Maandag 18 Mei 1935
39e Jaargang
Bnitealauf?.
DE HEMELLOODS.
if O 193
ft ft
A
A
FEUILLETON.
De Zeeuw
Drukkers-Exploitanten:
OOSTERBAAN LE C01NTRE GOES
Bureaux: Lange Vorstsfraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. II; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHU1J, L. Burg. Tel. no. 259
Een Roomsche Commissaris.
„De Nederlander" keurt het af dat in
Overijsel een Roomsche tot Commissaris
der Koningin is benoemd in plaats van
den afgetreden Chr.-Historischen heer v.
Rechteren.
Volgens het Chr.-Hist. blad had de, be
noemde een Protestant moeten zijn.
Is dit juist?
De Roomschen tellen in Overijsel dertig
procent der bevolking, volgens „De Neder
lander". De overige zeventig procent zijn
dus „Protestanten". Maar welke!
Nemen wij de jongste Kamerverkiezin
gen eens tot maatstaf. Wat zien wij dan?
Uitgebracht 192.476 stemmen, waarvan:
R.-K. 49.678; C.-H. 29.489, A.-R. 28.857-
Totaal 108.024.
Soc-Dem. 38.500, V-B. 14.784, V.-D*
10.040, Communisten 3109, Socialisten
2814, Linksche Plattelandersbond 2793-
Totaal 82.041.
(Chr.-Soc. 1774, St.-Ger. 1694 buiten
rekening gelaten.)
Met deze cijfers voor ons mogen wij
gerust aannemen dat er van die zeventig
procent Protestanten een groot deel ge
gaan die men In den volksmond „niks"
noemt.
Procentsgewijze kan men dus indeelen
30 procent R.-K., 35 procent Chr. Pro
testanten, en 35 procent zoogenaamde^
Protestanten.
Indien naar deze berekening een man
van links Commissaris bad moeten wor
den, dan had het, naar dezen zelfden
maatstaf, een sociaal-democraat moeten
zijn als zijnde de S.D.A.P- de grootste
partij in de provincie. Doch zoodanige be
noemingen zijn in strijd met het beginsel
door „De Nederlander" steeds voorgestaan
en door wijlen den heer Lohman altijd
aanbevolen: niet in de eerste plaats zien
op richting en meerderheid.
De Anti-Revolutionaire partij, dr Kuyper
voorop, daarentegen verdedigde steeds
't standpunt: rekening houden met de ver
houding der partijen. Er valt dan ook
onzerzijds tegen de benoeming van baron
v. Voorst onzerzijds al even weinig op te
merken als tegen de benoeming indertijd
van zijn Chr.-Histori.schen voorganger.
Onder het ministerie-Mackay werd, in
1889, tot Commissaris in Drenthe be
noemd Jhr. mr P. J. van Swinderen, A.-R.,
niettegenstaande er in Drenthe al ïieol
weinig Anti-Revolutionairen woonden; «Ie
Liberalen er zoo goed als geheel het rijk
in hadden. Dr Kuyper herstelde in 1902
deze vergissing door de benoeming te
bevorderen van den liberaal mr Linthorst
Homan.
Niet de spier het hoogste.
Sport is uitnemend.
Sportverheerlijking, die bij de ontwikke
ling en verheffing van het lichamelijke
alle andere belangen achterstelt, is een'
kwaad.
In deze dagen is niet overbodig de her
innering aan de gespierde volzinnen waar
mee Dr Kuyper 'in zijn levensbeschrijving
over Keuchenius den lichamelijk zwakken
en nietigen Keuchenius aan de sportaan-
bidders tot voorbeeld stelt-
Aldus schreef Dr Kuyper:
„Van sport verwacht onze eeuw het-
Het „rnensch robusta in robusto corpore"
begint al meer de steen onzer paedagogi-
sclie wijsheid te worden.
Bij de gratie van uw b i c e p s zullen uw
hersenen leven; in den forschen welge-
vleesden arm zal de bron voor uw denk
kracht, de springader van uw wilskracht
ontspringen.
Maar die sport-manie ten spijt, stond
Keuchenius daar voor de groene bank, uit
zijn schraalheid een zeggingskracht en
kracht van moed en van bondig beloogen
uitstralend, die onwillekeurig dwong tot
de bekentenis, hoe niet de spie r, maar
alleen Hooger inspiratie den held
van het woord vormt, en waarborg van
triomf alleen hem is verpand, die deze
Hoogere inspiratie niet verloochent."
(Rotterdammer.)
1
Typeering.
M. (mr Marchant) besluit in de „Vrij
zinnig-Democraat" een artikel over den
Vrijheidsbond aldus:
Wanneer wij in den verkiezingsstrijd
de houding der verschillende partijen
beschouwen, is die van den Vrijheids
bond (Liberale Staatspartij) de zwakste.
Deze partij verkeert in noodloestand.
Zij tast zenuwachtig rond naar houvast.
Zij grijpt nu hier, dan daar om afbrok
keling te voorkomen. Zij wordt radeloos
om de stichting van „dwergpartijtjes"
door telkens anderen, die onder het
gemis aan leiding de ontbinding zien
naderen-
Als typeering van de verhouding, welke
tusschen de partijen der Linkerzijde be
staat, is dit getuigenis wel van een bi-
zondere welsprekendheid.
Vermeende druk.
Steeds verder bergafwaarts gaat het
met de openbare school.
Wie het niet gèlooven mocht, neme
maar kennis van uitingen in den kring
zelf van voorstanders der overheids-
school.
Het Fonds tot Steun van Volksonder
wijs, dat een omzendbrief richtte tot de
besturen der departementen van de „Maat
schappij tot Nut van 't Algemeen", de
afdeelingen van het „Ned. Onderwijzers-
Genootschap" en van den „Rond van
Ned. Onderwijzers", klaagt ach en wee.
Men kan medevoelen met deze treu
renden over een „verloren paradijs, doch
tevens het bejammeren, dat inzicht in
de oorzaken van het verlies nog zoo
weinig wordt gevonden.
Schuldige heet o.a. te zijn „een regee
ring, die de openbare school vijandig ge
zind is".
Dat kennen we.
Als het hijzonder onderwijs uit den
staat van onrecht wordt opgeheven en
de regeering wordt geroepen de gelijk
stelling die overigens nog veel te wen-
schen overlaat toe te passen, is deze
schijnbare gelijkheid reeds in veler oog
een aanval op de openbare school.
Maar: „een regeering die haar-vijandig
gezind is"?
Herinneren we ons niet iets dergelijks
uit de onvergetelijke dagen van den school
strijd?
Van dwang gesproken, toen was er een
regeering, die kloeke belijders knechtte,
die de bijzondere school onder den duim
hield en „haar vijandig gezind was".
En ging het Christelijk onderwijs ten
onder?
Integendeel.
Het ging hun als het volk Israels in
Egypte: „Hoe meer zij het verdrukten,
hoe meer het vermeerderde, hoe meer
het wies."
Als ook het openbaar onderwijs die
kracht, van een beginsel kent, zal de dus
genaamde tegenwerking eener regeering,
die haar vijandig heet te zijn, niets kun
nen deren.
Maar op die innerlijke waarde komt het
dan ook aan.
En daarvan zijn we niet al te zeker!
Communale ontwapening.
Het is niet slechts een enkele leuze,
die door de strijders voor ontwapening
wordt aangeheven.
Wel het breedst is de schare van hen,,
die voor internationale ontwape
ning het pleit voeren.
Daarnaast meenen anderen, dat Neder
land het lokkend voorbeeld moet geven,
waarom de eisch van nationale ont
wapening wordt gepropageerd.
Dit alles schijnt echter niet genoeg.
Communale ontwapening is thans
een aantrekkelijk ideaal, dat zelfs prac-
tisch uitvoerbaar is, wat met de leuze van
nationale ontwapening voorshands niet
het geval kon zijn.
De Maasstad heeft de primeur dezer
politiek.
En de sociaal-democraat ter Laan
mocht er voor het nageslacht zijn naam
aan verbinden.
Onlangs waren te Rotterdam, zooals te
doen gebruikelijk is, enkele nieuwe stra
ten gedoopt en begiftigd met de bena
mingen van Harnasstraat, Kurasstraat,
Vizier straat en Lansstraat.
Deze brute uitingen van verkapt mili-
tairisme pijnigden het pacifictisch ge
moed des heeren ter Laan, die sterke
bezwaren opperde.
Met het wellicht niet verwachte gevolg,
dat het college van B. en W. uit de tweede
stad onzes lands voorstelt, de oorlogs
zuchtige namen te vervangen door een
ander soort van meer huiseljjken aard.
Klosstraat, Kegelstraat, Wielerstraat en
Kokerstraat zal het voortaan niet meer
zoo rauw, doch liefelijk in uw oor klinken.
Het verzet van den heer ter Laan is
niet tevergeefsch geweest.
Door de nieuwe vondst der communale
ontwapening heeft zich de S. D. A. P. on
vergankelijke glorie verworven.
Dus toch nog victorie op het stuk der
ontwapening
Tenzij zelfs het woord „victorie" milr-
tairistisch mocht klinken!
Goede eetlust, goede spijsvertering,
goed bloed en een goed humeur worden
verkregen door Foster's Maagpillen te ge
bruiken. Deze pilletjes helpen de lever,
maag en ingewanden door de vloeiing
der gal te regelen. Zij werken zeer zacht
en hebben ,geen nadeelige reactie. Prijs
per flacon van vijftig versuikerde pillen
f0.65; in apotheken en drogistzaken. (9)
De onrust in Bulgarije.
Koning Boris heeft, toen hij den troon
besteeg, gezegd tijdens zijn bewind nim
mer een doodvonnis te zullen teekenen.
Derhalve kregen 24 personen, die ter dood
veroordeeld waren, levenslange gevange
nisstraf. Men was nu nieuwsgierig, of
koning Boris thans het doodvonnis zou
teekenen van de zeven personen, die ter
dood veroordeeld zijn in verband met
den aanslag in de kathedraal.
Naar een bericht nader uit Sofia meldt,
heeft koning Boris het doodvonnis der
plegers van den aanslag op de- kathe
draal aldaar niet onderteekend. De dood
straf zal in levenslange gevangenisstraf
worden veranderd. Op die maniér helpt de
doodstraf ook al niet veel.
Een ernstig complot.
De politie te Belgrado heeft een aantal
documenten in beslaggenomen, waardoor
een ernstig communistisch complot tegen
het leven van vooraanstaande .Toego Sla
vische politici aan het licht is gekomen.
Het complot was o.m. gericht op het
dat zal uit zijn, zoodra, die man komt",
zei Bruce, zelf de zoon van een predikant
te Edinburg, en thans secretaris van de
Club. Niemand sprak zoo bitter als hij
over den „indringer" die probeeren zou
beslag te leggen op hun vrijheid, hen in
de kluisters zou willen slaan van -een
verouderde, schijnheilig© vormelijkheid.
De andere Clnbgenooten, hoewel min
der vijandig gezind, waren het er onder
ling over eens, dat de vestiging van een
kerkelijk man in Zwaankreek een beden
kelijk, onbeschaamd, ten eenenmalè on-
noodig inkruipsel was.
Hi Kendal en zijn vriend Bill BrondO'
hadden er natuurlijk geen eigen opinie
over. Ei' was geen enkel aanrakingspunt
tusschen de Kerk en hen. Een twaalfjarig
verblijf in Montana had hun volkomen
duidelijk gemaakt, dat een kerkgebouw
een weeldeartikel der beschaving was,
waar het Verre Westen heel goed buiten
kon. Behalve üe Club was er nog slechts
een, wiens oordeel in Zwaankreek van
eenig gewicht was, en dat was de Voor
trekker.
De Club had. geprobeerd hem tot zich
te trekken door hem tot eerelid te be
noemen, maar hij liet zich niet zoo ge
makkelijk weglokken uit zijn huis, hoog
leven van den premier Pasitsj, den mi
nister voor de opvoeding Plikioewitsj en
eveneens van verschillende leden van het
Russische emigratiebureau te Belgrado,
Politie- en militaire voorzorgsmaatregelen
zijn getroffen. De bewaking der regee-
ringsgebouwen, van het parlementsge
bouw en van het koninklijk paleis is
verdubbeld.
Dfe fiscus en Sovjet-Rusland.
De „Prawda" te Moskou publiceert den
tekst van een circulaire, door een can-
tonale sovjet den ontvangers der belastin
gen toegezonden. Het document bevat de
volgende duidelijke wenken om belasting
ontduiking of -weigering tegen te gaan:
„U wordt verzocht, een veel krachtiger
druk uit te oefenen ten opzichte der boe
ren, die de belasting niet betalen. Tot
dat doel moet ge binnen veertien
dagen minstens 200 boeten opleggen
en 300 arrestaties verrichten."
Het salaris van Hindenburg.
De begrotingscommissie van den
Rijksdag heeft op voorstel van den Cen
trumsafgevaardigde dr Kloeckner besloten
het salaris van den rijkspresident te ver-
hoogen op 60.000 mark per jaar. Bo
gelegen tusschen de heuvelen, waar hij
met zijn dochtertje Gwen en haar Indi-
aansche kindermeid Ppnka woonde.
Dat. de Kerk zich met Zwaankreek ging
bemoeien, scheen hij als een persoonlijke
beieediging op te vatten, paarin her
leefd© voor hem de beschaving, die «hiji
lang geleden met vrouw ©n kind ont
vlucht. was, ©n toen hij voor tien jaren
hel stoffelijk omhulsel zijner vrouw neder-
leigde in het eenzame graf op den groe-
nen heuvel vlak tegenover zijln huisdeur
brak de laatste band met het verleden.
Hij schuwde alles wat aan de wijde
wereld buiten de grens der prairie her
innerde, zooals .iemand terugschrikt, voor
het onverwachte aanraken van een oude.
wond.
„Ik denk, dat ik verder zal moeten
trekken", zeide hij somber gestemd.
„Hè, waarom?" vraagde ik verbaasd,
omdat zijn weivelden groot genoeg waren
voor zijn kudden.
„Die beroerde Hemelloods".
Hij vloekte nooit, dan wanneer hij wer
kelijk ontroerd was.
„Heanelloiods?" herhaalde ik.
Hij; knikte, en wees zwijgend naai het
aanplakbiljet.
„Kom die zal iu geen kwaad doen",
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf0-05
Prijs der Advertentiën:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 et.
Bij abonnement belangrijke korting.
vendien zal de rijkspresident 120.000
mark voor representatie krijgen. Bij de
stemming onthielden zich de sociaal-de
mocraten, die de kwestie nog niet hadden:
besproken, terwijl de communisten tegen
stemden.
De Europeesche schulden aan Amerika.
Onderhandelingen over de regeling van
de schuld aan Amerika zijn niet alleen
gaande met Frankrijk, maar ook met
Italië, Tsjecho-Slowakije en Roemenië. De
Amerik. amortisatiecommissie heeft alle
vijf regeei'ingen laten weten, dat de Ver.
Staten prijs stellen op een stipte regeling
van het schuldvraagstuk. 'De Amerikaan-
sche gezant te Parijs heeft de Fransche
regeering meegedeeld, dat Washington in
stemt met het zenden van een commissie
voor de schuldregeling naar Amerika.
Ook Griekenland, Zuid-Slavië, Estland
en Letland hebben een aanschrijving van
de Vereen. Staten ontvangen tot regeling
van de schuldkwestie. Alleen Rusland
is niet gemaand, daar de regeering niet
door de Ver. Staten erkend is.
De Fransche regeering schijnt niets te
voelen voor het bespreken van de kwestie
van de schuld aan Amerika. Dat is te
begrijpen
„Ik kan het niet "uitstaan; ik moief weg."
„En hoe dan met Gwen?" vraagde ik,
"want zij was het licht zijner oogen. Het
zc|u jammer zijn, uit te scheiden met haar
lessen."
Ik gaf haar namelijk eens in de week
les aan huis.
„Ik weet het niet. Daar ben ik het
nog niet met mijzelf over eens. Ik zoU.
zoo. denken, dat zij genoeg weet voor
Laag Heuvelland. Wat komt het er hier
op aan?" zei hij bitter, en voor zich heen
pratend, zooals menschen, die veel al
leen zijn, wel meer doen.
Tk wachtte een oogenblik en zei toen:
„Hoor eens, ik zou niet te vlug zijln. met
plannen maken", wet wetende, dat een
voortrekker aan niets zoozeer het land
heeft, als aan het veranderen van zijn
levenswijs. „Misschien", voegde ik er bij,
„zal hij niet lang hier blijven".
Die mogelijkheid greep hij met beide
handen aan. „Daar zeg je zoo watl Er is
in ieder geval niet veel, om hem hier, te
hinden." Dit gezegd hebbende, reed hij te
rug naar zijn eenzame woning'.
(Woordt vervolgd.)
Een verhaal uil het Verre Westen.
(Nadruk verboden.)
6) O'
Maar ik moest mijn opdracht vervul
len en plakte dus op de deur van de
Halte, vlak onder de kennisgeving van
den grooten voetbalwedstrijd, de hekend-
making:
„Godsdienstoefening zal worden ge
houden te Zwaankreek in de gelag-
1 kamer van de Halte, Zondag over
1 een week, dadelijk na afloop van
den voetbalwedstrijd.
Er was een zonderlinge tegenstrijdig
heid in de twee aanplakbiljetten, en te
vens iets uitdagends.
Den geheelen volgenden dag, een Zater
dag, en ook de week daarna bewaakte
ik mijn aanplakbiljet en genoot van den
indruk, dien het' teweegbracht, en de op
merkingen die het uitlokte.
Het was de eerste nadering van een
beschaving, die velen van hen, rnetvra
de den rug hadden toegekeerd, waar som
migen voorgoed mee wilden afgedaan
hebben.
Robert Muizert, een van do pas aan
gekomen boeren, zag in deze kennisgeving
een belofte van goede dingen: vooruit
gang in zaken, markten, stijging van lan
derijen, hoewel hij zich bezorgd afvroeg
wie ten slotte de lasten zou moeten
dragen. Zijn flink, haastig gebakerd vrouw
tje redeneerde al zijn bezwaren weg eu
was met het oog op haar jongens van.
harte blij over de komst van een dominee.
Al oe moeders en het meerendeel der
vaders deelden in haar gevoelen, maar
de anderen, en met name dat drukke, be
weeglijke troepje, de Club der Edele
Zeven, zagen de komst van den zende
ling met leede oogen, zoo niet erger, aan.
Zij begrepen, dat hun onbegrensde vrij
heid van leven bedreigd werd. De Ver
gunning-avonden zouden in het vervolg,
op zijn zachtst genomen, besproken wor
den, de Zondagsche jachtpartijen em wed
rennen met de daarbij behoorande ver
makelijkheden zouden voortaan plaats
hebben onder het oog der Kerk, en dat
zou het genot niet verhoogen.
„Een mensch kon hier tot nog toe
f. precies doen, waar hij lust in heeft, en