No 96
Try dag 23 Januari 1925
39e Jaargang
glazen flacons
geel etiket
VERVOLGD EN GERED.
r'n H uisapotheek*
f voor 50 centen
FEUILLETON.
Wij vestigen er de aandacht
op, dat Foster's Rugpijn Nie
ren Pillen thans uitsluitend
verkocht worden in
verpakt in
met zwarten opdruk.
Weigert alle andere ver
pakkingen.
FOSTER-Mc CLELLAN Co.,
London.
Drukkers-Exploitanten
OOSTEBBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. II; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkanfoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
RECHT EN GERECHTIGHEID.
Artikel 13 van Ons Program v;\n Be
ginselen luidt:
Van den Souverein wil zij, dat door
eene onafhankelijke rechtspraak, die
onder ieders bereik valle en in ver
band sta met het zedelijk rechtsbesef
der natie, volgens wetten, die op de
eeuwige rechtsbeginselen rusten, ten
le beslissing uitga voor alle geschillen
van partijen, zoowel van burgerrech
telijken als van administratieven
aard; ten 2e vonnis kome tegen een
iegelijk, die zich vergrijpt aan de ge-
meene orde der dingen; en ten 3e dat
voltrekking van straf aan den gevon
niste volge, niet slechts om de maat
schappij te beschermen of den over
treder te beteren, maar allereerst tot
herstel van de geschonden gerechtig
heid. Desnoods door de doodstraf,
waartoe het recht in beginsel aan do
Overheid toekomt.
In dit artikel wordt voorgestaan lo
een onafhankelijke rechtspraak aio
onder ieders bereik moet vallen en in
verband moet staan met het zedelijk
rechtsbesef der natie; en 2o een recht
spraak volgens wetten, die op de eeuwige
rechtsbeginselen rusten, zoodat gestraft
wordt riiet slechts, ook niet in de'eerste
plaats om do maatschappij te bescher
men, en nog veel minder om den schul
dige te verbeteren, maar bovenal en
voor alles tot herstel van de geschonden
gerechtigheid Gods.
Met deze samenvatting, gelijk wij die
vonden, aan dr Kuypers toelichting ont
leend, in II. 'de Wilde's boek: „Do A.R.
partij en haar beginselen", zijn wij 'fc
eens. 'Beter en duidelijker zou 'teloor
ons niet kunnen gezegd worden.
De Overheid is geroepen het recht en
de gerechtigheid te handhaven, naar de
Schriften, o.a. Romeinen XIII. Zij draagt
het zwaard niet 'tevergeefs.
Natuurlijk moet hierbij steeds vastge
houden worden dat God zelve het recht
bestelt, en wel in de consciëntie, in de
bezoeking en in het oordeel.
In de consciëntie. De overtreder onder
vindt dit 'in zijn gestoorde gemoedsrust,
en de publieke opinie toont dit door
hare reactie tegen elk misdrijf dat on
gestraft blijft. Nog in onze dagen wordt
dit weer zoo kennelijk openbaar nu er
alom in den lande over een vermoede-
lijken moord gesproken wordt, waarvan
de beschuldigde tot voor eenige dagen
vrij rondliep. En de publieke opinie zal
dan ook niet tot rust komen voor en
aleer de beschuldiging valsch gebleken is
öf indien zij juist blijkt de beschuldigde
zijn gerechte straf ontvangt.
(De man heeft intusschen bekend. Red.)
Maar ook in de bezoeking, want de
ervaring leert de juistheid van den ge
zangversregel: -God huwt aan zonde
smarte.
En ten laatste in het oordeel, omdat
God eenmaal de wereld rechtvaardig zal
oordeelen door een Man, 'dien hij daartoe
verordineerd heeft, verzekering 'hiervan
doende aan allen, naijemaal Hij hem uit
de dooden opgewekt heeft.
Dat is de rechtshandhaving recht
streeks door God, maar er is ook een
rechtshandhaving, die middellijk door
Hem geschiedt, namelijk door 'hen, die
17) o*
Af en toe, wanneer de Middernachtzen
ding voorliet huis posteerde, kwam Og,
zoo heette de man, naar buiten o m te
schelden en te vloeken; maar altijd was
hij wijs genoeg, zich van handtastelijk
heden* te onthouden, zoodat zijn optre
den ons betrekkelijk weinig hinderde.
Nu ongeveer een jaar geleden werd
de ruwe naamgenoot van den koning
van Basan ziek; erg ziek zelfs. En,
zooals 'tmeer gaat, toen bij daar neer
lag, onttrokken aan 't geroezemoes van
zijn gewone omgeving, begon zijn schijn-
doode consciëntie weer levensteekenen
'e vertoonen en maakte zich vrees voor
den dood van hem meester. Hij herinner
de zich gesprekken door ons op de nach
telijke posten met hem gevoerd en hij
gaf aan het verplegend personeel zijn ver
langen te kennen naar een bezoek van
naij. Het spreekt vanzelf, dat ik aan her
verlangen van den ernstig zieken man
gaarne voldeed.
Tot een verloren zondaar, die op den
drempel der eeuwigheid staat, het Woord
Gods te mogen spreken dat is wel een
van de heerlijkste verrichtingen van den
Christen, wiens geschiedenis ook in de
drie woorden verloren g e zocht
gevond en moet geschreven worden.
hij als Zijn plaatsvervangers besteld heeft.
In eiken kring en op ieder terrein heeft
Hij zulke recht bestellers, met den juis-
ten naam rechters aangeduid.
Deze rechtsprekers hebben daarbij ook
het strafrecht. Zonder deze zou bestel
ling van het recht niet mogelijk zijn.
De hoogste rechtspraak geschiedt door
de Overheid. Deze nu, zegt dit artikel,
moet onafhankelijk zijn. Dat wil natuurlijk
niet 'zeggen, dat de Overheidspersonsn
het recht oefenen kunnen gelijk zij wil
len; neen, zij zalven zijn gebonden aan,
afhankelijk van de Wet. .Maar zij zijn
onafhankelijk van alle banden, die met
het recht in strijd zijn.
Aangezien nu de overheidspersonen
zeiven moeilijk als rechter kunnen optre
den, worden er rechterlijke ambtenaren
benoemd. Deze nu moeten onafhankelijk
zijn, d.w.z. zij moeten onbevangen en on
beschroomd de wet kunnen toepassen
in alle gevallen dio aan hun oordeel
onderworpen zijn. In de eerste plaats
moeten zij onafhankelijk zijn van de
Overheid, die hen benoemde. Zij mogen
nimmer eenige inmenging van die Over
heid dulden. Het was tot nog toe onder
alle beschaafde volken regel Jat geen
politieke inmenging In de rechtspraak
toelaatbaar is.
Toen er ten vorigen jaro maar een
schijn van dergelijke inmenging in En
geland van de zijde van een socialisti-
schen regeeringspersoon openbaar werd,
hebben allen die niet tot 'de partij van
dezen „delinquent" behoorden zich ver
zet en is zelfs 't geheele kabinet over
hunne uitspraak gestruikeld.
Er is voor de burgers van een land.
geen grootere waarborg voor de handha
ving hunner wettelijke rechten en vrijhe
den, dan dat daarover geoordeeld wordt
door zelfstandige, van politieke en re-
geeringsinvloeden geheel onafhankelijke
colleges of ambtenaren.
En dit geldt natuurlijk zoowel voor
de burgerrechtelijke als voor de admini
stratieve rechtspraak.
Burgerrechtelijke uitspraak wordt ge
vraagd en heeft plaats bij geschillen tus-
sclien burgers en burgers, welke ge
schillen zeer vaak voorkomen, getuige do
rechtszittingen, die bijna dagelijks in ons
land gehouden worden.
Maar administratieve rechtspraak komt
ook niet zelden voor, dat wil zeggen bij
geschil tussclien een particulier en de
overheid.
Daarom dringt artikel 13 van Ons Pro
gram van Beginselen ook aan op de
regeling der administratieve rechtspraak.
Met deze wordt bedoeld de rechtspraak
in geschillen tussclien bijzondere per
sonen en de administratieve organen van
het openbaar gezag over de uitoefening-
van dat gezag.
De onderdaan, die zich in zijn rechten
en vrjjheden gekrenkt ziet door „den
ambtenaar" en nu recht zoekt, heeft
bij deze onafhankelijkheid der rechters
bij wie hij recht zoekt groot belang.
Tot nu toe vindt hij geen anderen rech
ter dan die uitvoerende macht zelve. Die
is dus in "deze gedingen zelve partij,
hij heete dan Rijk of Gemeente, zoodat
indien deze te beslissen hadv er geen
waarborg zou bestaan voor onpartijdige
beslissing.
Zal 't goed zijn, dan moet er dus een
Ik vond Og lijdende aan borstvlies
ontsteking.
Als de koorts hem aangreep, ijlde hij,
zoodat er niet met hem te spreken viel.
Maar in koortsvrije uren was hij helder
en gevoelde hij zich best in staat, een
gesprek te voeren.
Bij mijn komst vond ik hem op zijn
best.
Ongeveer een half uur onderhield ik
mij met hem, bom wijzend op de onmoge
lijkheid, zelfs voor den braafsten mensch,
rechtvaardig voor God te verschijnen en
op do absolute noodzakelijkheid van de
ai\vassching_ der zonden in het bloed van
Christus.
Og luisterde aandachtig, maar bleek
mij even onwetend omtrent geestelijko
dingen als een heiden uit het hart van
Afrika. f- i
Ik bezocht hem geregeld twee maal
per week en mocht tot mijn vreugde
bemerken, dat hij met het gesprokene
werkzaam was en zich inspande o-m den
Bijbel, dien ik hem gegeven had, te be
grijpen.
Langzamerhand trad beterschap in;
maar zijn ziekte scheen gecompliceerd
te zijn, zoodat het weken en weken
duurde, voor Og ontslagen kon worden.
Op zijn dringend verzoek had ik voor
hem omgezien naai' werk, daar hij niet
naar S- wilde teragkeeren. Na een heele
reeks van vruchielooze pogingen slaagde
ik er in, hem een postje te bezorgen als
magazijnknecht in een manufacturen-
handel. Paai- wilde men het eens met
hem probeeren.
onafhailkelijke rechtspraak zijn, die de
rechten en vrijheden van den burger tegen
de uitvoerende macht handhaaft.
„Ons Program" nam liet begrip „Admi
nistratieve Rechtspraak" in ruimen zin.
De nadruk werd gelegd op de liandhaving
van do zelfstandigheid der lagere be
sturen: het gewest, do gemeente tegen
over den Staat. De lioogere trekt bij de
uitvoering der wetten op gemeentelijk en
gewestelijk bestuur altijd aan 't langste
eind, de zwakkere aan liet kortste.
En zoo zou 't ook gaan bij geschil tus
sclien de lagere besturen en den burger.
Dit nu wordt door de onafhankelijkheid,
der rechters voorkomen.
Maar dezen moeten ook onafhankelijk
zijn van particulieren. Daarom kunnen zij
niet eenig ambt beklecden, waaraan een
vaste wedde verbonden is, en mogen zij
ook niet de advocaten- of procureursfuiic-
ties uitoefenen, of als notaris gevestigd
zijn.
Maar ook de door hen te vormen
colleges moeten onafhankelijk van el
kander zijn. En mogen ook bloed
verwanten tot den derden graad niet
te zamen raadsheeren, rechters, enz. zijn
in hetzelfde hef of in de zelfde rechtbank.
Hieruit volgt dan ook hunne onafzet
baarheid. Natuurlijk bij vergrijp tegen de
publieke orde of zeden zijn ook leden
van Rechterlijke colleges wel afzetbaar.
Maar in hun ambt, bij richtige uitvoering
vari dit ambt zijn zij onaantastbaar' en
onafzetbaar.
Die rechtspraak moet in verband staan
met hel zedelijk besef der natie. Wat in
Rusland op 't gebied der rechtspraak ge
schiedt, zegt voldoende hetgeen wij be
doelen. Do rechtspraak moet zich aan
passen aan de praktijk van hot leven.
Bijvoorbeeld inzake het zoogenaamd kort
recht. Dlaarom juichen wij 't instituut van
den Politierechter zoo van harte toe. Tal
'van geschillen, die maanden lang op af
doening wachtten, worden nu terstond be
handeld en afgehandeld. Do geheele pu
blieke opinie keurt dergelijke vlugge be
rechting goed, om velerlei redenen, waar
op wij nu wegens do beperkte plaats
ruimte in ons blad niet kunnen ingaan.
Maar het feit is zoo.
De rechtspraak behoort ook zoodanig
to zijn, dat zij het rechtsgevoel niet kwetst
on het rechtsbesef niet afstompt. Een
rechter die een aanklacht wegens over
treding van een met zijn politieke of
religieuso gevoelens strijdige wet b.v.
;de Zondagswet met een boete van
'ivijf cent straft, gelijk wel eens geschied
is te Assen, na een aanklacht van den
officier yan justitie jhr mr M'. A- de
Savomin Lohman, beleedigt het rechtsge
voel en 'tzij zachtkens gezegd!
bevordert niet den eerbied voor do Wet.
Ook de rechter, die, gelijk eens te
Utrecht geschied is, bij de behandeling
van een aanklacht tegen studenten, wier
baldadigheid ten gevolge had, dat de
vrouw van een concierge van schrik stierf,
in plaats ran den overtreders straf op
te leggen, deze heertjes openlijk prijst
dat zij niet als jonge juffertjes door 't
loven willen- gaan, beleedigt 't rechts
gevoel.
Hetzelfde doet ook een rechter, die
bijv. een overtreding van het yloek-
verbud „en bagatelle" behandelen zou,
of schutters die tun der consciëntie-wil
Wellicht uit erkentelijkheid voor mijn
hulp, fluisterde Og mij bij een van mijn
laatste bezoeken aan 't ziekenhuis, toen
ik met hem in den tuin wandelde, in
'toor, dat hij in voorkomende gevallen
wel bereid was, mij van dienst te zijln
met wat hij wist, omtrent de inrichting
van S- en haar bezoekers.
Zoo maar alles te gaan vertellen,
dat vond hij niet behoorlijk.
Hij had immers het brood van S- ge
goten en het zou dus een onwaardigel
daad van hem zijn, zijn gewezen patroon
er in te laten vliegen, door diens prak
tijken te verklikken.
Dit wilde Og wel zeggen, dat er heel
wat gebeurde bij S- en dat hij bereid
was mededeelingen te doen, indien daar
toe een directe aanleiding bestond. Ik kon
dus bij het 'inwinnen van informaties
altijd bij hem aankloppen.
Tot op dit oogenblik gedraagt onze
vriend Og zich goed.
Hij is vlijtig' en eerlijk en bezoekt zelfs
nu, en dan de kerk, al kan ik helaas
niet zeggen, dat er, bij hem meer heeft
plaats gehad dan een zedelijke en een
maatschappelijke bekeering.
Enkele malen heb ik in mijn practijk
winst kunnen doen met zijn mededeelin
gen; en ik heb verbaasd gestaan over
'ue bekendheid, die het huis van S- ge
niet, niet alleen te A-, maar over het
geheele land.
Al wat los leeft, schijnt zijn adres te
weten.
Het lag dus voor de hand, dat ik
mij tot Og wendde, toen ik, na de samen-
weigerden aan do oefeningen op Zondag
deel te nemen een boete, of erger zouden
opleggen.
Daarom is de A.-R. partij zoo inge
nomen met benoemingen in onze rechts
colleges van juristen die den Ohr. gods
dienst belijden of althans hun eerbied
voor den Ohr. godsdienst niet voor zich
houden. En het zij over 't algemeen tot
eer van onze rechters en overheden ge
zegd, zij passen zich. zooveel mogelijk
aan aan het zedelijk rechtsbesef dor natie,
al mogen wij onze vrees riiet verhelen,
dat hij de doorwerking der revoluti
onaire beginselen onder de jongeren die
eenmaal hunne plaats zullen innemen,
'twel eens anders zou kunnen worden.
Rusland zij liier de onwraakbare ge
tuige. Daarom blijven wij aandringen en
hopen op meerderen Rijkssteun voor de
Vrije Universiteiten, waai' door middel
van het Christelijk Hooger Onderwijs ge
poogd wordt ook de toekomstige rechts
geleerden me t de eeuwige rechtsbeginselen
naar Gods Woord bekend en vertrouwd
te maken.
Ondermijning van die eeuwige rechts
beginselen heeft plaats aan de Rijksuni
versiteiten. De voorbeelden liggen voor 't
grijpen. Vele hoogleeraren hebben gebro
ken met de Godsopenbaring, en hebben
op menig terrein: het Strafrecht, de Hu
welijkswetgeving, het Eedsvraagstuk, het
vraagstuk der Echtscheiding, en 'der
„vrije liefde", de tweeërlei Moraal, paga-
nistische theorieën tot gemeengoed ge
maakt, die rechtdraads ingaan tegen Gods
Woord. De zonde is daar geen vraagstuk
meer; de vergeldingstheorie in 't Straf
recht is reeds lang ter zijde gesteld. God,
die den mensch geschapen heeft, is ver
vangen door 'n god dien de mensch zichzelf
schiep. De kijk op den moordenaar is zoo
geheel anders dan God zelf dien in Ge
nesis IX aangaf, en later door den Apostel
jPaulus, den kerkvader Augustinus, den
Hervormer Calvijn en door de Christen-
rechtsgeleerden van alle eeuwen is aan
vaard. De leer van „den geboren mis
dadiger", „den erfelijk belaste", de „on
toerekenbaarheid", do „voorbestemdheid",
waarmede het Humanisme onzer eeuw en
der vorige eeuw dweept, heeft haar eind
punt gevonden in de afschaffing der
Doodstraf.
Aan do Doodstraf moge een afzonderlijk
artikel gewijd zijn.
t goed voor brand- snij- en stootwonden,
verouderde wonden, zonnebrand, aam-
beien, spierpijnen, spit, rheumatische
1 pijnen, wintervoeten, springende handen
5 en nog veel meer, koopt ge met een
C pot Akker's Kloosterbalsem, de snel
werkende merkwaardige veelzijdige zalf
Korte berichten.
De immigratie-afdeeling van Canada
zal dit jaar twintig lieden naar Europa
sturen om lezingen te houden ter bekend
making van de kansen die immigratie in
spreking in de pastorie van Uw predikant,
mijn nasporingen naar juffrouw Pape
gaai, Holz en Norden begon.
Ik kwam in de eerste plaats te weten,
dat juffrouw Papegaai dikwijls bij S. be
zoeken aflegde en met hem „zaken deed".
Ook vernam ik van Og datgene, wat ik
tl omtrent het verleden van deze vrouw
heb verteld.
Holz, Norden en den graaf yan S-
kende de gewezen nachtportier alle di'ie;
en aan tal van gruwelen, die ten huizo
van S- werden afgespeeld, is het klaver
blad medeplichtig.
Wanneer één van de drie zich ver
praatte, dan zou naar alle waarschijnlijk
heid het heele stel, en S- bovendien, mis
schien daarbij nog juffrouw Papegaai, in
onaangename aanraking' komen met de
justitie.
Mijn verdere inlichtingen heb ik van
de recherche alhier.
Gisteren bevond ik me bij den Officier
van justitie, om met Z.E.A- de zaak
van uw dochter te bespreken.
Ik had namelijk de overtuiging, dat zij
zich in handen van hot driemanschap
Holz, Norden, graaf S. bevindt, een over
tuiging, waarin ik nog versterkt hen, nu
ik van U hoor, dat de graaf een zoon
is van uw landheer.
Teen ik clan gister aan 't parket was,
bevond zich daar ook een wachtmeester
van de marechaussee, Lergman genaamd.
Hij kwam uit de kamer van den Officier
toien ik er in ging.
Niet zoodra had ik den Officier den
naam van Holz genoemd, of Z.E-A- viel
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersftLOS
Prijs der Advertentiën:
1—4 regels f 1.20, elke regel moer 3f cf.
Bij abonnement belangrijke korting.
Canada biedt en om behulpzaam te zijn bij
bet, keuren van landverhuizers.
Overal aan de Amcrikaanscke kust
regent of sneeuwt het. Er woeden stor
men, die de scheepvaart en het transport
wezen in het ongereede brengen.
Het blijkt, dat D'uitschland sedert
bet jn werking treden van het plan-Dawes
22 millioen goudmark meer heeft betaald
dan het. krachtens dat plan behoefde te
doen.
Uit Grenoble wordt, gemeld, dat men
Jaar bij menschenheugenis nooit do top
pen van Alpen in dezen tijd van het jaar
zoozeer van sneeuw ontbloot heeft gezien
als thans. Er kan geen enkele ski-wed
strijd gehouden worden en de winter
sportplaatsen weten niet wat ze moeten
beginnen.
Overleden is baron Fallon, die van
19101919 gezant van België liïj het
Nederlandsche hof is geweest.
Een dienstplichtige jonge Waal heeft,
uit gewetensbezwaar geweigerd soldaat
to worden. De overheid laat zijn geest
vermogens onderzoeken. Dit is het eerste
geval van dienstweigering, dat zich in
België voordoet.
Uit New York wordt gemeld, dat
een rijke goud-ader gevonden is nabij
Zuid-West Nieuw Mexico. Ben wilde jacht
naar het goud is thans begonnen.
In het Zwitsersche kanton Grau-
bunden is het autoverkeer geheel ver
boden.
Over het geheel is reeds een be
drag van 144.000 pond sterling inge
schreven voor het herstel van de J3t.
Paulskathedraal te Londen. Dit totaal is
grooter dan de som welke het kapittel
veertien dagen geleden in zijn oproep
gevraagd heeft. En dat alles zonder
staatshulp
Daar de Zweedsche (soc.-dem.) pre
mier Brantmg nog steeds ziek is, zal hij
worden vervangen door Thorsson, een
gewezen schoenmaker.
mij in de rede, met de woorden: „dal:
is merkwaardig; uw voorganger-, de wacht
meester Lergman, kwam hier zooeven.
met een proces-verbaal tegen IIolz we
gens wildstrooperij. Als u even pauzeeren
wilt, zal ik eens hooren of hij nog in de
wachtkamer bij de rijksveldwacht is en
hem hier terug laten komen.''
Die Officier belde en een rijksveld
wachter verscheen.
„Is de wachtmeester Lergman nog bin
nen?" vroeg hij.
„Jawel, mijnheer", was het antwoord.
„Mooi, stuur hem dan dadelijk bij me
terug." I
„Ga een oogenblik zitten, wachtmees
ter", zei de Officier, toen Lergman bin
nenstapte en salueerde- Ga een oogen
blik zitten ^n luister wat deze mijnheer
to vertellen heeft. En daarna herhaalt
gij maar eens alles, „wat ge mij als
aanvulling op het verbaal hebt gezegd."
Ik vermoed verband tusscben de yer-
halen van meneer hier en U-
Gewoonlijk vertelt een politieman in
't bijzijn van een Officier van Justitie
niet zoo gemakkelijk als wanneer hij onder
collega's verkeert. I
Maar wachtmeester Lergman was in
zijn spreken altijd dezelfde. Hij gaf zich
ook thans in zijn oorspronkelijkheid en
behield zijn koddigen babbeltrant, al was
de Officier' er bij.
(Wordt vervolgd).