m m
Uinsdag II November It!fe4
S9e Jaargang
SuteiaBii.
II PU ROL [li
WONDERLIJK GELEID
Gebrand?
Kloosterbalsem
FEUILLETON.
Brukkers-Exploitanten
OOSTÉRBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorst3traat 68—70, G«cs
■Tel.: Redactie no. II; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHU1J, L. Burg. Te!, ne. 259
DE WET GODS.
Ail/ki-1 5 van „Ons Program" luidt
als volgt:
„Die antirevoluticiiaire partij belijdt,
dat de Overheid regeert bij de gratie Gods,
en hieraan baar regeert ngsmacht ontlee-
nende, bet recht beeft, den eed te vra
gen; en ter vrijlating van den dag des
Heeren, en alzoo mede in 't volksbelang,
volve zooveel doenlijk in. al naai vertak
kingen op dien dag behoort te rusten,
de Zondagswet in gelijke richting behoort
te herzien,.en zoo bijzonderlijk in haar
arbeidswetgeving als in haar concession
gcheelen ol' gedeeltelijken stilstand van
zaken voor dien dag hooft te bedingen".
Dit artikel dient om vier stollingen te
[joneeren:
lo. dat de Overheid regeert bij de gratie
Gods;
2o. oat hierdoor haar karakter als
handhaafster van Gods Wet wordt be-
beerscht;
f5o. dat zij liet recht heeft den eert
te vragen;
4o. dat zij den plicht heeft den dag
des Heeren te gedenken en te doen ge
denken.
Maar ten opzichte van de tweede stel
ling is het van zeer groot belang, te we
ten wal -deze heteekent. Het feit toch,
dat de Overheid haar macht ontleent
aan den Hoogsten Souverein, en daarom
regeert bij de gratie Gods, is ter ken
schetsing van haar roeping van liet aller
grootst gewicht, en heeft niet uitsluitend
bcteekenis voor dén eed en de Sabbaths-
viering. Zij strekt zich nog verder uit.
Wij moeter er ons dan ook goed van
doordringen, dat de overheid, bij' Gods
gratie regeerende, Zijn wet'heeft te hand
haven op haar terrein.
En waar' vindt nu de overheid die wet
Gods? Is dat de wet van Smafl, of zijn
het in het algemeen wetten, welke ons
in Gods Woord zijn geopenbaard? Zonder
twijfel heeft zij naar die wet te zoeken
big het licht van Gods Woord. Maar
toch kan de wet der Tien Geboden niet
do wet zijin, welke de overheid te hand
haven 'heeft. Die te handhaven is de taak
der Kerk. Trouwens hoe zou de over
heid het tiende gebod: „Gij zult niet
begeeren", kunnen handhaven!
Neen de wet, de goddelijke wet, welke
de overheid heeft to handhaven is die,
welke den mensch is ingeschapen, welke
vóór den val ook het menschelijk leven
loheerschte, maar die toch daarna zoo
krachtig is blijven spreken, dat zelfs de
heidenen die wet .„geschreven hebben in
hunne harten".
Daar waar de zonde uitbreekt iu do
samenleving, en de verhoudingen zóó
vervateoht, dat die samenleving er door
te gronde zou gaan, moet de overheid!
optreden om de schending van het Recht
te koeren en den schender zeiven te straf
fen, of hem althans te dwingen in zijn
vermogen om zich naar den eisc.h van
het recht te schikken.
•Vooral in het strafrecht heeft de mo
derne wetenschap gedurende den laat-
sten tijd een weg betreden, die het be
staan zelve van dat strafrecht bedreigt.
Op verleidelijke wijze wordt betoog^, dat
wat wij straf noemen, eigenlijk geen straf
moest heeten, en dat we op een toe
komst behooren aan te sturen, waarin
heel de wetenschap van het strafrecht
wordt omgezet in een wetenschap van
de middelen ter bestrijding van de cri
minaliteit (misdadigheid).
31).
Daar vertoonden koorddansers hunne
kunststukken, panorama's waren er opge
slagen,- waar men door kijkglaasjes de
halve wereld kon zien, reuzen noodigden
tot bewondering hunner grootte uit, dwer
gen wilden niet vergeten worden, schiet-
tentjes lokten' de mannen aan om oog
en hand op de proef te stallen, menage-
riën ontrolden het woudleven der tro
pische gewesten, draaiorgels, zangers en
zangeressen spanden om het hardst hun
beste krachten in, -men zou misschien
moeügk hebben kunnen zeggen, wat er
van dien aard niet was.
In de lanen en over de weiden stroom
den ontelbare menigten menschen, schert
send, oog en oor verlustigend, en volop
de „heerlijkheden" van den Lammer-
avond genietende.
Wouter draafde onvermoeid tusschen
het gewoel heen en weder. Hier afge-
weze», daar beetgenomen, want waar
liet vermaak het hoogste woord voert,
springt de humor iemand soms onvoor
ziens als een aap op don schouder,
zette m aw <m dan ewn hoek vt*t de baad
Ongetwijfeld heeft deze moderne rich
ting, welke zelve velerlei schakeering ver
toon!, het oog geopend voor tal van fei
ten, waarvoor men vroeger blind was.
Met. name heeft zij diepgaande studies
gemaakt over de psychologische (zielkun
dige) verschijnselen, welke zich bij den
misdadiger voordoen. Zelfs Lonibroso, de
bekende Italiaan, die zijn theorie over
den geboren misdadiger reeds tijdens zijn
leven onder de bijlslagen der critiek zag
omkomen, beeft zeer verdienstelijke stu
diën geleverd, welke óns dienstig kun
nen zijn bij het onderzoek naar den
invloed van het atavisme en van de
lichamelijke gesteldheid op liet bedrijven
van misdaden.
In het algemeen kan de Christen een
hoo'ge waardij toekennen aan al de we
tenschappelijke onderzoekingen van den
jongeren tijd op strafrechtelijk gebied,
mits bijl hoven alles maar vasthoude aan
dit beginsel, dat het onrecht gestraft
moet worden. Diat wit niet zeggen, dat
d|e maatschappij dan voorts van den
misdadiger af is, en dat speciaal wie
zich Christen noemen tegenover dien
misdadiger geen roeping zouden hebben.
Het zij verre van daar. Juist de Christen
beeft allereerst een plicht tegenover al
len, die gevallen zijn, en een dure roe
ping om, kan het zijn, de gevallenen!
met Gods hulp weer op te richten. Zelfs
gaan wij verder en achten het allerminst
in strijd met de roeping der overheid,
dat zij: ook hierbij de behulpzame hand
biede.
Ook rust op ons als burgers, als be-
hooronde tot de maatschappij-, de duro
taak om pogingen tot voorkoming van
de misdaad in het werk te stellen. Op
zoovele menschen heeft de kerk geen
invloed moer en toch zijln wij van die
menschen niet los. Hee-le kringen der be-
volking groeien o-p in een omgeving en
onder een beademing, .welke schier met
onafwendbare noodzakelijkheid tot een
misdadig leven moet vereren. En zouden
wij dan, wij vooral, die spreken van Gods
barmhartigheid aan ons betoond, geen
barmhartigheid kennen om pogingen in
het werk te stellen om in do heggen en
stegen, zoowel in stoffelijk als in gees
telijk opzicht eenige verheffing tot stand
te brengen?
Maar dit alles doet niet te kort aan
de roeping der overheid, welke regeert
bij Gods gratie, om het onrecht te straf
fen in den persoon van den misdadiger,
niet om dien man te tergen of te mar
telen, en evenmin uit eenig persoonlijk
wraakgevoel, het moge verre van haar
zijn, maar om aan het recht des Heeren
te voldoen -en om de goeden te be
schermen.
KEELPIJN
CARUSQL, 30 cent per doosje.
DE TOOWERPASTILLE.
Bij Uw Drogist.
Hevige aardbeving nabij Lissabon.
Een hevige aardschok heeft Zaterdag
de stad Salvaterra de Magos geheel ver
woest. Deze stad ligt op een afstand van
120 kilometer van Lissabon. In de hoofd
stad werd de schok duidelijk gevoeld.
'Vele inwoners vluchtten uit hun huizen.
De uitbreiding van de haven van Gent
Wij hebben gemeld, dat de stad Gent
en gaarde hij, een bevredigenden oogst.
„Hola, Eenarm!" hoctrde hij1 eensklaps
roepen.
Toen hij omzag, stond zijn vriend, de
courantenjongen No. 19 van vroeger, zijn
oude schoolkameraad Hendrik, voor hem.
Hendrik had dadelijk na afloop zijner
schooljaren zijn dienst bij den heer Pe
tersen vaarwel gezegd. Te Blankenese 'bij
Hamburg had een oom van hem, een
gewezen stuurman, zich metterwoon ge
vestigd en den jongen bij zich in huis
genomen.
De beide vrienden hadden elkaar reeds
sedert lang uit het oog verloren, of
schoon Blankenese niet verder dan twee
en een half uur van Hamburg verwij
derd is. Het ontleent zijn naam aan den
„Blanken Neus", zooals de hoogste kale
zandberg daar heet.
„Wel, jongen, hoe maakt gij het? Ver
tel het mij eens!" riep Hendrik. „Leeft
mijnheer Petersen nog? Loopt ge nog
voor hem? Wezenlijk? Dan blijft ge uw
leven lang „de courantenjongen van
Hamburg," dat zeg ik ul Doch kom mede,
wij imoeten zien, wat te drinken te
krijgen."
„Een glas bier in eer en deugd kan
het wel lijden, ter herinnering aan onze
oude kameraadschap," antwoordde Wou
ter in het volle besef aijner positie als
besloten had het grondgebied aan weers
zijden van het kanaal Gent-Terneuzen tot
de Nederland scire grens te. annexeeren,
ten einde nieuwe havens te bouwen en
het gebeelc terrein voor baar industrieën
te kunnen reserveeren. De strook grond,
welke de stad Gent tot haar domein wil
krijgen, is ongeveer 16 a 17 kilometer lang
en heeft een breedte, varieerond van 100
tot 1100 meter.
Gelijk te voorzien was, stuiten de Gent-
sche plannen op hevig verzet. De dorpen,
waaraan het beste deel van hun grond
gebied ontnomen wordt, protesteeren om
dat zij daardoor ook de industrieën, welke
zich reeds overal langs het kanaal, geves
tigd hebben en voor de dorpen een bron
van inkomsten waren, gaan verliezen. Zij
wijzen er op, dat Gent behalve voor het
gi'oote dok van 175 hectaren, geen nieuw
terrein noodig heeft dat het kanaal naar
tTei'neuzen gebouwd werd door de stad
in het algemeen belang.
Ook de industrieelen, die langs cle heide
oevers hun fabrieken gesticht, kaden ge
bouwd., kranen erj andere lossings-werk-
tuig-en geïnstalleerd hebben, staan zeer
gereserveerd tegenover de Gentsche plan
nen Zij wenschen liever dorpeling dan
stedeling te zijn omdat zij de steedsche
bureaucratie vreezen.
De kwestie is dezer 'dagen voor don pro
vincialen raad van Oost-Vlaanderen ge
weest. Ook daar werden de plannen sterk
becritiseerd en ten slotte slechts met een
kleine meerderheid (44 tegen 33 en 3 ont
houdingen) aangenomen. Nu gaan de voor
stellen ter goedkeuring naar het parle
ment, waar men ook een hardnekkige
oppositie verwacht, te meer waar de
oever-industrieelen een beroep op do Ka-'
mer hebben gedaan.
De mislukking der Spaansche grens-
revolutie.
D'e onruststokers hebben hun vertakkin
gen in vej;sphjllpndc lgujjgp en het
schijnt wel, dat de Spaansche relletjes
van buiten de grenzen uit georganiseerd
zijn geworden. Terwijl de Fransche po
litie in het begin der week de hand
heeft 'kunnen leggen op eenige kisten
wapenen, die Spaansche communisten
naar Spanje wilden vervoeren, doch do
vreemdelingen zelf op wie geen wape
nen werden gevonden, moest vrijlaten,
hebben die onruststokers zich, eenmaal
op Spaanscli grondgebied, direct bij de
opstandelingen aangesloten.
Juist over de grens bij St. Jean Pied
de Port zijn zij over de bergen gegaan
en het schijnt, dat zij bij Vera hadden te
concentreeren. Daar de Spaansche vei
ligheidspolitie gewaarschuwd w'as, zijn
daar een aantal revolutionnairen gear
resteerd. De Spaansche politie is ech
ter niet voorzichtig genoeg te_ werk ge
gaan, waardoor een groot deel kon ont
snappen. Het schijnt, dat Zuid-Frankrijk
de geliefkoosde verzamelplaats is eter
Spaansche en Italiaansche communisten,
terwijl hun aantal ook te .Parijs zeer tal
rijk is.
Het avontuur begon hij St. Jean do Luz,
waar Donderdagavond 50 Spanjaarden,
die met verschillende treinen uit Bor
deaux waren meegekomen, arriveerden.
Zij trokken naar het dorp Ascain, gingen
daar in kleine groepjes de grens over
en kwamen om twee uur in den morgen
te Vera (provincie Navarra) aan. Ver
rast door zulk een aantal bezoekers op
een ongewoon .uur, waarschuwde de wa
ker van Vera de civiele garde, die onmid
dellijk in actie kwam. Een korporaal de
zer garde .en een gewoon gardist, die
koopman. Zijn boeken had hij alle van.
de hand gezet en daarvoor klinkende
munt in zijn zak gekregen.
In een tuin namen zij plaats aan een
tafeltje.
Het was de eerste maal, dat Wouter
zich zulk een verkwikking veroorloofde,
en 'ook de eerste maal dat hij het met
een goed geweten doen kon.
De voormalige kameraads klonken eens.
Hendrik vertelde van Blankenese, en Wou
ter moest verhalen van zijn zaken en
zijn plannen.
Voor hun oogen krioelde het men-
schengewoel als een mierenhoop; scho
ten, muziek, het dra'aien der caroussels,
koorddansers in do lucht, verhoogden de
feestvreugde.
„Gij blijft van avond hier," zeide Hen
drik. „Wij moeten het er nu eens van
nemen."
„Als mijn glas leeg is, ga ik heen!"
antwoordde Wouter op beslisten toon.
„Morgen vieren wij het Pinksterfeest, dan
moet men weder volkomen helder en
kalm van geest zijn. Heden avond luiden
de Hokken het reeds in."
„Ik weet wel, dat men u zoo gemak
kelijk niet kan bepraten, en, eigenlijk ge
zegd, hebt gij toch gelijk, want men kan
er al niet veel beters bij oploopem dan
een ro#s!" gaf Hendrik rondborstig toe.
van de bezoekers een nadere explicatie
omtrent hun bezoeken wenschten, werden
met een fusilade ontvangen en stortten
dood neer. Bij het hooren der schoten
kwamen vier karabiniers vau een nabu-
i'igen. post toegeijld. Ook op hen werd
gevuurd, waarbij zij ernstig gewond wer
den. Dan werd een inspectie op touw ge
zet, welke tot Vrijdagmiddag 4 uur duur
de Gelijk boven gezegd, werden niet
alle anarchisten gearresteerd. Ongeveer
een twintig wisten weer over de grens
te komen, van wie er negen door Fran
sche gendarmen werden gevangen geno
men. Bovendien werden 'behalve te St.
Jean de Luz ook te Perpignan en te
Banyns arrestaties uitgevoerd. De arres
tanten verklaarden van Parijs te komen.
Verscheidene van hen hadden pakketten
opruiende geschriften in de Spaansche
taal bij zich. Een aantal dezer revolu
tionnairen hoeft reeds voor een krijgsraad
terecht gestaan.
Te Barcelona hebben de oproerige ele
menten eveneens weinig succes van hun
revolutionair avontuur beleefd. De politie
autoriteiten van cle stad, die reeds en
kele dagen van de plannen op de hoogte
waren, hebben door hun waakzaamheid
ernstige uitbarstingen voorkomen.
De binnenkomende telegrammen mel
den, dat overal rust heerscht. De corres
pondent van de „Times" wijs ter echter
juist in verband met, hot jongste complot
op, dat ondanks deze uiterlijke rust Ca-
talonië een groot gevaar dreigt te worden;
wijl de separatisten-beweging zoo'n groo-
ton omvang heeft aangenomen, dat men
nog slechts op een leider schijnt te wach
ten. die 't gunstige oogenblik zal weten
(e benutten.
heelt alle wonden
Uit Oostenrijk.
De toestand in cle spoorwegstaking in
Oostenrijk is onveranderd. De regeering
treft maatregelen tot verlichting der ver
keersmoeilijkheden door automobielver
bindingen naar de grens in te richten.
Voorts is het verkeer met passagierssche
pen op den Donau vergroot. Het personeel
der electrische lijn Weenen-Presburg heeft
zich bij de staking aangesloten. De Na
tionale Raad komt vandaag bijeen.
Omkoopbaarheid in Rusland.
Een proces, dat dezer dagen te Peters-
burg gevoerd is tegen de leidende per
sonen van het officieele arbeidsbureau
en 'een aantal ondergeschikte ambtenaren
heeft aan het licht gebracht, hoe grooten
omvang de omkooperij in Rusland heeft
aangenomen. Zeven en dertig personen
waren aangeklaagd van valschhoicl in ge
schrifte en van omkoopbaarheid in cle
uitoefening van hun beroep. Men heeft
fh het arbeidsbureau 378 vervalschte do
cumenten aangetroffen. Een groot aantal
werken, die uitgevoerd hadden moeten
worden, waren onuitgevoerd gebleven, of
schoon de gelden, die ervoor bestemd
waren, uitgegeven bleken te zijn. Honder
den arbeiders, die op de "lijsten van
het arbeidsbureau voorkwamen, deze
werken heetten te hebben uitgevoerd en
er voor betaald heetten te zijn, bostonden
in 't geheel niet.
D;e leider van het arbeidsbureau, Man-
„Maar iets anders wil ik u zeggen: den
derden Pinksterdag, als het feest voorbij
is, zoudt gij in Blankenese uw geluk wel
kunnen beproeven. De plaats alleen heeft
over de drieduizend inwoners, en "gij
weet-dat zij zeer fraai gelegen is: een
heerlijk uitzicht heeft men uit het hotel
op het Fahrhaus, dat omstreeks 40 me
ter hoog ligt, en de vreemdelingen ko
men in menigte derwaarts."
Naar dien voorslag had Wouter wel
ooren. Tot wederziens op den derden
Pinksterdag reikten zij elkaar de hand.
Blankenese is voor Hamburgers en
vreemdelingen een terecht geliefd uit
spanningsoord. De omstreken hebben iets
van een bergachtig land. Ongeveer 70
Meter hoog verheft zich daar de Süll-
berg, en deze verleent over de land
schappen langs de Elbe, in de richting
van Hamburg, Haxburg en andere plaat
sen, voornamelijk over -den broeden, met
zeilen bezaaiden waterspiegel, eèn ver
rukkelijk uitzicht.
Zielsvergenoegd reed Wouter, nadat hij
in de vroegte zijn post als couranten jon
gen vervuld en voor den namiddagdienst
een jongeren makker, die het vacantie-
leven genoot, had aangeworven, op een
omnibus de poort uit naar Blankenese.
De weg op zichzelf was reeds over
heerlijk. Li»fcs de fonkelende Elbe, diep
VÉfcSBHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersfO-05
Prijs der Advertentie*:
1—4 regeis f 1.20, elke regel meer 30 et.
Bij abonnement belangrijke korting.
BB Ruwe en Schrale Huid
DOOS 30, 60, 90 Cent. -
B(j Apoth. cn Drogisten.
Sr J Phorm.Fabf. A.Wiinhardt
Zeist BShXs»
teuffel, was de hoofdschuldige. In den
loop van het proces ,ga£ hij toe, dat het
ingewikkelde systeem van de vervalsching
der papieren een bedenksel was geweest
van een zekere Kjrinsky, officieel ge
delegeerde van den cconomischen raad;
deze ontving een premie van de gemaakte
winsten. Den laatsten tijd traden Manteuf-
fel en Merkuloff, (een lid van den uit
voerenden raad) met een ongelooflijk cy
nisme op. Zij hadden een restaurant en
een cabaret gekocht, met het doel, huB
inkomsten te vergrooten. Manleuffel en
Merkuloff zijn ter dood, de „anderen tot
gevangenisstraffen veroordeeld.
Korte berichten.
Het Weensche postpersoneel heeft
thans ook opnieuw salariseischen gesteld,
waarvan inwilliging verlangd wordt vóór
10 Dec.
De viering van den revolutiedag in
Duitschland ter herinnering aan de gebeur
tenissen van 9 Nov. 1918, is Zondag overal
rustig verloopen. In Munchen waren bij
zondere voorzorgsmaatregelen getroffen e*
b.v. de geheele politie geconsigneerd, doek
eenige actie was onnoodig.
Te Munchen is Zondag de herdenking
van den dag, waarop een jaar geleden de
staatsgreep van Hitier plaats vond, af
gezien van enkele kleine incidenten, kalm
verloopen.
Dr Reiz, directeur van een kliniek
voor geesteszieken te St. Petersburg, heeft
de gouvernementeele afdeeling van volks
gezondheid in kennis gesteld met de re
sultaten van een door hem ingesteld on
derzoek naar de oorzaken der krankzin
nigheid in Rusland. Hij komt. daarbij tot de
conclusie, dat alcoholisme en cocaïne
gebruik op het oogenblik een abnoimaal
groote rol daarbij spelen.
De spoorwegbedrijven in Tsjecho-Slo-
walcije hebben tengevolge van het optreden
eener georganiseerde dievenbende, onder
leiding van een spoorwegman, een schade
van eenige millioenen tsjecho-kronen ge
leden. Wagons, die te Oderberg aankwa
men, zijn stelselmatig geplunderd; het ge-
stolene werd aan kooplieden in het grens
gebied verkocht. Veertien leden der bende-
zijn in hechtenis genomen. Een vijftiende
heeft zelfmoord gepleegd.
De Koning en Koningin, van Enge
land zullen voor het eerst een openbare
bioscoop-voorstelling gaan bijwonen. Zij
gaan naar de marinefilm Zeebrugge krj.
ken. Zij zullen bij deze gelegenheid zelf
worden gefilmd, en deze film zal honderd
minuten later voor hen worden afge
draaid.
30.000 personen hebben Zondag te
Weenen gedemonstreerd tegen de belastin
gen, die door het socialistisch gemeente
bestuur op de industrie gelegd worden.
Zondag heeft het gertieentepersoneel
van Brussel, dat met duizenden gedele
geerden naar de hoofdstad was gekomen,
een groote betooging gehouden tegen de
levensduurte en als zijn desiderata te
kennen gegeven, dat de loonen van het
personeel zoo spoedig mogelijk zouden
verhoogd worden.
in de laagte, schepen en eilanden, en
grazend vee op de laaggelegen weiden;
prachtige villa's, kasteden en tuinen van
rijke Ilamburgsche kooplieden aan beide
zijden van den weg; juichende en jubelen
de leeuwerikken, zwevende vlinders, zon
neschijn en zoele lucht, het was een
genotvolle rit en voor Wouter des te
schooner, daar hij om begrijpelijke reden
zijn plaats naast den koetsier gekozen
had. Dioor Neumühlen, waar het prachtige
slotpark der familie Bloimer ligt, door de
dorpen Qvelgönne, Teufelsbrücke, Klein-
Flottbeck, Dockenhuden, Rarenfeld, ging
het onder vroolijk zweepgeklap verder
naar Blankenese. Tot daartoe volgen tui
nen, parken en. landhuizen der Hamburg-
sche geldvorsten elkander gestadig op,
als tastbare getuigen van den rijkdom
dezer oude Hansestad, aan welke de
verwijderdste landen en zeeën hun pro
ducten toezenden.
Blankenese bezit zeil meer dan 180
zeeschepen, die van vreemde kusten en
volk'n koopwaren halen en handelsarti
kelen uitvoeren. Kapiteins, stuurlieden,
schippers, vi&schers, loodsen, vormen het
hoofdbestanddeel zijner bevolking.
(Wordt rorvolgd).
