Dinsdag 27 Januari 1015
SOe Jaargang
No OS
Buitenland.
Open beenen
Kloosterbalsem
FEUILLETON.
VERVOLGD Elf GEBED.
heelt alle wonden
MIJfÜHARDT's
Keelpijn-Tabletten 60 et.
Hoest-Tabletten 60 ct.
Bmniail
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
TEGEN ERGERLIJKE ZONDEN.
I.
Art. 14 van Ons Program luidt:
Op de Overheid, zoo oordeelt ze,
rust de plicht om te waken voor de
publieke eerbaarheid op den weg en
in publieke plaatsen; de gelegenheid'
tot liet gebruik van sterken drank te
beperken; den uitstal te verbieden van
onzedelijke boek-, plaat- of prentwer
ken; verleiding van minderjarigen tot
onzedelijke daden strafbaar te stellen;
en met de hoererij op geenerlei wijze,
noch positief, noch beschermend, en
derhalve anders dan werend, in aanra
king te treden. Met dien verstande ech
ter, dat ze zich bij eiken maatregel,
die uit deze verplichting voortvloeit,
stiptelijk verre houde van wat tot het
terrein des huiselijken levens behoort.
Ook maatregelen tegen het voortwoe-
keren van het Neo-Maltliusianisme ver
dienen, mits onder dit beding, aan
beveling.
Tegen de drankzonde en het op pu
bliek terrein misbruiken van Gods
Naam is niet minder waakzaamheid
van de zijde der Overheid geboden.
In dit artikel wordt positie gekozen
tegen ergerlijke nationale zonden. On
eerbaarheid. Dronkenschap. Pornogra-
phie. Neo-Malthusianisme. Prostitutie.
Vloeken.
De Overheid wake voor de publieke
eerbaarheid. Dat is iets anders dan zede
lijkheid. Eerbaarheid doelt op wat naar
buiten treedt; zedelijkheid raakt het in
nerlijke van den wensch. Over het laatste
kan de Overheid niet, over het eerste Wèl
oordeelen.
Zij mag echter niet als zedemeester
optreden. Dat behoort tot de taak der
Ouders, van de School en vau de Kerk.
Wat de Overheid kan en inag en moet
doen, dat is te zorgen dat de zonde
niet in 't, openbaar komt, zoodat zij an
deren ergert of tot nadoen verleidt.
I>e landswetten moeten zich aanpassen
aan de zeden des volks. Van daar 'dat
de Overheid in die wetten schrijven moet
het beste wat zij in het leven .der natie
vindt. En dit beste vindt men ïn het
artikel dat als motto boven ons opstel
staat.
Vooral de gemeenteraden hebben hier
een roeping, door de politieverordenin
gen, welke (art. 178 der Gemeentewet)
ieder jaar worden herzien. En de po
litie, die streng let op rijwielplaatjes en
-lichtjes, op straatvuil en andere betrek
kelijke kleine overtredinkjes hetwelk
wij niet misprijzen, maar integendeel eer
biedigen, wijl 't ook tot haai roeping
behoort, moge vooral zich roeren en zich
doen gelden op dit zooveel belangrijker
terrein der publieke eerbaarheid. Diat wil
zeggen hetgeen naar buiten treedt. Van
het huiselijk leven, ook al is daar heel
wat niet in den haak, houde zij zich
verre. Waarmee natuurlijk niet bedoeld
is dat wij de politie den toegang tot
kroegen, schouwburgen, hotels, melk-
salons en bioscopen zouden willen ont
zeggen. Hoe zou zij anders overtredingen
als spelen om geld, houden van oneer
bare voordrachten, overmatig gebruik
van sterken drank, met name door onze
jongens, kunnen constateeren.
Wat op straten, pleinen en grachten,
in stegen en sloppen geschiedt, worde
door haar streng nagegaan, opdat daaruit
geweerd worde: vloeken, godslasterlijke
en onzedelijke taal of gezang; ook zelfs
wat van uit de woning geschiedt en naar
19) -o-
„Hooi eens!" zei ik, „zet je in 'tgras
en pak uit; want nu begrijp ik er geen:
lor meer van. Verklaar je nader, man!"
Holz voldeed aan mijn uitnoodigingj
en 'zette zich naast mij in het gras.
„Een ding wil ik je nog zeggen", .zei
ik, hem aan een knoop van zijn jas
b ekkend: „alles te bekennen, wat je -op
'thart hebt., kan je alleen voordeel, nooit
nadeel doen. Zie je, er achter kom ik
nu toch. Ik heb allang begrepen, dat er
tusschen jon en den graaf iets bestaat;
en net zoo zeker als ik je geweer vond,
vind ik je geheim. Zeg daar maar „proost"
op! Pak uit dus je marsje!"
Ik had er toch niet op gerekend, dat ik
dat te hooren gekregen zou hebben. Wat
van Adam komt is ondeugend; wij, po-
litiemenschen-,- weten er van mee te pra
ten. Maar toch, die Holz en die jonge
graaf hebben al bijzonder weinig last
van hun geweten.
Mijn biechteling vertelde me dan, dat
het weer was als zoo dikwijls en dat er
een vrouw in 'tspel was; of liever een
meisje; en wel de dochter van bosc'n-
wachter Beijers.
buiten ergernis geeft, als met name het
zich vertoonen in onwelvoeglijke klee
ding, were zij. Wat vertoond wordt en de
zinnelijkheid prikkelt of de zeden kwetst;
wat de zonde idealiseert, bijvoorbeeld
het opvoeren van echtbreuk- en echt
scheidingstukken, dit alles en nog meer
banne 'zij uit of verbiede het.
Streng zij ook haar toezicht op hetgeen
aangeplakt en uitgestald wordt (porno-
graphie); zij vervolge hen die de eerbaar
heid kwetsende ansichten in voorraad
hebben of verspreiden; en zorge dat
dronkenschap en hoererij worde beteu
geld, alsmede de landswetten, ook de
Loterijwet niet overtreden worden. Ons
Nederlandscke volk is nu eenmaal een
gokkend volk. Het spel is een zonde, die
jaarlijks duizenden slachtoffers maakt, ze
tot armoede en zelfmoord voer!:, ook
in de werkmansgezinnen. Minister lïe-
gout, deze te vroeg ontslapen Katholiek,
heeft zijn naam verbonden aan de wet
van '20 Mei 1911, waarbij alle hazard
spel, ook het wedden op harddraverijen
enz. verboden wordt; en deze wiet werkt
goed. Doch daar is pog de Staatsloterij,
die van Overheidswege aan de hand go-
houden wordt, en die nu, indien do
volksvertegenwoordiging het wetsont
werp tot, haar geleidelijke afschaffing
aanneemt, binnen enkele jaren zal ver
dwijnen. Want ook deze sticht groot gel
delijk en zedelijk kwaad. Wij' juichen de
poging van de ministers Ruvs, "Colija
en Heemskerk toe om dit -instituut op
te ruimen.
Wel is ac Staatsloterij van liberale
'zij, ook kort geleden, nog aanbevolen,
als voorbehoedmiddel tegen schurken-
praktijken van particuliere ondernemers,
en van ïtoomsche zijde als waarborg
tegen 't gevaar van geheime loterijen.
Doch deze argumenten houden geen
steek. Daargelaten dat de Overheid geen
kwaad keert door zelf er de gelegenheid
toe te bieden, mag toch wel herinnerd
worden aan de Broekhuys-speculaties,
waaraan de Liberale, Roomsche en So
cialistische dagbladen hunne duizenden
verdiend hebben, doch waarvan vele klei
ne luyden groote financieele en andore
nadeelen hebben ondervonden.
Ook tegen de Drankzonde getuigt de
A.R. partij in dit artikel. Zij laat hierbij
echter in 't midden of dit 't meest Schrif
tuurlijk geschiedt door de geheelonthou
ding te propageeren dan tegen het mis
bruik van 't drinken vau alcoholische
dranken op te komen.
In alle partijen ontbreekt hier eenstem
migheid.
Ook in de A.R. partij zijn vele prlnci-
pieele geheelonthouders, die reeds het
gebruik zonde achten. Doch de toelich
ting van „Ons Program" zegt, dat van
de twee naverwante zonden dron
kenschap cn hoerarij de eerste, te
weten hel drinken, eerst door misbruik
Konde wordt, en de laatste in absoïuten
zin en onder allerlei vorm zonde is.
Lang heeft de Nederlandsche Regee
ring in haar „laat-maar-waaien"-taktiek
'volhard en alsoo dezen beiden zonden
vrij spel gelaten. Dloch in 1880 diende
minister Modderman, een streng-zadelijk
Humanist, een ontwerp-Drankwet in,
■waarin het systeem van „Vergunning"
werd gehuldigd. Als eerste stap op den
goeden weg werd 't ontwerp aanvaard.
Doch men heeft er weinig vrucht van
gezien.
Een tweede poging, van minister Goe-
Holz had op dat meisje zijn boos oog
laten vallen. Hij wilde haar tot zijn speel
goed maken. Hij had gemerkt, dat ze
gaarne juffrouw was en er van hield,
mooi gekleed te gaan. En op die eigen
schappen speculeerde hij. Met slim ge
praat wist hij haar te bewegen, voor
onderwijzeres te studeeren, terwijl hij haar
ouders er toe bracht, aan dat plan hun
goedkeuring te hechten en een kamer
met kost voor haar to zoeken in de stad.
Om echter met baar te kunnen uitgaan,
modest hij zorgen, dat ze niet kwam bij
menschen, die toezicht op haar oefenden
en letten op het bezoek, dat ze ontving.
Daarom bracht hij haar op een kamer
■bij een 'wijf, dat voor alle boosheid to
vinden is, als er maar winst mee te be
halen valt. Hij kende het gevaarlijke
schepsel van vroeger, zei hij, en hij kon
veel van haar gedaan krijgen; wel te
verstaan tegen royale betaling. Hij sprak
met haar af, dat ze van Beijers slechts
de helft van het overeengekomen kost
geld zou vragen; de andere helft zou liij
zelf voor zijn rekening nemen.
Natuurlijk was de boschwa.chtersdochter
ook al spoedig het voorwerp der attentie
van de vrienden van Holz, waarvan er
een, een notariszoon naar hij zegt, haar
een paar malen bezocht. Gevolg was, dat
hij Holz' mededinger werd en ook de
gljnst van het meisje trachtte, te ver
man Borgesius, zelf drankbestrijder, in
1900, mislukte, doordat „een desbetref
fend ontwerp werd ingetrokken.
Eindelijk kwam minister Kuyper aan
het bewind, en deze slaagdo na veel
schikken en toegeven er in zijn ontwerp
er door te krijgen, hetwelk aan och
staatsman met minder talent en geduld
dan hij bezat, ni.pt zou gelukt zijn. Want
hij had daarbij den tegenstand van Loh-
man en v. ldsinga te overwinnen, die een
principieel bezwaar hadden tegen het al
te zeer ingrijpen van dc Overheid in de
persoonlijke vrijheid. En van Borgesius
5';n Troelstra, schoon zclven geheelont
houders. En van vele Roomsche leden.
De motieven gaan wij maar voorbij.
Deze drankwet nu huldigt het uitster-
vings-systeem, d.w.z. bij overlijden ver
vallen do vergunningen, waardoor na
eenige jaren het wettelijk getal vergun
ningen zou worden verkregen; hetwelk
nu al in menige gemeente het geval is.
Buitengewone vergunningen, door de
fwol-Modderman toegestaan, kunnen niet
meer worden gegeven, tenzij voor buiten
gewone inrichtingen voor maatschappelijk
verkeer. Die wet schrijft voorts voor,
dat bierhuizen verlof moeten hebben, en
verbiedt vrouwenbediening in sommige
inrichtingen en verkoop van sterke drank
op booten en aan stations.
(Slot volgt.)
IMi wwwwwwi»niir»wi«»w> wwwwwxrru in*
Plaatselijke Keuze verworpen.
Onze Coalitievrienden in de Eerste Ka
mer hebben de vorige weck aan liet voor
stel Rutgers-Gerhard-Bakker in zake Plaat
selijke Keuze een smadelijke nederlaag
bezorgd.
Met 28 tegen 20 stemmen kelderde een
wetsontwerp dat de sympathie der meer
derheid in de Tweede Kamer, ja zelfs ook
in de Eerste Kamer had. Dat dit mo
gelijk was, hebben de Chr.-Historische
broeders in meerderheid op hun geweten.
In strijd met de Anti-Revolutionaire leer
door Lobman steeds voorgestaan, dat men
een wetsontweip alleen naar zijn „meri
tes" heeft te beoordeelen, heeft hun
woordvoerder baron de Vos van Steenwijk
liet ontwerp bestreden omdat de indiening
er van een aanranding was van de ma
jesteit der Kamer! En zulks niettegen
staande liij en nog twee anderen er in
beginsel voor waren, ja zelfs anderhalf
jaar te voren er nog voor hadden ge
stemd-
Noch het bezielend woord van prof.
Slotemaker de Bruine, noch het overtui
gend betoog van mr Rutgers vermocht dit
vijftal van hun malle idee af te brengen.
Zij hebben door hun stem weer voor
jaren de mogelijkheid afgesneden dat de
drankhandel, al ware 't dan ook slechts
in gemeenten, waar dit noodzakelijk bleek,
beperkt wordt. En de drankhandelaars en
kroeghouders kunnen weer gerust en
rustig zijn.
Eere aan do redactie van „De Neder
lander", die het malle bedrijf harer vijf
geestverwanten heeft gewraakt en zich
van hun motieven heeft losgemaakt.
Er is één lichtpunt in deze geschiede
nis. De uitslag behoeft de vijanden van
het alcoholisme niet te verdrieten- De
actie voor Plaatselijke Keuze kan worden
voortgezet, gesteund door de overtuiging
van de meerderheid der beide Kamers, en
derhalve der natie, dat 't hier geldt een
volksbelang van groote beteekenis.
PWWI—WMMWM—IIW1TMWWHWWWWMWWWWWWBWMWIBB
werven.
Die derde, die haar zag en begeerde,
was graaf Frederik. Et' scheelde niet
veel aan, of de vrienden hadden ruzie
om baar gekregen. Maar dat was niet
gewenscht, omdat ze nogal wat van elkaar
schijnen te weten. Ik kon dit tenminste
opmaken uit enkele uitlatingen van Holz.
Tot wat besluit kwamen zo nu?
Zo verlootten het meisje- 'tls
warempel nieuw voor me, al heb ik er al
een heele rist dienstjaren op zitten, dat
er menschen verloot kunnen worden. Maar
het gebeurde. Die graaf w,as de jflalukkige
En de andere twee waren nu verplicht,
hem 'te helpen bij het beramen, en uit
voeren van plannen, oiu de jonge juf
frouw Beijers in zijn macht te brengen.
De graaf begon, met haar in gezelschap
van Holz te bezoeken, gpoedig 'daarop
bezocht, hij haar alleen. M'aar hij was
te haastig. Hij begon reeds bij dat tweede
bezoek met vrijpostigheden. En. toen de
uitdrukkelijke verklaring van het meisje,
dat ze van zijn bezoeken niet gediend
was, niet hielp, smeet ze hem (ze schijnt
niet voor de poes te zijn) een gevulden
inktkoker vlak in 't gezicht.
Diit prikkelde ten hevigste den trots en
de woede van den „edelman".
Wat! Zou die kat hem trotseeren! Zou
hij, die spelenderwijs de levens vau veel
beschaafder en ontwikkelder meisjes had
Duitschland's ontwapening.
De gezanten van Engeland, Frankrijk,
Japan, België en Italië hebben gistermid
dag aan den Duitschen rijkskanselier de
gemeenschappelijke nota overhandigd, in
zake het niet-ontruimen van de Noorde
lijke Rijnland-zóne.
Dc geallieerden zullen te zijner tijd uit
voeriger mededeelingen aan Duitschland
doen toekomen, om vast te stellen, wat
Duitschland nog moet doen, om te be
reiken, dat men Duitschland's verplich
tingen als behoorlijk uitgevoerd zal be
schouwen. Echter wordt thans reeds op
gemerkt, dat de Duitsche regeering de be
teekenis van art. 208 en van art. 421
van het verdrag van Versailles verkeerd
schijnt op to vatten. In deze artikelen is
de duur van de bezetting van het Rijnland
op 15 jaar vastgesteld, en wordt vermin
dering van dezen termijn toegezegd alleen
in geval Duitschland de bepalingen van
het verdrag van Versailles behoorlijk uit
voert. 'Duitschland heeft dit niet gedaan;
het is zijn zaak, deze verplichtingen als
nog zóó uit te voeren, dat de geallieerden
in staat zullen worden gesteld, den be
zettingstijd te verminderen, overeenkom-
sstig art. 429 van het verdrag, welk artikel
de geallieerden, voor zoover hen betreft,
nauwgezet willen nakomen.
Omwenteling in Chili.
Er is „revolutie" in Chili geweest, waar-
pit een nieuwe regeering is voortgekomen.
De troepen van het. garnizoen van San
tiago hebben plotseling het paleis, het
hoofdkwartier der regcering en andere
publieke gebouwen bezet. De regeering
was in September j.l. aan het bewind
gekomen en had den toenmaligen premier
Alessandri afgezet. Deze vertoeft thans te
Milaan.
De geheele „revolutie" had een orde
lijk verloop. Terwijl officieren met het
kabinet besprekingen voerden en haar
aftreden wisten te bewerken, rukten de
troepen op en zetten overal posten uit. De
bevolking, die het „nieuws" spoedig ver-
ham, kwam pp de been en stroomde naar
het Moneda-paleis. Voor .het paleis was
spoedig een reeks machinegeweren opge
steld. Joen werd aangekondigd, dat de
oude regeering was afgetreden en een
nieuwe gevormd, hieven groote groepen
een „Viva Alessandri" aan.
Hongeronlusten in Rusland.
Berichten uit Rusland maken melding
van onlusten in de hongergebieden van
Oekraine en het Noordelijk gedeelte van
de Krim. In de streek van den Dnjeper
zijn auto's met machinegewezen naar de
dorpen gezonden ten einde de orde te
handhaven. In het gebied van de Donetz
worden de spoorlijnen beschermd tegen
aanslagen van de zijde der werkloozen.
In het district Melitopol komen vele sterf
gevallen ten gevolge van uitputting voor-.
Aan de lijn van Lozownaja tot Sinferopol
zijn alle stations vol van uitgehongerde
boeren, die den reizigers restjes van eten
afbedelen.
gebroken, het afleggen tegen dat kribbige
nest van een boschwachtersdochter!
Dwingen zou hij haar, om zijn wil te
doen. Boog' ze niet voor de streelende
hand, dan zou ze buigen voor de beu
kende vuist-
Het klaverblad Bjolz-Nor den-graai S-
liield raad; en er werd een plan ont
worpen, dat nu, dat ik niet anders
dan duivelsch kan noemen.
Men zou het kind in haar ouders
treffen.
Het meisje zou voor de keus gesteld'
worden, toe te geven aan de verfoeilijke
eischen van haar adellijken belager óf
haar ouders tot armoede te zien komen.
Holz zou de 'herten dooden, waarop
de graaf, de oude graaf meen ik, zoo
gesteld is. Hij kende Beijers goed en wist
dus zonder moeite uit te visschen, wan
neer deze in het jachtveld op surveil
lance was en wanneer niet. Was de kans
schoon, dan zou hij de herten neerleggen.
Natuurlijk zou de oude graaf over het
verlies hevig misnoegd zijn en, wanneer
het ééne dier na het andere sneefde, tot
de overtuiging komen, dat zijnveld on
voldoende beschermd werd en dat aan
jongere krachten dan Beijers de bewaking
■knoest worden opgedragen.
Kwam de oude graaf zelf niet op deze
gedachte, dan zou zoon Frederik ze hem
wel in 'f oor blazen.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per posf, fï.—
Losse nummers f(M)S
Prijs der Adverfenliën:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 31 «t
Bij abonnement belangrijke korting.
Korte berichten.
Volgens een bericht uit Londen zo*
de sowjet-regeering den economische*
boycot tegen Engeland uitgevaardigd heb
ben. Groote bestellingen aan vlas en ka
toen zouden over Duitschland en Frank
rijk geleid worden.
Een vervaarlijke wervelstorm heeft
Noordwestelijk Australië geteisterd. Het
ergst "heeft, de stad Roseburne geloden,
waar een havendam ter lengte van 720 M.
vrijwel verwoest is. De schade wordt op
100.000 pond sterling geschat.
De arbeider, die een aanslag op de*
Vroegeren Oostenrijkschen bondskanselier
dr Seipel gepleegd had en tot S'/a jaar
kerkerstraf veroordeeld was, is na door
het openbaar ministerie ingesteld hooger
beroep door het Hof tot 5 jaar veroor
deeld.
De directie van de Belgische staats
spoorwegen heeft besloten, bij wijze van
proef, op zekere kleine lijnen, voortaa*
motorwagens te laten loopen welke de
zoogenaamde boemeltreintjes zullen ver
vangen. In ieder dezer motorwagens zul
len 60 a 65 zitplaatsen zijn. De maximum
snelheid zal 65 K.M. per uur bedragen.
Zeer waarschijnlijk zal met ingang
van 1 Februari een uitsluiting in de pa
pierfabrieken in Zweden beginnen, waarbij
50 ondernemingen met ongeveer 13000
werklieden betrokken zijn.
Thorsson, de gewezen Zweedsche
minister van financiën, van wien men ver
wacht had dat hij tot eersten minister zou
worden geno - s ziek en zal worde*
geopereerd.
Uit Parijs wordt gemeld, dat Krassia
en Herriot een aantal dreigbrieven ont
vangen hebben. De politie bewaakt de*
premier zeer nauwkeurig. Tevens is ee*
zoeklicht opgericht op het dak van de
Russische ambassade, hetwelk des nachts
zijn stralen uitzendt over de binnenplaats
en den omtrek.
Vernomen wordt, dat de gezanten-
raad aan de Duitsche regeering den eisch
gesteld heeft, dat Krupp zal afzien van
een voorgenomen levering van ketels voor
de nieuwe Argentijnsche torpedobooten.
De eisch is gegrond op de overweging, dat
die levering zou indruischen tegen het
verdrag van Versailles.
Bij Apoth. en Drogisten
De aanmelding van begrafenis
fondsen bij de Verzekerings
kamer.
Naar wij vernemen hebben nog lang
niet alle begrafenisfondsen (d.z. fondsen
welke een uitkeering in geld doen aan de
nabestaanden hunner overleden leden)
zich aangemeld bij de Verzekeringska
mer en zijn zij dus in gebreke gebleven
te voldoen aan de voorschriften der wet
en der daarmede samenhangende ko
ninklijke besluiten. Het niet voldoen aan
dat voorschrift stelt de nalatige onderne
mingen bloot aan strafvervolging. Maar
dit is niet alles. Wanneer ze niet voor
15 Nov. 1925 aan de voorschriften der
Welnu; op het oogeublik, dat de ont
slagbrief aan den ouden Beijiers .afgezon
den werd, zou hij, Frederik, als redder
optreden. Hij zou het meisje op de kamer
van juffrouw Kraai, Uilhoe is het
ook? o ja, Papegaai! van juffrouw
Papegaai opzoeken en zeggen; ik heb het
lot van je ouders in de hand. Neon, je
liebl hét zelf in de hand. Schenk mij je
gunst en ik zorg, dat j© broer Willem, in
je vadem plaats benoemd wordt. Dan
wordt heel de historie voor jullie nog'
een voordeel; want dan heeft Willem
het. salaris van je vader en je vader
zelf daarenboven pensioen. Blijf je me
.afwijzen, dan gaat de geheiele familie
uit het boscbwachtershuis; want ik- be
werk, dat je broer niet benoemd wordt
in je vadem plaats. Nu moiet j© maar
weten, wal je wilt." i
Het moeilijke alterio alternatio
„.Alternatief", hielp de Officier van Jus
titie den wachtmeester-.
Alternatief", hervatte deze glimlachend;
vh.et moeilijke alternatief is 't meisje
niet gesteld geworden, doordat er iets
tusschenheide kwam: de neus van mijn
hond Max- Die leidde mij op 'tspoor van
Holz, Holz klapte en nu weet u alles."
(Worat. vervolgd).
