N©
Maandag 29 December 1924
S9e Jaargang
Baitenianl
BiimeMiffii.
111 -■
•rukkera-Expltilanfen
•OSTERBAAN LE COINTRE GiES
Bureaux: Lange Verstelraat 68—78, G«es
Tel.: Redactie no. 11; Administratie n«.58
Postrekening No. 36008.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VeZeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKBAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersfM5
Prijs der Advertentien:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 38 oL
Bij abonnement belangrijke korting.
JhiT. Wr A. F. de Savornin Lohman.
Het. boek „Alexander Frederilc <le S-a-
Tornin Lobman, Karakterschets door tl.
ran Matsen", is bij den uitgever D. van
Aken to Terneuzen in bet licht gekomen.
Met groote piëteit en- objectiviteit be
handelt sdhiijver het rijke openbare leven
van dezen grooten Staatsman. Hij1 doet
dat in een 14-tal opstellen, aan welke een
voorwoord en inleiding voorafgaan, terwijl
een verslag van zijn begrafenis, benevens
een lijst van vermelde geschriften en een
regis tea- volgen. Vooral dit laatste ver
dient toejuiching, omdat hier in een kort
'bestek zooveel wordt behandeld, waarom-
bent men gaarne nog eens oen en ander
naslaat.
Ook de jeugd van den heer Lohman,
de paneelzagerij, de predikanten worden
behandeld. Van laatstgenoemde heeft de
overledene veel verdriet gehad, eerst voor'
en na <le „Doleantie"; en daarna in de
quaestie-Tak, de Seinpostrage, de afschei
ding uit de A.-R. partij. „Sine ira et
studio'-' zonder toorn of vrees w-ordt
éen ©n ander meegedeeld. Doch ook de
naaste vrienden waren 't vaak met den
spi'. oneens. Wij schreven indertijd, dat
de heer Lohman op geen te besten voet
stond met de. A--R. partij. Hij daaren
tegen, die zich steeds haastte om oen
onjuistheid, liefst door particuliere brief
wisseling, doch zoo- 't moest openbaar te
achterhalen, schreef ons in een zijner- vele
particuliere brieven, die wij van hem
mochten ontvangen, dat 't juist omge
keerd de A.-R. partij was, die niet op
al te besten voet stond met hèm.
Waird hoezeer de mogelijkheid van te
hebben gedwaald open blijft, van dezen
Staatsman geldt het woord: Semper idem
(Steeds dezelfde). Hij heeft onveranderd
vastgehouden tot aan 't einde zijns levens
fia.ii waft liij bij 't licht van Gods Woord
en in den dienst van liet Hecht voor
de waarheid hield.
Vandaar zijn voortdurenden strijd ook
met zijn beste vrienden, hoezeer- hem
dit laatste ook speet.
Man kan dit alles in den brecde in
dit, boek beschreven vinden.
Lohman heeft zich aan de zijde van
de verdrukten geplaatst, in den School
strijd, later bij de Doleantie, als minis
ter ook in de Vaccine-dwangquaestie. Men
kon hem steeds vinden daar waar Hecht
en Waarheid gevaar liepen.
Daarom weerstond hij achtereenvolgens
do liberale partij en haar kopstukken,
later de naast© broederen: Buitendijk, M'-c-
rens, Hoede-maker, Et out, Keuchenius,
Dromer, Lindeboom, Kuyper, de 'jonge
Pierson en (in „Do Nederlander") tie
oud-Friesch Cihr. ilistorisclien, met 11 ie
mand ontziende vrijmoedigheid. Wat. hij
te eer doen kon, omdat liet Calvinistisch
grondbeginsel de dwaling weerstaan,
doch don dwalende liefhebben in het
diepst zijns harten loefde.
Veel van hetgeen in dat book vermeld
staat, was ons, die den heer Lohman
toeor dan veertig jaar gekend hebben, be
kend, en 't is ook mede op grond
daarvan, dat wij vooral do jongeren on
der ons opwekken, om dit boek, waarin
dit rjjke staatsmanslevon als- 't ware chro
nologisch vóór hen verrijst, naarstig te
lezen en te herlezen.
„Zljt gij, ezels! vee! te kleên".
Als elkeen had ook dr Kuyper soms
een oogenblik van onbedachtzaamheid
en als hij dan een woord of een zin zich
liet ontvallen, die te zijnen ongunste kón
worden geduid, hoe was dan de liberale
en de socialistische pers er niet als de
kippen bij, om door eindelooze herhaling
zulk een uitdrukking te hameren in 't
hoofd van het onnadenkende volk.
En au zou dat nog liun recht zijn ge
weest
Als ze zulk 'een uitdrukking genomen
hadden in den juisten zin, maar dat
deden de liberale staatsiepruiken net zoo
min als de „roode" piccolo's, want dan
hielp het niet! dan miste het hapje
peper en zout en was smakeloos! dan
zou de teleurgestelde -cabaret-bezoeker,
die zijn lippen lekte naar politieke prik-
kel-lectuur gaan roepen, dat-ie z'n geld
terug moest hebben; dat men 'm had be
dot!
't Moest dus visch zijn mèt mayon
naise- saus.
He visch dan van Kuyper.
He saus gemengd en bereid in de
linkscihe leugen-kombuis.
Henk als méést illustre voorbeeld
Aan Se „oude plunje" welbekend.
Een woord, door Kuyper in blanke on
schuld uitgesproken, en dat in 't zinsver
band een volmaakt verdedigbare betee-
kenis bad
Maarin onvoorzichtigheid gebo
ren!
En op de schandelijkste wijze uitge
beend, uitgebuit en den volke in de me
morie gebrand alsof Kuyper de man was,
die in politieleen zin de lippen wischte,
gelijk de „vreemde vrouw" in Salomo's
Spreukenboe® zeggende: „Jok ik er niet
mee!" al wat bij vroeger had verkon
digd, daarmee over boord werpende, zoo
dra 't in zijn kraam te pas kwam, pre
cies anders te spreken dan voorheen.
Men herinnert, zich de Vlootwet-hetze?
Precies even vurig en venijnig was
wat -men telkens Kuyper aandeed, den
man, om déze vier voor de greep weg nu
maar in herinnering te brengenden
man van de paneelzagerij, van de haring-
speetsters, van de oude plunje, van het
„geen -dag en geen nacht", in welk laatste
geval de vijand zich zelfs niet ontzag
aan te randen do heiligheid van het gebed.
Soms was 't geïmproviseerde woord
wat onvoorzichtig, wijl het kon worden
misduid en zou het aan de schrijftafel
bij nauwkeurige correctie zeker vervan
gen zijn, maar welk groot man over
komt dit niet en is 't niet weergaloos
klein, om den meester-scbernier, die elk
zijner tegenstanders den degen uit de
hand sloeg, vair achter, aangeslopen,
speldeprikken toe to brengen, waartegen
bij niet genoeg op .zijn hoede was ge
weest?
In 1917, bij Kuypers tachtigsten ver
jaardag, verscheen een overigens weinig
beteekenende brochure, geschreven door
Willem Willemsz.", waarin echter in
kreupelrijm déze rake regels voorkwamen:
„Tot. zijn vele critici,
die als criticasters deden,
had intusschen, op hun schreeuwen
dit in Kuypers mond gepast:
voor mijn onbedachtzaamheên,
zijt gij, ezels, veel te kleen!"
Daarmee ware inderdaad die balkende
bent behoorlijk gebrandmerkt geweest!
Wat niet wegneemt, dat de antirevolu
tionaire partij meermalen in een beslis
send ..politiek oogenblik over de schen
kels van déze viervoeters gestruikeld is:
Ze wéten wel. wat ze doen!
(Friesch Dfol.).
De Tariefwet.
Zoo is dan de tari-efwet ook in de
Eerste Kamer -aangenomen.
Zij moet het tekort op de Begrooting
van liet volgende jaar wegwerken en waar
het bezoldigingsbesluit hard is aange
komen, die hardheid verzachten.
Wanneer dan ook, dank zij deze wet,
verschillende ambtenaarsgezinnen straks
verlichting ontvangen, mogen "Üeze wel
bedenken, dat Links hiertoe niet heeft
meegewerkt. (Reformatie.)
De „Hoogstraat". Wie volgt?
Daar komt in iedere lasterperiode een
punt, waarop degene die men treffen wil,
in aanzien bij het onpartijdig publiek wint,
schrijft de Rott.
Aan Dr Kuyper is deze waarheid beves
tigd. Over de „lintjeskwc'stie" werd zoo
onsmakelijk kabaal gemaakt, dat ook goed
gezinde tegenstanders ^i-ch met weerzin
afkeerden en sympathieker tegenover den
vervolgde stonden.'
1 Toen het incident in hotel Metropole te
Brussel door de socialistische pers
schaamteloos werd uitgebuit, greep de
heer Wibaut- naar de pen en teekende
deze zijn verontwaardigd protest aan te
gen dergelijke grove bestrijding.
Zoo keert zich het wapen van den v-er-
dachtmakenden laster ten slotte tegen den-
gene, welke het hanteert.
Ziet het nu weer aan Minister Colijn.
De geheel onschuldige transactie ten
opzichte van het landgoed „De Hoog
straat" werd door zijn belagers aange
grepen tot een onwaardige lastercam
pagne.
Zelfs het weekblad „De Groene Amster
dammer" waaraan Minister Colijn meer
malen zijn medewerking verleende,
schaamde zich niet aan dit kwaadaardig
gedoe mee te do-en.
Intusschen, door de feiten geleerd, heeft
de redactie ingezien, hoezeer zij zich aan
de eer en goeden naam van den heer
Colijn vergrepen had en in het nummer
van verleden week plaatste zij deze
.schuldbekentenis
„Uit een rede, verleden week door den
heer Colijn gehouden, blijkt, dat het in
gediende wetsontwerp op de richtige hef
fing van directe belastingen, terugwer
kende kracht zon hebben tot 1 Mei 1924.
Daarmede vervalt alle. grond voor de be
schuldiging, dat hij, door de omzetting;
van zijn landgoed in een N.-V-, de belas
ting zou willen ontduiken.
Het spijt ons zeer, dat wij, in goed ver
trouwen op de juistheid van hetgeen de
N. Rott. Crt. in haar Ochtendblad van
7 December had medegedeeld, door ons
nummer van 13 December er toe mede
gewerkt hebben deze beschuldiging te
verbreiden. Wij bieden den heer Colijn
daarvoor onze verontschuldigingen aan."
Wie volgt? Zouden Telegraaf en Volk
den moed hebben om te schrijven als
de Groene?
ZANGERS
CARUSCL, 30 cent per iSsosjc,
«ÏE -rOOWERPftSSTti-LK.
Hij, Uw UrugÉet.
Keulen wordt nog niet ontruimd.
De gezantenraad te Plarijs heeft de
volkomen overeenstemming der En-
gelsche, Italiaansche, Belgische, Ja-
pa,nsche en Fransche regeering inzake
de Keulsche zone geconstateerd. Het
besluit om niet voor 10 Januari de
Keulsche zone te ontruimen, is ge
baseerd op de flagrante tekortkomin
gen van het rijk "bij de doorvoering
der on twapenin gsbepalingen.
Aanvankelijk was er verschil van
meening tusschen Engeland en Frank-
rijk.
Over hel algemeen achtten de En-
gelsche deskundigen de tekortkomin
gen van Duitscliland inzake de sterk
te van het leger en de geschiktheid
der fabrieken, om oorlogsmateriaal te
vervaardigen, niet zoo ernstig als hun
Fransche collega's.
In de tweede plaats voelde men er
van Engelsche zijde veel voor een
niet al te ver verwijderd tijdstip; voor
de ontruiming van de Keulsche zone
vast te stellen, terwijl de Duitsche
overheid zich dan zou verplichten in
den tusschentijd alle werkelijke tekort
komingen. met betrekking tof de uit
voering van de militaire bepalingen
van liet vredesverdrag te verhelpen.
Ex-keizerin Zita.
in kringen der Oostenrijksche mo
narchisten loopt sedert eenige dagen
het gerucht, dat ex-keizerin Zita alle
pogingen -aanwendt, om naar Honga
rije terug te keeren. Zij zo-u zich te
Gödöllö, dat tot nog toe rijksbestuur
der Hortliy tot, zomerverblijf diende,
maar tot 'de Habsburgsche kroondo
meinen behoort, wenschen te vesti
gen. Ex-keizerin Zita heeft zich met
een nota tot den gezantenraad ge
wend, waarin zij niet slechts de te
ruggave -eischt van de Habsburgsche
particuliere eigendommen in de suc-
cessiestaten, -doch tevens verklaart,
-dat zij voornemens is naar Hongarije
terug te keeren. (Wij herinneren er
aan, dat ex-keizerin Zita onlangs nog
heeft verklaard, dat zij in Spanje zou
blijven won-en).
De Schelde-tunnel.
Gemeld wordt, da,t een Belgische
groep aan de regeering een nieuw
voorstel ingezonden heeft betreffende
den bouw van een tunnel ouder de
Schelde. Men is nu bezig deze vraag
o-m concessie grondig te onderzo-eken.
Nadere inlichtingen zullen slechts ver
strekt worden, wanneer de regeeriiig
een -definitief besluit zal genomen
hebben.
De opstand in Albanië.
De „Times" verneemt uit Belgrado:
Ahmee Bey Zogoe, de vroegere pre
mier van Aelbanië en thans de leider
van de Albaneesche opstandelingen,
heeft Tirana, de zetel der regeering,
op! 24 October bezet en Elbassan en
Skoetari op Kerstdag. Daardoor is hij
meester geworden van Centraal- en
Noord-Albanië. De Mir-dieten hebben
zich bij Ahmed Bey Zogoe aangeslo
ten. Ondertusschen. vallen de reg-ee-
ringstroep;en de opstandelingen in de
flank aan.
De toekomstige Albaneesche politiek
van Joego-Slavië zal in overeenstem
ming zijn met die van de Italiaansche
regeering op- de basis van de over
eenkomst van Rome.
Het fluit.
Verschillende ketels 'in de machine
kamer van het volkereilleven fluiten.
Albanië, waar een opstand is uit
gebroken, Noord-Afrika, waar d e
Spanjaarden verliezen lijden, Frank
rijk, waar Herriot met een zeer been
tegen het Communisme ageert, Reval,
waar een groote brand uitbrak, die
naar men wil, communistische vonken
deed uitspatten, Japan, waar men zich
ergert aan de Engelsche vlootba-sis
te Singapore (hoewel die ergernis vol-
fens officiëele berichten, niet altijd
e meest betrouwbare,reeds aan het
luwen moet zijn), Rusland, waar ka-
Eitaal-welgezinde en kapitaal-vijandige
olsjewisten elkander m het welige
Russische haar zitten, en nog andere
landen en plaatsen "doen dergelijke
geluiden hooren.
Dit verraadt hoogspanning hier en
daar. (Reformatie)
Korte Berichten.
-•Vrijdagnacht is te Haspe bij 'Ha
gen een aiito in een troepje men-
schen gereden, dat juist in de tram
wilde stappen. Zeven menschen wer-
deh fewaar gewond, van wie er een
reeds is overleden. De chauffeur van
de auto vluchtte, doch is later te
Hagen in hechtenis genomen.
De krijgsraad te Luik zal in
Januari pok een zaak behandelen te-
fen den Duitsclien generaal van der
sch, die beschuldigd wordt in Augus
tus 1914 te Arlou een commissaris
van politie te hebben doen fusille-e-
ren en 100 huizen te -hebben doen
plunderen.
Een slecht humeur, slapeloosheid en
schele hoofdpijn worden vaak veroorzaakt
door leverstoornissen. Foster's Maagpillen
zullen het kwaad spoedig overwinnen. Zij
wekken de lever op, en worden aanbevo
len tot het genezen van galzucht, verstop
ping en maagkwalen. Prijs per flacon van
vijftig versuikerde pillen f 0.65in apo
theken en drogistzaken. (9)
Londen weigert Hollandsch
vleesch te ko op en.
Naar „De Slagerscourant" uit Lon
den verneemt, zijn de Engelsche sla-
fers aldaar begonnen te staken met
et koopen. van uit Nederland aan
gevoerd Hollandsch schapenvleesch.
De oorzaak hiervan is, dat het Hol-
•landsche schapenvleesch in .Londen
reeds eenigen tijd in discrediet ge
raakt is door het eveneens in Londen
aangevoerde Duitsche sohapenvleesc-h
dat minder lekker van smaak is dan
ons schapenvleesch. Nu doet zich het
feit voor, dat het Duitsche schapen
vleesch voorzien wordt van precies
hetzelfde keuringsmerk als liet Hol-
fandsche schapenvleesch en de En
gelsche slagers-daardoor niet kunnen
zien wat Hollandsch- en wat Duitsch
schapenvleesch is. Teneinde gevrij
waard te .zijn van het minder gewilde
Duitsche schapenvleesch, staken de
Engelsche slagers schapenvleesch
dus ook Hollandsch schapenvleesch
te koopen. Zij nemen het zekere
voor het onzekere en koopen thans
Schotsche- en Engelsche schapen.
Bewaren van bagage bij de
Ned. Spoorwegen.
Met ingang van 1 Januari ai.s. zal
ten aanzien van het in bewaring ne
men van bagage bij de Ned. Spoor
wegen het voorschrift gelden, dat het
bewaarloon, hetwelk tot dusverre
f 0.20 per colli en per etmaal bedroeg,
wordt teruggebracht tot fO.10 per ka
lenderdag (dus van middernacht tot
middernacht en dat voor ingeschre
ven bagage, welke niet dadelijk na
aankomst van den trein in ontvangst
genomen wordt, voortaan geen be
waarloon meer verschuldigd zal zijn,
indien zij wordt afgehaald uiterlijk op
den dag volgende op dén dag Van
aankomst.
Betere tijden.
Het tienduizendste schip1, waarvoor
havengeld wordt, betaald is voor het
loopende jaar Zaterdagmorgen de Rot
terdamsche haven binnengekomen.
Het was de „Jonge Anthony" van
Wambersie en Zoon, geladen met
fruit. Sedert 1913 werd zulk een ge
tal van schepen in één jaar tijds in
de Rotterdamsche haven 'niet bereikt.
Afgedroogd!
Op kostelijke wijze werd dezer da
gen in de a.'-r. Rjjnl. Cour. de be
kende rumoerige „Krabbelaar" uit
„Het Volk": A. B. K., door een ge-
regelden briefschrijver afgedroogd.
"Men leze en geniete zelf:
Je zult nog wel weten, dat wij Anti-
Revolutionairen, sinds jaa,r en dag
zoo'n beetje uitgemaakt 'zijn voor de
achteraankomers, de menschen van de
trekschuit.
Van de week echter, toen ik de
vragen las, die door den Oproerigen
Krabbelaar, den heer Kleerekoper aan
den Minister zijn gesteld over de stich
ting „De Glindhorst" dacht ik bij me
zeli Wanneer wij nu de achterlijken
zijn, hoe moeten we dan de S. D. A.
F.-ers wel noemen.
Je moet weten, dat de heer Kleere
koper blijkbaar iets vernomen heeft
over minder gewenschte toestanden
op „De Glindhorst", het Christelijk
gesticht voor Verwaarloosde kinderen.
Een groot deel van onze menschen
weet dat heel lang. Reeds menigeen
heeft het aan z'n nortemonnaie ge
merkt, dat de aandeden een groot
deel van haar waarde verloren heb
ben en dat er vim rente-betaling geen
sprake kan zijn:
Een groot deel der leverancier-s
heeft al langer dan een jaar met een
commissie onderhandeld om tol; een
schikking te geraken, waardoor hun
belangen zoo weinig mogelijk wor
den geschaad.
De vroegere directeur, D<s Vogelaar-
heeft reeds ontslag aangevraagd en
heeft de stichting reeds enkele maan
den verlaten.
Een nieuwe directeur de heer Ge-
leijnse, is reeds enkele maanden in
functie en heeft krachtige maatrege
len genomen, betere toestanden te
scheppen.
En wanneer dat alles achter den
rug is, wanneer een deel van. onze
diaconieën zich opofferingen getroost
heeft om de zaak weer in 't goede
spoor te brengen, wanneer in heel
wat kerken collecten gehouden zijn,
waardoor een aanzienlijk bedrag kon
worden afgedragen, wanneer alles er
op wijst, dat we weer op den goeden
weg zijndan komt het hinkende
paardje achteraan.
Dan is er een vurige S.D.A.R.-er,
die er niets van verneemt, en bij zich
zelf denkt„Dat is nu een kolfje naar
mijn hand; we zullen die Christelijke
barmhartigheidsbeoefenaars wel eens
even in hun hemmetje zetten. De Mi
nister moet nu maar eens een gron
dig onderzoek instellen, en dan alles
maar ..eens publiceeren".
Eilieve heer Kleerekoper, dacht
je, dat wij daar bang voor waren?
'Hetzelfde, dat gij nu van de Regee
ring vraagt, henben wij al veel eer
gedaan! Reken maar, dat we de zaak
goed uitgezocht hebben, en de noo-
dige maatregelen om herhaling te
voorkomen zijn genomen.
Maar weel ge, wat wij niet doen?
Wanneer we fouten ontdekken, wil
len we niet hebben, dat de publieke
kas er maar voor moet opdraaien.
Die aardigheden laten we over aan
de socialistische woningbouw-vereeni-
gingen, enz.
Wanneer bij ons fouten gemaakt
zijn, dan betalen we die schalde zélf;
dan hangen we 't lieusch niet a'an.
de groote klok, maar we pakken aan,
om de zaak weer op- pooten te zetten.
En nu gunnen we u heel graag het
pleiziertje om in deze zaak. nog weer
eens te roeren daarmee deert ge
ons niet, want we zijn er vast Van
overtuigd, dat het onderzoek van den
Minister zal uitwijzen, dat afdoende
maatregelen getroffen zijn.
Weet ge, wat ge eens 'doen moest?
Ge moest eerst eens zelf zooveel
philantropische arbeid verrichten als
de diaconiën der Geref. Kerken tot
op; heden hebben gedaan, en als ge
dan na een halve eeuw of langer
kimt zeggen, dat er geen enkele fout
gemaakt is, welnu treed dan maar
eens als zedemeester op1.
Ma,ar den criticus uithangen zon
der zelf iets te doen, omdat ge uw
menschen maar onmiddellijk ten laste
aan de gemeenschap brengt, dat eert
u niet in ons oog.
En bovendien zorg, dat ge met
uw tijd meegaat; kom niet zooveel
achteraan, wij hadden 't. bijna al ver
geten waarom die oude koeien
uit de sloot gehaald?
Allerlei.
De raad van den volkenbond heeft
Dr J. A. Nederbragt, chef van de
directie van economische zaken aan
het Departement van Buitenlandsche
Zaken te 's-Gravenhage, herbenoemd
tot lid van de commissie van con
trole van den volkenhond.
De heer Herman van Vorst, die een
twintig jaar geleden als Capuciner-
pater dè R.-K. Kerk verliet en tot
de S. D. A. F. overging, waarna hij
