Ibank-associatie
KEES HELDER
I
Benauwd
Abdijsiroop
No 9?
Zaterdag 24 Januari 1925
39e Jaargang
Bank voor Zeeland
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Een goed portret
Bezit blijvende waarde.
iMBBlaffli.
FA J. A. L. G. WITTE E
Bit De Premie.
Oit nummer bestaat uit twee bladen
Credieien voor
Landbouw, Handel
en Industrie.
KANTOOR GOES.
DEPOSITO'S - SPAARREKENING
EFFECTEN - COUPONS
FOTOGRAAF
Larcgedelft i 34 - Middelburg
WIJNHANDEL 1
GOES
Telefoon No. 264
DruKkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorsislraat 6876, Goes
Tel.: Redactie no. tl; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersfOJ)5
Prijs der Advertentiën:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 39 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
DE DOODSTRAF.
I.
Ofschoon wij sinds onze eerste ver
schijning in 1886, reeds herhaalde ma
len een artikel over de Doodstraf
schreven, meenen wij, nu wij weer
tot de bespreking van de artikelen van
Ons Program van Beginselen ons zet
ten, nog eenmaal op dit belangrijk
onderwerp de aandacht te moeten ves
tigen.
Het Program spreekt, zich principi
eel uit voor het recht der overheid
tot voltrekking van straf aan den ge
vonniste, en zulks allereerst tot her
stel der geschonden gerechtigheid,
desnoods door de doodstraf.
Deze bevoegdheid heeft God aan de
Overheid gegeven in Zijn Woord, meer
nog Hij heeft haar die strafoefening
als plicht opgelegd.
Duidelijk blijkt dit uit Genesis 9
vers 5 en 6, waar wij lezen: „Wie
bloed vergiet, zijn bloed zal
door den mensch vergoten wor
den, want God heeft den mensch naai
Zijn beeld gemaakt". Met bloedver
gieten wordt hier gedoeld op, opzet
telijke levensberooving, en door den
mensch beduidt door de Over-
,heid, zooals blijkt uit Rom. 13:4,
waar staat: „Zij is Gods dienaresse,
u ten goede. Maar indien gij kwaad
doet, zoo vrees, want zij draagt hel
zwaard niet tevergeefs, want zij ia
Gods dienaresse, een wreekster tof
straf dengene, die kwaad doet."
God de Heere alleen heeft het sou-
vereine recht om te beschikken ovei
leven en dood, en daarom beveelt Hij
den aardschen rechter, om met den
dood te straffen den moordenaar, die
door zijn medemensch te dooden, zich
schuldig maakte aan ingrijping in hel
recht, dat alleen God den Heere toe
komt.
Naar Gods ordinantie is derhalve
do Overheid verplicht de doodstraf
toe te passen op den moordenaar.
Van ouds is dit de Gereformeerde
(en ook Luthersche) opvatting ge
weest: en na ernstige studie heeft
ook Prof. Dr A. Kuyper in zijn „De
Gemeene Gratie" aangetoond (blz. 54)
dat deze opvatting op volkomen ze
kere wijze uit de Schrift zelve de al
leen juiste gebleken is.
Hier tegenover nu is dezer dagen
door een anderen hoogleeraar aan de
Vrije Universiteit, van de jongere ge
neratie, Prof. Dr W. Zevenbergen "in
zijn „Leesboek van het Nederlandsche
Strafrecht" geconstateerd, dat „deze
uitlegging niet boven redelijken twijfel
verheven is".
Een ander hoogleeraar aan de Vrije
Universiteit, Prof. Dr H. H- Kuyper,
is in een elftal artikelen in „De He
raut" tegen deze afwijkende meening
van zijn ambtgenoot opgekomen.
Hij vestigt er de aandacht op, dat
dit bevel Gods geen tijdelijk karakter
draagt, maar dat. uit het verband dui
delijk blijkt, dat hier een ordinantie
is, die voor alle eeuwen geldt. Immers
in Gen. 9:16 is sprake van e e u w i g
verbond, niet met een bepaald per
soon of volk maar (:16) met „alle
vleesch dat op aarde is", of, wil men,
met Noach en met al het zaad, dal
uit hem voortgekomen is (:9).
„En aangezien Noach de tweede
stamvader is van heel het menschelijk
geslacht, geldt dat verbond en dus oók
de inzetting van dit verbond voor
alle menschen en voor alle tijden."
„Ook zij, die zeggen, dat men in
deze teksten te doen heeft met Oud-
Testamentische bepalingen, die voor
ons Christenen niet meer gelden", heb
ben ongelijk, want in het Nieuwe Tes
tament, gelijk wij aanhaalden uit Rom.
134, wordt aan de Overheid wel de
gelijk de macht toegekend en de roe
ping voorgehouden om het zwaard
te gebruiken, d.w.z. de doodstraf toe
te passen".
Trouwens Jezus zelf heeft (Joh. 19
vs 11) tot Pilatus gezegd, toen deze
te beslissen had, „of hij Christus ter
dood zou veroordeelen: „deze macht
is u van boven gegeven".
Ook de Apostel Paulus heeft voor
den rechterstoel van Felix verklaard
(Hand. 2511) dat hij, indien hij iets des-
doods waardig gedaan had, niet wei
gerde te sterven. Indien nu iemand
z.ou meenen, dat de Apostel hier 't oog
had op „naar menschelijk recht", en
niet „naar Goddelijk recht", dan leert
hij dit. (Rom. 1:32) wel anders, wan
neer hij schrijft„dewelke daar zij het
recht Gods weten, namelijk dat de
genen, die zulke dingen dóen, den
dood waardig z ij n". Zoo leert het
ook o.a. Zalm, een Luthersch theo
loog.
Er is hier derhalve sprake van een
Goddelijk recht, waarmede de Over
heid op haar terrein heeft te rekenen.
Dit wordt door Prof. Zevenbergen, te
oordeelen naar het debat met Prof.
Kuyper in „De Heraut", ontkend.
Maar indien deze ontkenning juist
was, dan zou hieruit ook volgen, dat
de Overheid bij het strafrecht niet
meer kan optreden als dienaresse
Gods. Dan heeft zij aldus Prof.
Kuyper terecht „dan heeft zij het
Goddelijk recht niet te handhaven, dan
wordt zij een sociaal instituut, dat ge
roepen is voor het sociale leven te
zorgen en daarom te straffen heeft,
wat voor dit sociale leven schadelijk
is. Maar dan wordt ook de band tus-
schen het Goddelijk recht en het men
schelijk recht verbroken; en de
mensch wordt overgeleverd aan de
willekeur der Overheid, die op grond
van wat zij het algemeen sociaal be
lang acht, strafbaar kan stellen wat
zij wil."
Ook in zijn beschouwing over het
doel der straf wijkt Prof. Z. belangrijk
af van de tot nog toe antirevolutio
naire, Schriftuurlijke opvatting. Waar
deze laa ts ten eenstemmig, Gewin, Fa-
bius, Heemskerk, Kuyper, Bayinok
het zoeken in de handhaving der God
delijke gerechtigheid, zoekt hij het in
,,'t belang van het geordende, rustige
samenleven in ae Staatsgemeen-
schap", en dient de straf „ter bevei
liging der maatschappij".
Het spreekt van zelf, dat bij deze
opvatting de hoogleeraar in zijn leer
boek afwijkt van de dusver onder ons
tangbare meening, dat naar Gods or-
inantie de Overheid verplicht is de
doodstraf toe te passen.
En dat hier niet de veiligheid van
den Staat, maar herstel van de ge
schonden gerechtigheid Gods grond
motief is.
Een meening, waaraan ook wij ons
wenschen te houden.
Die verplichting beteekent echter
niet, dat de Overheid niet met ver
zachtende omstandigheden zou mogen
rekenen: niet onderscheid zou mogen
maken tusschen motief en motief, als
bijv. tusschen zelfverweer en voorbe
dachten rade, tusschen onwillekeuri
ger! en willekeurigen doodslag. Zelfs
kan het op sommige tijden en in som
mige omstandigheden en onder een
hepaald volk wel eens onmogelijk blij
ken, dat de Overheid van dit haar
recht gebruik maakt. Bijvoorbeeld,
wanneer de Landswet het haar ver
biedt.
Dr Kuyper heeft alleen toepassing
van doodstraf bij moord met voorbe
dachten rade als eisch gesteld.
Doch dit alles raakt slechts de toe
passing van het beginsel.
Hoofdzaak zij en blijve, dat de Over
heid niet alleen het recht, want dat
geven allen wel toe, maar ook de roe
ping op- grond van Gen. 9:6 om de
doodstraf toe te passen van God ont
vangen heeft.
(Slot volgt.)
©oes.
DirectieMr. ART. VAN BERDKEI, IDS VELTHUI1SE.
Kantoor Rroote Msrkt 21- Telefoon 74 (2 lijnen).
lersekeG. D. MMi OOSTEN, Tel. 28.
KapelleJ. A. MOL Pzn., Tel. 13.
Een bedelaar.
Prof. dr W. Martin, die in Rusland is
geweest, heeft zijn reisindrukken voor het
Hbld. weergegeven. Daaraan ontleenen wij
deze beschrijving van een bedelaar:
Ik maakte kennis met een man van ver
in de zeventig, jaren geleden majoor bij
het Russische leger, thans beleefd voor
een fooitje groetend, en de deur ope
nend voor een restaurant, dat hem dit
toestaat als hij het netjes doet, maar
hem daarvoor niet betaalt. Deze man,
GROOTE MARKT 24. TELEFOON No. 41.
met een prachtigen, nobelen kop, droeg
zijn kruis met koninklijke gelatenheid,
maar er was een hardheid over hem ge
komen, die mijn hart verscheurde. Hij
sprak een uitnemend, bijzonder goed ge-
intoneerd Fransch, een beschaafd Duitsch
en vlot Engelsch, het laatste met een
licht Russisch accent. Waar zulke men
schen van leven moeten, kon ik gissen,
toen hij mij vertelde, dat hij voor dertig
kopeken (1 roebel is 100 kopeken is f 1.30)
middagmaalde. Daar heeft men in Lenin
grad niets dan een schamel maal voor.
Dan hebben de talloozen, die voor het
dubbele eten in de clubgebouwen van
allerlei intellectueele en artistieke ver-
eenigingen (doorgaans leegstaande palei
zen van grootvorsten, enz.) het wel iets
beter. Maai* bet eten daar is ook verre
van voldoende. Dat kan ook niet, omdat
wie daar komt de prijzen voor beter dan
een soort van mageren .gaarkeukenkost
niet betalen kan.
Korte berichten.
Londensche havenautoriteiten kon
digen een vermindering aan van verschil
lende havengelden voor bet dokken van
schepen en het lossen van goederen met
7i/2 pet.
De aan de firma Krupp toebehoo-
rende mijn Hannibal I bij Bochum is gis
terochtend door een zware mijngasont-
ploffing geteisterd. De oorzaak der heftige
explosie, waarvan de vlammen 200 M.
uitsloegen, voor zij door een brandmuur
werden gestuit, is nog niet vastgesteld.
Zeven mijnwerkers zijn gedood, van de
lijken zijn twee bovengebracht.
Donderdagavond zijn bij Cork twee
schoten gelost op een schildwacht aan
de haven. Onmiddellijk werd de wacht
gealarmeerd. Gedurende 10 minuten werd
nu met een machinegeweer geschoten,
terwijl de haven met zoeklichten werd
afgezocht, echter zonder resultaat. Er is
bij dit schieten niemand gekwetst.
Over 't W'i 1 h e 1 m u s..
't Is te interessant om 't onzen lezers
te onthouden. De kansen yoor 't Wilhel
mus stijgen in de kringen der S. Dl A. P.
Gaat men er werkelijk het dwaze en
kinderachtige van zijn tot dusver aange
nomen houding inzien?
In „Het Volk" van gisteravond schrijft
zekere Gilles uit Hilversum*.
Volgens de „Nieuwe Rotterdammer"
van 8 Jan. 1.1. speelde zich in den
Rotterdamsclien raad het volgende af.
Op een vraag van den communist van
Ravesteijn, waarom het Wilhelmus onder
de verplichte schoolliederen voorkwam,
antwoordde p.g. de Zeeuw1 het volgende:
Ten aanzien van de liederen sta
ik machteloos tegenover den minister
van onderwijs. Ik zou het overigens
een gebrek aan ontwikkeling vinden,
als een kind de lagere school zou ver
laten zonder het Wilhelmus te ken
nen."
Ik verzoek u beleefd, dit eens in onze
krant onder de oogen van partijgenooten
te brengen. Wellicht kunnen de commis
sies voor arbeidersontwikkeling dan nog
het noodige nuttige werk verrichten, door
nog eventueel een aparten cursus over
het Wilhelmus in te lasschen.
De Redactie van „het Volk'" schrijft
hieronder
Men kan van meening verschillen over
de vraag, of het Wilhelmus nu juist op
de scholen geleerd moet worden. Maar
dat tot een ietwat algemeene ontwikke
ling zeker de kennis van het volkslied
(trouwens ook van liederen als onze
Internationale, van het anti-revolutionaire
„Zij zullen het niet hebben" enz.) behoort,
zijn wij met wethouder De Zeeuw volko
men eens. Te denken dat men alleen
datgene moet kennen, waarmee men in
stemt, is een bekrompen standpunt.
Wanneer Uw luchtwegen verstopt
zijn en gij een gevoel van be
nauwdheid krijgt, probeer dan
eens Akker's Abdijsiroop die door
haar slijmoplossende werking Uw
luchtwegen zal zuiveren van slijm
die zich op Uw borst heeft vast
gezet. Gebruikt ook bij bronchitis,
asthma, kinkhoest, hardnekkiger,
hoest, keelpijn de bekende Akker's
verzacht zuivert geneest.
Alomverkrijgbaar in kokers van 230. gram
1.50 550 gram 2.75 en 1000 gram 4.50
H u 1 de b 1 ij k aan Mr Troelstra.
Naar het .Volk verneemt,heeft liet
Ned. Verbond van Vakvereenigingen een
circulaire gezonden aan de bij het Ver
bond aangesloten organisaties, waarin
medegedeeld wordt, dat een vergadering
zal worden belegd met de vertegenwoor
digers der hoofdbesturen, in welke ver
gadering beraadslaagd zal worden over
een plan om Troelstra, als hij zich de
finitief en geheel uit het politieke- en
publieke leven terugtrekt, een hulde
blijk aan te bieden, dat van blijvende
waarde voor do arbeidersbeweging zal
zijn, en waaraan dan de naam Troelstra
zal worden verbonden. Waarschijnlijk zal
men pogen te komen tot de stichting
van een „Troelstra-oord", 'een rust- en
vacantieoord voor arbeidersleiders.
Minister de Visser en deroode
o n d e r w ij z e r s.
Gisteren namen wij een bericht op,
waaruit op te maken viel, dat nu juist
niet alle leden van den Bond van Ned.
Onderwijzers in hun nopjes waren met
de aanwezigheid van minister de Visser
op hun jaarvergadering. Maar het orgaan
der Haagsche afdeeling vertolkt het nog
een beetje „anders".
Arme kerelIDie Minister de Visser! Ze
hadden hem uitgenoodigd om te komen
en daar zat-ie nu, omringd van tanden-
knersenden, vloekenden en zuchtenden f
Arme kerel! Misschien dacht-ie wel, dat
de dag des oordeels was aangebroken, of
dat-ie in de hel was beland, de plaats,
waarvan do Schrift zegt: daar zal Wee
ning zijn en knersing: der tanden. En
dan die oogen van al die vloekenden,
zuchtenden en tandenknersendenO, die
oogen, waarin hij zoo duidelijk las: „Weg
met hem! Kruisigt hem!"
Alle tandenknersers hebben den ge
vloekte gehoord en aanschouwd. Ook de
heeren van de Valkenboschkade (kantoor
der Haagsche afdeeling) zijn er goed
afgekomen, en dat nog wel, nadat zc
's avonds hebben gefuifd en daar hebben
gehoord, dat de gevloekte een misdadi
ger is, een sluipmoordenaar, met een mom
van vroomheid voor zijn grijnsgezicht,
wien de Toekomst zal richten.
Doch nog steeds hoor je ze tandon-
knersen. Ze zijn niet tot bedaren te
krijgen.
Stel je ecliter gerust. Maak je maar
niet bezorgd! Al dat gekners, al dat vloe
ken en zuchten moet een bede voorstel
len! Men bidt! Het Bondsgebed: „Heere
help ons, wij vergaan". En zoo biddende
gaat men 't nieuwe jaar in!
We hebben breed geciteerd opdat men
den geest die Ijij dezen schrijver, en stel
lig bij velen zijner medestanders over-
heerscht, ten volle zal kunnen verslaan.
Men is in de kringen der openbar»
onderwijzers wel eens boos geworden,
als men van rechts zei, dat juist de rood©
„opvoeders" der jeugd de openbare
school leegpompten. Hierboven vinden we
weer het bewijs. Welk beschaatd, fat
soenlijk vader of moeder durft zijn kind
ter opvoeding aan zulke lieden toever
trouwen?
De toekomstige postale ver
zorging van het platteland.
Men schrijft aan do Msb.
Door het hoofdbestuur der P. en T.
wordt nagegaan of en in welke mate
het kantoorpersoneel en het bestellend!
personeel op de kleinere post- en tele
graafkantoren verminderd kan worden.
Men meent dit te kunnen bereiken door
beperking van de openstellingsuren der
kantoren, beperking in de gelegenheid
van ontvangst en verzending der brieven
en pakketpost, vermindering van liet aan
tal bestellingen en buslichtingen, ophef
fing van de Zondagsbestelling, enz. Re-
moedigend ziet het er niet uit voor het
publiek in de kleinere plaatsen en het
mag aan twijfel onderhevig beeten of de
post- en telegraafdienst, aldus ingericht,
in staat zal zijn. te voldoen aan de
eischen van handel, nijverheid en land
bouw, wanneer de opbloei van het econo
mische leven zich duidelijker gaat demon-
streeren.
(Inderdaad wordt het tijd, dat ook eens
getracht wordt op den postdienst in de
groote steden te bezuinigen. Men vestigt
daar zelfs postkantoren in modemaga
zijnen, terwijl de postdienst op 'het plat
teland vaak allerellendigst is. Red. Z.)
St. Michael.
De besprekingen tusschen prof. Aea-
genent en het hoofdbestuur van het Ver
bond „St. Michael" hadden tot resultaat
dat teen eenstemmig kwam tot de»
wensch „dat de Alg. Bond van R. K.
Rijkskieskringorganisaties tot een ware
Staatspartij zal worden omgevormd. Er
moet worden in het leven geroepen eea
centraal lichaam, waarin alle belangrijke
politieke vraagstukken, onder waarborg
van vrijheid van uiting der verschillen
de meeningen, worden behandeld. Wan
neer een dergelijke reorganisatie tot stand
komt, wordt bet Michaël-Verbond opge
heven.
Allerlei.
Naar wij vernemen, heeft de heer G.
Cli. baron Snouckaert Van Schauburg,
thesaurier-generaal van IJ. M. de Konin
gin, 't voornemen om nog' in den loop
van dit voorjaar eervol ontslag aan te
vragen. H. M. heeft Jhr. H. J. Repelaac
van Driel aangewezen om baron Snouck
aert te zijner tijd te vervangen.
Te Rahaz is overleden mevrouw
M. W- Tak, geb. van Vollen hoven, echt
genoot© van den heer J. R. Tak, vroeger
woonachtig te Serooskerke op „Vrede
rust."
Vertelavonden over Lim
burg. Gaarne wekken wij op tot. druk
bezoek der vertelavonden over de Lim-
burgsche mijnstreek. Dis D- van Maanen
in onze provincie een goede bekende,
(onderhoudend en boeiend spreker, zal
vertellen en lichtbeelden vertonnen van
d!e nijvere Limburgsche mijnstreek, ja
zelfs van bet leven in de mijnen. Die
lezingen worden gehouden te Wilhelmina-
dorp, Goes, Middelburg en Kruiningen.
Wij twijfelen niet, of er zal in deze plaat
sen veel belangstelling voor de vertel
avonden zijn.
Bij de directe belastingen is be
noemd met 1 Febr. tot rijksklerk te Hil
versum P. Boone, thans particulier klerk
te Almelo. En verplaatst de Rijksklerk
J. A. Lucieer, van Tilburg naar Mid
delburg; en met 1 Maart de kommies 2e
klasse 'C. van Haren van Hontenisse naar
Oegstgeest.
Een treurig familie-drama.
Gistermorgen heeft zich, naar wij giste
ren reeds kort meldden, te St. Anna-
land op het eiland Tholen een zeer treu
rig familiedrama afgespeeld. De arbeider
H. heeft, vermoedelijk in een vlaag van
waanzin, zijn vrouw met een groot voor-
Werp op het hoofd geslagen, waardoor'
de vrouw zeer emstig werd verwond en
in bodenkelijken toestand naar het gast
huis te Bergen op Zoom werd vervoerd.
Daarna heeft de man zijn dochter met
een groot mes bloedend verwond. Al
vorens hulp aanwezig was heeft de man
zich daarna met een scherp mes derf
hals afgesneden, tengevolge waarvan de
dood onmiddellijk intrad. De arbeider
Heijboer was vader van 7 kinderen.
Goes. Gisterenavond vergaderde in de
meiksalon van dhr Bustraan do aid. Goes
