Süo 181
Dinsdag 5 Mei 1925
S9e «laargang
Btewala»).
II! pFöfïuck
Buitenland.
Ijsukkers-Exploifanle*
OOSTEBBAAN LE COIHTRE GOES
Bureaux: Lange Vorstslraat 68—70, Goes
Tel.: Reifaaiie no. 11; Administratie no.58
Postrekening No. 36000.
Ef$<nntoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummers f0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 et
Bij abonnement belangrijke korting.
Beschuldigingen.
Schier bij iedere periodieke Kamerver
kiezing duikt er zoo eens een broeder op,
om beschuldigingen aan het. adres van
Antirevolutionaire en Christelijk-Histori-
sche woordvoerders en journalisten te
lanceeren.
In 1913 deed dit nu .wijlen prof. Chante-
pie de la Saussaye in „Onze Eeuw" en
thans dood dit ds Ling beek in „Staat
en Kerk".
Die professor schreef aan het adres der
Antirevolutionairen „dat liet met het ge
halte van Christelijk© karakters onder po
litieke woordvoerders dezer groep vrij
treurig gesteld (was)". Hn de Chr. pers
Standaard en Nederlander voorop -
hadden „uitgemunt door verdachtmaking,
onwaarheid, perfide aantijgingen, en een
laag zedeljjk peil, waardoor (aan die zijde)
«eer ongeloof dan Christelijke zin (viel
te) speuren".
Destjjds heeft „De Nederlander" tegen
deze onbewezen aantijging ernstig ge
protesteerd en tevergeefs gevraagd „de
feilen te mogen vernemen, waarop zijn
grievende beschuldiging (rustte)".
Thans doet ds Lingbeek. Hervormd pre*
dikant te Redtsum, hetzelfde in een ar
tikel, waarboven het bekende gevleugeld
woord van wijlen ds N. H. de Graaf staat:
„Het, liegt".
Hij schrijft o.a.: „Het liegt" nu reeds.
En wees ei' zeker van, tegen den tijd
der verkiezingen zal,het nog wel erger
worden. Dan giet- en stort- en pias-liegt
het gewis".
Ofschoon hij geen namen noemt, gaat
„De Nederlander" ook tegen diens ge
schrei in, en neemt het voor de Chr.
pers op, van welke haar „niets onder de
oogen (kwam) dat zoodanige beschuldi
ging on een uitdrukking als „het liegt"
zou kunnen rechtvaardigen."
Terecht merkt liet blad hierbij op: „Wie
een dergelijke uitdrukking gebruikt
buiten het geval Jat hem een duidelijk
aan te geven beleediging trof plaatst
zichzelf in den hoek, waar een C h r i s t e-
1 ijk Blad zeker niet thuis behoort".
Wg behoeven hieraan niets toe te voe
gen dar. alleen onze hartelijke instem
ming met dit (nu herhaalde) protest van
„Dcc Nederlander".
Ongelijke ervaringen.
Wij wazen in ons vorig nommer op de
gelijksoortige maatregelen door „d© drie
C.'s" genomen in 't belang, oener goede
bezuiniging.
Da maatregelen mogen ongeveer gelijk
zijn; met de daarbij verkregen medewer
king is dit niet het geval.
Churchill vindt steun bij al de libe
ralen. Zelfs de Arbeiderspartij schijnt niet
afkeerig.
Gaillaux heeft het vooruitzicht dat uit
alle partgein steun geboden wordt. Immers
reeds het vorig jaar kwam in de Franscbe
Kamer uit den hoek waar de commu
nisten zitten de uitroep tot Roincaré: „Be
hoed ons voor de inflatie".
Colgn had een dergelijke ervaring van
do zijd© der linksche partijen niet. In
tegendeel, zij werkten tegen.
Men herinnert zich hunne taktiek im
mers nog wel?
Ja, men wilde wel bezuiniging, maar
anders, maar langzaam, maar eerst over
leg 1 Vooral de S.D.A.P. ging met geweld
tegen de bezuinigingsmiddelen in. In de
Kamer sprak men zelfs van „satanisch".
Zoo geheel in strijd overigens met haar
houding inzake de loonsverlaging van de
Amsterdamsche gemeente-werklieden, van
welk voorstel hare geestverwanten de drie
wethouders Wibaut, Polak en de Miranda
de vaders en de verdedigers waren, en de
redactie van „Het Volk" de verdedig
ster was.
Verdedigster met deze argumenten:
Geen overleg, gij ambtenaren rfibet in
schikkelijk zijn. Het tekort is te groot, en
bc-Jaetingverliooging alleen zou al de ar
beiders treffen. Bovendien gij ambtenaren
moet niet meenen dat je op een bevoor
recht eiland zit; en andere ambtenaren,
b.v. het spoorwegpersoneel, hebben al
veel eerder dan jelui salarisverlaging ge
kregen.
Drie juiste argumenten, maar toen
ging het om Wibaut. Voor Oolijn daaren
tegen had men niets dan heftig verzet!
Bolsjewisme.
Uit de 1-Mei-rede van het sociaal-demo
cratisch Eerste Kamerlid Stenhuis. Een
klassenstrijd-rede- Gelezen in „Het Volk".
„Het kapitalisme maakt alles dood en
dor ©n grauw".
„Voor het proletariaat is de strijd bo
reaal noodig om te leiden tot de zelf
standige machtsvorming der arbeiders
klasse".
,In dit tijdperk van klassenstrijd
m(>et liet woord zijn aan de massa-actie
van het proletariaat buiten de parlemen
ten en de gemeenteraden". (Luicl ap-
pla us).
„Er is slechts één middel om de wereld
te redden. Dat is het neerslaan van de
kapitalistische macht en het vestigen van
do socialistische maatscliappij-vorming".
(A p p 1 a u s.)
„Meer dan ooit is een krachtig propa
gandistisch optreden van de arbeiders
in fabrieken en werkplaatsen noodig".
„Deze groote tijden eisclren ook prin
cipieel© politiek, steunend op' bet verzet
cu het inzicht der massa's en niet op het
stamelen van ©en „peccavi" door onze
wethouders."
Dit laatste slaat op den heer Wibaut
eri zijn ambtgenooten in den Amsterdam-
scben gemeenteraad.
Het bovenaangehaalde doet duidelijk
zien hoe ver het bolsjewisme reeds in
de S. D.A.P, is doorgedrongen.
Knabbelpartijtjes.
Het woord is, gelijk de lezer zich her
inneren zal, van wijlen onzen dr Kuyper.
Het aantal knabbelpartijtjes. dat zijn
die kleine groepjes welke zich %an de
partij afscheidden, is weer met een ver
meerderd; dat van de Roomschc Diemo-
craten (R. K. Volkspartij).
Di' Kuyper heeft indertijd voorspeld
dat op den duu,r deze groepjes zich toch
weer verliezen zullen in den groeten
stroom, en dat, wanneer Evenredige Ver
tegenwoordiging het opkomen van zulke
groepjes tijdelijk zal doen toenemen, hun
invloed ten slotte toch tot zoo goedhals
niets zal worden gereduceerd.
De groote man heeft wat het eerste
betreft gced gezien. Zijn voorspelling is
uitgekomen. Én wat het laatste betreft,
was zijn inzicht ook hierin juist dat liet
optreden van deze groepjes wei eens tot
een tijdelijke nederlaag der groote groep
kan leiden. Vandaar dat hij ook de ver
maning er aan toevoegde, „de kiezers
die ge weet dat goed willen (te) waar
schuwen, en de anderen die schik in
zulk spelbederf hebben, stil (te) laten
geworden", 'en voorts „voor de fout in
'tllollandsch nationaal karakter, dat in
deze knabbelgragen uitkomt, oen open
oog te hebben."
Want waar men lust heeft in het Ein
spanne r spelen, daar is het juist de
meest kleinzielige eigenliefde, die zich
door die Einspannerei gestreeld voelt".
De prins van Wales te Kaapstad.
Aan een feestmaal dat ter eere van den
prins van Wales in het parlementsge
bouw te Kaapstad gehouden is, waren
aanwezig de graaf van Athlone, gouver
neur-generaal van Zuid-Afrika, alle voor
name politici en alle leden van het par
lement.
De prins drukte iedereen de hand en
hield een welsprekende rede. Daarin
kwam het groote oogenblik, toen hij zeide
„Meneer die speaker" en voortging in
het Afrikaanse li te midden van
stormen van toejuiching, die hun top
punt bereikten in zoodanige tooneelenvan
verbroedering en geestdrift als men nooit
daarvoor in het parlement had aan
schouwd.
Na den maaltijd namen de Hollandsche
leden den prins mede naar een ander
vertrek en spraken daar lang met hem.
Enkele van de jongere Hollandsche leden
zongen een lied op zijn gezondheid in het
Afrikaan sch.
Stinnes Jr. aan 't woord.
Hans Stinnes, de erfgenaam van Hugo
Stinnes, vertoeft te Londen. Hij is ge-
interviewd, waarbij hij verklaarde, dat
Duitschland met bovenmenschelijke in
spanning tracht zijn positie van voor den
oorlog te herwinnen. „Ik zelf, zeide hij,
ben betrokken bij de machine-industrie
van de groep Stinnes en ik aarzel niet
te verklaren, dat de Duitsche arbeider liet
onmogelijke mogelijk maakt door zijn
uiterste kracht aan den arbeid te geven."
Be heer Stinnes noemde de bewering, dat
Duitschland tot de monarchie zou wen-
schen terug te keeren belachelijk. „Wij
zouden den keizer onder geen voorwaarde
terug willen hebben en wij zouden een
terugkeer van de monarchie noodlottig
achten."
„Wij denken niet aan oorlog, vervolgde
hij. Krupp, die bijna al het Duitsche oor
logsmateriaal heeft geleverd, zou thans
vele maanden van voorbereiding noodig
hebben pm daartoe weer in staat te zijn."
Voor een bondgenootschap met Frankrijk
voelt men in Duitschland, volgens Stin
nes, op het oogenblik weinig, daarentegen
bestaat er groote belangstelling voor de
mogelijkheid van een handelsverdrag met
Engeland."
De gemeenteraadsverkiezingen in
Frankrijk.
Zondag zijn in 37.963 steden en dor
pen in Frankrijk nieuwe gemeen!eraden
gekozen. De deelneming der kiezers was
buitengewoon groot.
De hoop en verwachting van bet uiterst
linksche kartel, dat het zou gelukken de
gemeenteraden in overeenstemming met
den uitslag van de kamerverkiezing van
Mei van het vorig jaar te brengen, schijnt
volkomen mislukt. Parijs, waar 80 ge
meenteraadsleden gekozen werden, blijft
voor het nationale bloc behouden. Voor'
een definitief oordeel moeten de herstem
mingen van Zondag a.s. worden afge
wacht, doch de cijfers vertoonen nergens
groote verplaatsingen. Een opmerkelijk
feit is, dat het communisme «veral ach
teruit gaat.; het heeft zelfs enkele zetels
aan de socialisten verloren.
Korte berichten.
-Naar men zegt stelt bij den huidi-
gen stand van de instructie in de zaak
Barmat, het O. M. te Berlijn de volgende
aanklachten: Barmat, medeplichtigheid tot
ontrouw en otnkoopiirg van ambtenaren,
liet gewezen Rijksdaglid Lange-Heger-
mann, medeplichtigheid tot ontrouw.
In de" mijn Glanzenberg bij Silber-
bergSiegen zijn door een ketelontplof
fing twee stokers gedood, een chef-machi
nist zwaar en twee arbeidsters licht ge
wond.
Vrijdag is in Turkije de zomertijd
gonnen, doch niemand wist het voor Za
terdagochtend. Men begrijpt dat deze on-
verhoedsche invoering in het zakenleven
heel wat verwarring heeft gesticht.
Het Bulgaarsch gezantschap te Pa
rijs deelt mee, dat de geruchten omtrent
het oproepen van een lichting in Bulga
rije onjuist zijn. Het is waar, dat men er
niet in geslaagd is de 10.000 extra-vrij
willigers bijeen te krijgen, die door den
gezantenraad zijn toegestaan, doch ver
dere stappen heeft men niet -genomen.
Op het Erie-meer bij Leamington
(Canada) zijn negen zeelieden verdronken
toen een kleine Amerikaansche stoom
boot bij een zwaren storm omsloeg.
In Canada is de zomertijd in den
nacht van Zaterdag op Zondag ingegaan
te Ottawa, Montreal en andere steden-
De meerderheid van de gemeenten en
alle plattelandsdistricten behouden ech
ter den gewonen tijd.
De Wembley-tenioonstelling zal a.s.
Zaterdag weer worden geopend en zal
ook dit jaar weer op Zondag gesloten zijn.
Een draadloos telegram uit Con-
stantinopel meldt, dat te Adana hevige
aardschokken zijn waargenomen.
De politie te Brussel heeft Zondag
nacht zeven Polen gearresteerd, die in
Frankrijk niet minder dan 11 moorden
hebben gepleegd.
Op het Noorderfront in Marokko
hebben de Franschen den vijand een
ernstige nederlaag toegebracht. De vijand
liet meer dan 50 lijken achter, alsmede
gevangenen en een belangrijke hoeveel
heid 'materiaal. De verliezen der Fran
schen zijn gering.
Een algemeene staking in de train
en autobus-bedrijven te Parijs is uitgebro
ken wegens het geven van ontslag aan
1 Mei-stakers.
Kutisker (uit de Kutisker-affaire wel
bekend) heeft Zaterdagavond in de Ber-
lijnsche „Charité", waarin hij zich sedert
een week bevindt, een beroerte gekregen.
Candidatenlifsten.
De voorzitter van het C. C., tevens
voorzitter van het College van Gemach
tigden, heeft het volgende bericht aan
jde Besturen der Kamerkieskringcentrales
In verband met den korten tijd voor- de
officieele candidaatstelling heeft het C ol
ie i». van Gemachtigden, op grond van het
bepaalde in de laatste alinea van art. 15
der Statuien beslist, dat tengevolge van
h-t ontsiapeu van den heer F. H. de
Moiité verLoren de volgende wijzigingen
werden aangebracht in hoofd- en bij-
lijst.
Hoofdlijstde namen voorkomende on
der de nummers 1 tot en met 13 krij
gen de nummers 1 tot en met 12, terwijl
als nieuw nummer 13 wordt ingevoegd
Mr H. Bijleveld, te 's Gravenhage. De
nummers 14 e.v. blijven als op de vast
gestelde lijst.
Bijlijst: de naam Mr H. Bijleveld wordt
geroyeerd; de onder hem staande namen
schuiven een nummer op, zoodat no. 20
oningevuld blijft.
Bij het nemen van deze beslissing
heeft het College van Gemachtigden
zich doen leiden door de overweging,
dat een juiste samenstelling van de Ka
merclub eischt, dat de heer De Monté
verLoren vervangen wordt door een in
de vergadering der kieskringafgevaardig
den op 18 Maart naar voren gebracht
persoon, wiens studie en loopbaan hem
zooveel mogelijk in staat stelt om de taak
(e verruilen, die in de club meer speciaal
den hoer De Monté verLoren ten deel
viel.
De textielindustrie te
Veenendaal.
De toestand in de textielindustrie te
Veenendaal is niet gunstig. De wol- en
sajetfabrieken verminderen de produktie
aanzienlijk. De verklaring daarvan ligt
in den steeds toenemenden bloei van de
kunstzijde-fabrikatie te Ede, welke indu
strie de behoefte aan wol sterk doet
verminderen. Op de fabriek van de hoe
ren Van Schuppen werden reeds een
zestigtal mannelijke zoowel als vrouwe
lijke werkkrachten ontslagen. Nog een
veertig menschen zullen volgen. De ove
rigen werken slechts 3 dagen per week
meer.
De fabriek van den beer Van Leeuwen
is ook reeds aan bet inkrimpen van
personeel. Zelfs gehuwden worden .daar
op straat gezet. Op de Frisia verwacht
men spoedig een ontslag van circa 50
menschen.
Duizend Drent sch e gezinnen
naa r Twente.
Nu de minister van Rinnenlandsche
Zaken in de Eerste Kamer, bij! de behan
deling van de werkloosheid-interpellatie-
Stenhuis heeft meegedeeld dat er plannen
bestaan voor het verplaatsen op ruime
schaal van arbeiders uit Drente naar
elders, meldt het Volk nog, dat het voor
nemen bestaat te Enschede een duizend
tal arbeiderswoningen te bouwen en
daarin Drentsche arbeiders met groote
gezinnen onder te brengen. Het ligt in
de bedoeling, de kinderen uit deze gezin
nen in de textielnijverheid te werk te
stellen en voor de mannen werkgelegen
heid to zoeken bij de uitvoering van de
kanalisatieplannen in Overrfsel.
Begrafenis F. H. de Monté
v e r L o r e n.
Men meldt ons uit Den Haag
Onder groote belangstelling, niet het
minst uit Parlementaire en Departemen
tale kringen, had gistermiddag op de
begraafplaats „Oud Eik en Duinen" in
allen eenvoud de teraardebestelling plaats
van het stoffelijk overschot van ons 2e
Kamerlid, den heer F. H. de Monté
verLoren.
Onder de aanwezigen aan de groeve
merkten wijl op de Ministers Colijn, .Van
Dijk, Heemskerk, Ruys en D© Visser en
Mr Salverda de Grave als vertegenwoor
diger van den Min. van Waterstaat.
Verder de Tweede Kamerleden Rutgers,
De Wjlde en Duymaer van Twist voor de
A.R. Kamerfractie; Krijger voor de C.
II. fractie; mr Oud voor de V.D.; IJzer
man en Schaper voor de S. D. A. P.-
fractie, het -oud-lid der Tweede Kamer
Mr R. van Veen, de Eerste Kamerleden
Van Wassenaar van Catwijck, de Vos van
Steenwijk en Rink, voorz., en De Bloeme,
secr. der bezuinigingscommissie, waarvan
de overledene geruimen tijd lid was, de
oud-ministers van Waterstaat en Land
bouw Kraus en v. IJsselsteijn.
Voor de .Dr A. Kuvperstichting waren
aanwezig de heeren Dr H. Dooyeweerd
en Mr Noteboom; voor het Centraal Co
mité A. R. Kiesvereenigingen de heer
R. A. den Ouden, adj. secr.; voor de afd.
Spoorwegen van het Dep. v. Waterstaat
de heeren dr v. d. Meulen en Slagter;
voor de Rekenkamer de heeren Krap en
Zuydenhoff; voor de Centrale A.R. Kies-
vereen. te Den Haag de heer Schaafsma;
voor de Boazbank de heer Potter.
Als de kist voor de groeve staat, treedt
Ds C. 'R. van Lelyveld, Ned. Herv. pred.
te Dinther (N.-Br.) en zwager van den
overledene naar voren en deelt mede, dat
de overledene aan zijn vriend, Z.-Ex. A.
W1. F. Idenburg, had verzocht op zijn
graf te lezen Psalm 90 en het Fransche
belijdenisgebed. Daar de heer Idenburg
tot zijn leedwezen, wegens ongesteldheid,
het bed moet houden, nam spr. deze
taak over, eindigende met het „Onze
Vader".
De kist was bedekt met slechts één
bloemtak en werd geflankeerd door bo
den der Tweede Kamer, die als slippen-
dragers fungeerden. De plechtigheid
maakte door haai' soberheid diepen in
druk.
Allerlei.
Na een korte ongesteldheid overleed
onverwacht op het kasteel Burgsteinfurt
de jeugdige vorstin van Bentheim en
Steinfurt, geboren prinses Stephanie van
Schaumburg Lippe, nicht van H. M. de
Koningin-Moeder.
Failliet verklaard: de Naaml. Venn.
Ter Neuzensche Inrichting tot bewerking
van vellen „Zeelandia" te Ter Neuzen.
Toen de assuradeur V. te Oostburg
Zaterdagnamiddag per auto de gemeente
Oostburg met zeer matigen gang en signa
len gevende kwam binnengereden, liep
plotseling het vierjarig dochtertje van ze
keren v. d. P. voor bedoeld voertuig,
waardoor het werd aangereden en in
zorgwekkenden toestand naar het plaatse
lijk ziekenhuis werd overgebracht. Vol
gens ooggetuigen treft den chauffeur, die
ook als een zeer voorzichtig rijder be
kend staat, geen schuld.
Emmabloem. De opbrengst van
den verkoop der Emma-b 1 o©nipjes bedroeg
in do gemeenten Kloetinge, 's Graven
polder en 'sH. Abtskerke samen f86.90.
Goes. Op Hemelvaartsdag- zal het Zuid-
Bevelandsch a capella-kcor (directeur dhr
Tamminga) dat door zijn kunst, vollen zang
zulk een goeden naam gekregen heeft,
in de Groote Kerk ten bate der t.b.c.-
bestrijding een liefdadigheidsuitvoering
geven. Men neme nu reeds hiervan nota.
Nadere bijzonderheden volgen per adver
tentie.
Vlissingen. De politie kon aan een 15-
jarigen jongen, die f 125 had verloren,
dat bedrag, dat door een ingezetene op
straat was gevonden, weder ter hand
stellen. Tevens kon de politie aan een
ingezetene uit Middelburg een portemon-
naie met f 25 terug bezorgen, welke hij
in een tramrijtuig had achter gelaten-
De politie heeft weder beslag gelegd
op eenige partijen rubber, welke afkomstig
bleken te zijn van de lading van het op
9 April vergane Nederlandsche schip „de
Jonge Catliarina". Ook is .gebleken, dat
reeds enkele partijtjes naar andere plaat
sen in ons land, o.a. naar Rotterdam en
Amsterdam, waren verhuisd en nu daar
eveneens in beslag zullen worden ge
nomen.
's-Heer Arendskerke. Met ingang van
1 Juni a.s. wordt de heer Westveer, chef
te Bedum, als zoodanig overgeplaatst naar
hier. (M. C.)
Arnemuiden. Gisteravond vergaderde de
gemeenteraad voltallig. De voorz. deelt
o.a. mede, dat de gasprijzen met 1 cent
per kub. Meter zijn verlaagd en voor de
straatverlichting van 2 op 11/2 cent per
branduur zijn gebracht; dat is ontvangen,
een dankbetuiging van de kerkvoogdij te
Kleverskerke voor ontvangst der gemeen
telijke bijdrage in de kosten herstelling
toren; de beslissing der Kroon, waarbij
het beroep van den Raad is ongegrond
verklaard inzake opheffing school Kle
verskerke (de school blijft dus); een
schrijven van de Bank van Ned. Gemeen
ten inzake opening van een rekening
courant in verband met de betaalbaar
stelling rijksuitkeering over die bank, naar
aanleiding waarvan B. en W. opdracht
hebben gegeven de aan de gemeente toe
komende gelden over te storten bij de
Coöp. Centr. Raiffeissenbank op rekening
der Coöp. Boerenleenbank alhier. Alles
voor kennisgeving aangenomen.
Goedgekeurd wordt de door de Ver.
voor Bijz. lager onderwijs op G. G. over
de jaren 1922—1924 overgelegde reke
ning. Voor het stembureau voor de a.s-
Tweede Kamerverkiezing worden benoemd
tot plaatsverv. voorz. L. Puijpe, tot leden
C. v. Waarde en J. K. Crucq en plaatsv.
leden J-. Janse en A. Schuit. Allen ne
men de benoeming aan.
Vastgesteld wordt een verordening hou
dende voorschriften voor motorrijtuigen
bestemd voor het vervoer van reizigers
tegen vergoeding.
Ingekomen is een adres van den ker-
keraad der Ned. Herv. kerk om bij ver
ordening Zondagssluiting der
winkels te regelen. B. en W. zijn van
oordeel, dat zoodanige verordening in
strijd zou zïjn met de bepalingen der
Zondagswet van 1815. Dhr. Schuit is
evenwel van meening dat een aanvullende
verordening niet in strijd zou zijn met
de bepalingen 'der wet. De voorz. licht
daarna het voorstel van B. en W. nader
toe. Dhr. Franse zegt met verwondering
kennis te hebben genomen van het adres
van den kerkeraad. Dat meerdere winkels
geopend zijn des Zondags was hem niet
bekend. Spr. is er ook geenszins voor, dat
kwaad te laten voortwoekeren, doch naar
zijn meening was het de plicht van den
kerkeraad in dezen, om de zondigende
broeders of zusters zulks onder 't oog
te brengen en als dit geen resultaat af
werpt, om dan de geloovigen op te wek
ken zulke winkels niet te steunen. Het is
wel niet in den geest der bevolking dat
hier 's Zondags verkocht wordt, doch het
ligt z. i. niet op den weg van den kerke-
