M@ 41
Maandag 17 Movember IHS4
è§e Jaargang
WONDERLIJK GELEID
8i| Hoest ®n
Verkoudheid
Buitenland.
EXTRACT
Zeeuwsclie Stemmen.
FEUILLETON.
Drukkers-Exploitanten
G08TERBAAM LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraal 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. II; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ^ L. Burg. Tel. no. 259
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummers
f 9-06
Prijs der Advertentiën:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 31 cf.
Bij abonnement belangrijke korting.
Als dc avond gevallen is, da flikkerende
sterren de een na den ander liet firma
ment zijn komen verlichten en 't wassen
de maantje z'n bescheiden glans aan de
aardbol meedeelen gaat, zoeken de moe
gewerkte dorpsbewoners in de gezellige
woning de begeerde rust en aangename
verpoozmg.
Vader is verdiept in zijn dagblad, dat
zoo juist is binnengebracht en nog riekt
naar de pers. Z'n oog en dwalen van 't
weerbericht naar Gemengd, van Gemengd
naar Provincie. Moeder legt de laatste
hand aan 'twerk van huishoudelijken
aard, hier nog een knoop aan en daar
nog een stofje weg, en de jonge gasten
zijn bezig met de dingen, die hun hart
hebben of welke de harde* plicht hun voor
schrijft o dat vossen voor 'texamen!
Dat heerlijke isolement van het platte
land, dat geen asphalt-straten, stadsru
moer en bioscooptheaters kent! Wat 'n
Weldadige rust, onmisbaar element om
tot zichzelf te komen en zichzelf te zijfi.
Maar wat is dat? In een hoek van de
kamer is de zoon des huizes gezeten
voor een tafel mot opstand1, Welke zoo
wat het midden houdt tusschen een
schrijfbureau en een fabriek van electri-
sche instrumenten.
Ge ontwaart er kastjes en lampjes, dra
den en spoelen, microfoons en wat niet
al. En als go de bestemming nog niet
kende, zou een kort gesprek u al gauw
uit den brand helpen. Hoort maar de
vaktermen als hoogfrequent- cn laagfrc-
quentversterking, cummutator, transfor
mator en condensator. Men heeft bet.
eboniet voor 't grijpen en Voltmeter, Am
pèremeter en Milliampjère-meter ontbreken
niet.
Natuurlijk, het is een radio-ontvangtoe
stelWeg is de gedachte aan de
weldadigheid van het dorpsisolement,
want de woning, die ge betreden hebt
heeft gemeenschap met tal van plaatsen in
ons land en daarbuiten, misschien wel
met de nieuwe Wereld. Hebben niet on
langs twee knapenamateurs in het land
der onbegrensde mogelijkheden met hun
zendstationnetje, primitievelijk ingericht
in een kippenhok contact met Europa
gekregen?
Heel de luchtlaag Om de aarde, is be
zwangerd' van de electrische golven. Ze
hebben geen voorkeur voor de centra
van cultuur, beschaving.
Op de nederigste dagloonersstulp la
ten ze zich even gemakkelijk vangen als
op liet gebouw van de voornaamste uni
versiteit. 't Komt er maar op aan do noo-
dige instrumenten te hebben ende
juiste golflengte te vinden. Dut gaat bij
den meter; werkelijk een lastig artikel.
Doch nu terzake. Terwijl vader zijn
Buitenland" genaderd is, zijn belangstel
ling in de Engelsche politiek tracht te be
vredigen en kennis neemt van Mac Do
nald en Henderson's verklaring, dat de
Labour-overwinning zeker is, corrigeert
zoonlief het (oude) nieuws door de mede-
deeling, dat Labour weinig o-f geen winst
heeft behaald en dat de liberalen zijn
geslachtofferd aan de conservatieven.
Daar heeft vader niet van terug en hij
vouwt zijn krantje maar toe. liet" nieuws
zit in de lucht en de muziek zit in de
lucht. De .Radiogolven zijn z'n nieuws
bladen en muzikale intermezzo's zijn als
'tware de plaatjes.
Men rust niet voor men een stukje van
do Opera „Carmen" genoten heeft. De kin
deren gaan niet naar bed zonder een
kindervertelling van den Hilversumschen
Draadloozen omroep (de levertraan wordt
36).
„Lieve vader", sprak Wouter nu
op zijn beurt, „ik bouw werkelijk geen
luchtkasteelen. Die heer Van Veicte heeft
mij geen gouden bergen voorgespiegeld.
Wat ik alleen uit zijn woorden kan af
leiden is dit, dat hij mij bij een gere
gelde werkzaamheid een vast loon ver
schaffen wil, zoodat ik bij eigen spaar
zaamheid kan uitkomen en geen zorg
behoef te hebben, terwijl het verkoopen
van boeken altijd wisselvallig is".
„Ilahaha I" lachte zijn vader ongeloovig
„dat klinkt waarlijk bescheiden genoeg.
Waar dan het winstgevende hoofdwerk
blijft, zou ik wel eens willen zien. Lieden
als wij verdienen dan toch geheel iets
anders- Waar heeft een metselaar gebrek
aan?"
Hij vergat er bij te voegen, dat bij
een matig en spaarzaam leven, zoo
als hij niet altijd leidde, over het ge
heel en in het algemeen genomen, ieder
vljjlig en oppassend mensch zijn toe
reikende inkomsten heeft. Naar meer
wenschte ook Wouter volstrekt niet te
staaa.
er wel eens door vergeten), als ze groot
zijn krijgen ze Zürich, nü verstaan ze die
nog niet.
Terwijl vader even z'n horloge bij-
vingert, op 'thooren van het tijdsein uit
Hamburg, moeder om het weerbericht van
Radio Iberica te Madrid vraagt, en broer
die op de ILB.S. gaat, om een voordracht
van Berlijn Vox'-Hans zeurt, maakt onze
radio-amateur al aanstalten om een con
certje te New Castle te pakken.
En zoo is 't bedtijd voor men er aan
denkt
Die radio-vindingen zijn wel in staat
heel liet maatschappelijk leven te wij
zigen. Dc laatste jaren heeft de toepas
sing wel een geweldige vlucht te aan
schouwen gegeven. Stel u voor, dat bet
kosterv-bezwaar niet remmend gewerkt
had. pan zou met recht gezegd kunnen
worden, dat het achteraf gelegen platte
land geen isolement meer kent- Wat niet
wegneemt, dat al veel geliefhebberd wordt
op dit terrein, getuige de talrijke an
tennes die men ziet.
Geen wonder dat enkele kwieke man
nen, die het wèl meenen, ook met de
(geestelijke belangen van ons volk, op
'de gedachte zijh gekomen om1 de nieuwe
vinding meer speciaal dienstbaar te ma
ken aan de verspreiding van dc Chris
telijke beginselen.
Zooiets komt nooit te vroeg en men
kan dart ook van de Christelijke Veree-
nigirig van draadlooze telefonie niet zeg
gen, dat ze te vroeg op het toonoel
is verschenen.
Misschien wel te vroeg om reeds da
delijk met een zuiver omlijnd plan de
campagne voor den dag te komen, want
ue ontwikkeling van de radio is toch
eigenlijk nog in het beginstadium, maar
nooit te vroeg om aan te kondigen, dat
de Obr. actie mede beslag wil .leggen
op de draadlooze.
Wat wil toch die Vereeniging?
Wanneer ge tot de allerfijnste bijzonder
heden wilt afdalen, zal in u al gauw het
antwoord moeten schuldig blijven, maar
dank zij het vlugge en tegemoetkomende
secretariaat te Maassluis, kan ik er toch
wel iets van vertellen.
Eenerzijds treden toe „sprekende" le
den. Dit zijn de Chr. Vereenigingen op
allerlei gebied, die iets voor den draad
loozen zender kunnen geven, de Chr.
Pers, personen, die eventueel voor de
microfoon der Vereeniging willen optre
den, enz.
Anderzijds wordt de Vereeniging ge
vormd door „lioorende" leden. Dit zijn
de luisteraars in alle oorden des lands
die mede wenschen te werken aan den
Chr. Draadloozen Omroep in Nederland,
door hun lidmaatschap.
De oprichters streven naar een g e -
centraliseerden Chr. Radio-Om
roep, omdat zij wenschen te voorko
men, dat straks onze Chr. actie onder
gedeelue krachten gediend wordt en aller
hande kleine zenders in bedrijf moeten
worden gehouden, of dat zij in afhankelijk
heid van de gunst der tegenstanders een
enkele maal van groote zenders gebruik
kunnen maken.
Daarom zullen zij alle energie concen-
treeren om -een kapitaalkrachtige
vereeniging in het leven te roepen, een
vereeniging, die het vermogen heeft om
<een eigen zendstation van f 1 i n k e
capaciteit te exploiteeren.
Dit Chr. Zendstation zal voor ontspan
ning, veraangenaming en leering in de
avonduren muziek, voordrachten, lezingen,
toespraken, cursuslessen, persnieuws, enz.
uitzenden en gedurende den dag zal het
Karei sprong nog eenmaal voor zijn be
schermeling in de bres. Ook zijn moeder
deed schuchter een goed woord voor hem.
Zijn vader liet de zaak op haar beloop
en wilde er verder niets mede te doen
hebben.
Toen Wouter den volgenden morgen bij
den heer Petersen kwam, hield deze hem
iii het oogloopend lang op zijn kantoor
aan de praat. Die andere couranten; ongens
werden uitgezonden; No. 20, die intus-
schen als de stam van alle couranten-
jongens no 1 was geworden, moest wach
ten, doch er werd hem niet bij gezegd
waarom. Dat was zoo mijnheer Petcrsens
manier van doen. Hij was de patroon.
Dat zei alles.
Geduldig en bescheiden bleef No 1 in
een lioek van het kantoor staan wachten,
totdat zijn kleinere kameraden uitgezonden
en heengedraafd waren.
Toen riep de heer Petersen hem bij
zich
Hij deelde hem op plechtigen loon
mede, dat hij een nieuw plan had. Hij
wilde op den hoek van den Ouden en den
Nieuwen Jungfernstieg een kiosk voor
couranten, gidsen door Hamburg, reis
boeken en kaarten openen. Als een blijk
zijner bijzondere welwillendheid had hij
zijn not 1 uitgekozen, om met den verkoop
in die kiosk belast te worden.
KSsjiihsreïs's Emser-Taklettea 35e
Si'tijiiiiartSt'n Salmiak-Tabletten 40c
Therma-TabJettea* 4óc
Aroga-Bon!»fflsis 60c
Bij Apothekers en Drogisten
ter beschikking van de Chr. Pers en voor
lichtingsdiensten gesteld worden.
Dan wordt het mogelijk om gelijktijdig
verafgelegen eenzame streken en groote
steden, het geheele land op een oogenblik
te Bereiken.
Dat een dergelijke vereeniging reden
van bestaan heeft, is, dunkt mij1, voor
bestrijding niet wel vatbaar. Waarom zou
men de nieuwe vindingen, dezer eeuw niet
benutten om de geestelijke belangen van
ons volk te bevorderen?
Alleen kan ik mij voorstellen en leven
dig begrijpen, dat er over de „manier
waarop' wel te twisten valt.
Zoo rijst de vraag, of de Vereeniging)
aan haar leden afgestemde- RadiaonL
vangappuraten, waarmede alleen de Chr".
Telefonie valt to beluisteren, moet leve
ren dan wel hen, óók practisch, vrijlaten
op elke golflengte het uitgezondene op
te nemen, zóó dat zij' ook de werel-dsche
concerten -en eventueel ook 'de anti-gocls-
dicnslige redevoeringen kunnen aanhoo-
ren.
Een toer puntje voorzeker.
Bei-de wegen staan open. Beide rich
tingen zijn te verdedigen, 'tls maar de
vraag', op welke wijze men liet grootste
beslag legt op de radio-wereld. Die vrij
heid aandurven lijkt in dit opzicht het
hoste; dan zal men een breed terrein kun
nen beslaan, terwijl m-en anders wellicht
in een o zoo gezellig isolement blijft,
doch den invloed op de massa verspeelt
o-f nooit bereikt. Beperking van anderen
houdt hier -ook in zelfbeperking en deze
is bier niet op haar plaats, hoe wonder-*
lijk 'het ook klinlce. Het Evangelie wordt
in alle talen en toonaarden verkondigd.
Welnu, laat at het goede van de Ver.
voor Christelijke D|raadlooze telefonie op
allo mogelijke golflengten verspreid wor
den.
Ik moclht wel zeggen, dat de radio-
een wereldhervormende uitvinding is. En
m-en is nog niet tuin liet einde. Telkens
komen ia* weer nieuwe ideeën. Zoo heeft
in Engeland een Maatschappij een. vlieger
de lucht ingezonden om draadloos uit
een vliegtuig; zijta indrukken me-e te deelen
aan de luisteraars beneden. In Amerika
beeft men voor dit Engelsche snufje- niet
onder willen doen en het andere uiterste
gezocht door een duiker uit te rusten
met een speciale waterdichte microfoon
én dezen naar den bodem der zee te
zenden.
Op het duikerschip waren de noodige
spraakversterkers opgesteld, benevens een
kleine korte-go 1 f-zender voor het uitzen
den van de door den duiker gesproken
woorden naar het hopfd-uitzendstation.
Die stem, voortgebracht uit de diepte
der zee, moet een sensaüo-neelen indruk
gemaakt hebben. Nu, dat zal wel.
Ik zag zoowaar in de radiowereld ook
weer een kibbelpartijtje over Ido en Es
peranto, de twee wereldhulptalen, die nog
om den voorrang schijnen te strijden.
Ze kunnen nu weer een kans maken.
Kopenhagen zendt reeds in Esperanto uit.
Toen ik dit las moest ik onwillekeurig
denken aan den torenbouw van Babe-1.
Neen, niet omdat ik nu nog meer spraak
verwarring zou vreezen, maar omdat de
„Uw vaste inkomsten zal ik met het
dubbele verhoogen," sprak hij. „Het
schijnt misschien op het eerste gezicht
geen voldoend dagloon. Doch de zaak
krijgt een geheel ander aanzien, wanneer
ik u mededeel, dat gij een zeker percen
tage van de winst der verkochte cour am
ten enz. hebben zult. Wij zullen daarom
trent een contract opmaken, dat volkomen
aan alle billijke eischen beantwoorden
zal. Gij verkrijgt daardoor in zekeren
zin een zekere zelfstandige positie. Ik
draag u een groote verantwoordelijkheid
op. Maar ik meen te mogen vertrouwen
dat het wel gaan zal."
Wouter voelde zich geëerd en gevleid.
Zulk een bejegening, zulk een opdracht,
had hij van den heer Petersen, die hem
gewoonlijk koel en afgemeten behandelde,
niet verwacht. Maar tegelijkertijd kwam
ook de gedachte bij hem op: „Hoe moet
het nu met mijnheer Van Velde?"
Hij aarzelde, wat hij zou antwoorden.
„Ik zou zeggen, dat mijn aanbod nog al
gunstig en eervol voor u was," merkte
de heer Petersen niet zonder bevreem
ding aan.
„O ja, dat is het zeker 1" antwoord
de Wouter. „Intusschen weet ik niet
ik hen sedert lang werkzaam in den
boekhandel van mijnheer Van Velde, die
zich met zooveel bijzondere welwillend-
idee van het „torens bouwen" er in
opgesloten ligt.
Men wil ook nu een toren bouwen, dien
ieder zien kan. Grenzen en verschillen
erkent men niet. 'tMoet alles eenvoim'ig
cn eens geestes worden. Maar kan dat
in deze bedeeling?
KEES VAN DER MEER.
De oppositie in het Roemeensch
Parlement.
De algemeene crisis in Roemenië spie
gelt zich af in talrijke schandalen, waar
van .de kamer het middelpunt is. De op
positie valt de regeering in elke zitting,
met nieuwe felheid aan en beschuldigt
de leidende staatsambtenaren van ambts
misbruik, terwijl aan den anderen kant
de ongelooflijkste toestanden in het be
stuur ontdekt zijn, waarvan men de re
geering de schuld geeft.
Het hoogtepunt van het tumult was
wel een tooneel dat zich afspeelde gedu
rende een rede van den tot de oppositie
behoorenden afgevaardigde Madghearu.
Deze verklaarde, dat het land slechts één
weg overbleef: de revolutie. Het volk zal
tegen de terroristische regeering opstaan.
De afgevaardigde besloot zijn rode tegen
de regeering met de woorden: „Uit dief
stal geboren, in diefstal verzonken, zal
de regeering Bratianu in diefstal ster
ven!"
De brand ts Jersey.
Omtrent den geweldigen brand aan de
kade van liet tegenover New-York ge
legen Jersey City, waardoor, volgens na
dere berichten, veertig gebouwen ver
nield zijn en 2000 personen dakloos zijn
geworden, wordt nog gemeld, dat het
vuur, hetwelk Vrijdagmorgen, gelijk bé
kend, ontstond in e.en salpeterfabriek, zich
van de kade uitbreidde naar de woonwijk.
Tengevolge van chemische ontploffin
gen werden tientallen brandweermannen
gewond. De hevige wind wakkerde de
vlammen aan, zoodat deze binnen twee
uur vier huizenblokken hadden aange
tast. De geheele brandweer van Jersey
en 50 spuiten van New-York bestreden
liet Vuur. 35 brandweermannen werden
bewusteloos. Het is een van de nood-
•lottigste branden, die ooit in of bij New-
York gewoed hebben. Door de herhaalde
chemische ontploffingen werden bran
dende massa's ver weg geslingerd. De
bewoners in de buurt, door de ontzet
tende ontploffingen in een staat van pa
niek gebracht, vluchtten bij duizenden.
Honderden personen verloren het bewust
zijn door do zwarte rookwolken, die over
'de rivier en beneden Manhettan hingen.
Door middel van dynamiet heeft men,
naar het schijnt, de brandende wijk we
ten te isoleeren.
Leege gevangenissen.
Bij de begroofingsdebatten in de Fran-
sche kamer is gebleken, dat 63 gevan
genissen in Frankrijk niet eens gemiddeld
twee gedetineerden herbergen. In som
mige dier strafinrichtingen telt men
slechts één gevangene. Wanneer er een
nieuwe gevangene arriveert, dan wordt
hij door de zich veryelende gevangenis
bewakers met gejuich begroet en spoe
dig als een familielid behandeld. Hij kookt
hun soep, bewerkt hun tuintjes en is
een welkome partner bij het kaartspel.
Men verwacht nu, dat sommige „te slecht
bezette" gevangenissen zullen worden op
geheven.
heicl- mijn belangen heeft aangetrok
ken
„D:ie kan u niet zufk oen positie ver
zekeren als ik," viel de heer Petersen
hem ongeduldig in de rede. „Overigens
staat het u geheel vrij, te beslissen zooals
gij wilt. Het kost mij slechts een enkele
advertentie, en ik ben in staat om uit
de menigte jongelieden, die zich aan
melden, naar eigen Verkiezing een keus
te doen. Ik geef u tijd tot morgen. Lan
ger kan ik niet wachten. Natuurlijk zou
ik u, in geval van weigering, uit mijn
dienst moeten ontslaan, daar ik niet kan
toestaan, dat gij u tusschen twee meesters
als het ware halveert. Spreek er thuis
eens over. Zij zullen u zeggen, dat ik
het goed met u voorheb, wat gij zelf
ook wel weten zult."
Wouter kreeg een wenk, dat het on
derhoud afgeloopen was, en hij volbracht
onder allerlei tegenstrijdige gedachten zijn
arbeid als courantenjongen.
Gisteren avond dat gesprek in den
huiselijken kring, heden reeds vroegtijdig
deze opdrachtwie kon liem raad
geven, wat hij nu doen moest? Hij stónd
op een kruisweg. Twee kansen waren
hem in de hand gegeven. Aan welke zijde
was het geluk? Wat zou hij kiezen?
Stipt en zorgvuldig als altijd verrichtte
hij zijn bezigheden als courantenjongen.
Stervend Stavropol.
Een hongersnood, welke slechts ver
geleken kan worden met die tijdens de
dagen van verschrikking in het WoJga-
gebied, verlamt Stavropol. Alleen het dis
trict Stavropol telt 120.000 boeren, die
van honger wegkwijnen, terwijl ook voor
het vee geen voedsel aanwezig is. Drie
duizend gevallen van de zwarte pest zijn
geconstateerd. De hoeren en de overige
bevolking weigeren de bevelen der dok
toren op te volgen, zij eischen, dat het
geld, hetwelk aan medicijnen wordt be
steed, zal aangewend worden tot aam-
koop van voedsel. De boeren pogem de
doktoren uit de stad te verdrijven en
de barrière tot de barakken, waar de
pestlijders zijn geïsoleerd, te verbreken.
Roode soldaten zijn rondom deze kam
pen gelegerd, teneinde de doktoren te
beschermen, maar vele soldaten verlaten,
uit vrees voor besmetting, hun post. Mos
kou heeft nu versterkingen naar Stavro
pol gezonden en poogt nu daarheen ook
levensmiddelen te zenden.
Een groote smokkelhandel ontdekt.
De douanedienst te Washington heeft
een over het geheele land verspreiden
smokkelhandel van juweelen ontdekt. Een
groote partij gesmokkelde juweelen ter
waarde van meer dan 250.000 dollar,
werd aangehouden en in beslag genome*.
De juweelen waren afkomstig uit Oos
tenrijk, Rusland en andere landen. Deze
smokkelhandel werd ontdekt door het on
derzoek, dat werd ingesteld naar den
moord op een vtouw. De politie volgde
het spoor, dat haar leidde naar verschil
lende steden tusschen San Francisco en
New York. Maandag j-1. werd te Los
Angelos de juwelier Harry Katz ver
moord, als gevolg waarvan de geheele
zaak opgehelderd werd. De leider va*
den smokkelhandel is, volgens een me
dedeling van het departement van Finan
ciën, naar het buitenland gevlucht.
Napoleons zwaard en horloge.
Naar uit Parijs wordt gemeld, heeft
prins Victor Napoleon (de erfgenaam van.
keizerin Eugenie, die te Farnborough over
leden .is) op een voor heide partgen be
vredigende wijze met den Franschen staat
een ruil tot stand gebracht. De Fransche
republiek had een horloge en een zwaard
in haar bezit, welke beide aan den groo-
ten Napoleon hadden toebehoord. Prins
Victor van zijn kant was erfgenaam van
liet huis te Ajaccio, waar Napoleon was
geboren. Na lange debatten is nu een
overeenkomst bereikt. Prins Victor heeft
het geboortehuis van Napoleon aan de
Fransche regeering afgestaan, terwijl deze
den prins 's keizers zwaard en horloge
heeft geschonken.
Korte berichten.
Tengevolge van de aardverschuiving
te Wallenstadt in het Zwitsersche kanton
St. Gallen is de spoorweg naar het zui
den versperd. De treinen naar Graubua-
derland en Oostenrijk loopen nu voorloo-
pig over Zürich. De daaruit ontstane ver
traging is ongeveer een uur.
Hoewel de volledige cijfers nog niet
beschikbaar zijn, kan gemeld worden, dat
in Engeland rond 997.000 vergunningen
voor toestellen om te luisteren naar de
Toen was het tijd om naar den boekwinkel
te gaan. Hij aarzelde of hij het wel doen
zou. Het kwam hem beter voor, de zaak
eerst nog eens met de zijnen te bespre
ken. Dioch zij waren) met uitzondering) va*
zijn moeder, niet te huis, en misschien
zijn moeder zelfs ook niet. die dikwijls
bij aWdere menschen uit wassclien ging.
Hij wendde zijn schreden naar de Ree-
sendammerbrug 'en overlegde onderweg,
of hij den heer Van Velde onbewimpeld
om raad zou vragen.
„Eenarm!" riep eensklaps een lieflijke
stem achter hem.
Toen hij omzag, sprong Alli vroolijk la
chend naar hem toe. Hij reikte haar de
hand, en zij legde de hare hartelijk in de
zijne. Al schertsend en babbelend liep
zij met hem voort. Hare vertrouwelijke
begroeting was voor hem als 'twars een
uitnoodiging, om met volkomen hetzelfde
vertrouwen den bejaarden, weiwillenden
man, haar vader, te naderen.
Voor den boekwinkel knikte zij' hem
minzaam toe en huppelde verderop de
straat Neuerwall in. Hij liep met verlicht
liart de stoep van 'de winkeldeur op,
vast besloten om zijn twijfelingen aan
den heer Van Velde bloot "te leggen.
m rP: -n*'m
(Wordt vervolgd).
