van het personeel van den
geneeskundigen dienst der landmacht,,
voor den tijd va,n ten minst© vijf jaren
verlengd.
Door den Minister van Justitie zijn
met ingang van 6 Juli a.s. bevorderd tot
brigadier-titulair de rijksveldwachters J.
Koole te Breskens en A. Bosman te
St. Anna ter Muiden.
Middelburg. Gisterenavond werd weder
om een muziekuitvoering op het Molen
water gegeven onder leiding van den heer
A. Calatz. Het was zeker een sympathiek
idee van hem om ditmaal zijn compositie
„Vive le directeur" ten gehoore te bren
gen; een opgewekte marsch, waarin het
-Zeeuwsch Volkslied, dus een compositie
van den directeur don heer .Tan Morks
is verwerkt.
We ontvingen enkele berichten om
trent oploopjes in een straat, waar het
volgens de praatjes spookte. We plaat
sen ze echter niet, omdat we onze ruimte
niet voor dergelijken nonsens willen ge
bruiken. We hadden do bewoners onzer
provinciale hoofdstad voor wijzer aan
gezien
's-H. Arendskerke. Met ingang van
1. Sept.. a.s. is aan mej. L. Smalleigange
te Goes eervol ontslag verleend als hoofd'
der 6hr. Bewaarschool alhier, wegens
haai- benoeming als hoofd der Openbare
Bewaarschool to Kloe-ting© en is benoemd-
tot hoofd der Chr. Bewaarschool a.lh ier-
mcj. N. M. Valkier te Go-es.
Ovjjzand. Toen Woensdagavond ©enige
kinderen onder deze gemeente op een
perceel weiland aan het spelen waren,
kwam bjj hen de 12-jarig© B., die een
houweel, dat in het bezit dier kinderen
was, terleen vroeg om eieren, die in
een nabijzijnde sloot lagen, naar zich toe
te halen. Nadat hij daar ©enigen tijd ge
weest was en zich daartoe aan de over
zijde van een sloot had begeven, vroe
gen de kind-eren het houweel tertig
en wierp hij het hun na ze vooraf ge
waarschuwd te hebben uit den weg te
gaan, over de sloot toe. Bij het neerko
men sloeg het houweel om en trof daar
bij het 3-jarig zoontje- van den vcldarbei-
der B. te 's-Heierenhoek, in 't voorhoofd,
waardoor een zware bloeding ontstond.
Nadat het kind 'in allerijl naar 's-Heeren-
hoek was gebracht, en geneeskundige
hulp was verleend, overleed het eenige
minuten daarna. "(M, C.)
Kortgene. De installatie van den bur
gemeester, jhr v. Citters, zal op 15
dezer plaats hebben en zal vergezeld gaan
van feestelijkheden.
Domburg. In de Vrijdagmorgen gehou
den vergadering van den Gemeenteraad,
waarbij dhr J. van dor ITag© niet tegen
woordig was, werd een verzoek van Gebr.
Van Eijzeren om afwijking van de rooi
lijn in de Wev-e-rijstraat voor hun nieuw
te bouwen smederij toegestaan. Besloten
werd tot verkoop van een perceel grond
groot ongeveer. 1655 M3. aan het Rijk
voor den prijs van f3.25 per M. Bij de
herstemming ov-er het in de vorige ver
gadering aangehouden voorstel van B. en
W. tot het verleenen van een crediet
voor het sproeien der straten staakten
ook thans weer de stemmen, zoodat het
voorstel werd verworpen. Dhr Westen
burger vroeg thans of de gemeente den
sproeiwagen die door de Vereeniging tot
bevordering van de belangen van de Bad
plaats Domburg is aangeboden nu toch
zou willen aannemen om dan de inge
zetenen in de gelegenheid te stellen voor
eigen kosten te sproeien. Voor het geval
de vereeniging nog bij zijn aanbod blijft
wordt besloten dit te aanvaarden. Naar
aanleiding van een verzoek van A. Ver-
