Mo 135
Dinsdag 10 Maart 1925
39e Jaargang
VERVOLGD EN GERED.
Buitenland.
"I
il
is
!i%
FEUILLETON.
.2 8
d,.2
1 iO
Drukkers-Exploitanten
GÖ3PFBRBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorstslraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie nc. 11; Administratie no.58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burgi. Tel. no. 259
De Zeeuw
VERSCHIJNT ËLKEN WERKDAG.
Ab onn em en ts prijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3«.—
Losse nummers
fft.09
Prijs der Adverten tiëa:
1—4 regels 11.20, elke regel meer 30 ei
Bij abonnement belangrijke korting.
De boeken open.
Meer dan één pikante opmerking, zegt
de „Rotterd.", maakte Minister Colijn bij
zijn algemeen© begrootingsrede.
Terecht sloeg in, wat hij den heer Sten
huis omtrent de gevolgde salarispolitiek
tegenwierp.
Deze toch had zich tot tolk gemaakt
van <ae veelvuldig gemaakte bewering, dat
bij behoorlijk overleg, bij inzage geven
van de boeken heel wat conflicten tus-
schen werkgevers en arbeiders voorkomen
zouden worden.
De groote oorzaak van strijd toch zag
de socialistische vakvereenigingsman
daarin dat de patroons bij hun regeling
te autocratisch, te geheimzinnig optreden.
Met starre hoogheid decreteeren de
werkgevers hun regelingen; in tijd van
crisis willen zij de verlaging van loon
doorzetten zonder dat de gegevens wor
den verstrekt waaruit de noodzakelijk
heid blijkt.
De boeken open, eerlijk voor den dag
met den staat van zaken, uitgaven en in
komsten, zonder reserve aan de gegadig
den getoond zoo zegt men.
Werd aan dien eisch voldaan, en bleek
inderdaad, dat de werkelijke toestand ver
laging noodzakelijk maakt, de loontrek-
kenden zouden .niet zoo onredelijk zijn
in verzet te komen.
De boeken open een sterke waarborg
voor den vrede is daarmee gegeven.
Zon bet waar zijn?
Minister Colijn betwijfelde het met ver
wijzing naar een frappant voorbeeld.
De staatsbegrooting is tol in de klein
ste bijzonderheden bekend-
Wat uitgegeven wordt, hoeveel wij te
kort komen, hoe benard de positie vaa
de schatkist is, dat wij aan den rand van
den afgrond staan het werd in fines
ses met de meeste openhartigheid uiteen
gezet.
Kwam nu daarmee de bereidwilligheid
om zich ook maar eenigermate in de
positie der regeering te verplaatsen?
In geen en deele; veelal werd star en
stug tegen het streven der regeering in
gegaan, zonder dat van eenige zucht tot
toenadering bleek.
De boeken waren open, maar de harten
gesloten
Een mooi debat.
In „Ons Leger" van Februari komt een
verslag voor van een debat gehouden op
19 Januari te Haarlem tusschen ds Scher-
merhorn en luit.-kolonel Oudendijk over
„Ontwapening door Dienstweigering",
zulks op uitnoodiging van de Afd- en het
Landelijk Comité van de Anti-Militairis-
tische Vereeniging.
Dit debat heeft uitgemunt door netheid
en beschaving aan de zijde der hoorders
en door zakelijke argumenteering met we-
'derzijdsche waardeering aan de zijde der
sprekers.
Wjj hebben dit verslag tot tweemaal
toe overgelezen om ons te overtuigen
dat wij toch niet mis gelezen hadden, dat
het een vergadering van meerendeels anti
militairen was, waaronder ook elementen
waren, volgens welke hun geestverwant de
anarchistische predikant van Nieuwe Nie-
dorp niet ver genoeg ging.
En deze vergadering nu had een rustig
verloop. Alen liet beide sprekers kalmpjes
uitspreken, geen enkel teeken van weer
zin of zelfs van tegenspraak werd ge
geven.
Terecht werd in die vergadering ge-
52) —o—
Op het oogenblik, dat Willem zoo tot
den .graai sprak, werd het geratel van
een rijtuig gehoord.
Willem Beijers trad naar het venster
en verbleekte- Voor het huis hield een
ziekenwagen stil. Twee hoeren in burger-
kleeding en twee rijksveldwachters, stap
ten er uit; en Willem begreep, dat de
gevangenisdokter één der heeren moest
zijn. De andere was de geneesheer van
het dorp. Hier was geen vergissing moge
lijk: de graaf werd weggehaald.
Zich naar buiten haasten;], tra.l Willem
op de aangekomenen toe en verzocht hen,
in de huiskamer te kernen, opdat de on
verwachte verschijning, waarvan hij de
beteekenis aanstonds vatten zou, den
;.tds geschokten graaf niet al te hevig
zou aangrijpen.
„Het ware mij liever geweest", zei_ de
gemeente-geneesheer, „wanneer de patiënt
nog oenig© dagen had kunnen 'blijven;
dat dit beslist geboden i,s kan ik evenwel
niet zeggen."
„Wij zullen samen eens zien, hoo de
toestand is", sprak op een onmiskenbaren
toon van gezag de gevangenisdokter; „en
fluisterd: „daar kunnen zij in Den Haag
een voorbeeld aan nemen."
Wie zich de verslagen herinnert om
trent de vergadering in den Haagschen
Dierentuin, waar ten gevolge van de
slechte leiding het ontwapeningsdebat tus
schen prof. Van Embden en generaal
Snijders zoodanig was dat de generaal
door de geestverwanten van den hoog
leeraar letterlijk werd weggehuild, die zal
zich verwonderen over dit groote ver
schil in mentaliteit tusschen Hagenaars
en Haarlemmers.
De Vrijzinnig-Democraten en de Ont
wapening.
De Vrijzinnig-Democraten hebben door,
met verlating van eigen standpunt over
te stappen op dat van de sociaal-dn-
mocraten met liun eisch van „geen man
en geen cent" niet aan vertrouwen in
den lande gewonnen.
Nog in 1922 luidde het program van
den vrijzinnig-democratischon Bond
„Voor zoover niet de internationale!
verhoudingen afschaffing of verdere be
perking mogelijk maken, instandhouding
eener organisatie van geoefende mannen
met eenvoudige bewapening".
Wat hier in een korte zinsnede is
saamgevat, wordt in het geschrift van het
vrijzinnig-democratische Kamerlid öud
„Om de democratie" breeder aldus om
schreven
„Uitgangspunt bij het bepalen van hun
houding tegenover het militaire vraag
stuk, is voor de vrijzinnig-democraten
de volledige erkenning der ideëele en ma-
teriëele waarde van onze onafhankelijk
heid. Van het yrije zelfbeschikkingsrecht
van ons volk, zou niets overblijven, in
dien dit volk onder vreemde heerschappijl
zou worden gebracht. Evenzeer wenschen
zij de neutraliteit te bewaren ingeval
een oorlog uitbreekt. Voor dat alles is
vooralsnog' een weermacht noodig. Ont
wapening door ons land alleen Zou ons
slachtoffer maken van een politieke wer
kelijkheid, waarin de algemeene ontwar
pening nog niet is verwezenlijkt."
Dit program, door den Bond in 1922
vastgesteld en blijkens bovenstaande voor
geen tweeërlei uitlegging vatbare woor
den van Mr Oud, door dezen aangepre
zen, is door Mr Van Embden in zijn
Eerste Kamerrede van 23 April 1924
en daarna in een vlugschrift en in den
Dierentuin en in zijn Eerste Kamerrede
van 26 Febr. j.l. verloochend.
Verloochend, in weerwil van het door.
hem zeiven herhaaldelijk ontwikkelde
rantsoeneeringsplan, waarin hij een be
drag van 3D millioen gulden voor de
militaire defensie aanbood, al moesten
dan ook met minstens vijftig millioen de
uitgaven voor leger en vloot naar be
neden.
Deze ommezwaai heeft den vrrjz.-dem.
Bond kwaad gedaan.
Kopstukken als prof. v. d. Pot, mr Lim
burg en mevr. Bakkervan Bosse ont
wikkelden hunne bezwaren tegen „een
methode van ontwapening, die aan het
tot do tanden gewapende Bolsjewisme
de wereldheerschappij zou verzekeren."
(v. d. Pot in „De Vrijz.-Democraat".)
Mevr. Bakker, Van Emdens motief: „wij
zijn onmachtig om ons te verdedigen"
aanvaardende, voegde er echter aan toe:
„Onmachtig tegenover Engeland en
Frankrijk toegegeven; maar ook tegen
over een begeerig België, dat op onze
kosten zou willen profiteeren van een
oogenblik, dat de groote mogendheden het
is de patiënt vervoerbaar, Can gebiedt
de wet, dat we hem meenemen. U wilt
wel even den zieke gaan meededen, dat
we er zijn, nietwaar?"
De laatste woorden van den vreemden
arts golden Willem.
Aarzelend, vreezenu voor den schok,
dien het bericht aan graaf Frederik zou
kunnen toebrengen, begaf Willem zich
naar het ziekenvertrek, en trad aan de
sponde van den lijder.
„Mijnheer de graaf", zoo begon hij;
„er is zooeven een rijtuig uit de' stad
aangekomen."
„Nu, en...?" vroeg de graaf, hem met
doffe oogien aanziende.
Willem slceg een hulpeloozen blik op
zuster van Haperen. De moed om voort
to gaan ontbrak hem.
Doch de graaf had reeds begrepen, wat
er gaande was.
„Komen ze mij misschien halen? Zeg'
het mij maar ronduit. Ik verwachtte dit
immers ieder moment. Laten ze mij bren
gen, -waar ik thuis hoor. Ik heb dat ver-
diend en het is bovendien hoog tijd, dat
hier de rust van vroeger wederkeert."
Ben smartelijke trek vloog over het in
gevallen gelaat van den jongen man.
„Laat mij u mogen danken, hartelijk,
met heel mijn ziel rifogen danken voor
alles, wat gij aan mij hebt gedaan. Van
eenige vergelding zal nimmer sprake kun-
te druk hebben met elkander? Een ont
wapend Nederland zou worden ontzien
omdat het niet te vreezen valt; maar valt
ook van geen der oorlogvoerenden te vree
zen, dat hij ons ontwapend en weerloos
land zal gebruiken als aanvalspoort, of
zelfs alleen maar met uitsluiting van
den vijand als voorraadschuur? Wij
zijn door ligging een economisch adem
halingsorgaan voor Midden-Europa. Kan
eventueel b.v. Duitschland ook maar de
kans loopen dat hem hier de adem wordt
afgeknepen? Kan Duitsclilands vijand na
laten het tc beproeven?"
En de vroegere voorzitter van den Vrij-
zinnig-democratischen Bond, het oud-
Kamerlid mr Limburg, gedelegeerde ter
Volkenbondsvergadering te Genève, .gaf
aan den Belgischen afgevaardigde, die op
het Belgische voorbeeld tien jaren geleden
gewezen had, te kennen, „dat hij tot de
oprechtste bewonderaars van België's ener
gieke zelfverdediging heeft behoord, en
in een dergelijk geval ongetwijfeld ook
Nederland zich zal verdedigen."
Waai' blijven nu de vrijzinnig-democra
tische voormannen: mr Marchant en prof.
Van Embden met hun „ontwapening"?
Terug naar het heidendom.
In het „Handelsblad" kon men dezer
dagen 'tvolgende bericht, lezen:
„Wij hebben onlangs vermeld!, dat in
Berlijn twee Mohammedaansche mos
keeën in aanbouw' zijn.
Alsof dit nog niet fraai genoeg was.
bestaat er sinds eenigen tijd, naar men1
ons bericht, ook een Boeddhistische tem
pel.
Een dokter, die jarenlSng praktizeer-
de onder Boeddhisten in Engelsch-Indië,
maar door den oorlog gedwongen werd
zijn werkkring in den steek te laten
en te Berlijn zich vestigde, heeft daartoe
het plan gevormd, dat nu werkelijkheid
geworden is. In het verre Oosten werd hij
tot het Boeddhisme bekeerd.
Beeds een tiental jaren heeft deze
dokter voor dit doel geijverd. Door
woord en .geschrift heeft hij' een kleine
gemeente Weten te vergaderen, die nu
haar centrum gekregen heeft in het
nieuwe „tempel-woonhuis" dat in Froh-
nau in de nabijheid Van Berlijn is ver
rezen. Gedurende do eerste vier dagen
van de Week oefent de dokter hier zijn
practijk uit; de drie overige dagen "zijn
gewijd aan de propaganda van 't Boed
dhisme.
Die avonden, dat het volle maan isl,
zijn bestemd voor ..conferenties over de
leer van Gautama Buddha. In den tuin
achter het huis staat een 'kleine pa
gode, welke aan de gemeente gelegen
heid geeft haar gebedsoefeningen vol
gens den Boeddhistischen ritus te hou
den."
De „N. Leidsche" voegt hieraan de vol
gende juiste opmerking aan toe:
Dat is wel een heel droevig ver
schijnsel.
De propagandisten van het ongeloof
hebben getracht den godsdienst te ban
nen uit het hart van de monschen.
En langzamerhand zijn velen zoo ver
licht geworden, dat ze met God heb
ben gebroken en dat zij van Jezus Chris
tus niet meer willen Weten.
Maar dit brute ongeloof kan toch op
den duur den mensch wien de eeuW
in het hart is gelegd, niet bevredigen.
En zoo komt men er toe zich te Wer
pen in de armen van het Mohamme
danisme of troost te zoeken in de pes-
nen zijn. Beijers, geef mij uw hand! Ik
wil haar nog eenmaal drukken. Achi!
had ik eerder zulk een sterke hand oan
mijn zwakke vingers gevoeld! God zegene
n bestendig Beiiers, mijn vriend, mijn
broeder! Hij zegene u, uw ouders,- uw
zuster, ach, had ik hen rustig
kunnen vaarwel zeggen! Vraag hen allen
voor mij te blijven bidden, zooals gij, ik
weet het, voor mij zult blijven bidden!
Zoag, dat ik hen nog groeten kan als ik
in 't rijtuig wordt gebracht; wilt ge?"
Zwijgend hield graaf Frederik eenige
o ogenblikken Will engs hand in de zijne
geklemd.
Eindelijk liet hij haar los en riep zuster
van Haperen tot zich.
„En wat zal ik tot u zeggen, mijn red
ster, mijn engel! God heeft a tot mij ge
zonden o, onbegrijpelijke genade, als
verpleegster, niet in de eerste plaats naar
het lichaam, maar oneer nog naar de ziel.
Gij hebt mij dory uw zachtmoedigheid
en geduld, door uw getuigenis zonder
woorden, tot Jezus geleid, en ik heb
Hem gezien en H.em aangebeden. En toen
ik als dood aan Zijn voeten lag', gebroken
en verslagen, beeft Hij de band op mij
gelegd en gezegd: „uw zonden, die vele
waren, zijn u vergeven". O, hoe gaarne
ware ik nog wat bij u gebleven; bij u
en Beijers. God wil het anders en wat Hij
doet is welgedaan. Slechts één vraag,
simistische leer van het Boeddhisme.
En zoo staan daar straks in een der
groote steden van een Christelijk land de
moskeeën en 'tempels als monumenten!
van de verwording van dezen tijd.
Geoordeeld.
Het ccncept-verkiezingsprogram der
Christelijk-Historischc' Unie bevat eene
merkwaardige zinsnede,-«die overdenking
waardig is.
Deze woorden zijn het:
„Weerstand worde geboden tegen steeds
verdergaande groepeering des voljfs naar
'godsdienstige en kerkelijke onderschei
ding".
Niet het minst mag' deze eisch gesteld
op schoolgebied.
En dan kan het niet worden ontkend,
dat iri menig geval de Lager-Onderwijswet
wordt misbruikt om kerkelijke wellusten
te stroelen.
Bestaat er reeds in eene kleine ge
meente eene school mot den Bijbel, -
voor menig door kerkdijken hartstocht
gedrevene is dit geen reden onn hot hoofd
in den schoot te leggen.
En als dan aan den predikant de' leiding
is, werpt deze zich somtijds met het be
kende odium theologicum in den strijd.
Ja, opmerkelijk is hoe juist de laatste
jaren het aantal Hervormde scholen naast
reeds bestaande Christelijke belangrijk
zagen toenemen.
Welnu, wanneer aan deze versplinte
ring personen deelnemen, die op staat
kundig gebied de banier der C.-H. Unie
volgen, wordt hun lezing van het concept-
verkiezingspregram hunner partij aanbe
volen.
Dan zullen ze tot de slotsom moeten
komen, dat hun handelwijze geoordeeld is.
A
Korte berichten.
De directeur van de rijksspoorwegen
te Dresden deelt mee dat het aantal sta
kers thans tot bijna 4000 is toegenomen.
Het passagiersverkeer is niet gestoord- In
het goedei'enverkeer wordt de achterstand
door overwerk zoo goed mogelijk inge
haald.
Er is in Griekenland een algemeene
staking uitgebroken van het spoorweg
personeel. Het treinverkeer is overal stop
gezet, maar zal gedeeltelijk worden her
vat tengevolge van de door de regeering
genomen maatregelen.
Het bulletin van gisteravond om
trent den toestand van den Engelschau
min. Curzon zegt, dat de patiënt zoo goed is,
als in dit eerste stadium kan worden
verwacht, doch dat zijn toestand voor
de eerstvolgende dagen groote bezorgd
heid moet wekken.
In het Engelsclie Lagerhuis Werd de
belangwekkende mededceling gedaan dat
de regeering besloten heeft, het initia
tiefvoorstel, om den zomertijd voor goed
in te voeren, over te nemen, mits deze
wet in tweede lezing bij vrije stemming
door het huis wordt aangenomen. Vol
gens dit wetsvoorstel zal de zomertijd
van het begin van April tot einde Oc
tober cluren.
Prins Frederik Willem van Pruisen,
achterneef van Wilhelm II en zoon van
Albrecht van Pruisen, is, 45 jaar oud,
te Weissenhir bij Dresden overleden.
zuster; de laatste vraag, die ik u kan
en zal doen: wilt g'e mij uw bijbeltje
meegeven Ik heb mij aan dat boekje
gehecht en straks zal hot mij spreken
van u en van
Er werd op de deur getikt, en toen Wil
lem open deed zag hij den gevangenis-
dokter en den huisarts staan.
„Houd mij ten goede, vriend", zei de
eerste met zijin zware basstem; „maar
de tijd dringt tot voortmaken. Ik heb meer
te deen, dan door uw ruiten te staan
kijken en zal dus uw conversatie moeten
onderbreken. Middag, zuster! Zoo, heer
schap, wel belust om een ritje te maken?
Ga eens even achterover liggen, zoo, ja!
Zuster, maak de borst van den patiënt
eens bloot 1"
Het was of de temperatuur in de kamer
plotseling tot beneden het vriespunt
daalde. Dio alles behalve innemende ma
nier, waarop de gevangenisdokter van
den ouden stempel den graaf behandelde
en in d#ze omgeving optrad, viel allen
ais ijs op de ziel.
Intusschen haastte zuster van Haperen
zich, met een bemoedigend knikje tot
den graaf, die onder de grove 'woorden
van den vreemden dokter als ineenge
krompen was, aan de bevelen van den
stroeven man te voldoen; en onmiddel
lijk begon het onderzoek der beide medici.
Het kwam Willem, die zich aan het
Prins 'Lwof, die minister-president
is geweest van d© eerste voorloopigö
revolutionaire Russische regeering, is te
Boulogne sur Seine overleden.
Ook de Berlrjhsche stations Treptal
en Tempelhof zijn bij de staking betrok
ken. Dje levensmiddelenvoorziening van
Berlijn wordt evenwel niet door de sta
king in gevaar gebracht.
Merkwaardige c ij f e r s.
Het Bestuur der Broederschap van Ont
vangers der directe belastingen, invoer
rechten en accijnzen verzoekt ons de
volglende merkwaardige cijfers, met de
daaraan vastgeknoopte opmerkingen, Wel
te willen publiceeren.
•h-J
O
o "H
<p
O O
o
r—J 0>
bJD
^.2
CM
OP r*
H O
CS.
oo
53
OP
53 o
CU -4-a
OP OP
73
0)
*-•
a>
bO
ï=2 .0
dj "-Ha
k
CD
-f
CM
co
IV
co
8
Dl
CO
CO
CM*
Oö
oo
8
OHO
TH CO ZO
CD* iO
CO IC CO
CD iH
O T—ï H
O CM O
Cm o
t> r-' oó
CO CM CO
CM
Tft
CO Tt*
OO
op
co
xo
rH
OP
CM
CD
v—I
tH O
r- r-
CO cq
T""1 oö
CD
cD
TH
CM
1
8
iÓ
iO
i i °9
oö
O
t
CM
p
t>
tH
tH
.5»
CM'
I
O»
00
i I o
65 i
1 1
oö
CD*
CD
CD
cq
CD
•v—i
O
vH
ii
O
CM
co
00
CD
CM
00
IO
CO
lO
co
cq
IO
co
CÓ tH
os
cD iv
rH t>-*
OS Cp
os IV
00 os
co
O *C
CM CM
CM o
CM 00
IV CM
rH
Tjf 00
IV \0
CD tH
CD
rH
O O
CD*
CD LO
CD O
oö o
ers
O. O
CO rH
os OS
tv os
OS* CM*
IV* rH*
CO
rH O
OÖ tH
CM
j-J 73
CC r f 4
- o
*9
'rB
73
J-t
<D
H W)
O
O
O
rö
ÖD
-H>
■H O CC 73
C) H J. Pj
CP CO bp G
O
O M
CC 73
S gH
co
to
O
O
Oh P
O cö
*03
h
O
&b'2.sf
^.2 O: <u
P-TS t;
3
OS
r-J SO
.2 v g»
-p Q. tO V
rf O
N tH dP
JH 50 OS f-
dp :G=TH O
O CP TZ
d cï
<r]
os
IV
IV
id
co
CD
cm
00*
CD
O
cm
lO
co
id
O
cu
CS
H
Bij het vorenstaande kan nog Worden
opgemerkt, dat, wanneer met ingang van
1 Mei a.s. ook nog de invlbfrdering der
vermogensbelasting en van de verdedi
gingsbelastingen la en lb aan de ont
vangers der directe belastingen wordt
opgedragen, zooals door de Regeering
wordt voorgesteld, de door deze ambte
naren te verantwoorden gelden nog weer
met meer dan 30 millioen zullen stijgen,
waaraan dan zeker nog plm. 20 millioen
moet worden toegevoegd als meerdere
opbrengst der invoerrechten en van den
accijns op tabak. Het hierboven vermelde
bedrag van 685.790.203.33 aan te verant
woorden gelden zal dan oploopen tot
plm. 736 millioen. Dit bedrag is echter
te verminderen met plm. 6 millioen, wel
ke door de ontvangers der kleine grens-
kantoren worden ontvangen.
In ronde sommen kunnen dus tegen-
raaim teruggetrokken had, voor, dat de
heeren het volstrekt niet eens waren. Het
gesprek tusschen hen werd zelfs zoo nu
en dan vinnig.
„Ik behoud mij bet récht voor, zoo zei
de dorpsdokter, geprikkeld door den hoo-
gen toon van zijin collega, „een eigen
meening uit te spreken en ik wil die
meening motiveeren ook. Ik weet niet,
wat de wet eischt in gevallen als dit:
maar ik weet wel, dat het in het belang
van den patiënt zou zijn, hem hier nog
eenige dagen te laten, al ontken ik niet,
dat hij bij een voorzichtige behandeling
te vervoeren is."
Do ander bromde iets terug, wat Wil
lem niet verstond. Zoo ging het gekibbel
eenigen tijd voort. Tot de huisdokter zei:
„Welnu, ga uw gang! Ik heb u gezegd,
hoo ik er over denk. Wordt daar abso
luut geen rekening mee gehouden, dan
spijt het me, dat ik dezen namiddag
niet nuttiger besteed heb. Graaf ik wensch!
u het beste. Houd m&ar moed! Br is
straks in de maatschappij zonder twijfel
nog wel een plaats voor u te yinden."
Na dezen vrij schralen troost vertrok
de geneesheer, met eenige hartelijke woor
den tot de zuster en Willem Beijers, en
met een koel „bonjour!" tot zijn norschen
collega.
(WjOirdt vervolgjd.)
