No 95
Donderdag SS Januari 9915
39e Jaargang
Bnltesiaitl
Hit te frertisie.
Staten-Generaal.
filmland,
HET BLOOKER-UURTJE
Voor allen die sukkelen
's morgens half elf
Dfukkers-Exp(«iianteii
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorstsfraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN V/ERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3,—
Losse nummers
fOüOC
Prijs der Advertentiën:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 «4.
Bij abonnement belangrijke korMng.
Eerste Kamer.
Gisteren was aan de orde de Plaatselijke
Keuze. Reeds eenmaal verwierp deze Kamer
deze gedachte. En nu wagen de lieeren
Rutgers, Gerhard, c.s. een tweede kans. Mevr.
Pothuis (soc.-dem.) vindt het in 't algemeen
niet wenschelijk, dat een verworpen wets
voorstel zoo .spoedig nogmaals aan de orde
komt, maar drie jaar geleden beantwoordde
de samenstelling der Eerste. Kamer niet aan
de stroomingen onder het volk. Nu is ook
zij volgons evenredige vertegenwoordiging sa
mengesteld. Spr. verdedigde het ontwerp-, dat
slechts bestreden is door den drankhandel.
Het ontwerp- tast de persoonlijke vrijheid
niet aan: waar men haar niet wenscht komt
geen plaatselijke -keuze. Doch elders, van
persoonlijke dienstplicht tot verkeersregelin
gen toe, wordt de persoonlijke vrijheid wel
aangetast. Het geldt hier ook niet de ver
dediging van het individu tegen zichzelven,
maar van het gezin, van de samenleving.
Do heer Rink (V.B.) is het eens met allen
■dio wijzen op- de gevolgen van misbruik.
Ook spr. wil dit bestrijden. Het verschil
gaat alleen over de vraag of plaatselijke
keuzo het middel is ter bestrijding. Die vraag
wordt door spr. ontkennend beantwoord.
Groote bezwaren van financiëelen, moreelen
politieken aard heeft .spr. tegen iiet middel.
Spr. moent, dat het drankgebruik, dank zij
den arbeid der drankbestrijders, al aardig
verminderd is (over 1923 2.43 L. per hoofd,
dertig jaar geleden nog 8.88 L.). Op dien
weg moeten we voortgaan. Maar aan dwing
land ij zal Spr. niet meewerken. Bovendien
bevordert Plaatselijke Keuze het drinken bin
nenshuis. En dan de financiëele bezwaren!
Op zijn gunstigst is voor het uitkeeren vait"
lijfrenten aan benadeelde vergunninghouders
een kapitaal van f 170 miljoen noodig.
Prof. Slotemaker do Bruine (C.-H.) waar
schuwde tegen overdrijving. Het wetsontwerp
richt zich alleen tot het gedistilleerd, niet
tot bier e.d. Bovendien gaat het voort in
de historische lijn der drankwetgeving. Spr.
heeft zich verwonderd over de rede van den
heer Rink, die bezwaren ontleende aan be
lemmering der persoonlijke vrijheid, welke
echter evenzeer gelden tegen de drankwet
van 1904
Spr. teckende protest aan tegen het duis
tere gedoe van enkele anonieme schrijvers,
die aan de Kamerleden en de pers niet
te coatroleeren materiaal tegen deze wet
deden toekomen. De financiëele bezwaren
onderschat spr. niet. Maar ze zijn toch ook
veelal te ernstig voorgesteld. Ten eerste zal
met den loop der jaren het aantal schadeloos
te stellen vergunninghouders verminderen. Bo
vendien zullen er velen hun bedrijf voortzet
ten, ook al mogen ze geen jenever meer
verkoopen.
Ernstige bezwaren tegen het karakter van
het voorstel-Rutgers had de heer Wibaut
(S. D. A. P.) Het zal, betoogde hij, het
gezag van den raad ondermijnen, en is ge
brekkig omdat het plaatselijk werkt en niet,
waar 't meest noodig is. Toch zag hij in
het ontwerp zooveel voordeden, dat hij van
harte voor zou stemmen.
Do eerste katholieke spreker, die zich tegen
hot voorstel verklaarde, was de heer Arntz.
Hij vreesde, dat invoering van beperkende
maatregelen den ondergang zou beteekenen
van oen ljloeiende industrie en zag er aan
tasting van de persoonlijke vrijheid in. Ook
do tweede katholieke spreker, de heer Ver-
ll-eyen, verklaarde zich tegen het wetsont
werp. Dt Franssen (a.-r.) verzette zich ver
volgens tegen het voorstel, omdat het de
eerste stap heteekent in de richting van een
georganiseerd petitierecht.
Namens vyf christelük-hislorischc leden
verklaarde ten slotte de heer Vos van Steen-
wijk, dat zij allen zich verzetten tegen het
zoo spoedig weder indienen na een afwij
zend votum betreffende het voorstel, en dat
er in zijn fractie op grond van dit bezwaar,
5 leden tegen zouden stemmen, waarvan er
4, onder wie hij zelf, den vorigen keer
hun stem vóór het wetsontwerp hadden uitge
bracht.
Het wetsontwerp zal waarschijnlijk wel ver
worpen worden.
De opinie is, dat 15 Katholieken, 5 Vrij-
heidsbonders, 5 Christeljk-Historischen, 2 Vrj-
zinnig-democraten en 1 Anti-revolutionair (de
lieer JTanssen) hun stem tegen het wets
ontwerp zullen uitbrengen. Dat is tezamen 28.
Korle berichten.
Het program inzake vlootbouw in
Engeland, destijds door het kabinet-Bald-
win voorgesteld, later door de labour-
regeering gewijzigd, is thans opnieuw in
zijn vroegeren vorm ingediend.
He Luxemburgsche regeering is af
getreden naar aanleiding van de verwer
ping der spoorwegconventie met België
door de Kamer.
Naar de bladen uit Rio de Janeiro
vernemen, is daar een militaire samen
zwering aan het 'licht gekomen, welke
aanstuurde op een revolutie.
D-e Times meldt, dat de sow jet-
regeering beproeft aanzienlijke hoeveel
heden zaaikoren op de Londensche markt
te koopen en dat zij Amerikaansch meel
gc-kooht heeft. Het blad voegt er aan toe,
dat deze stappen de berichten over graan-
schaaxschtc in Rusland bevestigen. Het
meel heet bestemd te zijn voor de steden,
voornamelijk voor Moskou.
In Tsjecho-Slowakij-e zullen met in
gang van 1 Februari de spoorwegtarie
ven mot 10 pCt worden verhoogd; in de
zelfde maand zullen de telefoontarieven
worden opgeslagen. Zulks vanwege de
salaiisverhooging der ambtenaren.
Die Tsjechoslowaaksche geestelijk
heid beeft een waarschuwing uitgevaar
digd tegen het onbehoorlijke van de tegen
woordige kleeding van vele vrouwen en
jonge meisjes en tegen het zeer immo
reel© van de tegenwoordige wijlze van
dansen.
Gal vijnfo nds.
Naar de „Heraut" meedeelt, is op 31
December 1924 opgericht het Calvijnfonds
Een gever, die zijn naam niet noemen
wil, heeft door een der Geref. Predikanten,
die eveneens onbekend wil blijven, een
bedrag van f 10000 geschonken ten be
hoeve van de vrije Universiteit, speciaal
met de bedoeling het contact tusschien
de Universiteit en het Gereformeerde
leven in het buitenland te versterken.
Teneinde dit - doel te verwerkelijken, is
een afzonderlijke stichting in liet leven
geroepen. Bedoelde f 10-000 is daarvoor
het stichtingskapitaal.
Volgens de acte van oprichting heeft de
stichting ten doel de bevordering van net
contact der Vereen, voor Hooger Onder
wijs op Gereformeerden Grondslag ge
vestigd te Amsterdam, niet het Gerefor
meerd Wetenschappelijk leven elders, spe
ciaal in het buitenland.
Zij tracht dit doel te bereiken door het
doen houden van lezingen door Neder-
landsche geleerden van Geref. richting1 in
het buitenland of door het doen houden
van lezingen door buitenlandsche ver
tegenwoordigers der Gereformeerde levens
opvatting in Nederland of door het doen
vertalen van wetenschappelijke werken,
benevens door alle andere wettige midde
len, die voor het bereiken van dit doel
dienstig kunnen zijn.
Ironie?
'tKan wonderlijk gaan in de wereld.
Zijne Excellentie de Minister van Onder
wijs heeft de drukbezochte receptie ter
gelegenheid van het 50-jarig bestaan van
don (rooden) Bond van Ned. Onderwijzers,
bezocht.
Djaarin steekt natuurlijk niet 't wonder
lijke.
Maar, dat Zijne Excellentie, wien
niemand verdenken zal, niet te weten,
wat hij zegt, durft beweren, dat deze Bond
„de gangmaker voor de oplossing van
den schoolstrijd" geweest j.s, is met de
feiten zoozeer in strijd, dat we die woor
den slechts als ironie kunnen opvat
ten. Want zelfs voor een toast van een
lichtelijk bevangen f ui ver is het te kras.
Onderscheidene bladen bespraken deze
kwestie reeds. „Die Residentieb." schreef
het toe aan 's Excellentie's goedigheid,
het „Fiiesch Dagblad" aan 's Minister's
beginsel.
Die „Houten Pomp" nam er een loopje
mee.
Wij weten het niet meer.
Deze minister wordt ons al meer een
raadsel.
Ossendorp wordt gefeteerd; maar
hij het graf van Pierson, onzen Pierson,
werd geabsenteerd.
Dis moi qui tu hontes et je te dis qui
tu es.
Daar men meo verkeert, wordt men
mee geëerd. (Onze Vac.)
Do kosten van levens
onderhoud.
Volgens de mededeelingen van het
Bureau van Statistiek der Gemeente Am
sterdam is het indexcijfer der totale kos
ten van het levensonderhoud over Dec-
1924, berekend op grondslag .gan het
verbruik en de pi-ijizen in Maart 1920
84.6 (Maart is 100) een daling van
154 pCt. dus beneden het peil van Maart
1920- Voor September 1924 bedroeg het
cijfer 82-5, zoodat sedert de vorig© drie-
maandelijksch© berekening een stijging is
waai' te neimen, en wel met 2.1 op 82.5
of 2-5 pCt. Voor de voeding afzonderlijk
is deA daling sedert Maart 1920 in De
cember 1924 16.4 pCt. tegen 20.1 p'Ct.
in September 1924- Sedert laatstgenoemde
maand heeft zich dus een stijging voor
gedaan van 4.6 pCt.
Vankazernetot sigarenfabriek
Op de terreinen van het marine-etablis
sement te Amsterdam, zal, naar de
„Telegraaf" meldt, een centrale fabriek
voor de kleinfabrikanten in de siga-
renindustrie gevestigd worden en wel in
een der gebouwen, welke tot voor kort
kort als matrozenkazerne dienst deden.
Van kazerne tot sigarenfabriek het is
een niet alledaagsche overgang!
De inrichting van deze centrale fabriek
is voornamelijk te danken aan de actio
van den Bond van Kleinfabrikanten in
Sigarenindustrie ten bate zijner leden,
want de Tabakswet schrijft voor, dat de
werklokalen der kleinfabrikanten min
stens 40 M3 I lichtruimte moeten hebben,
hetgeen in de practijk herhaaldelijk van
wege te kleine behuizing niet het geval
is. Vandaar het verzoek der belangstel
lenden om schrapping van die bepaling
dan wel inrichting ©ener centrale werk
plaats ten dienste van de kleinfabrikan
ten. En op dit laatste is de rageering,
gelijk reeds in de begrootingstoelichting
van „Arbeid" voor 1925 werd aange
kondigd, nu ingegaan en klaarblijkelijk
was er geen gebouw te Amsterdam voor
dit doel méér geschikt dan de oude ka
zerne op de „marinewerf". 'tZal wel
1 Maart worden, alvorens de fabriek
gereed zal zijn en in gebruik genomen
kan worden. Voorloopig zullen er 50
werkplaatsen komen, elk I1/2 M- breed en
4 M- lang. De zalen bieden evenwel
ruimte voor ongeveer 300 kleinbedrijven.
De huur zal hoogstwaaxschij'nlijk f2 per
week en. per werkplaats bedragen.
Prof. Mr W. Zevenberg©n.
Prof. dr II. H- Kuyper sluit een serie
van elf artikelen in „De Heraut" over
het „Leerboek van Nederlandsch Straf
recht", door Prof. Mi' W. Zevenbergen,
hoogleeraar aan de Vrij© Universiteit
(tegen wiens opvattingen bezwaren zijn
gerezen) met het volgende:
„Gold het hier nu een uitsluitend juri
disch vraagstuk, dan zouden we gezwegen
hebben. Maar de bespreking zelf van
het standpunt door Prof. Zevenbergen in
genomen, heeft wel getoond, hoe het
hier niet gaat om juridische vraagstukken
in eigenlijken zin, maar dm die princi
pieel© vraagstukken, die in de eerste
plaats bij net licht van Gons Woord
moeten worden bezien en opgelost.
„Laat ons eindigen mogen met de hoop
uit, te spreken, dat wanneer ons betoog
Prof. Zevenbergen niet overtuigd mocht
hebben, het hem dan gelukken zal onze
bedenkingen op zulk een wijze weg te
nemen, dat het volle vertrouwen in hem
kan hersteld worden. Aan liet feit, dat
Prof. Zevenbergen Gereformeerd is en
de Gereformeerde belijdenis voor zich
persoonlijk beaamt, wij willen dit nogr
maals uitdrukkelijk uitspreken. twij
felen we niet. Maar het zout naast het
eten is niet genoeg, het moet in liet eten
verwerkt worden. En het Gereformeerde
beginsel, dat aan alle onderwijs onzer
school ten grondslag moet liggen, zien
we tot ons leqdwezen in dit handboek
niet verwerkt. En wat nog ernstiger is,
we zien ook met, dat de cpnstructia
die Pief. Zevenbergen ons biedt, in over
eenstemming is met wat de H. Schrift
ons leert; eer schijnt ze ons op meer
dan één punt met de stellige uitspraken
van Gods Woord in strijld. Intusschen
zal niets ons liever zijn, dan wanneer hij
ons kan aantoonen, dat dit slechts schijn
is en hij ten volle beaam! wat Gods
Woord ons over deze dingen zegt en wat
op dien grond door al onze Gerefor
meerde theologen is beleden."
met moeilijken en onregelmatigen stoel
gang zijn Mijnhardt's Laxeertabletten on
misbaar. Zij werken vlug en radicaal en
veroorzaken niet de minste kramp. Doos
60 ct. Bij apoth. en drogisten.
Centrale A.R. K.i es v ere e ui-
ging Goes. Die Centrale van A.R.
Kiesvereenigingen in den Statenkieskring
Goes kwam Dinsdag te Goes in vergade
ring bijeen onder voorzitterschap van den
heer P. A. Schwartz. Die vergadering
werd geopend met het zingen van Ps.
897 en gebed. Omtrent enkele Kiesver
eenigingen werden door de afgevaardig
den mededeelingen verstrekt. Daar dc
meeste vereenigingeü zelf de propaganda
bekostigden tot heden, kunnen de ver-
eenigingen nog op een tweede spreek
beurt aanspraak maken. Het Bestuur
werd machtiging verleend, de gelden der
Centrale bij een Bankinstelling te beleg
gen. Na toelichting van den heer Ooster-
baan betreffende de revaccinatiekvvestie
werd aan de afgevaardigden naar het
Centralen Convent opgedragen, zoo mo
gelijk dit punt ter sprake te brengen.
Met de voorstellen van het C.C. ten
aanzien van het Program van Actie voor
1925 verklaarde zich de vergadering ac-
coord, evenals met het voorstel om met
één hoofdlijst en één bijlijst uit te ko
men. Besloten werd op 10 Febr. a.s.
samen te komen ten einde voorlichting
te verstrekken betreffende de werkzaam
heden voor de samenstelling der lijsten.
De Kiesvereenigingen werden opgewekt
om toch vooral aan deze werkzaamheden
deel te nemen, daar het anders éigen
schuld is wanneer men over te weinig
invloed klaagt. Op voorstel van den heer
Bastmeijer besloot de Centrale zoo mo
gelijk enkele onzer voormannenbinnen
den kring te doen optreden. Een refe
raat van den voorzitter over „Ontwape
ning" moest om des trjds wille overstaan.
De heer C. de Jager ging in dankzeg
ging voor, waarna de voorz. deze drukbe
zochte vergadering sloot.
De beetworielsuikerfabriek te Stand-
daarbuiten is, naar de N. R. C. meldt,
naar 'Engeland overgeplaatst. De heer
Koning, directeur der fabriek, is in ge
lijke 'functie aldaar geplaatst.
Men meldt ons, dat er van het
Hongaarsche kindertransport plm. 50 kin
deren te weinig in Nederland zijn aange
komen, wegens het uitbreken van een
besmettelijke ziekte in Hongarije, zoodat
ook voor de Provincie Zeeland enkelen
ontbraken. Zooals men weet, worden er
alleen beslist gezonde kinderen, die voor
hun vertrek worden onderzocht, in de
transporten opgenomen. Die kinderen die
in Zeeland zijn gekomen, hebben allen de
plaats hunner bestemming bereikt. Het
Prov. Comité heeft de welwillende mede
werking mogen ontvangen van de Prov.
autoriteiten, zoodat de kinderen voor
Zeeuwsch-Vlaanderen gratis vervoerd
konden worden per boot en tram, en van
de Rotterdamsche Tramweg Mij., die de
kinderen voor Schouwen gratis vervoer
de. Ook client nog even vermeld, dat
de chef van het tramstation te Terneu-
zen zoo vriendelijk was, om alle kinderen
voor Hoek bestemd, die daar eenigen
tijd moestën wachten, te versasten op
koffie.
Allen, die in de gelegenheid zijn ge
weest de kinderen te zien aankomen,
zullen wel gezien hebben dat de nood
in Hongarije nog zeer groot is, wijl de
sporen van ondervoeding duidelijk zicht
baar waren. Daarom .doet het Comité
voor Zeeland een beroep op hen die in
de gelegenheid zijn een kiud huisves
ting te verleenen,. om zich op te geven
voor het April-transport aan den secre
taris Ph. 'Vessels, Papegaaistraat, Goes,
die ook giften voor dit doel gaarne in
ontvangst wil nemen.
Middelburg. Gisteravond hield de Chr.
Jongemanrienyereeniging Rom. 116a een
zeer druk bezochte propaganda-samen-
komst in de groote zaal van het Schut
tershof, welke geopend Werd do ar den
voorzitter der Commissie van Bijstand,
dhr mr R. van Diusseldorp, die allen
hartelijk welkom heette, in het bijzonder
den Commissaris der Koningin. Spr. riep.
den steun voor de jongelui in van hun
ouders en verdere familie bij hun Werk.
Waar aan de jeugd zich vele levens
vragen voor doen is het goed dat de
Christelijke jongelingen bij elkaar komen
om daaraan een Christelijke oplossing te
geven, ontleend aan de Schrift. Want
nog nimmer is iemand bedrogen, die
den Bijbel als richtsnoer voor zijn leven
heeft genomen.
Nadat een tweetal heeren, die dit ook
later nog een paar maal deden, de aan
wezigen op zeer verdienstelijke wijze had
den onthaald op piano- en viool-muziek,
nam de voorzitter der vereeniging, de
heer C. P. de Jongh, het woord, om ie
spreken over „Ons Werk".
Als men vraagt wat het wérk der
vereeniging is, dan zegt spr. „do Zen
ding". De zendingsgedachto is het mo
tief en het ideaal der vereeniging. Het
voornaamste werk is dan ook de bijbel
studie, maar men bepaalt zich iiiet tot
bevorderen van het geestelijke, ook de
lichamelijke, de verstandelijke en de
maatschappelijke ontwikkeling van de le
den worde zooveel mogelijk 'bevorderd.
Naast inspanning wordt ook gezorgd voor
ontspanning. Het Nederl. Jongelingsver
bond, waarbij; de vereeniging is aangeslo
ten, werkt ook geheel in diien geest en
zal dit werk nog uitbreiden door ziek
ook te wenden tot de fabrieksarbeiders,,
de mijnwerkers, dc straatjongens in de
groote steden en de intellectueele jeugd.
Bidden en werken, dat is het doel van
de C. .T. M. Vereenigingen.
Na muziek en voordracht verscheen
de bij de vereen, behoorende padvinders
troep ten tooneele. D.oor eenigen hunner
werd opgevoerd „Het spreekuur van den
Troepleider".
Na de pauze bracht mr. v. Russeldorp
een woord van hulde aan den heer
Bosschaart, die de teekeningen voor de
zen avond heeft gemaakt.
De Turnvereeniging „Wilhelmina", on
der leiding van den heer P. J. Storm,
vulde den verderen avond.
Dat de heer Sturm zijn mannetjes on
der tucht heeft, bleek bij de werkelijk
mooie standen, waarbij wij als nieuw op
merkten, dat deze ditmaal in beweging
werden gebracht, wat ze zeker niet mak
kelijker uitvoerbaar maakte. Het tableau,
dat den avond besloot, was een goed
geslaagde propaganda voor het doel der
vereeniging.
Nadat de Landbouwvereeniging
„Middelburg" gisterenmiddag op de bo
venzaal van de Eendracht een huishou
delijke vergadering had gehouden, werd
ter zelfder plaatse een lezing met licht
beelden gehouden over „Van Zaad tot
Suiker". Door ongesteldheid was dhr ,ïac.
Welleman, voorzitter van de Coöp. Sui
kerfabriek Zeeland verhinderd dc iezing
te houden, en werd dit overgenomen
door den heer M. Maas, den schrijver
van het boek onder denzelfden titel. Wig
mogen als bekend veronderstellen, dat
het doel dezer lezingen is bekendheid
te geven onder de bietenteelers wat er
met hun product geschiedt alvorens het
als suiker onder de consumenten komt.
Wij achten 'er ons van ontslagen in
bijzonderheden te vertellen Wat de heer
Maas zijn hoorders mededeelde en welke
goede lichtbeelden werden vertoond. Vol
doende zij te melden, dat ook wij, die
deze lichtbeelden voor het eerst zagen,
met groote belangstelling daarvan kennis
namen en wij tevens ons overtuigden
van de duidelijke verklaring, die de heer
Maas van de geheele productie van de
suiker gaf. Na afloop van de lezing was
het de heer de Kater, bestuurslid van
de Zeeland, die er nog eens met klem
bij de aandeelhouders op aandrong, zelf
door onderlinge controle op de ladings
plaatsen verlies door allerlei oorzaken
te voorkomen of althans te beperken.
Naar aanleiding van vragen uit de
vergadering werd o.a. medegedeeld, dat
als werkelijk een goed collectief ont
smettingsmiddel voor zaad gevonden
wordt, natuurlijk ook de Zeeland daaraan
zal medewerken. Verder dat niet ont
kend mag worden, dat ook bij het ma
chinaal laden der bieten in de schepen
deze ten deele zullen worden bescha-
