ilonderdag II Juni 1015
89e Jaargang
27
No
H. COL IJ N.
DE HEMELLOODS.
Buitenland.
ROOSENDAAL.
Dus No. 1 van lijst 27.
FEUILLETON.
Vrees geen Examen
Ve Zeeuw
(Slot.)
Tot slot van deze serie annonces
onder bovenstaande titel, maken wij
de lezers er op attent dat wij naast
de speciaal vermelde soorten nog een
25-tal andere melanges en merken
voeren.
Ofschoon wij uitsluitend door bemid
deling van H.H. Winkeliers leveren,
zal het ons steeds een genoegen zijn,
onze verbruikers met advies te dienen
'ndien deze speciale verlangens betref
fende snede melange of anderszins heb
ben en worden op verzoek gaarne
monsters toegezonden. U gelieve bij
Uw verzoek echter gelijktijdig op te
geven door welken winkelier U wenscht
te betrekken.
datzelfde cogenblik oen bode om een
Bijbel zond; en ook dat Teding van Berk
hout door dozen minister in het ootje
genomen word bij! diens smadelijke- ver
wijzing na,ar het gedrag van enkele Bij-
hc-l heiligen. Ook Saaymans Vader werd
niet zelden met zichtbare verveling aan
gehoord. In die dagen was de Anti-Rev.
partij in de Kamer metterdaad in de
verdrukking, ge'ijjk ook onze partij bui
ten de Kamer, vooral in de liberale pers
den smaad van het Christen-zijn had
te dragen. Int'usschen was Kuyper, die
met Bichon van IJsselmonde zitting voor
Goiuda had, in 1877, door den liberaal
Palijn vervangen. i
De smaad verminderde niet, toen in
1879 het driemanschap Keuohenius, Lob
man, v. d. Hoop met A. baron van Dedem
zijn intrede in de Kamer gedaan had.
Vooral K-eUchenius trad met groote fier
heid in het krijt. Het liberale kabinet-
Kappeyne was door het kabinet-Van Lyn-
den, een van Groens Oude medestanders,
.vervangen.
Toch waren er nog vele nobele- libe
rale geesten in de Kamer, die men met
genoegen hoorde, wanne# zij met onzen
onvergctelijken De Savomin Lobman den
degen kruisten.
De jaren 18791886 waren jaren van
zware-n strijd, menige zitting ging voorbij-,
'waarin onze voormannen, inzonderheid
Lobman, bijzonder op hun qui vivo moes
ten zijn.
De- strijd was te meer onaangenaam,
omdat bij toen ging tegen vroegere- mede
standers en tegen hen, die op kerkelijk
'gebied rechtzinnig warm, doch op poli
tiek gebied de exclusief-liberale vaan
Volgden
Wij behoeven in dit verband slechts
den naam Six in herinnering te brengen,
die later, bij een Kamercandidatuur, in
1887, door de Go-esche liberalen met een
„dc-leert niet doch bleef zijn kerk ge
trouw" tegen onzen aftredenden Lohman
w-e-rd uitgespeeld.
Na 1888 de Tweede Kamer was
teen, dank zij de Uitbreiding van het Kies
recht, omgegaan kwam er verademing.
De Anti-Revolutionaire partij! klom sterk
in ledental: 25 h 30. Jonge krachten
als o.a. Heemskerk, Lucasse, Oknra, v. d.
Velde, Rngelbcrts, e.a. kwamen haar ver
sterken. De strijd verloor veel van haar
scherpte, al werden nog telkens verschil
punten naar voren gebracht. Vooral tus
schen 1895 en 1905, toen dr Kuyper
voorzitter, eerst van onze Kamerclub,'
daarna van den ministerraad was, werd
menig princ'picel debat gevoerd. Wij1 her
inneren alleen maar aan het benoemingen-
debat Kuyp rBcrgesiiis; het beg'nselèn-
debat KuyperTroelstra 1900 en Kuyper
Schaper 1901het Doodstraf debat Lu
casseLoeff.
Doch dit alles zal, als zijnde van' jon
geren datum, ook onzen jongeren wel' vol
doende bekend zijn.
Docjh wat de eerste jaren van het op
treden onzer jeugdige partij' aangaat, het
is te verstaan dat onder onze ouderen
nog wel eens een zeker heimwee naar
deze voorbij'e jaren tot uiting komt.
Maar toch deze tijden mogen wij
en zouden wij- ook niet gaarne terug
wenschen.
Heeft niet reeds de Spreukendichter der
Oudheid, dertig eeuwen geleden, ons ge
leerd: „Zeg niet, wat is er dat de vo
rige dagen beter geweest zijn, want gij
zoudt naar zulks niet uit wijsheid vra
gen". (Pred. 710.)
Tegen misverstand gewaarschuwd.
Het is al enkele malen hier en daar
voorgekomen, dat onze huisbezoekers in
Christelijke gezinnen kwamen o-m no. 1
van de Anti-revolut'"onaire lijst aan te
bov-elen, de stemgerechtigde hu is gen co-
ten verbaasd o-pkeken, dat zulk -een „af
gescheiden" of „doleerende" huisbezoeker
van ©en Hervormd echtpaar de stem
vroeg voor e-en Anti-revolUticnaire lijst,
in plaats van voor een Christelijk-His-
torisch-e.
De gcdachtengang is in die kringen:
Wie Hervormd is, stemt Ohr.-Historisch
en wie Gereformeerd is stemt Anti-Revo
lutionair.
Hierin nu is tweeërlei misverstand. Het
eerste misverstand is dat men niet weet
dat Hervormd en Gereformeerd hetzelfde
is, z-co in naam als in grondslag en, zij
dit laatste met ve-l-e Uitzonderingen, ook
in belijdenis. 0n het tweed© misverstand
is de waan, dat men -om Anti-Revol'utio-
nair te zijln, instemmen moet met al wat
in de Do-rdtsche Formulieren beleden
wordt.
Wat nu dit laatste aangaat, blijve voor
al herinnerd dat onze partij niet is, en
nooit geweest is een uitsluitend Gerefor
meerde partij!.
Nooit geweest is. Groen van Prinsterer
had zijn politieke geestverwanten niet
alleen onder Gereformeerden (Hervorm
den), maar ook onder Doopsgezinden,
Lutherschen, Afgescheidenen, Broeders
(Darbisten).
Nog ne-c-mt de A.-R- partij gaarne ieder
een op, die haar program van begin
selen beaamt, ook al is hij Baptist of
Ethisch of Doopsgezind van gevoelens.
En wat het eerste aangaat, duizenden
led-en der Hervormde kerk zijln leden van
A.-R. Kifisvcreenigingen of stemmen g|e
re-geld op onze candidaten.
In het Centraal Clomité zitten de Her
vormde De Veer en de Doopsgezinde
Hofstede heel broederlijk naast de Gere
formeerde Co-lijn. En in de Tweede Kamer
zijn zoowel de Hervormden Reumer en
Visscher -en DUymaer van Twist, als
de Gereformeerden Rutgers en Schouten
en de Wilde de gewilden.
Van ouds heeft dr Kuyper ons geleerd
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Posfrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
houden wij van nu af muurvast in onze
gedachten. Dit is het nummer onzer anti
revolutionaire lijst. Als nummer 1 staat
op de lijst de naam
Het blokje vóór dien naam make men
Woensdag 1 Juli dicht met het roode
potlood dat in het stemhokje hangt.
ONTROUW IN POLITIEK BELIJDEN?
Van Staatkundig Gereformeerde zijde
beschuldigt men onze voormannen van
beginselverloocHening.
In een deel der pers wedt op deze
onware aantijging de aandacht gevestigd
tn daarbij gewaagd van een in onze
kringen, inzonderheid bij de ouderen
onder ons noz wel eens tot 'uiting komend
heimwee naar vroeger dagen, dagen van
strijd, o-ok in 's lands vergaderzaal, door
leefd. bij de herinnering waarvan geliefde
namen naar voren komen van reeds lang
ontslapen anti-revo'utionaire volksverte
genwoordigers, mannen, klein in getal en
met kleine kracht, doch die sterk' waren
door hun geloof, in den zwanen strijd
tegen het onge'oof dier dagen, hetwelk
destijds ook in de Tweede Kamer door
de besten en bekwaamsten uit de toen
machtige liberale partij! mot zoo groo-
ten overmoed wc-rd vertolkt.
Schrijver de-zes heeft, silicon hij Groen
van Prinsterer neig van aanzien heeft
gekend, dezen geliefden staatsman natuur
lijk niet als Kamerlid gekend. Van zijn
zware-n strijd een strijd van een tegen
allenheeft hij alleen uit diens ge
schriften kennis gekregen. Maai' hij heeft
wel zijh volgelingen in de Tweede Kamer
Van de publieke tribune- beluisterd. Van
Van Loon hce't bij slechts een vage her
innering bewaard. Doch de anderen heeft
hg meermalen met belangstelling gehoord
Messchert van Vollenhoven, Teding van
Berkhout, Van Wassenaer van Catwijck,
Van den Berch van Heemstede (deze
laatste in 1880, eerst door Blout, later
door Donner vervangen) waren in de ja
ren 1875 to-t 1877 met dr Kuyper (doch
deze laatste was to-en wegens ernstig ze
nuwlijden buitenslands) de mannen aan
wi-c het hart hing van het Christenvolk.
Eerstgenoemde trad al spoedig van het
Staatstf one©], doch in zijn plaats trad
voor 'een ander district (Deventer) A.
baron Schimmelpeiminck v. d. Oye (1873)
naar voren, terwijl in 1875 A. baron
Mackay Van Leon voor Amersfoort ver
ving en Jhr J. L. de Jonge voor Middel
burg, Jhr M. M- van Asch van Wijck,
•ook voor Amersfoort, en F. J- J- baro-n
Van Heemstra voor Haarlemmermeer hun
intrede in de Kamer deden. Het was in
de gloriedagen van Kappeyne van de
Cappello, toen de liberale par'ÜI 111 het
zenith stond van haai' macht en haar
kracht, doch de worm reeds knaagde aan
haar lev©nswca.'tel. Zij was begonnen Thor-
becke te verloochenen.
Met mannenmoed hebben de genoemden
geworsteld om het behoud van de Chris
telijke grondslagen van ons volksleven;
en zij zijn in dien strijd gesmaad ge
worden. Wij waren er getuige van, dat
Jhr de Jonge door mr Daan van Eek en
andere liberalen bij de behandeling van
Kappeyne's school-wetsontwerp^ bij de
verdediging tegenover den minister van
het reehtvaardigmakend geloof, waarbij
hij hem Schriftonderzoek aanbeval, werd
uitgelachen; vooral toen Kappeyne op
Een verhaal uit hel Verre Westen.
(Nadruk verboden.)
19) oi
„Zij kan rijden! Zij is ©en echte waag
hals! is 'tniet Bill?" Bill knikte toestem
mend. „Dan kan zij het vee bijeendrijven
en een stier van de kudde afzonderen
zoo goed als de beste van ons."
„Zoo? En hoe groot is ze wel?"
„Groot? Wel, 'tis nog een kind! De
grootte heeft er niets mee te maken, maar
't zit hem in haar koelbloedigheid. Zij is
net zoo koelbloedig als ik en Bill; waar
Bill?" Wederom knikte Bill toestemmend.
„Weet je nog toen zij dien stier dood
schoot, Bdl?" vervolgde Ili.
„Wat was dat?" vraagde ik vol ver
langen om te hooren hoe dat in zijn werk
was gegaan.
„O, niks niemendal", zei Bill.
„Niks niemendal?" herhaalde Hi. „Een
aardige groote niemandal!"
„Wat dan?" drong ik aan.
„Wel, Bill had een mooi stukje uitge
voerd op de hoeve van den ouden Mere
dith, maar hij spreekt er liever niet o-ver.
Dan wordt hij verlegen", grinnikte hij.
„Hè, schei er toch mee uit. Ik weet
niet waarom je daar nog over moet
zeuren", zei Bill gemelijk. Ili liet zich
dadebjK gezeggen, maar zoodoende heb
ik nooit het fijne van de zaak vernomen.
Zooveel kwam ik toch nog te weten, dat
Bil! op gevaar van zijn leven den Prins
had weggetrokken tusschen de pooten
van een dollen stier en dat de kleine
Gwen doodbedaard was komen aan
rijden o-p haar pony en door het afzenden
van twee goedgemikte kogels in den kop
van den stier, hen beiden uit een groot
gevaar had gered, misschien wel van den
dood, daar de heel© kudde kwam aan-
loopen. Natuurlijk was Bill nooit te spre
ken over zijn eigen aandeel in dezen. Een
echte prairiebewoner zal u met pleizier
vertellen wat hij zou kunnen doen, maar
over .hetgeen hij gedaan heeft, spreekt
hij niet licht.
H-e-t ©enige wat Hi no-g losliet over
Gwen was dat zij, als de gelegenheid het
meebracht, in woede kon ontsteken.
„Weet jo no-g, Bill, toen met Bertie
Hill?"
Bill wist het nog.
„Heeft zij er hem toten niet danig van
langs gegeven? Verdiende loon!"
„Wat deed zij dan?" vroeg ik.
„Striemde hem met haar zweep over
zijn schouders. Flink raak".
„Waaro-m?"
„Omdat hij haar Indiaanschcn jongen
-een oorvijg gaf."
Deze knaap, Joe, was, zooals ik later
vernam, Ponka's zoon, en Gwen met hart
en ziel toegedaan.
„Ja, ja, zij is lang niet malsch".
„Neen", stemde Bill toe, „zij is een
beetje heethoofdig."
'Toen, als vreesde hij haar te kort te
hebben gedaan, voegde hij er haastig bij;
„Maar zij is een bovenste beste! Net wat
jo zoudt wenschen."
De Prins gaf mijl nog een ander kijkje
op haar karakter.
'tls een merkwaardig kind", zei hij
een paar dagen later. „Wild en schuw
als een ongetemde pony; maar onver
saagd. Het woordje vrees bestaal niet
voor haar, en hartstochtelijk iszij in
ho-oge mate. Meredith, gij weet wel, de
Voortrekker, heeft haar altijd bij zich
gehouden op de hoeve, zoover van alles
af. Zij ziet niemand dan hem en Ponka's
familie, de Zwartvcet-Indianen, die haar
als een godin behandelen en alles doen
de Anlirevolut'onaire partij vraagt van
niemand, die zich aanmeldt, een Co-n-
fessioneele belijdenis omlrent de leer der
Voorbeschikking, het Avondmaal of wat
ook. Ze is geen kerkelijke groep, maar
e-en politieke bijeenvorgadering, en
heeft daarom alleen te vragen naar de
politieke richting, die het Calvinisme in
de historie aan het leven, aan de actie
en aan het bestuur der volkeren gegeven
heeft.
De vrije school regel.
In geen land ter wereld zijn do Chris
tenen zoo gelukkig, dat zij een eigen Chr.
school hebben, waar Christelijk onderwijs
gegeven wordt, als Nederland.
Zelfs Amerika, dat in zoo menigerlei
opzicht „ons vooruit" is, heeft nog niet
dat schoolstelsel, waarbij de vrije Chris-
te!rjke school zich kan ontplooien. In
den staat Tenessee, waar als in de ove
rige staten dezer groote republiek uit
sluitend openb. onderwijs gegeven wordt,
ligt hel stadje Davto-n, waar het den
onderwijzers^ verboden i-s cm de Evo
lutieleer dat zijn de theorieën van
Darwin in den volksmond als „dat de
mensch van de apen g,fstamt" aangeduid
wordt te propageeren.
Tegen een onderwijzer, die het toch
deed, is nu een aanklacht ingediend.
Hce wordt door deze gebeurtenis het
stelsel der openbare school weer veroor
deeld.
Natuurlijk zullen de linkscheu wel
trachten dat wetsartikel veranderd te
krijlgen, en dan zal met meerderheid van
stemmen nog eens moeten worden beslist,
o-f op die school volgens het Woord of
volgens D-arwin mag worden geleerd.
Zulk systeem nu is het ónze niet.
Het onze is en hierin verschillen wij
van de Clhr. Historische vrienden de
vrije school voor heel de natie, of, meer
overeenkomstig Groen's verlangen: Vrije
schco-l regel, openbare school aanvulling.
Heeft de wetsverandering van 1920
ons nader aan dit ideaal gebracht? Im
mers neen.
Onze schoolstrijd had tweeërlei doel:
de (financië-ele) gel ijk-- tel 1 ing en het recht
cp de vrijheid.
Nu is de gelijkstelling verkregenEn
we danken God voor hetgeen verworven
wcra, en we danken o-nze leiders
Kuyper -en Lobman voorop vooi' wat
ze tc-n goede voor ons deden. Doch nu
zetten we den strijd voort voor het recht
gelijk dit door onze beginselen geëisoht
wordt. En we mogen niet rusten zoo
lang Groen's leUze: „Vrij© school regel,
openbare school aanvulling", niet ten
slotte geheel het onderwijsvraagstuk be-
heerscht.
Het Nederlandsch-Belgisch Verdrag.
Een oordeel over dit verdrag verwach
ten onze lezers misschien niet van ons.
Toch zal het lïun wel i-nteresseeren, wat
een onzer voormannen, mr Rutgers, pre
sident van de Anti-Revolutionaire Kamer-
club, er van zegt. In een vergadering)
eener afdeeling van de „Verceniging vcor
Volkenbond en Vrede" besprak hij de
algemeene strekking en de politieke be-
ttekenis van het verdrag.
Spreker wees er op, dat hij niet behoort
tot de Kamerleden, die blijkens het voor-
loopige verslag van de Tweede Kamer
over den inhoud van het verdrag teleur
gesteld zijU. Spr. behoort tot degenen,
die van oordeel zijln, dat door het verdrag
de voorwaarden zijn geschapen voor de
ontwikkeling van vriendschappelijke ver
houdingen met België en dankbaar g,©-
om haar heelemaal te bederven. Zij kent
hun taal en gewoonten, en heeft soms
wel acht dagen achtere en bij hen gel oh
geerd."
„Watblief? Bij de Zwartvoet-Indianen?"
„Ja, ja. Natuurlijk gaan Ppnka en Joe
dan mee; maar ook zonder hen zou zij
even veilig bij de Indianen zijn geweest,
alsof een militaire lijfwacht haar om
ringde. In den laatsten tijd heeft zij1 die
uitstapjes er echter aan gegeven."
„En thuis?" vraagde ik. „Wordt er
iets aan haar opvoeding gedaan? Kan zij
lezen en schrijven?"
„Neen, dat kan zij niet. Zij kan haar
eigen kleeren maken, koken, en de wasch
behandelen, en doet dat ook, als zij
-er lust in heeft. Dan is zij precies o-p de
hoogte van vogels en van het vee, en van
bloemen -en boomen; maar verder reikt
haar kennis niet. Zij is wat men zou
kunnen noemen een halve wilde."
„Foei, hoe Schandelijk. Hoe oud is zij?"
„O, ze is no-g een kind; veertien of
vijftien denk ik. Maar in vele dingen
is zij: wijs boven haar jaren."
„En wat zegt haar vader er van? Kan
hij haar leiden? Heeft hij macht over
haar?"
„Macht over haar?" riep de Prins.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
A b o n n e m e n t s p r ij s
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 et
Bij abonnement belangrijke korting.
stemd zijn. Spr. stelde zich hierbij o-p
het standpunt van den Volkenbond, dea
nieuwen staatkundigen vorm voor devre-
delievenden verhouding van de Staten.
Uitvoerig licht spreker toe, dat het nieuwe
verdrag in overeenstemming is met de
grondbepalingc-n van het Volkenbonds
verdrag.
Mot instemming besprak' de heer Rut
gers de verschillende bepalingen van het
verdrag, waarbij spr. bij het politieke
deel ervan herinnerde aan de verklaring,
dat bij opzettelijke schending van het
Nedcrlandsche grondgebied voor Neder
land een casus belli1) geschapen is-
Bij de regeling van het Sehelde-rog'me
en bij de nieuwe waterwegen werd uitge
gaan van het beginsel „vrijheid en ge
lijkheid".
Het verdrag is wellicht niet volmaakt
doch men is er in geslaagd, de rechten
en belangen van den buurman te ontzien.
Hierbij is het bewijs geleverd, hoe moei
lijke vraagstukken in den geest van den
Volkenbond kunnen worden aangevat en
tot oplossing ge-bracht.
Het geheel© verdrag ademt een geest
van vertrouwen, aldus do heer Rutgers,
en het is een bewijs dat beide landen
de beginselen van den Volkenbond tot
richtsnoer hebben genomen voor hunne
practische staatkunde.
1) Een geval waar oorlog op volgen 'kan.
want er is een Middel dat u geheel be
vrijdt van Zenuwachtigheid, een Middel
dat u Kalm maakt en Kalm houdt, ter
wijl uw Geest Helder blijft. Mijnhardt's
Zenuwtablelten, wetenschappelijk samen
gesteld en onschadelijk, genezen u van
uw Zenuwachtigheid. Glazen buisje 75 ct.
Bij Apoth. en Drogisten.
De veiligheidskwestie.
De Engelsche minister Chamberlain
heeft het noodig gevonden in een nota te
waarschuwen tegen overijlde commenta
ren met betrekking tot de tusschen
Frankrijk en Engeland verkregen overeen
stemming inzake het Duitsche aanbod tot
het sluiten van een gemeenschappelijk
waarborgverdrag. Chamberlain geeft deö
raad met kritiek te wachten tot de publi
catie, die geschieden zal, nadat de nota
te Berlijn overhandigd zal zijn.
Chamberlain meende reeds thans te
moeten verzekeren, dat de Engelsche re
geering bij de besprekingen met Frankrijk
steeds den koers gevolgd heeft, dat bij
zondere verdragen alleen nuttig kunne»
zijn, indien zij gesloten worden tusscheö
aÜe rechtstreeks er bij belanghebbende
staten, onverschillig of het vroeger bond-
genooten of vijanden waren.
Ook Baldwin heeft in het lagerhuis te
verstaan gegeven, dat de onderhandelin
gen met D licschland op een voet van
gelijkheid zullen worden' gevoerd. De te
treffen regeling zal een streng wederkeerig
karakter hebben en niet eenzijdig zijn.
Baldwin zei, 'dat hij ten volle den
wensch van het Lagerhuis kon begrijpen
om zoo spoedig mogelijk gelegenheid te
hebben over dit punt te beraadslagen. Hij
wilde echter het huis vragen om geduld
te oefenen, waarbij het ten volle verzekerd
kan zijn, dat er nog geen veüigheidspact
geteekend of gesloten zal worden, zonder
dat aan het lagerhuis gelegenheid is ge
geven om daarover volledig te beraad
slagen.
„Neen, man, niets of niemand ter we
reld heeft macht over haar. Wacht tot
dat ge het trotsche kleine ding haar be
velen aan Joe ziet geven, het neusje in
den wind, en gij zult nooit weer aan die
mogelijkheid denken. Zij zou een prinses
kunnen zijn, zoo hoog is zij In haar
wapens. Ik heb in mijn tijd meer dan één
vorstin gezien, maai geen enkele over
trof Gwen in echte fierheid zoo'n
kleine Lucifer."
„En verdraagt haar vader al haar
kuren?" vraagde ik, slechts matig in
genomen met het beeld, dat de Prins ge
schetst had.
„Haai' vader do-et eenvoudig alles wat
zij verlangt, -en aanbidt haar, zooals al
len, die in haar nabijheid komen, tot
haar twee honden, Wolf en Lex, toe, voor
wie zij haar leven zou geven, als 't noo
dig was. Toch", liet hij er na ©en «ogen
blik zwijlgens op volgen, „is het, zooals
gij zegt, meer dan erg. Zij behoorde iets
te weten van de eischen der beschaafde
wereld, waartoe zij ontegenzeggelijk be
hoort en waaraan niemand zich op den
duur geheel kan onttrekken."
(Wordt vervolgd.)