Mo 191
Zaterdag 16 Mei 1925
«19e «laargang
Heerste blad.
Aardige Kinderfoto's
KEES HELDER
Bank voor Zeeland
BANK-ASSOCIATIE
No, 23.
Deposito's
Rekening-Courant
Incasso's
Firma J. A.iL. 0. WITTE
HET ADRES
A. W I L K 1 N G
Bmenlani
öit nummer bestaat uit twee bladen
Moderne opvatting.
FOTOGRAAF
Lanpedelft l 34 - Middelburg
GOES.
KANTOOR GOES.
DEPOSITO'S - SPAARREKENING
EFFECTEN
COUPONS
Bezeekt op de Tentoonstelling
te 1SDDELBURG onze stand
Asthma
msaBBoma* Abdijsiroop
GOES
RULST
Drukkers-Exploitanten:
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux:-Lange Vorsisfraal 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentie n:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijke korting.
De zuiveringseed.
Eea A.-R. gemeenteraadslid in onze
provincie berichtte ons dezer dagen dat
een nieuwbenoemd C.-H. raadslid bij zijn
installeering niet den zuiveringseed maar
«le belofte had afgelegd-
Aangezien art- 39 der Gemeentewet de
raadsleden vrij laat, zoowel wat aangaat
den zuiveringseed als wat betreft hun
ambtseed, in hun keuze tusschen het
afleggen van den eed of van de belofte,
zijn wij op deze mededeeling niet in-
gegaa».
Bedoeld A-R. raadslid schreef ons dat
hij het met zijn nieuwen C.-H. ambtgenoot
niet eens was.
Tegenover zijn meening dat een A.-R.
raadslid, die de souvereiniteit Gods eert,
den eed. moet afleggen staat 't gevoelen
van weer andere A.-R. raadsleden, die
in den zuiveringseéd ontheiliging van
Gods Naam zien.
Wij raden allen die in deze quaestie be
lang stellen aan, kennis te nemen van het
oordeel van mr Noteboom in de jongste
aflevering van „Antirevolutionaire Staat--
kunde", orgaan van de dr A. Kuyperstich-X
ting ter bevordering van de studie der
Antirevolutionaire beginselen. Daar wordt
door genoemden rechtsgeleerde in de
rubriek „Vraag en Antwoord", blz. 344
e.v.v., over deze quaestie gehandeld.
Mr Noteboom herinnert aan de uit
spraak van mr de Waal Malefijt dat de
eed is „een plechtige betuiging hij het af
leggen eener verklaring of belofte, dat
men zich daarbij voor oogen stelt Gods
alwetendheid en Zijn straffen van alle
leugen". „Het is een godsdienstige han
deling en heeft als zoodanig, voor zoover
de eedsaflegger aan God gelooft, een veel
lioogere beteekenis dan een eenvoudige
belofte en verklaring. Ja, men zal zelfs
moeten toegeven dat Se belofte of ver
klaring haar beteekenis goeddeels ontlee-
sen aaa het feit dat de wet ze naast
en in de plaats van den eed stelt en
toelaat."
Slotsom is het advies dat ieder die aan
God gelooft den eed doe. Maar men
valle niet lastig wie er anders over denkt;
want de wet laat ieder vrij. De Grondwet
van 1887 schafte den eedsplicht voor de
leden der Eerste- en Tweede Kamer af.
De wet van 28 Mei 1896 S. 88 stelde den
eed voor raadsleden en Statenleden, en
die van 1916 ook voor burgemeesters,
gemeenteontvangers en secretarissen fa
cultatief, hoewel de Gemeentewet dezen
functionarissen op het oogenblik nog het
afleggen van den eed of belofte „naar de
wijze der godsdienstige gezindheid" voor
schrijft.
Staatspensioen.
Libarelen en Communisten -wel
een wonder elkander zoo saam te zien!
trachten de kiezers te winnen door
voorspiegeling eener kans op Staatspen
sioen.
Dresselhuys gaf slechts de toezegging
van een in-studie-nemen van dit vraag
stuk. Maar Wijnkoop was er vlugger bij.
Die stelde maar dadelijk den eisch.
tKlinkt ook zoo mooi. Staatspensioen!
Een goeden ouden dag! Geen zorgen
meert
Masr au komt niemand minder dan
het Kamerlid Albarda in „Het Volk" dit
boerenbedrog aan de kaak stellen.
Te mooi om er in verkiezingsdagen van
te zwijgen. Ook al gelooft men zelf niet
aan de uitvoerbaarheid.
Hij r etende uit, dat f 40 per week
a uitkeering, die de communisten verlan-
§en) maar eventjes 956 millioen kost,
of meer dan anderhalf maal zooveel als
liet geheel© Staatsbudget.
Dat achtte de heer Albarda terecht
krankzinnig.
Maar wat willen de sociaal-democra
ten?
Willen zij b.v. f 10 per week uitkee-
ren? Dit is toch niet te veel voor een ar
beiderspensioen.
Maar dat kost dan, volgens de eigen
berekening van den heer Albarda, nog
.239 millioen per jaar, meer dan wij uit
geven voor lager-, middelbaar- en hoo-
ger ouderwijs, voor pelitie- en rechtelijke
macht en voor Oorlog; meer ook dan het
viervoudige van het bedrag, dat tot dus
ver met zoo groote moeiten werd be
zuinigd; bijna het dubbele van het in
r923 geraamde tekort op onze Staatsbe
groting en twee-en-een-half maal zooveel
als de geheele opbrengst van onze Inkom
stenbelasting.
Waar moet dit geld vandaan komen?
Waar vandaan?
Waar moet dit geld vandaan komen?
De heer Albarda, aldus „De Amster
dammer", stelde deze vraag aan Wijn
koop en vond het demagogisch, op1 deze
vraag het antwoord schuldig te blijven.
Wij' stellen dezelfde vraag aan den heer
Albarda, die nu te bewijzen heeft, dat hij
wars is van demagogie.
Staatspensioen
Wij herhalen nog eens, wat wij vroeger
schreven: Staatszorg is in de practijk
vergulde armenzorg gebleken. Brengen wij!
de arbeiders niet tot zelfhulp, dan ver
vallen zij tot pauperisme. En de arbeider
staat te hoog, om hem aan te wijzen op
Staatsbedeeling. Zijn arbeid heeft de volle
waarde van een menschwaardig bestaan.
DirectieMr. AHT. VAK SEflCKEL, JOS VELTHUIISE.
Kantoor Groote Markt 21. Telefoon 74 (2 lijnen).
lersekeG. D. VAN OOSTEN,
Lepelstraat, Tel 28.
Kapelle1. A. MOL Pzn.,
Nieuwe weg, Tel. 13.
Allemaal verantwoordelijk.
Ee A.-R. pers is in de laatste weken
beschuldigd, dat zij de schuld van de
indiening van het Olympiade-ontwerp op
minister De Visser heeft geworpen en
minister Colijn achter dezen minister heeft
doen schuil igaan.
Zoover wij weten heeft geen enkel Anti
revolutionair orgaan misschien „De
Waarheidsvriend" uitgezonderd zich
hieraan schuldig gemaakt. De beschul
diging was derhalve valsch.
Thans heeft minister Colijn zelf ge
sproken, en wel op den Partijdag te
Leeuwarden, waar hij volgens het ver
slag in „De Standaard" zeide:
„Spreker vraagt kritiek. Maar men
moet met die kritiek voorzichtig zijn.
Spr. zegt, dat in verband met de ge
schiedenis omtrent de Olympiade. Dut
wetsontwerp is ingediend door Minister
De Visser. Nu heeft spr. iets gemerkt
van een neiging om een vinger uit
te steken naar Minister De Visser. Dat
mag niet. Daarvoor draagt spr. even
goed de verantwoordelijkheid. En daar
voor mag geen wapen gemaakt worden
tegen de C.-H. Dat is niet eerlijk. De
tijd om alles hieromtrent te zeggen, is
nog niet gekomen, die komt nog wel
eens. Met het dog. op de voor
geschiedenis heeft spr. hier-
voor pree de verantwoorde
lijkheid aanvaar d."
„De Nederlander" voegt hieraan toe:
„Dat is mannentaal. Voor hen, voor wie
deze zaak nog een quaestie mocht
zijn, is deze nu zeker uitgemaakt -en
uitgemaakt voor goed. Wij; meenden dit
toch even, ook in onze kolommen te
moeten vaststellen en bieden Minister Co
lijn onzen hartelijken dank voor zijn kloek
en trouw woord. Het laat aan duidelijk
heid niet te wenschen over."
Allicht zullen ook andere persorganen
met dit kloeke woord zoowel van den
minister als van „De Nederlander" te
vreden zijn.
Samen uit, samen thuis, was van ouds
de leus van minister Colijn.
De heele „regeering" schijnt aan die
voorgeschiedenis te hebben vastgezeten.
Lord Millner. f
Onze oudere lezers herinneren zich den
naam nog wel van dezen trotschen Brit, die
in Zuid-Afrika zulk een droeve rol heeft
gespeeld vóór den oorlog die aan onze
Boerenrepublieken hunne onafhankelijk
heid kostte en honderden Boerenfamilies
in rouw dompelde of tot den bedelstaf
bracht.
fn „Het Vaderland" leest men omtrent
hem
Lord Milner's dood voert onweerstaan
baar de gedachten terug naar dien gruwel
tijd van een kwart eeuw geleden toen zijn
naam stond voor al wat barbaarsch en on
rechtvaardig was in liet aanzien der we
reld. Thans is hij gestorven aan die ge
heimzinnige slepende sluimerziekte, welke
doctoren nog niet bevredigend te bestrij
den weten, in den ouderdom van 71 jaar-,
teruggetrokken en vergeten.
Lord Rosebery's man „ongeëvenaard in
charme en verstand", door anderen be
schouwd als „de schoonste vrucht der
menschelijke cultuur, die Oxford in onzen
tijd heeft opgeleverd", door Chamberlain
en Salisbury uitgekozen voor een taak in
Zuid-Afrika, die tact aan moed en aan
rechtvaardigheid moest paren, bleek hij
een wreed© en brutale bureaucraat, zijn
tegenstanders minachtend en onderschat
tend.
Zonderling- hoe al zijn voorspellingen,
de een na de ander faalden en hoe hij
desondanks zijn plaats handhaafde en zijn
rampspoedige plannen doordreef tegen al
len weerstand en protesten. ITij zond Bul-
Ier naar Engeland terug toen deze oorlogs
veteraan, die Zuid-Afrika kende en door
de Boeren als een. bekwaam generaal werd
gerespecteerd hem waarschuwde, dat het
niet 10,000 maar 100,000 man zou nemen
de republieken te veroveren. Mijner wist
beter: „De Boeren gaan huistoe als het
regent", was zijn minachtend commen
taar.
Het heeft 300,000 man genomen en
geen drie weken maar drie jaar geduurd
om de Boeren te verslaan en niet voor
Milner en Kitchener de meest onscrupu
leuze middelen hadden, te baat genomen,
het barbaarschc wegvoeren en in concen
tratiekampen opsluiten van vrouwen en
kinderen, het verbranden van alle hui
zen en het Verwoesten van allen grond.
Hij was de man die rassenhaat warm
hield zoolang hij kon, die den goh aten
Cbineezenarbeid voor de mijnen invoerde
en zelfbestuur tegenhield zoolang hij kon.
Negen jaar van oorlog en ellende bracht
hij over Zuid-Afrika; is het een wonder
dat zijn naam iu heel 'het werelddeel
is gehaat? Zijn val was als de val van
Lucifer 'in Vondel's drama; zijn fiasco
was te smadclijker naarmate de verwach
ting van hem grooter was geweest. Had
hij de ware inspiratie gehad, -die aan
groote geesten is gegeven, hij zou den'weg
naar het Boerenhart gevonden hebben en
Zuid-Afrika zou vrede hebben gehouden.
Hij was een fanatieke bureaucraat, wiens
bekrompen begrip van Imperiale groot
heid geen Boerenvolk tot nabuur duldde.
Later, veel later, doen hij als T'orv de
bedreiging van de macht der Lords door
Asquith's Kabinet bestreed, ontsnapte hem
de machtsspreuk die tot in lengte va.n
dagen onafscheidelijk zal verbonden blij
ven met zijn naam.
Hij raadde het Hoogerhuis de liberale
begrooting te verwerpen en „damn the
consequences". Die roekelooze, kortzich
tige politiek van bloed en zwaard was het,
die zijn loopbaan in Egypte en Afrika en
in het Hoogerhuis tot een reeks van ramp
spoedige fiasco's heeft gemaakt.
Zijn gebrek aan inzicht, verbeeldings
kracht en gevoel werden niet door vernuft
en administratieve bekwaamheid vergoed.
Hij was ambtenaar en bureaucraat en
had nimmer de leidende rol moeten spe
len, waartoe zijn eerzucht hem dreef.
Diep in zijn hart moet Milner gevoeld
hebben wat een treurig fiasco zijn loop
baan is geworden ondanks alle eerbewij
zen, titels en de orde va.n den Kouseband.
En is het niet enkele jaren geleden
gebleken, dat deze harde natuur toch ten
slotte 'heeft ingezien hoe schromelijk de
politiek van rechtuit door alle tegenstand
heenbarsten tenslotte mislukken moet.
Denkt aan zijn rapport over Egypte, waar
in hiji aan de Egyptenaren zelfregeermg
beloofde, aan zijn opmerkelijke artikelen
over Labour in de Observer.
Maar ze kwamen van Milner en ze
baarden geen groot opzien meer want
Milner had afgedaan en aan zijn woorden
werd weinig gewicht meer gehecht. Zijn
einde als openbare figuur <kwam lange
jaren voor zijn dood.
maaatmemtaerr.
GROOTE MARKT 24. TELEFOON No. 41.
Drukke dagen voor Hindenburg,
Het zijn drukke dagen voor rijkspresi
dent Hindenburg, deze dagen, van den
morgen tot den avond gevuld met ont
vangsten, besprekingen, voordrachten en-
zoovoorts- Donderdag was het corps diplo
matique aan de beurt en daarna versche
nen de staatssecretarissen. Bij beide ont
vangsten hield Hindenburg een korte toe
spraak. Het schijnt echter, dat hij tegen
de vermoeienissen van zijn ambt beter
opgewassen is dan men over het alge
meen had verwacht. Voor ontspanning
maakt hij des morgens en des avonds
een wandeling door het prachtige park
achter zijn paleis. Donderdagmiddag heeft
hij den president van den Rijksdag, Löbe,
een tegenbezoek in diens woning gebracht
en daarna de vertegenwoordigers van de
Duitsche pers ontvangen.
Gisteren gaf 'Hindenburg, naar aanlei
ding van het bezoek der staatspresiden
ten en minister-presidenten der Duitsche
landen, de eerste officieel© lunch, waar
aan 65 personen deelnamen.
Hindenburg zou voornemens zijn, Za
terdag en Zondag door te brengen in het
kleine jachtslot, dat door het Rijk inder
tijd ten behoeve, van rijkspresident Ebert
is aangekocht.
W\ Het middel dat de benauwd-
pD heden verlicht is AKlCER's
De koning te Wembrey.
De koning en de koningin van Engeland
brachten Donderdag hun eerste on-offi-
cieele bezoek aan de nieuwe Engelsche
Rijkstentoonstelling te Wembley. Zij bega
ven zich onmiddellijk naar het industrie-
paleis, waar zij het tentoongestelde nauw
keurig bezichtigden. II. M. bewogen zich
on-ceremonieel te midden van een groote
menigte andere bezoekers. Even voordas
zij het paleis der industrie verlieten, om
zich naar het paleis der schoone kunsten
te begeven, had een merkwaardig incident
plaats. vEen Amerikaan en zijn zoon had
den het bezoek des konings met groote
belangstelling gadegeslagen. Eensklaps
baande de Amerikaan zich een weg door
de menigte tot den koning, nam zijn hoed
af, en strekte zijn hand uit, terwijl hij
uitriep: „Hoe maakt gij het, Sire? Zoudt
gij de hand willen reiken aan Amerika?"
De koning lachte goedmoedig en strekte
de hand uit, die de ander hartelijk drukte.
Daarna stelde de Amerikaan zijn zoon
voor, die ook Z. M. de hand reikte. Al
vorens zijn tocht te hervatten gaf de ko
ning de hoop te kennen, dat de bezoekers
een genoegelijk verblijf zouden hebben.
De Amerikaan, wiens naam wordt opgege
ven hls John Towndee van Iowa, verklaar
de later: „Het deed mij genoegen, uwen
koning te ontmoeten. Hij bracht ons een
werkelijken groet. Het was volgens de op
welling van het oogenblik, en ik voelde,
dat ik iemand de hand moest drukken,
die zoo algemeen geëerd is in Amerika."
Lord Kitchener's dood.
Zal het' geheim van lord Kitchener's
dood ooit worden opgehelderd? Gisteren
is in Engeland een boek verschenen, ge-
titeld „De waarheid over Kitchener",
waarin de schrijver, V. W. Germains, een
brief van Ludendorff publiceert, die als
volgt luidt:
„Zijn (Kitchener's) (geheimzinnige dood
was noch het werk van een Duitsche mijn,
noch van een Duitsche torpedo, maar van
die macht, welke niet wilde gedongen,
dat het Russische leger zich met de hulp
van lord Kitchener zou herstellen, omdat
tot de vernietiging van tsaristisch Rusland
besloten was. Lord Kitchener's dood werd
veroorzaakt door zijn bekwaamheden."
De beteekenis hiervan is natuurlijk, dat
het vergaan van de Hampshire met lord
Kitchener aan boord door de bolsjewiki
veroorzaakt zou zijn. De Engelsche schrij
ver wil de puntjes niet te, scherp op de
i's zetten, maar, zegt hij, Engelschen, die
zich de ongewoon nauwe betrekkingen
uit die dagen tusschen de Russische revo
lutionaire comité's en den Duitschen
N.V. Koopman's Meelfabrieken, Leeuwarden
Engrosverkoop bij Gebr. Duvekot, Goes.
n—rgi—ïiimn mimtiw—■■■mwwii—iiwim—mi «wnmimiui
spionnagedienst herinneren, zij het ver
geven, dat ziji hun eigen conclusies trek
ken.
Volgens lord Jellicoe in zijn boek The
Grand Fleet is de Hampshire op een mijn
geloopen
Korte berichten.
De graanoogst staat er in het ge
heele Duitsch rijk goed voor. Als het weer
normaal blijft, wordt dit jaar een record-
oogst verwacht.
Te' Hattersheim bij Frankfort a. d. M.
is gisternacht de groote olie- en koren
molen Josef Hattemer verbrannd. De scha
de beloopt een millioen goudmark.
De bestelling van acht koelschepen
voor de Blue-Star-lijn voor 2 millioen p.
sterling is ten slotte in Engeland ge
plaatst. De scheepvaartmaatschappij had
voor de kosten wel meer geraamd dan de
werven op het vasteland vragen, maar
de Engelsche werven zijn inplaats van'
zonder winst te werken, zelfs bereid, met
verlies te werken.
voor Manufacturen
Dames- en Kanrïencoirafectic
Tapijten - JSwrdijneirj
Bedden - Ledikanten en
aanverwante artikelen is
De staat van beleg te Lissabon is
opgeheven. De orde is overal hersteld.
De Beiersche minister Hubert en een
Duitsche koopman zijn gedood bij een bot
sing tusschen twee met pelgrims bezette
autobussen op den straatweg van Flo
rence naar Avezzo. In de eene bus bevon
den zich Beiersche, in de andere Ameri-
kaansche pelgrims.
Volgens een bericht uit Belgrado
zouden 30 Bulgaarsche soldaten met ma
chinegeweren bij Timok over de Zuid-Sla
vische grens gekomen zijn en een' Ser
visch dorp binnengevallen zijn. De bewo
ners verjoegen hen. Een hoeve werd ver
brand, een vrouw en 3 kinderen werden
onder het puin begraven, terwijl de boer
gewond werd.
Er is een dagelijfcsche vliegdienst
van Londen op Zweden, via Amsterdam
en Kopenhagen geopend- Het eerste vlieg
tuig is gisterochtend om acht uur met
passagiers van het vliegveld te Croydon
(Eng.) vertrokken en werd gisteravond
zeven uur te Maknö verwacht.
In verband met de ernstige econo
mische toestanden is het aantal studen
ten aan de Boedapester universiteiten in
den loop der laatste drie jaren van 13.293
tot 9102 gedaald.
De Spaansclie oogsten worden be
dreigd door de droge koude lente. 75 pet.
der wijnen is vernield in het La Mancha-
district. Indien er geen regen komt, wordt
hèt land met hongersnood bedreigd.
Stemplicht en gewetens-
fa ez wa'r en.
Verschenen is de memorie van, ant
woord over het wetsontwerp tot aanvul-