m 43 Woensdag 19 November 1934 39e Jaargang 400 NIEUWE ORGELS imeilagl PUROL FIRMA A. S. J. DEKKER, Buitenland. WONDERLIJK GELEID f besluiten van de volksvertegenwoordiging FEUILLETON. bieden wij uit voorraad aan van f 150.— en hooger. In Seder gezitt, Dermic. Bsrukkers-ExplsRaflteti eOSTERBAAN LE C01NTRE GOES Eureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes Tel.: Redactie no. tl; Administratie no. 58 Postrekening No. 36000. Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIJV L. Burg. Tel. no. 259 De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post, f3.— Losse nummersf0.05 Prijs der Advertentie»; 1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 et Bij abonnement belangrijke korting. Arnemuiden. Wij ontvingen reeds geruimen tijd ge leden 5 dollar ait Grandrapids Michigan van de familie Van Houte Baterstreet 946, welk bedrag wij aan den penning meester den heer Ilemmekam te Vlissin- gen overmaakten. gebonden. Ratnp „Bartiméus" te Zeist. Met vriendelijken dank hiervoor ont vangen collecte Gerei Kerk te Veere 134,67; van dhr A. de Sch., Kloetinge, f2,50. Goes, 19 Nov. '24. J. DONNER Sr. HET GRONDWETTIG KONINGSCHAP. Art. 6 van Ons Program van Beginselen luidt: Op zichzelf geen enkelen staatsvorm den eenig bruikbaren keurende, erkent zjj liet aan de grondwet gebonden koning schap, gelijk zich dit ten onzent gelei delijk uit de Republiek der 16e eeuw heeft ontwikkeld, als den voor ons moest ««schikten regeeringsvorm. Welke staatsvorm is de beste? Deze vraag is altijd als een vraag van zeer groot gewicht beschouwd, en reeds in de oudheid is zij zeer uiteeiiloopend be antwoord. De drie voornaamste regeeringsvormon zijn." dc monarchie, de aristocratie en de democratie. De m o n a$$ c h i e is die regeerings vorm, waarbij het oppergezag bij één per soon berust. Deze kan dan den titel van Keizer, Koning, Sultan, Shah, Pharaö of welken anderen titel ook dragen, dit doet er niet toe. pis hij maar het hoogste gezag alleen uitoefent. De aristocratie is die regee ringsvorm, waarbij dc oppermacht berust bij de voornaamsten in den Staat. Een zeer goed voorbeeld van zulk een aristocratie levert de republiek der Ver- eenigde Nederlanden. Ons land beleefde destijds den bekenden regententijd. Al leen bepaalde patricische families kon den toen een regeeringspost bekleeden. Vooral de regentenfamilies van Amster dam hadden een zeer groote macht door den overwegenden invloed, welken Am- 1^ sterdam in die dagen binnen en buiten de grenzen van ons Vaderland had. De democratie is die regeerings vorm, waarbij het hoogste gezag wordt uitgeoefend door personen welke recht streeks door het volk worden aangewezen. In dc oudheid leverde vooral de repu bliek van Athene een voorbeeld van zulk een democratischen regeeringsvorm. Tegenwoordig behooren onder de be kendste landen, welke een democrati schen regeeringsvorm hebben, de Fran- sche republiek, de Vereenigde Staten van N. Amerika, en de Zuid Amerikaansche republieken. De grenslijn tussclven de zooeven ge- teekende drieërlei regecringsvormen wordt heden ten dage zoo scherp niet meer getrokken als vroeger. Dat is voorname lijk het gevolg van het ontstaan der zoo genaamde constitutioneele monarchieën. Ook ons land is een constitutioneele mo narchie, d. w. z. wij worden geregeerd door één persoon, onze Koningin, doch deze oefent geen absoluut gezag uit, maar is aan allerlei wet en bovenal aan de 37). De tijd begon hem bijna te lang te val len voordat deze, stipt met klokslag van negenen, in den winkel verscheen. Wouter maakte gebruik van het oogenblik, toen hij na het geven van eenige aanwijzingen aan de bedienden zich naar liet kantoor wilde begeven, en vroeg hem een oogen blik te spreken. Gaarne werd hem dit toegestaan. De heer Van Velde zette zich in zijn leuningstoel neder en vroeg la chend naar de staatsgeheimen, die zijn leerling op het hart had. Wouter gevoelde, dat de beslissing over zijn toekomst thans op handen was. Re heer Petersen of de heer Van Velde! dat was de quaestie; de een of de ander Aan den eerste verbond hem de lang durige gewoonte, de herinnering aan zijn eerste verdienste als knaap, en door hem was hij „de courantenjongen van Ham burg" geworden. In zijnen dienst had hij zijn vader bewezen, dat ook „de Een- arm" brood verdienen kon. De bekendheid met den boekhandelaar was van veel la ter datum, maar de genegenheid pn de vertrouwelijke bejegening van den laatst genoemde legden een aanmerkelijk ge wicht in de schaal. „Het moet wel iets belangrijks zijn, Zoo zijn als het ware de voordeden van het monarchale en die van het de mocratische stelsel met elkander gecom bineerd. Welke regeeringsvorm is nu de beste? Op deze vraag is eigenlijk nimmer een antwoord te geven. Immers, elk land heeft een geschiedenis achter zich. En die geschiedenis heeft -liaar stempel o^. de 'bevolking en de staatsinrichting van zulk een land gedrukt. Kon men heelemaal abstract, d. i. los van de geschiedenis en de omstandig heden van een volk, zijn oordeel zeg gen, dan zou misschien aan den demo cratischen regeeringsvorm de voorkeur moeten geschonken worden. Wanneer dan ook in de verschillende deelen 'der we reld nieuwe rijken ontstaan, dan zal het maar zelden gebeuren dat deze een an deren regeeringsvorm dan juist den de mocratischen kiezen. Nu men echter over dit, vraagstuk niet in abstracte, niet los van allerlei om standigheden oordeelen kan, maar bij de beantwoording telkens letten moet op de eigenaardige historie van een volk, nu kan voor ons land op deze vraag slechts één antwoord gegeven worden, en wel 'dit, dat het. koningschap voor ons land de aangewezen regeeringsvorm 'is. God heeft onze geschiedenis zóó geleid, dat er tussclien ons volk on het stam huis der Oranjes in den loop der eeuwen een zeer nauwe band is ontstaan. Oranje was altijd bereid zich aan ons volk en zijn zaak te geven. De vorsten uit dit Huis hebben dit gedaan in een tijd, toen naar menschelijk oordeel ons vaderland op den rand van den ondergang stond. Denk maar aan het begin van den tach tigjarigen oorlog en aan het jaar 1672, toen wij gewikkeld werden in een oor log met Frankrijk, Engeland, Munster en Keulen. Niet alleen hebben de Oranjevorsten steeds ons Vaderland beschermd tegen buitenlandsch gevaar, maar zij hebben ook steeds een tegenwicht geboden tegen de maclit der Regenten. Voor de rechten en vrijheden des volks stonden zij al tijd pal. En zoo is het dan ook gekomen, dat, toen in 1813 het Fransche dwangjuk werd afgeschud, heel de 'Nederlandsche bevol king unaniem, hare ingenomenheid betoon de met de verheffing van den Prins van Oranje tot Souvereinen Vorst en later tot Koning. Dat is niet gegaan bij volksstem ming, bij beslissing van do helft plus één, maar het. is veel beter, het is spon taan geschied. Diezelfde genegenheid voor het Oranje huis zit nog altijd in ons volk. Het schijnt wel, dat we de liefde voor "Oranje als 't ware bij de geboorte meekrijgen. Nu is het wel waar, dat in de latere .jaren bij de revolutionaire partijen der socialisten en anarchisten, wier stelsel in botsing komt met elk koningschap, de theorie van den republikeinschen re geeringsvorm telkens tot uiting komt, doch veel verneemt men van die theorie niet. Alleen tengevolge van uitlatingen van sommigen is er in den laatsten tijd wat meer over gesproken. Wat echter daarbij tot weemoed stemt is dit, dat de prin- ■cipieele anti-koningsgezinde gevoelens liet meest, ja we zouden haast zeggen, bijna uitsluitend tot uiting komen bij onder- wa-t gij mij hebt mede te deelen," zeide de heer Van Velde op meer ernstigen toon, daar hij op het gelaat van den jon gen den pijnlijken tweestrijd in diens binnenste las. In eenvoudige bewoordingen verhaalde Wouter nu, welken voorslag de heer Pe tersen hem gedaan had, terwijl hij tege lijkertijd bekende, dat de keuze hem zwaar viel, daar hij zich geen rechte voorstel ling van de gevolgen kon. maken. Hij ver zocht den heer Van Velde de beslissing op zich te nemen, daar hij 'net buiten twijfel goed met hem voorhad. Als de beslissing verkeerd uitliep, zou zijn vader het hem levenslang verwijten. De heer van Velde reikte hem de hand. „Het doet mij genoegen," sprak hij, „dat gij vertrouwen in mij stelt: ik be oog niets anders dan uw bestwil. De aan bieding van den heer Petersen is inder daad uitlokkend. Intusschen vraag ik in alle bedaardheidIs die betrekking eenigermate voordeelig, is zij vast? Uw dagelijksche ontvangst hangt van zoo genaamde toevalligheden af. Verkoopt gij veel, dan gaat alles' goed; hebt gij wei nig debiet, dan zijt gij bijna alleen tot uw loon beperkt, dat u niet voldoende brood geeft. Misschien vindt de heer Pe tersen na eenigen tijd de onderneming niet voordeelig. Het gevolg daarvan is, dat gij weer courantenjongen wordt. Zoo- gaat het van dé eene onzekerheid in de andere. Die redeneering is duidelijk, zou ik zeggen. w ij z e r s, bij hen, aan wie het onder wijs van de kinderen van ons volk is •toevertrouwd. Het valt niet te verbloe men, dat dit feit vooral met het oog op de toekomst van zeer groote beteekenis is. De openbare school lieeft het godsdienstig leven van ons volk ondermijnd, het zal nu langzamerhand ook de liefde tot Oranje ondermijnen gaan. Maar dit neemt niet weg, dat die liefde thans onder allo andere partijen dan de socialistische nog groot is; en wij anti revolutionairen zien in het Oranjehuis een Godsgeschenk, een blijk van 's Hee- ren gunst over ons volk. Zoo kunnen we ons dan ook nog vol komen vereenigen met wat reeds in 1878 in Ons Program, art. 6 werd geschreven: Op zich zelf geen enkelen Staatsvorm den ©enig bruikba ren keu r ende En wat daar meer volgt. Afbeeldingen en Inlichtingen verstrekt gratis ons hoofdkantoor te GOES. GOES - ROTTERDAM - UTRECHT Korte berichten. Men meldt uit Weenen: Ramek, die tot Seipel's opvolger be stemd is, telt pas 43 jaren, de nieuwe minister van financiën is ternauwernood 36 jaar oud, zoodat Seipel's aanduiding, dat hij plaats wilde maken voor jongere krachten, is opgevolgd. De verontrustende stijging van de prijzen der levensmiddelen geeft de En- gelsche pers aanleiding op een onderzoek van regeeriiigswege naar de oorzaken aan te dringen. Over October zijn die prijzen met zeven ten hónderd opgeloopen, zoo dat zij! nu 79 pet. staan boven het peil van Juli 1914. Die Deensche minister van buit. za ken verdedigde in het parlement de Deen sche ontwapeningsontwerpen. Hij uitte de hoop dat zij ©en bijdrage zullen zijn tot algemeene ontwapening. Te Liverpool zijn twee mannen van de koude bezweken. De een zakte ineen bij zijn werk en de ander op straat. Op het station Hassfurt in Noord- Beieren zijn twee zoons van fabrieks arbeiders onder naar benedenrollende boomstammen geraakt en verpletterd. Omdat Dermin zoo best is voor GESIPRtSSSGifcHI LIPPEM. en zoo goedkoop. P8r groote doos 30 cent. Bij Uw drogist. Daar mijnheer Petersen zelf de keuze aan li heeft overgelaten, kan ik u nn niet anders raden, dan dat gij geheel bij mij in de zaak komt. Ik heb dit reeds lang ge- wenscht, maar wilde u toch niet aan uw vroegeren meester ontfutselen. Want het strijdt met het tiende gebod, als wjj onzen naaste zijn dienstknechten afhan dig weten te maken, hetzij dan door list, door geld of door overreding. Nu echter de heer Petersen u voor een beslissende keuze gesteld heeft, mag ik des te eer mijn wensch vrijuit te kennen geven, wijl ik daarmede niets anders dan uw welzijn beoog. Welke positie ik u in het vervolg zal kunnen aanbieden, dit hangt in de allereerste plaats van u zeiven af; ik ben niet in staat, u daaromtrent iets naders te zeggen. Wat ik u beloven kan en wil, is dit: dat gij een vast maandelijksch loon zult hebben, het dubbele bedragende van hetgeen de heer Petersen u geven wil. Mijn zaak is zoo groot en zoo uitgebreid, dat ik wel altijd op de een of andere wijze bezigheid voor u vinden kan. Wees ©r verzekerd van, dat ik u geen gebrek zal laten lijden. Het doet mij leed, dat ik u niet onder het personeel mijner gewone bedienden kan opnemen; ik zeg het u open en rond: daartoe is uw ont wikkeling niet voldoende, en dat is dus onmogelijk. Houd daarentegen steeds in het oog, dat ik iemand, die mijn kind uit het water heeft gered, anders behandel dan ik in gewone omstandigheden iemand van beperkte ontwikkeling behandelen zou. De sabotage bij de marine. Onder dit hoofd vermeldden wij m ons blad van gisteren een aantal gevallen van sabotage bij de marine te Helder, •welke vooral in de voorstelling der fei ten, zooals die gegeven wordt door „Het Volk" ongeveer den indruk moesten ves tigen alsof de marine reeds met haar eigen liquidatie begonnen was. Naar aan leiding van het gebeurde had een redac teur van de Msb. een onderhoud met den commandant der marine te Willemsoord, vice-admiraal C. Fock. Dleze wilde de feiten allereerst tot de juiste proporties terug brengen. Zondag avond is inderdaad vermoedelijk door kwaadwilligheid, brand ontstaan in de houten bovenbouw van de oude kanon neerboot „Bever", welke tot arrestanten schip werd ingericht, doch dat nimmer als zoodanig dienst deed. Deze houten bovenbouw brandde uit. Verder is do stop uitgedraaid der leiding van een olietank op den steiger aan de haven. Doordat de kraan bij de tank gesloten was, liep alleen de leiding leeg. Dian is Zondag voor acht dagen, vermoedelijk eveneens door kwaadwilligheid, brand ontstaan in een klein houten gebouwtje op den Dijk, dat als leslokaal dienst deed, tengevolge waarvan dit eveneons uitbrandde. Nog enkele andere gevallen van sabotage zijn er voorts te melden. Men ziet, de ma rine maakt er geen geheim van. Op de „Heemskerk" is het handwiel van een kanon verdwenen, terwijl enkele takels werden beschadigd door insnijding met een mes, waardoor ongelukken voor de eigen bemanning niet buitengesloten wa ren geweest. Tenslotte is op het fort Oostoever de koperleiding van den blik semafleider verdwenen, hetgeen intus schen evengoed een geval van diefstal als van sabotage kan zijn. Het samentreffen van deze gevallen, aldus Z.Ex. Fock, kan natuurlijk niet na laten een ernstigen indruk te maken en de feiten op zich zelf zijn ook ern stig genoeg. De gevallen van sabotage op cle „Heemskerk" intusschen, aldus Z.Ex. Fock zijn periodiek terugkeerendo uitingen van ontevredenheid, waarmedo bepaalde naturen wegens de hun opge legde provooststiaf plegen te antwoorden. Dé gestichte brandjes vormen wel een nieuwe en zooals gezegd ongetwijfeld ernstige noot. Zij rechtvaardigen intus-- schen volstrekt niet, aldus Z.Ex. Fock, om van een mentaliteit of sfeer van sabotage bij de marine te Helder to spreken. Integendeel de geest onder de manschappen is zoo goed als onder de gegeven omstandigheden slechts verwacht kan worden. Rat is mijn persoonlijk oordeel en dat van alle commandanten. Bij het Onderzee-corps heerscht daaren tegen een geest van verontwaardiging over de geploegde gevallen van sabo tage welke de marineleiding en politie alle medewerking verzekert bij het zoe ken naar de daders, hetgeen in een corps van ruim 3000 man intusschen moeilijk is, ook al staat het overgroote 'deel 'bo ven verdenking. v"an een algemeonen geest Van saoo tage onder het corps kan volstrekt niet gesproken worden, zelfs niet van een geest van ontevredenheid, waartoe de „Gij vraagt misschien, waarom ik mij eerst zoo laat uw opofferende daad her innerd heb? Eenvoudig daarom, wijl het meisje, dat destijds bij Alli was, beweerde niet het minste of geringste van den knaap, te weten. Ook werd zij spoedig wegens een ernstig vergrijp op staanden voet ont slagen. Daarom waren wij er ten hoogste verblijd over, dat een wat men noemt gelukkige samenloop van omstandigheden ons in Uhlenhorst met u in aanraking bracht. Tot dusver heb ik u als 't ware op de proef hier gehouden. Blijf u verder zoo goed, trouw en eerlijk gedragen, en ik verzeker u, dat gij er geen schade bij zult hebben!" Wouter had hem met blijde verrassing aangehoord. De beslissing was naar zijn wensch uitgevallen. Als een leidende en bestierende wenk des Heeren hadden hem de woorden van den boekhandelaar in het oor geklonken. Eindelijk stond de heer Van Velde op, daar hem zijn brieven en couranten van de post ter hand gesteld werden. „Ik hoop, dat wij het samen lang zul len uithouden," sprak hij op minzamen toon. „Gij kunt er overigens, als gij wilt, thuis nog eens nader over spreken." Wouter keerde naar zijn werk terug, vroolijk. dankbaar en vast besloten om trent de keus, die hij doen zou. Toch wilde hij niet nalaten, er nog eens met zijn vader en moeder over te spreken. Als kind was hij hun dat schuldig. Het be hoorde bij het: „Eert uw vader en uw Gesprongen Handen DOOS 30, 60,90 Cent. Bij Apoth. en Drogisten. Pharm.Fabr. A.Mijnhardt Zeist dienst en de omstandigheden, waaronder hij verricht moet worden, ook geen aan leiding geven. Langs administrafcieven weg zijn dan ook geen klachten töt mij gekomen. Aldus Z. Exc. Fock. Wel kan gesproken worden van een geest van teleurstelling onder het corps over het bezoldigingsbesluit, dat vooral van de ongehuwde jongeren inderdaad groote of fers heeft geëischt. Onder hen is de geest, nu het besluit gevallen is, beter geworden, omdat de zekerheid omtrent hetgeen aan offers moet worden gebracht voor de meesten altijd nog gemakkelijker te dragen is dan- dc onzekei'heid daarom trent. Ik hoop gaarne, aldus besloot Z. Ex. Fock het onderhoud, dat do nerveuse stemming als gevolg dier onzekerheid nu voor een geest van berusting moge plaats maken. De arbeid in b r o o d b a k k e r ij e n. Gelijk wij' reeds meldden, zal weldra verschijnen het wetsontwerp houdende wijziging van do bepalingen der arbeids wet 1919 betreffende den arbeid in brood- bakkerijen. Als belangrijkste element is in 1922 in de wet opgenomen het verbod om versch of opgewarmd brood te vervoe ren vóór 9 uur des voormiddags en te verkoopen of af te leveren vóór 10 uur des voormiddags. Diit vervoer- en ver koopverbod heeft grootendeels aan de verwachtingen beantwoord. Dé ontzet tende jacht om voor het ontbijt een zoo groot mogelijke hoeveelheid brood gereed en bezorgd te liebben, is, zeer ten bate van arbeiders en werkgevers en ook van de kwaliteit van het brood verdwe nen. Nu de ervaring heeft aangetoond, dal liet vervoer- en verkoopverbod gehand haafd kan blijven en do naleving ervan over het algemeen vrij bevredigend is, acht de minister het oogenblik geko men voor bet aanhangig maken van een wijziging van principieelen aard, n.l. de opheffing van het verbod1 van bakkersar- beid des nachts voor den patroon. Waar den minister niet gebleken is, dat van de zijde der patroons prij[s wordt gesteld op opheffing van liet verbod van bakkers- arbeid op Zondag, meent hij, dat. in dit opzicht geen wijziging in den bestaanden toestand behoort te worden gebracht. Ondanks het verkoopverbod is toch nog steeds in alle bakkerijen 'f; haastig werken in de morgenuren blijven bestaan. Weliswaar wordt het brood niet meer vóór 12 uur genuttigd, doch om alles vóór 12 uur bezorgd te hebben is er den bakker veel aan gelegen om te 9 a 10 uur met een zoo groot mogelijk cleel der productie de bezorging te begin nen. De beschikbare tijd! voor de brood- bereiding is klein doch het pijnlijkste doet zich dat gevoelen bij de kleine stadsbak- kers, die eerst te 6 uur mogen beginnen. Ongetwijfeld is het voor de gezellen in de kleine stadsbakkcrijen en voor hun gezin een nadeel, dat zij reeds te 5 uur op hun werk moeten zijn. De minister ïs dan moeder!" Maar tevens wilde hij hun dan verzoeken, hem vrijheid te geven om naar goedvinden te handelen. Toen hij 's middags te huis kwam, bracht hij zijn zaak ter sprake, die na tuurlijk niet weinig opzien verwekte. „Ziet gij wel!" riep Karei vol vreugde en trots over zijn Wouter, „zij vechten reeds om hem, zij kennen zijn hoofd; wie kan „F.en onnoozele bloed behoeft hij ten minste niet meer te worden!" bromde zijn weet,' wat er van Wouter nog worden vader. „Want hij zit zoo vast aan dien boekverkooper als de visch aan den hen gel. Wat biedt deze hem aan voor de toe komst? Precies zooveel vooruitzicht als er in zijn inktkoker is. De heer Petersen is de man, die hem duidelijk zegt, wat) hij met hem voorheeft. Dat vind ik prij selijk. Wat heeft de boekhandelaar ge daan om zijn dankbaarheid te bewijzen, omdat de jongen op een haar af in het Alsterwater verdronken was?" Het kostte geen geringe moeite, om van hem de toestemming te verkrijgen, dat Wouters keus den doorslag zou ge ven. Karei moest er weder duchtig voor in de bres springen. Wrevelig en norsch liep vader Reek de kamer uit. Hij had echter gelukkig geen neen gezegd; en dus bleef 't bij het ja, dat zijn moeder met haar liefderijke hand zegenend op Wou ters hoofd legde. I (Wordt vervolgd)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1924 | | pagina 1