f¥© 93
Dinsdag 80 Januari 1985
S9e Jaargang
vervolgd en gered.
SlmralaM.
Buitenland.
L
FEUILLETON.
Dru «kers-Exploitanten
OOSTEBBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no.58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
'DeZeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 ot.
Bij abonnement belangrijke korting.
Pr Voorhoeve.
De redactie ontving voor 't geschenk
aan dr V. uit Zeeland giften van de hh.
M. te O.; v. L. te T.; D. te St. L.; v. H*
te K.; en W. Hartelijk dank.
WAT BETERS?
Maar zal iemand vragen is nu dit
subsidiestelsel uw ideaal?
Neen, dat is het niet.
Wij hebben '1 goede aanvaard, omdat
't betere niet te krijgen was; maar blij
ven dan ook op dat betere aansturen.
Bij do aanbieding van het Volkspetiti
onnement in 1878 was daaraan een me
morie toegevoegd, waarin deze zes we
gen tot oplossing van den schoolstrijd
waren aangewezen
Facultatieve splitsing, d.w. z. splitsing
der openbare school naar gela.ng van de
godsdienstige gezindheid der schoolgaan
de kinderen.
Subsidiestelsel, d. w. z. instandhouding
van de neutrale openbare school als regel,
niet subsidieormg van bijzondere scholen,
onverschillig of deze al dan niet een neu
traal karakter dragen.
Restitutiestelsel, d. w. z. uitkeering aan
de gezamenlijke bijzondere scholen van
do kosten, die zij aan do gemeentebestu
ren uitsparen.
Subventiestelsel, d. w. z. school
geldheffing, tot den kostenden prijs op
alle openbare scholen voor alle kinderen,
gepaard met subventie (geldelijke onder
steuning) aan alle ouders, die niet of
slechts ten deele de schoolopvoeding hun
ner kinderen bekostigen kunnen, onver
schillig of zij voor hun kinderen aan de
openbare of aan de bijzondere school
voorkeur geven.
Gemeentelijke autonomie, d. w. z. toe
kenning aan de gemeenten van meerdere
vrijheid om .het lager onderwijs naar de
locale behoefte in te richten.
Stelsel van salarieoring, d. w. z. bezol
diging uit 's Rijks kas van alle onder
wijzers in werkelijken dienst mot het door
do Wet te bepalen minimum.
Van deze zes oplossingen is de vierde
het subventie- of bij spring stelsel
volgens de Antirevolutionaire opvatting
de beste. Betaling wat het schoolgeld
kost, met stcunbieding aan on- en min
vermogenden. Dit stelsel is tot voor en
kele jaren, toen de gelijkstelling 't over
bodig gemaakt liad, altijd op ongeveer
alle Chr. scholen toegepast geworden. Men
betaalde naar vermogen: den kostprijs of
minder of niets, al naar gelang men meer-,
min- of onvermogend was; en voor de
niet-meergegoeden werd bijgesprongen
(gosuhvenieerd).
Dat is het mooiste stelsel. Niet de Staat
beginne met financieelen steun te geven
aan de Overlieidsschool, en als hij dat
niet laten wil, geve hij dien steun dan
ook maar aan de Vrije school (want zoo
is nu hot systeem); maar de Staat biede
geen steun, geen enkele, aan eenige schpol
van lager of ulo-onderwijs.
Zoo behandelt hij ook alle scholen op
voet van gelijkheid; maar in meer ide-
eelen zin. Allen moeten dan zichzelf hel
pen. Zonder Overheidssteun aan 't werk.
Doch zoolang een groot deel der bevol
king de veerkracht mist om het voor
beeld de.r voorstanders van bijzonder on
derwijs te volgen, is dit stelsel onmoge
lijk, en moeten we derhalve wel aan
vaarden een regeling, volgens welke alle
scholen worden gesubsidieerd. Dit is niet
onze schuld, maar de schuld der libe-
cPWntiru
15) o,
In het aangeduide café wachtte do
leider der Middeinachlzending uit do na
burige stad hen reeds op.
Nadat hij hen met een hartelijken hand
druk welkom geheeten had, noodigde hij
bon uit, hem te volgen naar een kleine
kamer, door hem besproken, waar zij
rustig konden overleggen, wat hen te
doen stond, teneinde het gevaarlijk web
te scheuren, dat om Keetje Beijers scheen
gespannen te worden.
Er werd op last van den heer Willem-
sen thee gebracht. Vervolgens werd een
sigaar opgestoken en toen begon de mid
dernachtzendeling, een bundel corres
pondentie uit zijn actetasch halende, te
vertellen als volgt:
„Ik ben mijn onderzoek begonnen met
uit te visschen, wie eigenlijk juffrouw!
Papegaai is.
Deze dame is een gesclieiden vrouw,
l'apegaai is haar eigenlijke naam niet; ze
heet Peper; haar man heette Krakeel. U
lacht? 'tls ook een vermakelijke combi
natie, Peper en Krakeel
ralen van alle gading, de socialisten niet
uitgezondei-d, die, hoewel overtuigd van
de slechte resultaten, geen energie heb
ben ;of grijpen durven eigen scholen te
.stichten en geheel uit eigen middelen te
onderhouden.
Hadden zij dit van ouds gedaan, dan
luidden wij nu ook wel de financieele
gelijkstelling gehad, doch veel moer zoo
als 't behoort. Wat men geniet, daar moet
men voor betalen, en dat waarvoor men
betaalt, waardeert men meer dan hetgeen
men cadeau krijgt. Men houdt lie* meer
in waarde.
Minister Heemskerk, de oude, vader
van den tegenwoordigen minister van de
zen naam, heeft, eens van de ministers
tafel gezegd dat dan het mooie van den
schoolstrijd af zou zijn. Men heeft onzer
zijds dit dezen minister zeer kwalijk ge
nomen. En toch weinigen zullen nu
ontkennen dat hij gelijk gehad heeft.
Inderdaad is 't mooie er af. Die liefde,
die geestdrift, die saamh-oorigheid, dat
gevoel van solidariteit, die inschikkelijk
heid jegens den armen geestverwant, dat
idealisme voor de eigen school, die hulp
vaardigheid, vooral van de penningmees
ters, om het tekort uit eigen middelen aan
te zuiveren, 'j, heeft al plaats gemaakt
voor lakschheid, voor taaie vasthoudend
heid aan de Staatskruk, voor administra
tieve berekening, voor huiverachtigheid
wanneer, en dan nog maar tijdelijk, moet
worden bijgepast of voorgeschoten.
Er zijn gelukkig uitzonderingen. Maar
een iegelijk toetse zichzelven of hij tot
den regel of tot de uitzonderingen zich
behoort te rekenen.
Mogen deze uitzonderingen spoedig tot
regel worden. Want er is nog genoeg te
doen.
Daar is nog het Middelbaar-, daar is
nog het Hooger Onderwijs.
Want wel is ook ten aanzien van een
dezer twee takken van onderwijs een
lichte verademing geschonken door de
wetswijziging, in 1903 door dr Kuyper,
niet zonder moeite bevochten; hier staat
men nog maar aan het begin, en wat het
middelbaar onderwijs betreft, daar is
nog heelemaal geen begin gemaakt, dank
ziij degenen, die in 1905 wij spreken
nu op bekende Christenmannen die tot
links stemmen hebben aangemaand!
door hun iatale actie „tegen Kuyper"
'diens wetsontwerp, dat reeds was in
gediend, bielpen van de baan schuiven.
(Slot, volgt.)
De burgeroorlog in China.
Volgens de berichten uit Shanghai is
de toestand daar thans ernstiger dan ver
leden najaar, wijl nu de Chineesche gou
verneurs in de omgeving dezer stad hun
geschillen uitvechten. De schade, aan
gericht in de omliggende districten, is
reeds groot.
Men vreest, dat Shanghai tenslotte zal
worden overstroomd met troepen vluch
tende soldaten. De huitenlandsche troe
pen ter plaatse worden op slechts 'dtii-
'zend man geschat.
Wel zijn de 12000 man Chineesche
troepen, die te Shanghai sinds 14 Ja
nuari waren geïnterneerd, ingescheept,
waarmede Shanghai van angst is bevrijd.
De bezorgdheid duurt echter nog voort
in verband met een verwachte nederlaag
van Tsji Hsieh Yoean, welke tengevolge
zou kunnen hebben, dat zijn troepen zich
Maar het huwelijk stond in het teeken
van den naam des mans; het was kra
keel van 't begin tot het einde.
Voor zijn ongelukkig huwelijk was Kra
keel agent van politie te R„ alwaar
Katharma Peper een café van slecht
allooi hield. De politie liet over de in
richting voortdurend een wakend oog
gaan; en één van de beambten mét de
controle belast, was Krakeel.
Wat meer gebeurd is, gebeurde ook
hier.
Er ontstond tusschen Krakeel en Ka-
tharina Peper een zekere vertrouwelijk
heid. Bij vele ambtenaren en beambten
der politie van den .ouden stempel leeft
de meening, dat de prostitutie een nood
zakelijk kwaad is en dat men café's als
dat van Katharina maar oogluikend moet
toelaten. Als misdadigers beschouwen
deze ouderwetschc „dienders" de hou
ders en houdsters van verdachte huizen
niet. Ze zien niet in, hoe diep dezes
lieden beneden den dief staan, die in
de wanhoop der armoede een brood uit
de kar van een bakker steelt.
Krakeel kwam er dus toe, familiaar
met Katharina Peper om te gaan; en deze
familiariteit werd hem noodlottig. Hij
begon de inrichting te bezoeken, wanneer
hij er niet noodig had, liet er zich een
glas bier inschenken en deed er nog veel
erger dingen.
nabij de kolonie vertoonen. De telegraaf
draden zijn doorgesneden.
Zelfs een Engelsch stoomschip is door
Chincezen mot bommen bestookt.
Samenzwering ontdekt.
Naar de „Daily Mail" bericht, hebben
detectives van Scotland Yard to Lon
den een goeden slag geslagen met de
arrestatie van een vrouw en vijf Ieren,
die beschuldigd worden van betrokken
te zijn bij een complot om Britsche slag
schepen en onderzeeërs in de lucht te
doen vliegen. Twee dor gearresteerde
Ieren zouden, naar men zegt, als officie
ren in dienst zijn bij de weiven te
Portsmouth.
De samenzwering is ontdekt door het
onderscheppen van brieven. Het complot
was reeds eenigen tijd gesmeed en sinds
Scotland Yard er kennis van droeg wer
den alle brieven tusschen de verschillende
betrokken personen onderschept, en ge
opend. Zij werden gecopieerd en daarna
langs den gewonen weg weer doorge
zonden. De berichten omtrent de bewe
ging der oorlogsschepen werden verkre
gen door bemiddeling van beambten aan
de admiraliteit te Portsmouth en andere
marinewerven. Men neemt aim, dat het
complot is gesmeed om de verhouding
tusschen Engeland en den Ierschen vrij
staat ongunstig te beïnvloeden.
Trotzki in ongenade.
Het Centraal Comité der communisti
sche partij in Rusland besloot met op
twee na algemeene stemmen en de Cen
trale Commissie met algemeene stemmen
en één blanco-stem tot Trotzki een cate
gorische waarschuwing te richten en hem
er aan te herinneren, dat de inachtneming
der partijdiscipline niet alleen in woor
den, maar ook in daden noodzakelijk is;
verder Trotzki van zijn functie te ont
heffen, zijn verdere werkzaamheid in den
krijgsraad onmogelijk te verklaren en
voorts de beslissing over de quaestie van
Trotzki's medewerking in het Centrale
Comité tot den eerstvolgcnden partijdag
uit te stellen en Trotzki mede te deelen,
dat hij een nieuwe schending van een
partijbesluit zijn aanblijven in het poli
tieke bureau der partij onmogelijk wordt
geacht. In de motiveering wordt er op
gewezen, dat men zich genoodzaakt heeft
gezien aan het herhaald optreden van
Trotzki tegen het bolsjewismeen de par
tijdiscipline eens voor altijd een eind te
maken.
Korte Berichten.
Britsche communisten hebben Zon
dag tc Londen een reeks vergaderingen
gehouden, om de nagedachtenis te hul
digen van Lenin. Die bijeenkomsten zijn
door fascisten in de war geschopt, even
wel zonder dat het tot ernstige inci
denten kwam.
Het Noorden' van Noorwegen is Za
terdag en Zondag door ecu hevigen storm
geteisterd. Verscheidene schepen en boo
ten zijn op het strand geworpen en een
dertig opvarenden zijn in de golven om
gekomen.
Aan de „Dni" wordt uit Kroonstad
gemeld, dat de matrozen, die om poli
tieke redenen gevangen zitten, een hon
gerstaking zijn begonnen. De matrozen
verlangen, dat een .gerechtelijk onderzoek
naar 'de reden van hun gevangenzetting
zal worden ingesteld, dat de directeur
van do gevangenis, die hen mishandelt,
zal worden ontslagen en dat zij bezoek
Toen waarschuwingen van zijn chefs,
om inct dit spel op te houden, niet
haatten, volgde zijn ontslag.
Een maand na het ontslag trouwde
hij met juffrouw Peper, en het eerste
wat deze na het huwelijk deed, was,
een liooge levensverzekering op haar man
te sluiten.
Vervolgens spoorde ze hem aan, te
drinken, altijd maar te drinken. IJn Kra
keel, die toch wel van een borrel hield,
dronk; zoowol uit lust tot het gevaarlijke
genotmiddel als om zijn geweten het
zwijgen op te leggen. Ten slotte zag men
hem nooit meer nuchter, en na weinig©
jaren was hij zoo verdierlijkt, dat het
Katharina geen moeite kostte, zich van
hem te laten scheiden.
Kort daarop werd Krakeel dood gevon
den in een portiek.
Het heet, dat zijn vroegere vrouw, die
de verzekering op het leven na de schei
ding liet cloorloopen, hem langs een om
weg steeds van drank had voorzien, met
de bedoeling zijn einde to verhaasten en
de uitkeering bij overlijden machtig te
worden. Dit is haar dan gelukt. Met het
verkregen geld, vermeerderd met -de op
brengst van den verkoop van haar café,
begaf zij zich naar hier en kocht het
huis, waarin ze nu Woont.
Zij noemt haar huis een „pension
voor dames".
van hun bloedverwanten zullen mogen
ontvangen.
De nieuwe Duitsche rijkskanselier
heeft gisteren in den rijksdag de regee
ring sverklaring afgelegd. Daarin stelt hij
zich op den grondslag van de grondwet
van Weimar en van de Londensche con
ferentie. Verschillende belangrijke sociale
wetten zullen ingediend worden.
[Klein, en toch een reus.
Prof. Lindeboom, de jubilaris van Za
terdag, is klein van persoon, en toch een
krachtfiguur in andere opzichten.
Ds Datema herinnert in „De Wachter"
aan een avond te Stadskanaal waar Prof.
Lindeboom optrad met een politieke rode,
aan 't einde van welke hij gelegenheid gaf
tot debat, zooals dat te voren was aan
gekondigd.
In een groote herbcrgzaal. Niet al te
licht, maar vol, vol menschen. Achter
in de zaal de schoolmeesters. Een zou
straks den spreker te lijf gaan
En toen de rede uit was
Wie geeft zich op voor het debat?
Wie? Nog eens: wie? Een paar minuten
'stilte. Niemand? Neen. 'De oogen der
hoeren op dien éénen schoolmeester ge
richt. Ja, ook de handen. Toe nou! Toe
dan toch! Goef toch weer terugI Is ar nie
mand?
Met dankzegging aan den Heere werd
gesloten.
De overwinning Was niet twijfelachtig.
Een Sedan voor het liberalisme.
En wat bracht de zoogenaamde
held tot verontschuldiging in? Waarom
nam hij geen debat?
Het is door meer dan een gehoord:
„Tegen zoo'n reus is niet te vechten."
J ub i 1 e um Den Boer.
De heer P. den Boer, de bekende
drukker uit de Jcruzalemsteeg te Utrecht,
herdacht t Jan. j.l. zijn 30-jarigen arbeicl
als drukkerspatroon en tevens als uitge
ver van liet door hem geregenereerde
Studentenweekblad ,,Vox Studiosorum".
Voor die gelegenheid verscheen heden
een Jubilé-nOmmer van bedoeld tijd
schrift, waarin door verschillende stu
denten in ongebonden en gebonden stijl
de jubilaris gecomplimenteerd wordt.
Vermoedelijk is de verzorging van dit
uommer bij wijze van uitzondering buiten
den jubilaris om gegaan. Althans er is
een stukje in Erkentelijkheid heet het
dat aan elkander hangt van profanee
ringen. Jammer dat de redactie zoo on-
kiesch was dit stukske op te nemen.
Maar enfin, onze belangstelling voor "ÏSit
gelukkige jubileum van den heer 11 den
Boer is er niet minder om.
Het portret van den jubilaris staat
yoorin dit mooi uitgevoerde Jubileum
nummer.
(Voor wie den jubilaris niet kennen
zij meegedeeld dat hij een zoojn is van
wijlen den heer B. M. den Boer, die
jarenlang ouderling, der Geref. "Kerk en
lid van den gemeenteraad te Goes en lid
der Staten van Zeeland was.)
Di e Zomert ij d.
Op de vragen van den heer 'Braat
betreffende afschaffing van den zomer
tijd heeft de heer Iluys de Beerenbrouck
minister van Binneniandsche Zaken en
Landbouw het volgende laconieke ant
woord gegeven:
In den regel houden er een drie- of
viertal meisjes verblijf.
Wat die uitvoeren is een raadsel.
In elk geval heel weinig.
's Nachts krijgen ze bezoek van hoeren,
met "wie mert ze overdag nooit samen
ziet.
De rest laat zich denken.
Sinds een paar jaar behooren tot de
bezoekers in het huis do u bekende Frans
Holz, diens vriend Norden en enkele an
deren, wier namen u minder zullen in
teresseeren.
„Een opgenblik," viel Willem den ver-
lialer in de rede, „weet u ook of zekere
graaf van S. tot hen behoorde?"
„Ja,' 'zei de heer Willenisen, „maar
hoe vraagt u dat zoo?"
„Omdat onze graaf zoo heet, die is een
graaf van S. En ik vermoed half, dat do
graaf vpn S., die met IIolz en Norden
omgaat, een zoon van hem is, met na
me
„Frederik?"
„Juist."
„Studeert 111 de rechten?"
„Juist."
„Dat klopt. De jonge graaf van S,. dien
ik bedoel, heet Frederik, en studeert in
de rechten."
Maar nu eeist Holz.
Voor rekening van dit veelbelovende
jonge mensch hebben reeds twee meisjes
De ondergeteckende beschikt niet over
gegevens, die hem zouden machtigen tot
de verklaring, dat „het overgroots mee-
rendeel van het Nederlandsche volk ver
langend uitziet naar het, over het geheole
jaar, handhaven van den Amsterdam-
schen tijd". Een wetsontwerp inzake den
z.g. zomertijd heeft het Departement ver
laten. Omtrent den inhoud daarvan kun
nen, volgens goed gebruik, thans geen
mededeelingen worden gedaan.
De afvloeiing.
Aan een aantal hoogere ambtenaren
bij de P. en T. is bericht, dat do door
hen ingezonden sollicitaties naar vacante
directies buiten beschouwing moeten blij
ven in verband met de mogelijkheid:
dat ook zij binnen afzienbaren tijd voor
afvloeiing in aanmerking zullen worden
gebracht. Aan 40 directeuren, voortgeko
men uit den klerkonrang en commiezen-
titulair is meegedeeld, dat zij met ingang-
van 1 Mei op wachtgeld gesteld zullen
worden.
Kok en keukenmeid.
Do heer II. S(noevliet) schrijft ouder
meer in „De Arbeid", naar aanleiding
van hetgeen de heer Joh. Brautigam in
„Het Volk" en „Voorwaarts" heeft ge
schreven over het leenen van geld door
Barmat.
„Men verbaze zich over de vergeetach
tigheid van Joh. Brautigam, die met zoo
veel poeha komt, vaststellen, dat de
Transportfederatie een leening van
f 50.000 opnam om den stakers steun
te kunnen verzekeren en die zich niet
scheen te herinneren, dat ook de mo
derne bond aan hetzelfde adres de be
schikking over 50.000 gulden had ge
kregen Waarbij dan in de tweede plaats
er op gelet moet worden, dat de mo
derne bond wel degelijk wist, van wien
de 50 mille kwamen, terwijl de Fede
ratie van Transportarbeiders nooit had
vernomen, wie d© lastgever van den ad-
vokaat was, bij wien de leening tot stand
was gekomen.
Wie is kostwinner?
Ais leidraad voor de bcoordeoling, of
een ambtenaar voor de toepassing van
het Bezoldigingsbesluit burgerlijke rijks
ambtenaren '1925 is te beschouwen als
kostwinner van een gezin, heeft de re-
geering bepaald, dat kostwinners zijn
a. weduwnaars, weduwen en geschei
den eclitgenooten, die eon of meer wettige
of wettelijk erkende kinderen of stief
kinderen te hunnen laste hebben;
b. zij, die uitsluitend of in hoofdzaak
zorg dragen voor het onderhoud van
ouders, pleegouders, grootouders, broe
ders of zusters, die niet in staat zijn,
in eigen onderhoud te voorzien;
c. gehuwde vrouwen, voor zoover
haar gezin uitsluitend of in hoofdzaak
op haar inkomsten is aangewezen,
een en ander te beoordeelen naar den
toestand op 31 Dec. 1924. Bij dc vast
stelling van de bezoldiging, ingaande 1
Januari 1925, zijn voorloopig als kost
winner beschouwd zij, die bij de salaris-
vermindering op 1 Mei 1924 als zoo
danig zijn aangemerkt.
De b ez u in i ging.
Verschenen is het verslag der commis
sie voor de Staatsuitgaven over het ver
slag der Algem. Rekenkamer betreffende
haar werkzaamheden over het jaar 1923.
Het volgende wordt er aan ontleend.
Moest de commissie haar rapport over
hel verslag der Algem. Rekenkamer be-
eenigen lijd bij die juffrouw Peper, of,
zooals we haar ook wel kunnen blijven
noemen, bij juffrouw Papegaai op een ka
mer gewoond. Na een verblijf aldaar
van ongeveer een half jaar zijn ze ver
dwenen; de eene naar Amsterdam, de
anaere naar een dorp in de nabijheid
dezer stad. Met behulp der politie ben
ik te weten gekomen, dat het naar Am
sterdam vertrokken meisje, dat Roomsch
was, zich thans in een Roomschc stich
ting bevindt en een kindje, dat rij 't
levenslicht schonk, eveneens.
Het andere meisje viel in handen van
lieaen, die spelen met lichamen en zie
len. Zij maakte een ernstige ziekte door
en is nu dienstmeisje. Van haar "heb 'ik
een brief, die ik u eens zal voorlezen.
Hoor wat het negentienjarige slacht
offer van Holz schrijft, nadat zij door ons
een tijdlang in een onzer inrichtingen
was verpleegd geworden en daarna in
een dienst geplaatst. Haar brief is gead
resseerd aan den leider der Middernacht
zending te R„ die haar zaak behandelde.
„Mijnheer, nu alles achter den rug is,
zie ik eerst, hoe dicht ik aan den rand
van den afgrond heb gestaan. Ik heb
nooit kunnen gelooven, dat er zulke
slechte menschen op 'de wereld waren.
'i S^W'fMIïlfUM
(Wordt vervolgd).
