No 105 Dinsdag 3 Februari 1935 39e Jaargang Bflitsalaii II de Provincie. VERVOLGD EN GERED. Binnenland. 88888 8 •rukkers-ExpItilanlen GOSTERiAAN LE C01NTRE GOES Bureaux: Lange Vorstetraat 68—70, Goes Tel.: Redactie no. II; Administratie no. 58 Postrekening No. 36000. Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259 Ve Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKGAG. Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post, f3.— Losse nummersffcOS Prijs der Advertenliën; 14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ci Bij abonnement belangrijke korting. DE FINANCIËN. II. Ons Program vraagt inkrimping van de Staatsbemoeiing; maar hieraan kan de Overheid niet veel d-oen, wanneer de veerkracht en 't initiatief ontbreken, waar door de Staat zich kan terugtrekken, of gerechtigd is na te laten, wat 't. particulier initiatief reeds heeft aangepakt. Vanoluds heeft een groot deel van ons volk geleerd op de Staa'tskrukken te lenen. In zake de schoolquaestie en de sociale quaestie zou veel maar aan 't particulier initiatief over te laten zijn geweest. Op schoolgebied had de Staat van den beginne moeten nalaten te schoolmeesteren. Ben openbare school ware niet noodig geweest, indien men Lohmans leus: „de vrijie school voor heel de natie" verwerkelijkt had, en iedere groep voor haar eigene school had laten zorgen. De Staat had dan wel moeten bijspringen door middel van 't reeds door ons verdedigde subventiestelselmaar- dat zou miljoenen minder gekost hebben dan nU bij deze gelijkstelling,. Maai' onze goede liberalen wantrouwden deze leus. Zij meenden, dat met de vrije school de Christelijke school alleen bedoeld was. En toen in het ontwerp schoolwet van minister Mackay in 1889 een schoolgeld regeling werd voorgesteld, zoodat ook de voorstanders der „openbare" school schoolgeld zouden moeten gaan betalen, toen verzetten alle liberalen zich daar tegen, zoodat de minister verplicht was in zijl wetsontwerp op te nemen eien minimum schoolgeld van slechts twintig cent; en toen waren de hoeren tevree, met uitzondering echter nog van de radi calen onder hen mr Kerdijk was hun woordvoerder! die heelernaal geen schoolgeld wilden genoemd zien. Zoo heeft de openbare school tot voor enkele jaren met haar minimum schoolgeld van twintig cent op haar Staa'tskrukken rond gesprongen; en miljoenen zijn daarbij te gronde gegaan. En nu is in plaats van! het subventie-stelse 1 de financiëele gelijk stelling gekregen, die ook wel rechtvaar dig is, doch in de praktijk onnoemlijk veel geld kost. Ook het departement van Arbeid slokt veel miljoenen op, die niet noodig zou den zijn, indien destijds ook door onze arbeiders was gelet op de, becijfering van Staatslieden en Cijferaars als Lobman en Fabius die aantoonden, hoe door be zuiniging en sparen de jonge werkman zooveel zou kunnen bijdragen voor zijn eigen verdiend pensioen; en indien de patroons maar van ouds hun roeping begrepen hadden om hun werklieden heter te beloonen >en te zorgen voor h'un ouden dag. Aan beide zijden heeft het laat-maar- waaien-stelsel veel kwaad gesticht. En ook nu nog wordt in verschillende ver zekeringen denk oUa!. aan de Werkloos- heidverzekeringveei te weinig reke ning gehouden met den plicht van den werkman, om iets weg te leggen tegen den kwaden dag; en van de Overheid om te bedenken, dat 'tniet haar geld is, hetwelk zij beheert want zijl zelve heeft niets! maar het geld van een ander. Men ziet dit op kleine schaal te Am sterdam. Daar is dat stelsel van centra lisatie weer eens toegepast op het bak kersbedrijf. Reeds vroeger werd door den Raad aan 't Diagelijksch Bestuur een crediet toe gestaan voor den aankoop van meel dat den bakkers, die er van gediend wilden zijn, tegen den kostprijs zou worden ge- FEU1LLETON. 25) o- Bn nu nogmaals de vraag: wat zal men dien man doen, die zonder eenige aan leiding zijn vriend mishandelt? Weet je 'tniet? Ik wel." Eer Frans IIolz besefte, wat hem over kwam, had de wachtmeester hem in den kraag gepakt. Op een drafje .ging het de gang door. Eien juist bij de deur staande marechaussee opende deze met groote bereidwilligheid. Toen voelde IIolz een sterke drukking, als van een mannenlaars op zekere plaats van zijn lichaam, die liij nooit zelf gezien haden daarop lag hij languit in de modder op den weg to spartelen, tot uitbundig vermaak van twee juist passeerende jonge meisjes. Knarsetandend van woede krabbelde de afgestrafte valschaard overeind. En nog niet van zijn verwaandheid genezen, siste hij: „dat zal ik je betaald zetten, kale dienderWe zuilen eens zien, of je het recht hebt iemand, die tienmaal meer belasting betaalt dan jij zelf, op zoo'n manier te behandelen." Bij de familie Beijers was een schrijven gekomen van den ouden graat van S-, houdende de uitnoodiging aan den ge leverd. Er werd natuurlijk gerekend op een oploopende markt, met als gevolg! goedkooper brood dan de wereldmarkt prijs zulks veroorloofde. Op dit bestuit is een tweede besluit gevolgd, namelijk de bepaling van den broodprijs. Beide 'besluiten werden ge volgd door 'tvoteeren van een bedrag van f 40000 elk oan gedekt te zijd bij eventueel verlies. Een goed zaakje, wanneer de meel- prijzen oploopen. Maar wanneer 't tegen deel plaats heeft en alle Amsterdamsche bakkers zich aansluiten biji dien regeer ringshandel, dan zal dit een schadepost voor de gemeente worden, welke in de miljoenen loopt. i Men heeft 'took in de crisisdagen ger ,zien, wat nadeel die Staatsbemoeiing mee brengen kan. Peperdure inkoopen, die met groot verlies weer van de hand moeten. Stapels eeetwaren, die bederven. Tal van voorraden die zoek raken. Ver liezen door de slechte controle. Dit alles is in de crisisjaren gezien. De sodalisten willen het zoo wel, na tuurlijk niet met die verliezen er bij'. Maar h'un ideaal is bet leven te brengen in handen van een centrale macht. Do geldelijke risico voor de gemeenschap is echter voor ons Anti-Revolutionairen het hoofdbezwaar niet, al telt het natuurlijk 0;ok mee. Veel ernstiger is voor ons het gevaar voor da geestelijke vrijheid op alle gebied, hetwelk bij 't steeds dieper ingrijpen der Overheid in 't maatschappe lijk leven, tot in de fijnste verhoudingen toe, dat leven bedreigt. Het Amsterdamsche experiment geeft hiervan een sprekend waarschuwend voorbeeld. Het liberale blad „Het Han delsblad" merkt op, dat niet alleen deze brooddeeling tot verminderden prijs, die trouwens de particuliere bakkers, die niet aan deze bedenkelijke proef meedoen, ver moordt, maar ook de s'ubsidie's, die voor 'tTooneel van gemeentewege' worden ver leend een parodie schijnt op de bekende Bijbelspreuk, dat de mensch bij' brood alleen niet leven zal. Immers bij 'tgoed- koope brood krijigt het volle nu ook goetl- koope spelen. Het tekort legt de stad er toch bij. Zoo gaat Amsterdam terug naar den tijd, die aan Rome's ondergang voor afging, in welken 't Romeinsche volk riep om, en zoet gehouden worden moest met „brood en spelen" (panem et cirsensis). Wie den geestelijken achtergrond van deze Overheidsbemoeiing niet ziet, ziet alleen 't gevaar voor geestelijke verwording, waaraan ook Rome ten onder ging1, en waarvoor niet alleen de hoofdstad, maar sansch het land bloot ligt, hij een zoo danige Staatsbemoeiing. Doch niet minder groot is het stoffelijk gevaar. Die Staat (of de Gemeente) broodbezor ger, schoenmaker, melkbezorger, boter boer. Ziedaar de consequentie van derge lijk ingrijpen in de bedrijven. Doodend voor 't particulier initiatief. Gelukkig dat zulks meer en meer ook buiten onze partij door practische menschen wordt ingezien. Die Overheid boude zich zóóveel moge lijk b'uiten het maatschappelijk bedrijf. I Ons Program vraagt ook dat de Over heid bij 'het heffen van belastingen reke ning boude met de talrijkheid van 't ge zin en de kleinere inkomsten. Nu wij een Regeering hebben, die in dezen geest waakzaam blijft, behoeven wij hieraan geen woord te verspillen. TroU- wezen jachtopziener en zijn zoon, hun heer te komen bezoeken op zijn kasteel te A-, „voor een onderhoud van groor belang, dat spoed eischte." Er stond niet in den brief, waarover bet onderhond loopen zou, maar de Beijers konden dit wel raden. Natuurlijk zouden de gebeurtenissen der laatste weken het onderwerp der samenspreking. vormen. Dat lag, -dacht hun, voor de hand. Hoe zou de graaf echter die noodlottige gebeurtenissen, waardoor zoo veel leed en schande over zijn huis was gebracht, opnemen? 1 Zou misschien het gedrag van Willem, wiens voortvarend optreden Fr ede rik tot schieten had gebracht, den ouden edel man in toorn hebben doen ontsteken tegeii den zoon van zijn ondergjeschikte en zou hij behoefte hebben, dien toom monde ling te luchten? Willem vreesde er voor en wierp de vraag op, of zijn vader niet het beste zou doen, die uitnoodiging te beantwoorden met de mededeeling, dat hij niet wensebte te komen, „pangezien hij geen lust ge voelde, zich onaangename dingen te laten zeggen. Hij kon immers weigeren! Hij was immers ontsla,gen! Eu over een ont slagen ambtenaar had de graaf immers niet meer te beschikken! N'u ja! Hij kon den ouden ex-jachtopziener nog zijn karig pensioen ontnemen! Maar had Willem niet een paar sterke armen aan het lijf? Kon hij niet gemakkelijk bij een boer wens de on- en minvermogenden hebben al sedert lang geen klagen meer. Ware de middenstand cok maar zoo gelukkig. Na hetgeen wij over bet Nieüw-M'althu- sianisme schreven, behoeven wij niet meer te wijzen op de zedelijke beteekenis van de groote gezinnen, die do dragers zijd van de volkskracht. De sociaal-democraat, die alles ver- materialiseert en met de ordinantiën Gods niet rekent, spreekt smalend van fok premies. Alleen dit woord bewijst reeds premies. Alleen dit woord bewijst volkswensch bij de regeering! te vertolken, op den goeden weg is. Bij wijze van toegift laten wij hier onder nog een staatje volgen, van het welk men hét groote verschil kan aflezen in uitgaven in 1850 en heden. Dat is een tijdvak van 75 jaren. De eerste kolom geeft aan de uitgaven in 1850, de tweede de geraamde uitgaven in 1914 voor den wereldoorlog en de derde kolom de geraamde uitgaven voor het nu loopende jaar: Hoofdstuk: O O t o >0 ci i evi CD C3 i go o o th o O O O O o o o§888§o 'ÓÖO i r- 03 O^COlOCOOO^OixO O O O o oooo p O O O oó ld o t—i go t>- o oo t> O O Q O O O O Q O O o o oooo o p p CO kO xo CO O-l o oo OO O 8SSSS8 888888 0 P P P O i> 01 th oó o iri cd -rti ca co co co H 58 00 co 01 eó qioiooo -tl o cd co th co th co 00 of T—1 O cd 0 01 O p Jp Oï O O O vo 03 O cd O O M d N3 o CO 2 bD .0 <D C 5b 3 2 M O CS1 a> w P =16 3 <2 6^ aj ni. .5 o "8 o ai <u -£ .2 "3 2 'S w, g O.-S'-S fl^-3-43 <3-5 45 oo 3 Financieele schandalen. Naar de Berl- Ztg. A. M. meldt is de president van het Rijksnvonopolie voor brandewijn, geheimraad Steinkopf, afge treden. Als officieele reden wordt ziekte opgegeven. Wie hem zal opvolgen is nog niet bekend. In verband hiermee deelt het blad mee, dat de kaufmann S. Co- hen, die het rijksmonopolie bijna dage lijks in- en uitging en die zoowel voor eigen rekening zaken in spiritualiën deed, als door zijn verbindingen met het rijks monopolie invoereonsenten en andere pa pieren aan andere belanghebbenden le verde, Zaterdag in hechtenis zou wor den genomen. Toen de politie Zaterdag aan zijn woning kwam bleek Cohen vergil te hebben ingenomen en moest hij naar een ziekenhuis worden gebracht. Onder werk vinden? Als 'ter op aan kwam zou hij wel zorgen, dat vader en moeder een kalmen ouden dag hadden al zou er misschien wat minder boter op het brood en wat minder suiker in de koffie moeten. En smaakte ten slotte verdiend droog brood niet beter dan gesmeerd ge nadebrood Bovendien kon immers Keetje licht een loonende betrekking'vinden qp een kantoor 1 Vader Beijers had er echter anders over g|e dacht. „Je moet oppassen, mijn jongen", had hjij gezegd, „dat de tijdgeest je niet te pakken krijgt. Niet alleen van werkgeven en Werknemen hangt het af, wie heer en wie knecht is. D|at wordt ook floor 'zedelijke verhoudingen bepaald. De graaf is door God in een hoogere positie ge plaatst dan wij. Djat hebben we te er kennen, ook al heeft hiij ons niet meer te bevelen. Daarenboven vergemakkelijkt het pensioen, dat hij ons vrijwillig heeft ver zekerd, ons 't leven op den ouden dag, en al twijfel ik niet aan je bereidwillig) heid, voor ons te werken, zoo hard je kunt, toch zou het met het zoeken van vast werk wel eens tegen kunnen val len. In geien geval mogen we o>ns pensioen gering, achten. Maar wie zegt je, dat da graaf ons onwelwillend gezind is en ons harde woor den zal toevoegen? Ik geloof volstrekt niet, dat dit de oorzaak van zijn schrijven is. Veertig jaar heb ik onzen landheer zijn hoofdkussen werd ook een geladen revolver gevonden. Aardschokken. In het Zuid-Westen van Engeland zijn gisteren een aantal lichte aardschokken waargenomen, welke ongerustheid ver wekten. Tot nog toe werden geen per soonlijke ongevallen gemeld. De seismo graaf te Karlsruhe heeft in den nacht van Zondag op Maandag een aardbeving geregistreerd, welke eenige minuten duur de. Men vermoedt, dat de haard onge veer 300 K.M. verwijderd was. Korts berichten. De vroegere Duitsche kroonprins, die zich tot nog toe in politieke zaken op den achtergrond had gehouden, is ver leden Zaterdag op een openbare vergade ring van den Silezischen landbond ver schenen. De vergadering bracht den kroon prins levendige ovaties. De Fransche kamer heeft met 314 tegen 250 stemmen de opheffing van het gezantschap bij het Vaticaan aan genomen. De sovjet van Petersburg heeft be sloten tot den aanleg van een onder- grondschen spoorweg in deze stad. In een rede te Moskou verklaarde Kameneff, dat de Unie van Sovjet-Repu blieken thans slechts 5 pet. van de hoe veelheid alcohol fabriceert, welke vóór den oorlog vervaardigd werd. Salarisherziening Rijks- personeel. Dezer dagen heeft de minister van fi nanciën in particuliere audiëntie ontvan gen de heeren J. G. van der Jagt en F. S. Noordhoff, voorzitter en secretaris van het comité van zes, samengesteld' uit de besturen van het comité van neutraal overheidspersoneel en het comité ter be hartiging van de algemeene belangen van overheidspersoneel. De delegatie heeft in een uitvoerig betoog op grond van: de gedaalde koop kracht van de salarissen van het rijks personeel sinds 1914, de stijging van de kosten van het levensonderhoud, het ruimer vloeien van de rijksmiddelen over 1924 dan geraamd was (voordeelig ver schil 37 miilioen) en de meermalen door de regeering gegeven verzekering, dat de salarisverlagingen slechts noodgedwon gen zijn opgelegd', gepleit voor het tref fen van maatregelen ter tegemoetkoming in den noodtoestand, Waarin 'haars in ziens het rijkspersoneel is komen te ver- keeren. D(e minister gaf toe, dat de raming voor 1924 met een belangrijk bedrag was overschredendit bedrag was echter niet 37, maar 35 miilioen. Hij Wees er echter op, dat in dat bedrag van 35 miilioen ook begrepen w'as de opbrengst van in den loop van 1924 ingevoerde nieuwe heffingen, en de overschrijding van de raming voor een deel ook het ge volg is geweest van het inhalen van achterstand. De minister heeft verder tegenover het betoog van de delegatie opgemerkt, dat de begrooting voor 1924, zelfs met in achtneming van dé bovengenoemde meer dere inkomsten, nog altijd met een tekort sluit van meer dan 20 miilioen, ter-wijl om de begrooting voor 1925 sluitend gekend; en al was hij steeds kort en zakelijk, toch heb ik bom nooit onrecht vaardig kunnen vinden. We gaan er heen, Willem; en vergis ik me en is hij boos, welnu, dan hebben wij onzen plicht ge daan en kunnen we met een zuivere consciëntie terugkomen. Dienk er om, dat een vrij geweten noodig is om lot en» leven in de hand des Heeren 'te kunnen leggen met kinderlijk vertrouwen. Wat ik zou willen verliezen, maar niet mijn ge- bedsvrijmoedigheid, jonglen; en streef jijl er in Christus' kracht ook altijd naar, die te behouden, boven alles." Moeder had bij deze woorden van vader instemmend met het hoofd geknikt en Willem had er niets op teruggezegd. Zoo waren vader en zoon dan op den dag, door den ouden graaf bepaald, op reis gegaan; echter niet, dan nadat htet kleine gezin op gebogen knieën zijn be langen den Heere had opgedragen en wijs heid had gevraagd voor vader en zoon, wanneer ze straks tegenover den graaf zouden staan. Bij de aankomst op het trotschie kas teel met zijn graoht, ophaalbrug en torens met schietgaten, was toch een angstig gevoel in de harten der Beijer's geslopen. Slechts tweemaal in zijn teven was de oUde man hier geweest; en dan nog; maar enkele oogenblikken, om in een spreekkamertje voor de pachters en amb tenaren, enkele inlichtingen te geven, ge beurtenissen in het jachtveld betreffende. te kunnen maken, voor dat dienstjaar hoogere inkomsten moesten worden ge raamd tot een bedrag, dat, als men op de hierboven gememoreerde bijzondere om standigheden let, ongeveer even hoog is, als het bedrag, waarmede in 1924 de raming is overschreden geworden, zoo dat deze overschrijding van 1924 reeds in de begrooting voor 1925 is verdiscon teerd. Verder zijn voor laatstgenoemd jaar en volgende jaren nieuw'e uitgaven te wachten, waarvoor tot heden geen dek king is gevonden. Ook Was de minister er nog volstrekt niet zeker van, dat de voor 1925 geraamde ontvangsten ook in derdaad in de schatkist zullen vloeien. Hoewiel de minister bereid Was, het ver zoek van de delegatie om het personeel tegemoet te komen in den ministerraad Üer sprake te brengen, liet hij toch niet den minsten twijfel hierover bestaan, dat dit verzoek op steun zijnerzijds niet zal kunnen rekenen. Iets anders Was het gladstrijken van plooien uit het Bezol digingsbesluit 1925, van de noodzake lijkheid Waarvan ook 'de minister door drongen toonde te zijn en wiaartoe hij dan ook eventueel wél zal kunnen mede werken. Lijfstraffen gewenscht. Schrijvende over herziening van het strafstelsel, pleit mr 0. E. G. graaf van Limburg Stirum, ambtenaar van het open baar ministerie bij de Amsterdamsche kantongerechten, in het „Haagsch Maand blad" voor wederinvoering der lijfstraf fen ter vervanging van de korte vrijheids straffen, die weinig baten'. Als het voor deel daarvan ziet hij dat trots, eigen liefde en schaamtegevoel van den ge strafte gekrenkt worden, wat veeleer van herhaling zal weerhouden dan een vrij heidsstraf. Voorts ziet hij er bezuiniging in, doordat men gevangenisruimte met bijbelioorend personeel missen kan. De straf zou bestaan moeten in „enkele sla gen, op bevel van den rechter, na afloop der openbare behandeling van de zaak, in het openhaar toegediend door een om- partijdig persoon". Toebrengen van blij vend lichamelijk leed of letsel zou uit gesloten moeten zijn. Troelstra als journalist af. Het nummer van „Het Volk" van gis teren is het eerste sinds verscheidene jaren, waarop Troelstra's naam niet meer als lid van de hoofdredaktie voorkomt. Als zoodanig heeft hij, met ingang van 1 Febr., zijn ontslag genomen, daartoe ge noopt door den staat zijner gezondheid, die hem eveneens verplichtte zich allengs uit andere funkties terug te trekken. Allerlei Bij Kon. besluit zijn benoemd tot ridder in de Orde van Oranje-NassaU H. J. Kou- wenhoven, predikant bij de Geref. kerk te Leiden; en H. Wagenvoort hoofd eener school der Nederd. Herv. Gemeente te Utrecht. Het Belgische loodswlezen. Men meldt uit Vlissingen aan de Amst. Toen wij eenigen tijd' geleden mede deelden, dat het bij een gedeeltelijke ver plaatsing van het Belgisch loodswezen uit Vlissingen niet zou blijven, Werd dit door meerdere bladen als zijnde zeer voorbarig tegengesproken. Thans heeft de Gewoonlijk deed een secretaris dienst als tusschenperscon tusscben den graaf en. zijta ondergeschikten en wat de oudehieer persoonlijk zeggen wilde, dat zei liij bij 't jagen. Een bezoek aan 't kasteel was dus zelden noodig. Willem had nog nooit een voet in den burcht gezet; en hiij gevoelde zich dan ook alles behalve op zijn gemak, toen hij de brug naar de poort overschreed. Een oude portier in livrei, een man met een strak gezicht, liet "de Beijers binnen, monsterde hen van boven tot beneden, vroeg wie ze waren en of de graaf van hUn komst wist en leidde hen vervolgens naar hetzelfde sober gemeubi leerd vertrek, waarin de oude jachtop ziener al meer had gezeten. Het duurde echter maar even, of de portier kwam terug en bekeek $e beide bezoekers nog eens van het hoofd tot de voeten, met blikken van niet-begrijpen. Of ze hem maar volgen wilden? De Beijers waren even verwonderd als de bediende, toen deze een prachtige eetzaal opende, waarin de huisknecht bezig was voor twee personen te dekken. Twee leuningstoelen bij de tafel schui vend, noodigde hij de bezoekers uit, plaats te nemen en iets te gebruiken. Wanneer ze iets noodig hadden, behoefden ze maar op die schelknop daar in den wand te drukken. Zoo sprekende verwijderde hij zich. (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1925 | | pagina 1