KEES HELDER
Mo 115
Zaterdag 14 Februari 1915
39e Jaargang
Een goed portret
Bezit blijvende waarde.
Binnenland.
Ui! de Provincie.
FA J. A. L. G. WITTE
Qit nummer bestaat uit twee bladen
FOTOGRAAF
Langedelft t 34 - Middelburg
WIJNHANDEL
GOES
Telefoon No. 264.
Brtikkers-Exploihnten
OOSTERBAAN LE 80INTRE GOES
Bureaux: Lange Vorsts'.raat 68—70, Gees
Tel.: Redaetie no. It; Administratie no.58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
De mijnramp bij Dortmund.
Volgens de laatste berichten zijn uit
de mijn Minister Stein tot dusver 121 lij
ken van bij de ontploffing omgekomen
mijnwerkers opgehaald. Naar de oorzaak
van de ramp zal Maandag een officieel
onderzoek worden ingesteld.
Te oordeelen naar den omvang der
aangerichte verwoesting moet de explosie
zeer hevig zijn geweest. De eerste zone is
geheel ingestort. Uit het voorste gedeelte
daarvan heeft men de lijken kunnen ber
gen, doch het achterste gedeelte is tot
dusver niet te bereiken geweest, daar
het vol verstikkende gassen staat en men
dus eerst versche lucht moet toevoeren
om de reddingsploegen voor verstikking
te vrijwaren. Door den geweldigen lucht
druk zijn bij de ontploffing de kolenwa
gens in de mijn ver weggeslingerd. Eenige
mijnwerkers zijn omgekomen, doordien de
luchtdruk hen tegen de wanden van de
mijngangen verpletterde, doch hun aantal
is betrekkelijk gering. De meeste slacht
offers zijn den verstikkingsdood ge
storven.
De rouw in Dortmund is algemeen; de
gemeenteraad zal een rouwbetooging hou
den. De commissaris van politie heeft op
den dag der begrafenis van de slacht
offers alle openbare vermakelijkheden ver
boden. Er zijn reeds maatregelen getrof
fen om de achterblijvende betrekkingen
te steunen. President Ebert heeft 50.000
mark, de socialistische partij 25.000 marls
geschonken en de gemeenteraad van
Dortmund zal ook beraadslagen over een
voorstel tot steun. Ook zullen openbare
inzamelingen worden gehouden.
Een medewerker van de „Köln. Volks-
ztg." seint aan zijn blad:
138 dooden. Deze vreeselijke roep ging
door de straten van Dortmund, Herno
en de geheel-e omgeving. Per auto van
Dortmund kwam ik voor de mijn Ministei
Stein aan. De lucht is grijs, het weei
regenachtig. Het is bijna nog donker.
Zwart van de menschen zijn de straten
naar de mijn en de ingang tot de schacht
is formeel belegerd- Schupo-beambten ver
sperren den weg en dringen "de massa,
die telkens weer met kracht voorwaarts
komt, terug. Alom hoort men zuchten en
schreien. Hier zie ik vrouwen, die wan
hopig jammeren om haar mannen, daar
ontmoet ik groepjes kinderen, die angstig
rondom moeder zijn gegroept, wier oogen
onafgewend staren op de poort waaruit
zij met koortsachtig ongeduld haar man
verwacht.
De financieele schandalen te Berlijn.
Justitzrat dr Werthauer, die beschul
digd wordt, het geschrift van Kutisker,
dat de directie der Steinbank van woeker
beschuldigt, te hebben opgesteld, is gis
ternacht bij zijn terugkeer uit Dresden
op het Alhalterstation gevangen genomen
en naar het hoofdbureau van politie ge
bracht, waar hij is vastgehouden. Gister
ochtend is hij, om verhoord te worden,
waar Moabit overgebracht. Tegen Wert-
hauer's compagnon dr Engelberg was ook
een bevel tot gevangenneming uitgevaar
digd. Dr Engelberg kon echter met over
tuigende bewijsstukken staven dat hij aan
de zaken van Kntisker part noch deel
had gehad en is deswege weer vrijge
laten.
Korte berichten.
Het werk op de scheepswerven in
de Vereenigde Staten, zoowel aan de Oost
als aan de Westkust, zal met ingang
van 1 Maart ingekrompen worden en er
bestaat kans, dat een deel van het per
soneel ontslag zal krijgen; zulks tenge
volge van gebrek aan middelen.
In Noorwegen heeft de tweedaagsche
storm in vele deelen des lands groote
schade aangericht. Het spoorwegverkeer
tusschen Oslo (Kristiania) en Bergen
moest gisteren worden gestaakt.
Op den Schilthom bij Mürren (Zwit
serland) zijn bij een uitstap op ski's de
Engeïschman Wills en mej. Müller door
een lawine bedolven- Mej- Müller is nog
levend onder de sneeuw vandaan gehaald
doch Wills was reeds dood toen men
hem vond-
In de Canadeesche havensteden zijn
bijzondere ambtenaren benoemd, die er
bepaaldelijk op hebben te letten, dat in
het land aankomende landverhuizers niet
in handen van oplichters vallen.
Volgens een wonderlijk bericht uit
Madrid zouden alle gasten van het Grand
Hotel daar, nadat zij door een narco
tisch middel bedwelmd waren, volkomen
van hun geld en sieraden beroofd zijn.
Pensioenbetaling.
Het departement van financiën meldt:
Bij het departement van financiën is
een veranderde wijze van pensioenbeta
ling in voorbereiding. In verband hier
mede wordt aan alle gepensionneerden
(met uitzondering van de gepensioneerde
weduwen en weezen, van de gepension-
neerde gemeenteambtenaren, van de In
dische gepensionneerden en van hen,
wier pensioen op hun postrekening wordt
bijgeschreven), in hun eigen belang ver
zocht, aan het dep. van financiën, afd.
pensioenen en eerediensten, spoedig
schriftelijk mede te deelen, in Welke ge
meente zij metterwoon zijn gevestigd, met
vermelding van straat en huisnummer,
het nummer der pensioenakte en de be
trekking, w'aarin zij zijn gepensionneerd.
Een eigenaardig geval.
Aan de Meelfabriek „Holland" te Am
sterdam wérd het vorig jaar een contract
afgesloten met de Ned. Ver. van Fabrieks
arbeiders en den R. R. Bond van Fa
brieksarbeiders. Zij Worden in bedoeld
contract genoemd partij ter andere zijde.
Wat is nu het geval? Die „moderne"
organisatie zegde het contract zonder
eenig overleg met den R. IC. Bond op,
terwijl deze op het standpunt stond, dat
het contract moest worden gecontinueerd
en dus niet opgezegd. D|e directie wilde
ook continueering.
Loopt het contract nu door? Een eigen
aardig geval, Waarover het oordeel der
juristen wel eens uit elkander kan loo-
pen. We zien met belangstelling de be
slissing tegemoet.
Actie in het Kleedingbedrijf.
Men schrijft ons
Van den heer v. IJsselsteijn, in zijn
kwaliteit als Rijksbemiddelaar, kwam bij
de Werknemersbonden een oproep in, om
vandaag bij hem te verschijnen, voor het
verschaffen van inlichtingen, inzake het
dreigend conflict in de kledingindustrie
(maatbedrijf). Naar aanleiding daarvan
hebben de werknemersbonden aan den
betrokken Werkgeversbond op 12 Febr.
bet volgende schrijven gezonden:
„In verband met het verzoek van den
beer v. IJsselsteijn aan onze bonden,
om hem als Rijksbemiddelaar inlichtingen
te verschaffen betreffende het dreigend
conflict in de kleedingindustrie, een ver
zoek dat waarschijnbjk ook door uwen
bond Wel zal zijn ontvangen, stellen wrj
uw' bestuur voor, uwen maatregel, om
geen werk uit te geven aan de leden
onzer bonden, op te schorten met min
stens één wleek. Djit lijkt ons de èenige
Weg, om alsnog te trachten een scherp
en uit den aard der zaak langdurig con
flict te vermijden, dat in zijn gevolgen
sterk zou inwerken op de bëdrijfsverbou-
dingen en zeer zeker ook voor uwe Tir-
ïha's in elk geval 'sen gróót badeel zou
beteekenen. Indien u op deze gedachte
zou kunnen ingaan zeggen wij toe, even
eens de door ons voorbereide maatregen
len op te schorten. Hoewel uwe houding
daarmede niet in overeenstemming is,
Willen wij vooralsnog aannemen, dat het
niet uWte bedoeling is, met opzet naar
een conflict te drijven.
De Olympische spelen.
Fe classis Den Haag der Geref. Kerken
heeft in haar vergadering besloten via
de Deputaten voor de correspondentie met
de Hooge Overheid te adviseeren tegen
het beschikbaar stellen van een bedrag
van f 1 millioen voor de voorbereiding
der Olympiade hier te lande in 1928.
Bezwaren zullen worden ontwikkeld in
verband met de Zondagsrust en voorts be
denkingen van moreelen aard. Op het
bedenkelijke van zoo'n groote uitgaaf in
een tijd van allerlei bezuinigingen te wij
zen, ware volkomen juist, maar ligt niet
in de eerste plaats op den weg eener ker
kelijke vergadering.
O ve r I n d i
Twee berichtjes uit de „Blauwe Vaan".
Het eerste luidt:
Na het uiten van eenige pessimis
tische klanken ten opzichte van de
drankfabrikage te Schiedam, zei de voor
zitter van de Kamer van Koophandel
voor de Beneden-Maas onlangs:
„Hiertegenover staat, dat de vermin
dering van den accijns in Ned. Oost-
Indië tegen het einde des jaars haar gun-
stigen invloed begon te toonen en er
weder hoeveelheden van eenige beteekc-
nis daarheen werden verladen."
Het tweede luidt:
Aneta meldt, dat de Indische regee
ring vergunning heeft verleend tot het
oprichten van de Pengalengansche spi-
ritus-fabriek, maar weigerde de op
richting van de jeneverstoke
rij toe tè staan.
Zeeuw sc he Wieek te Rotterdam.
De Vereeniging voor Volksontwikkeling
Ons Huis te Rotterdam, is voornemens
van 1928 Maart 1925 een Zeeuwsche
Week te houden, welke zal omvatten:
Een Tentoonstelling (landbouw, oester
cultuur, kantindustrie, Zeeuwsche klee-
derdrachten en lijfsieraden, gaaischieten,
houtsnijwerk, Prenten van oude kleeder
drachten, afbeeldingen van stedelijke en
landelijke houwkunst, origineele reclame
platen, enz.., Schilderijen en grafisch werk
van in Zeeland wonende of gewerkt heb
bende knnstenaars> Den strijd tegen het
water (bedijkingen en zeeweringen), Mo
dellen van hoogaartsen, Foto's van de
vogelwereld op Schouwen). Voordrachten
over Jand en volk, ook in dialect. Een
folkloristische demonstratie (volkszangen,
reidansen, enz,) onder leiding van den
heer G. Houtekamer van Kloetinge.
Het paleis op den Kneuterdijk.
Zooals men weet, heeft de Koningin
eenige jaren geleden het paleis op den
Kneuterdijk in Den Haag beschikbaar ge
steld tot ambtswoning van den minister
van buitenlandsche zaken, voor een be
paalden termijn, welke binnenkort ten
einde loopt. Het moet niet in de bedoeling
liggen, dezen termijn te verlengen.-
(In dit verband herinneren wij aan het
bericht, maanden geleden reeds gelan
ceerd, dat dit paleis voor Prinses Juliana
zou zijn bestemd.
De Vlootwet.
De Minister van Marine deelt in zijn
Memorie van Antwoord op het Voorloopig
Verslag der Eerste Kamer mede betref
fende de plannen der regeering inzake de
Vlootwet, dat zoolang niet meerdere ze
kerheid bestaat omtrent de aanneming
der voorstellen, die in het Protocol van
Genève zijn belichaamd, of omtrent den
aard en het lot van eventueel volgende
voorstellen van den Volkenbondsraad, het
naar haar meening niet verantwoord is
om ten aanzien van de sterkte en samen
stelling der vloot voorstellen te doen die
een termijn van meerdere jaren omvatten.
Allerlei.
Het Verbond van Nederl. Fabrikanten-
Vereenigingen bericht in zijn orgaan, „De
Nedcrlandsche Nijverheid", dat invoering
van de nieuwe Tariefwet niet vóór 1 April
a.s. wordt verwacht.
Fe tweejaarlijksche algemeene vergade
ring van het Chr. Nat. Vakverbond zal
Maandag 15 en Dinsdag 16 Juni a.s. te
Utrecht in het gebouw voor Chr. Soc.
Belangen, gehouden worden.
D© Ned. Chr. Ambtenarenbond schreef
over bet vierde kwartaal 1924 102 nieuwe
leden in, maar moest er niet minder dan
263 afschrijven. Het ledental deelde der
halve van 2638 op 2477.
Fe- Hoofdcommissaris van Politie te
Amsterdam, de heer A. J. Marcusse, die
geruimen tijd met ziekteverlof afwezig
is geweest, is hersteld teruggekeerd. Hij
zal zijn werkzaamheden de volgende week
hervatten.
Uit Leiden meldt men aan de „Ned.",
dat in den toestand van mr. dr J. Schok
king nog geen merkbare verandering is
gekomen.
De Minister van Financiën heeft in
studie genomen het vraagstuk der ver
laging van den gedistilleerd-accijns- Hef
is hem echter niet mogelijk, door eenige
mededeeling thans op den uitslag zijner
overwegingen vooruit te Ioopen.
Het afdeelingsonderzoek in de Tweede
Kamer over tal vain ontwerpen, o.a. dat
omtrent den zomertijd en de afschaffing
van de Staatsloterij, dat gisterochtend om
11 uur was aangevangen, was 's middags
omstreeks half 2 reeds beëindigd.
Bij de Tweede Kamer zijn ingediend
wetsontwerpen tot: aanvulling van de Ze
gelwet 1917; wijziging van de Successie
wet; wijziging van de wet op de Inkom
stenbelasting 1914; herziening van de
Verdedigingsbelasting II, en wijziging van
art. 33 der Leeningwet 1914.
De Vereeniging tot bevordering- van
Vreemdelingenverkeer op Zuid- en Noord-
Beveland hoopt blijkens eenö in dit num
mer voorkomende advertentie Woensdag
a.s. een feestavond te geven voor leden
en genoodigden in „Schuttershof" te
Go-es. Bovendien zal entree verleend woi'-
den tegen betaling van 75 cents.
Evenals het vorig jaar is ook thans
weer de medewerking verkregen van de
Club „De Zuid-Revclanders", die onder
leiding van den heer Bo-utekamer met
een vrijwel geheel nieuw- programma op
treedt. Bovendien zal de hoer Mazure
uit Middelburg met eenige zijner leerlin
gen rythmische figuren geven. Ook zal
worden vertoond een film: uit het Zeeuw
sche Volksleven.
Onze lezers, die zich den Feestavond
van het vorig jaar herinneren, behoeven
we zeer zeker niet aan te sporen ook
dezen "Feestavond mee te maken. Dat
het weer een aangename avond zal wor
den, behoeven w-e niet te betwijlfel-en.
-Vanuit de dorpen organiseere men,
evenals het vorig jaar, gezelschapsreizen
per autobus.
Gel-et op den grooten toeloop van het
vorig jaar, raden we onzen lezers aan
tijdig plaatsen te bespreken.
Toen Donderdagmiddag de 20-jarige
vo-egfer J. uit Breda werkzaam bij den
bouw van de R. K. kerk te Aardenburg1
aan zijn werkzaamheden was, had liij
het ongeluk nit te glijden en van een
,4 M- hooge stelling naar ben-oden 1©
vallen. J. kwam op zijn hoofd' terecht.
Geneeskundige hulp was terstond aan
wezig. Per brancard werd de deerlijk
gewonde naar het Burger Gasthuis ver
voerd. De geneesheer constateerde her
senschudding. (M,. C.)
Bijenteelt. Waar de fruitteelt
.op Zuid-Beveland steeds toeneemt, is bet
zeker van belang, dat de fruitkweekers
ook aandacht schenken aan de bijenteelt.
Dinsdag a.s. zullen in de Pr. v. Oranje
te Goes twee heeren uit Hulst over de
bijenteelt het wcord voeren en daarvan
lichtbeelden v-ertoonen. De toegang is vrij,
ook voor niet-led-en. Mien raadplege de
advertentie in dit nummer.
Verbinding met Antwer
pen. Bij de Kamer van Koophandel en
Fabrieken te Middelburg is bericht in
gekomen van de Directie der Belgische
Spo-orwegen, dat het niet mogelijk is thans
te voldoen aan het verzoek om hlet ver
trek van -den laatst-en trein uit Antwer
pen naar Esschen weder o-p den ouden tijd
te brengen, zoodat te Roosendaal aan
sluiting op den laatst-en trein in de rich
ting Vlissingen wordt verkregen. Met in
gang van den zomerdienst (5 Juni a.s.)
zal de trein op Zaterdag en Zondag weder
op den ouden ^ijd (9-32 G.T.) uit Ant
werpen vertrekken; o-p de overige dagen
echter niet.
Directe belastingen. Ver
plaatst ing. 8 Febr. G. Verzijl, kommies
2e kl. van Koewacht naar Hontenisse
en ing. 1 Maart J. v. Keulen, kommies
le kl. van Kampen naar Amsterdam.
Middelburg. Van de bijdragen voor het
huldeblijk aan don burgemeester is over
gebleven f28 95, welk bedrag is geschon
ken aan de commissie' voor het verstrek
ken van kleed aren aan behoeftige kin
deren beneden den leerpi. leeftijd.
Goes. Donderdagavond hielden de Ge
ref. Knapen- en Meisjesvergaderingen met
Ouders en Begunstigers samen haar jaar
feest in do nieuwe Christelijke Bewaar
school, die -een uitstekende gelegenheid
bleek te bieden voor het houden van der
gelijk© vergaderingen. Br was buitenge
woon. veel belangstelling-, naar schatting
waren ©r ruim 200 p-exs-onen aanwezig.
De vergadering werd geopend door den
heer Rhi. Wess-els, voorzitter van de Geref.
Oudersvereeniging, die er o.a. op wees,
dat dankbaarheid ons paste, waar we
thans reeds zoover zijn, dat aan de zorgen
der Oudersvereeniging niet alleen een Kna
pen-, maar ook oen Méisjesvereeniging
zijn toevertrouwd. Beide vereemgingen
staan onder goede leiding en geven den
indruk van opgewekt leven. De knapen
en meisjes dc>e<n ook goed hun best o-m te
l-eeren wat goed en noodig voor hen is.
Nadat de leiding voor het verdere van
VEM6HIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f*.—
Losse nummers fOtOS
Prijs der AdvertentiëM:
1—4 rogels f 1.20, elke regel meer CO el.
Bij abonnement belangrijke korting.
den avond was overgedragen aan de*
heer van Zetten, één van de leiders der
K- V., werden door dezen welkom ge-
heeten do afgevaardigden van de Her
vormde en Evangelische K- Vvan de
Geref. Jongelings- en Meisjesvereenigin-
gen, van de Geref. Meisjesvereeniging va*
Kloetinge en van den Kerkeraad. Daarna
werden achtereenvolgens de vele punten,
die de agenda vermeldde, afgewerkt. Er
werden door de jongens en meisjes ge
leverd als wedstrijldnummers: 4 opstellen,
7 voordrachten -en 6 improvisaties. De
heeren J. S- Bedet, A. J. van Oosten
en H. Schuitmaker werden bereid gevon
den, als jury te fungeeren.
J>e wedstrijdnummers wei-den afgewis
seld door een viertal samenspraken, waar
van vooral die over de ontvluchting va*
Hugo -de Groot, welke werd gedaan door
4 jongens en 2 meisjes, heel aardig was.
Ook het zangstukje „onder Moeders
parapluie", waarbij een jongen en ee*.
meisje als „Hanneke en Janneke" o-p
de klompjes door de zaal stapten, was
een aardige afwisseling. i
Onder de bedrijnen door werden dooi
de goede zorgen van 'de leidsters der
meisjesvereeniging en de meisjes den aan
wezigen een kop thee en versnaperinge*
aangeboden
Dp v. d. Veen, die mede ter vergade
ring was, sprak de jongens en meisjes
koitelijks toe en wees hun op de groote
voorrechten, die zij hadden in wat de
ouders en leiders(sters) voor hun én hun
vereenigingsleven deden en wenschte bun
vooral toe, dat zij blijvende, eeuwige
vracnien van dit alles zouden mogen
ontvangen.
Bij monde van dhr van Oosten werd
door de jury het resultaat der wedstrijden
medegedeeld en enkele goede wenken voor
de uitspraak en verdere oefening gegeven.
Vervolgens mochten de deelnemers da
hun toegekende prijzen in ontvangst ne
men. Aan het -einde der vergadering werd
door een 5-tal meisjes onder leiding van
mej. Spoormaker een tableau gegeven:
„Een Kruis met rozen", dat keurig ver
zorgd was. Die houding der in 'twit ge-
kleede meisjes, liet met klimop en roze*
omgeven kruis, -de rood© -en later rood
en groene belichting, deden hiet heel goed
en was wel een aanmoediging om een
volgende maal nog eens iets dergelijks
voor te bereiden.
De vergadering, die een zeer gezéllig
verloop had, weid met een kort slot
woord door dhr Wessels gesloten, waarna
dhr Fokkema eindigde met dankzegging.
Gisteravond sprak de heer A- Peter-
meijer van Middelburg voor de Vereen,
voor Chr. Winterlezïngen over „Het Lied
van de Klok". Do schouwburgzaal van
het Schuttershof was zeer goed gevuld,
zooals men -dat gewoon is.
Nadat de vo-orzitter, de heer W- 't Hooft,
den heer- Petermeijler met een enkel wcoaxi.
bij het publiek had ingeleid, begon deze
zijn voordracht -over de oude en toch'
altijd weer nieuwe, belangwekkende stof.
Het geheimzinnig -element in het ont
staan van de klik schijnt te allen tijde
groote aantrekkingskracht op de dich
ters te hebben uitgeoefend, zegt spr.
Om dit nader aan to toonen wees spr.
op een drietal producten der Duitecho
litteratuur: „Het klokkengjeten van Bres-
lau" van Wilhelm Muller, „De verzonken
klok" van Gerhart Hauptmann en „Do
wandelende klok" van Goethe, i
Onder alle gedichten, die zich met de
klok bezig houden, is echter Schiller's
„Lied van de Klok" het meest Ixskend
en geliefd. Meer dan tien malen werd
het in onze taal overgezet, o.a. door bo
re emde mannen als Mr Johann-es Kinker,
Mr Jacob van Lennep en J. R. Heije.
De meest gelezen vertaling is echter
zeker wel die, welke J. J. L. ten Kate
in 1854 te Middelburg heeft to-t stand
gebracht. i
De to-onzettingën van Max Rruch e*
Romberg hebben ongetwijfeld niet weinig
tot de populariteit van dit gedicht bi-
gedragen, maai- de voornaamste oorzaak
van zijn bekendheid moet toch wiel in
zijn inhoud worden gezocht.
Geen bijtende sp-ot, maar geestdrift,
heilige, rein-e gevoelens, komen erin tot
uiting. Alle opzettelijke diepzinnigheid ont
breekt. Dlaarom is het ook even geschikt
voor eenvoudige, als voor hoogbeschaafde
lezers.
Schiller beschrijft het ontstaan van de
klok en geeft van ieder moment der
wording uitzichten op het persoonlijk en
maatschappelijk leven der menschlen.
Filmachtig' trekken de verschillende heel
den aan ons oog voorbij. En toch heerscht
er g-een verwarring. Br loopt een draad
door het gansche gedicht heen.
Het gieten van de klok, de voortgang
van het werk, de rustpoozen die het
onderbreken, de handgrepen die er hg
te pas komen, dit alles vormt den onder
grond. Tien zoogenaamde meesterspreu-
ken, in het gedicht gemakkelijk te her-
