WONDERLIJK GELEID.'
1300
FIRMA A. 8. J. DEKKER,
31
Woensdag 5 November I9M
39e Jaargang
FEUILLETON,.
BaiteslaiT
één jaar fijds.
Boor grootsie omzet voordeeligste prijzen.
400 PIANO'S EftS ORGELS.
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Langs Vorststraaf 6870, Goes
Tel.: Reilaetie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
1"kZeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentie»:
1—4 rege.s f 1.20, elke regel meer 30 cf.
Bij abonnement belangrijke korting.
DE ORDINANTIËN GODS.
Art. 3 van „Ons Program van Begin
selen" luidt:
Ook op staatkundig terrein belijdt zij
de eeuwige beginselen, die ons in Gods
Woord geopenbaard zijn; zóó evenwel,
dat het Staatsgezag ten onzent noch recht
streeks, gelijk in Israël,' noch door de uit
spraak van eenige kerk, maar in de
consciëntie beide van Overheid en onder
daan aan de ordinantiën Gods gebon
den zrj.
Ieder, die in eenigen kring met gezag
is bekleed, treft daarin toestanden en
verhoudingen aan, waarmede hij rekening
heeft te houden. Dit geldt in den kring
van den arbeid, van het huisgezin, van
de school, van de wetenschap. Het geldt
ook in den Staat. Al deze kringen en
sferen hebben een geschiedenis achter
zich en zijn in den loop der tijden ge
groeid. Wat door die geschiedenis m
de onderscheidene levenskringen is gewij
zigd, afgestorven o<f tot ontwikkeling ge
komen, is meestal geheel buiten hen,
die thans met gezag zijn bekleed, om
gegaan, en in elk geval hebben verreweg
do meestcn hunner er slechts een zeer
kleinen invloed op kunnen uitoefenen.
Gezag uitoefenen zonder de geschie
denis te kennen is dan ook vrij wel een
onmogelijk werk. En, om ons tot het
gebied der Staatkunde te bepalen, het
is bekend, dat de beste en grootste staats
lieden schier allen goede historiekenners
waren.
Dit alles neemt echter niet weg, dat wie
met gezag bekleed is en dat gezag moet
uitoefenen, daarbij van beginselen heeft
uit te gaan, wier 'beteekenis on strek
king niet uitsluitend uit het verledene
gekend kunnen worden. Wel kan ook de
historie daarover haar licht verspreiden
en den blik verhelderen, maar er moet
iets bij. En wel het voornaamste.
Al wie gezag uitoefent, ontvangt dit
van God als "de bron van alle gezag,
maar ijs daarom ook verplicht Gods wil
in de uitoefening van dat gezag na te
speuren en te onderzoeken.
En dit nu kan niemand buiten Gods
geopenbaarde Waarheid 'om. Het Woord
Gods is niét een wetboek, dat pasklaar
gereed ligt, om het op liet staatsleven
toe tc passen. Maar het is wel de goud
mijn, waarin gegraven moet worden om
te zoeken en te vinden de eeuwige be
ginselen, welke het uitgangspunt van alle'
staatsbeleid behooren te zijn.
Dit graven en zoeken is geen _gemak-
kelrjke zaak. Het is ook niet ieders werk.
Slechts weinigen is het gegeven om waar
lijk het edele metaal te .voorschijn te
brengen. Dioch in Zijn genade lieeft God
de gansche geschiedenis door telkens
mannen, ja zelfs gansche scholen verwekt,
welke de beteekenis van Gods Woord
ook voor liet staatkundig leven met hel
derheid en in klaar betoog hebben aan
gegeven. Wij noemen slechts de namen
van een Calvijn en zijn volgelingen in
vroegere eeuwen, en van een Groen van
Prinstercr in uien jongeren tijd.
De taak nu en de plicht der Overheid
is het, om het volk te regeeren overeen
komstig die eeuwige "beginselen van Gods
AVoord:, die wij gewoon zijn de ordinantiën
Gods te noemen.
Hierbij echter doet zich terstond een
moeilijke vraag voor, en wel dezeHoe
zal de Overheid de ordinantiën Gods
kennen? Meestal zijn overheidspersonen
geen' theologen van professie. Vooral, en
soms maar -al te eenzijdig, worden zij uit
den kring der juristen gerecruteerd (ge
worven). Doch al ware het anders. Waar
26).
Zj$\ gelaat straalde van vreugde, toen
hij Karei om den hals viei, daarop de
acht guldens te voorschijn haalde en hun
geschiedenis vertelde.
„Maar Karei", zeide hij plotseling, „gij
hebt dal geld, voor de jas, die gij mij
daar nu weder ten geschenke geeft, zuur
verdiend en bespaard: gij gunt uz-elven
niets, hier, neem gij die acht gulden.
Zij zouden mij bezwaren, als ik ze hield
en et© jas er bij".
„Ik heb beloofd, voor u mede te wer
ken, Wouter", antwoordde hij. ..Daarvan
komt dus niets; besteed de acht gulden
maar voor iets beters, zooals juffrouw
Jungbaus het bij haar leven ook zeker
bedoeld heeft. Wie weet, waarmee gij,
mij nog eenmaal helpen kunt. Maar dus
niet langer tegenwerpingen en -besteed
het geld op een hetere wijze".
■Br werd dus een soort familieraad
belegd, om over het beste gebruik van
de acht guldens te beslissen.
Br waren zooveel dingen, waarvoor zij
besteed konden worden. Hier ontbrak iets
en daar- iets. Wouter dacht aan zijn vader
uien bjj bij' zijn thuiskomst uit de ge-
vindon zij den maatstaf om te onderken
nen de ordinantiën Gods voor het staat
kundig leven? In den Bijbel natuurlijk, zal
men zeggen. Eri ongetwijfeld is dit zoo. Al
leen maar, omtrent dien Bijbel bestaan
verschillende opvattingen. We noemen
slechts de Lutherschc, Doopersche, Room-
sche en Gereformeerde opvatting.
Up deze moeilijke vraag is dan ook
meestal een zeer uiteenloopend antwoord
gegeven. En reeds in do middeleeuwen
werd er over gestreden.
De Roomsehen willen hier het hoogste
zeggenschap aan de ,Kerk geven, en de
Keizers en Koningin ten slotte hinden
aan de uitspraken van den Paus, indien
er conflict is.
Anderen daarentegen hebben het we
reldlijk hoofd tevens geestelijk hoofd des
volks gemaakt, gelijk in Rusland onder het
Tsarenregime en in vele Duitsche Staten
tot voor enkele jaren het geval was.
De mannen van revolutionairen huize
maken den band Lusschen God en Over
heid geheel los, en verklaren dat Gods
AVoord ons voor het Staatkundig, leven
niets te zeggen heeft.
Met geen van deze opvattingen gaat
de anti-revolutionair accoord. Hij noemt
een eigén standpunt in door te vindicee-
ren de verantwoordelijkheid van den
mensch in 't algemeen en, wat deze zaak
betreft, van dè overheidspersonen in het
bijzonder. Ieder die een taak heeft, staat
voor cle volbrenging dier taak verant-,
woordelijk tegenover God, al sluit dit een
verantwoordelijkheid ook tegenover men-
schen in vele gevallen niet uit.
Zoo heeft ook de overheidspersoon een
verantwoordelijkheid tegenover God. En
nu is het zijn geweten, dat uitspraak
heeft te doen, of hij al dan niet zich
houdt aan Gods ordinantiën. Hij heeft
dus niet aan cle kerk, of aan een pastoor
of dominee te vragen, of eenige hande
ling, welke hij als overheidspersoon ver
richt. wel strookt met 's Heer en ordi
nantiën. Hij mag.dat wel doen. En..het
kan verstandig zijn dit te doen. Maar
nooit zóó, dat nu eenig geestelijk' gezag
hem zou kunnen binden. Sléchts in zijn
eigen consciëntie is hij aan de ordinan
tiën Gods gebonden.
De vraag is daarbij schijnbaar jiiet on
gewettigd of een dergelijke opvatting niet
leidt bot een losmaking van den band
der eeuwige beginselen. Ieder 'zeilt im
mers zoodoende op eigen kompas*
Hierop nu dient geantwoord, dat de
overheidspersonen, welke hetzij hun af
hankelijkheid ten deze van eenige kerk
beleden, of zelfs als geestelijk hoofd fun
geerden, juist in den loop der geschie
denis maar al te vaak getoond hebben,
met de ordinantiën Gods geen rekening
te willen houden. En voorts, dat nu juist
bij deze anti-revolutionaire opvatting
ruimte komt voor een principieele po
litieke actie, welke een beroep op het
geweten deï Overheid doet. Door de goe
de beginselen in kiesvereeniging, pers en
geschrift te verbreiden; door mannen van
goede beginselen in de Staten-Generaal
te brengen; door de consciëntie ook van
het gansche volk te doen ontwaken, kan
er op de overheid worden ingewerkt. En
zoo gebeurt het dan ook metterdaad.
Onze eigen principieele worsteling is daar
van het voldingend, bewijs.
Men zal daarom thans verstaan de
beteekenis van art. 3 van Ons Program:
Ook op staatkundig terrein
b e 1 ij d t cl e anti-revolutionaire
p a r t ij de eeuwige b g i n s e 1 e n
van Gods ff oor cl.
En wat daar meer volgt.
vangenis zoo gaarne eens een blijde ver
rassing wilde bereiden. De overigen keur
den dit goed, maar wens eh ton toch' zulk
een ongewone som niet zoo o.p eens uit
te geven.
„Wouter moest weder van, die fraaie
bladwijzers en dergelijke dingen koopen",
besliste Karei. „Op die wijze wordt het
geld het beste belegd en werpt het door
de behaalde winst rente af".
Ddt was Wouter letterlijk uit het hart
gesproken, maartoch was er een
klein „maantje" bij. Hij moest een pa
tent hebben, en oen patent kostte geld.
Daarover werd nu lang en breed ge
redeneerd. Ieder wilde doen alsof hij
er eenig begrip van had, hoe men dit
moest krijgen en hoe duur het was en
wat er al zoo toe behoorde; maar nie
mand was in staat er het rechte van te
zeggen, zoodat Wouter, wien de zaak
geen oogenblik uit het hoofd en toch
volkomen duister was, er zich ook mede
te rusten legde en den slaap er bijna door
vergat. Hij dankte zijn God vurig en van
ganscber harte voor 'den genoten zegen
en 'de te wachten voordeeïen, die zich
daaraan vastknoopten. In zijn gebed ver
trouwen) hij al zijn zorgen aan de han
den des Heeren toe. In zijn droom lach
te hem feet Amen ran Boven toe en het
straalde in zijn hart als het schemerend©
Gesprongen Handen- Ruwe,Schrale Huid
en Huid wondjes r Springende Lippen
PUROL per doos 3O*60*DOc. Tuben ÖOc. Bij Apoth. en Orocjisterb
De Oostenrijksehe kroonjuweelen.
De wettelijke vertegenwoordiger van ex-
keizerin Zita heeft bij een rechtbank te
Madrid een aanklacht ingediend tegen een
aldaar wonend juwelier wegens een on
wettig in het bezit hebben van juwoelen,
welke aan het keizerlijk huis van Oosten
rijk toebehooren. De juweelen zouden een
intrinsieke waarde vertegenwoordigen van
12 mill, peseta's. De rechtbank heeft de
klacht' toegelaten. Er zal een proces volgen.
Mac Donald treedt af.
Mac Donald heeft gisteravond het ont
slag van de labourregeering ingediend.
Baldwin, de leider der conservatieven, ar
riveerde om 7 uur ten paleize, waar de
koning hem met de vorming ,van een
nieuw kabinet belastte.
TEVREDENHEIDSBETUIGIKGEN IN
Origineele ter inzage.
Attestenboek gratis.
KEUZE SIST
Prijscourant gratis op aanvraag
aan het Hoofdkantoor ,te GOES.
Betaling kan ook in huurkoop geschieden
GOES - ROTTERDAM - UTREClT.
Hoog water in 't buitenland.
Men meldt, uit Frankfort a. d. M. dat
het lioogc water daar groote schade heeft
aangericht. De scheepvaart is gestaakt.
Daar de regen heeft opgehouden is het
grootste gevaar thans voorbij.
Te Duisburg is de Rijn sedert Maandag
21/2 M. gestegen. Aroor de binnenstad ziet,
het er slecht uit, omdat, een sluis die de
binnenhaven van de rivier afsluit, bescha
digd is en niet meer werkt. In de nabij
gelegen straten zijn de kelders ontruimd.
De scheepvaart op den Rijn ligt geheel
stil. Te Koblentz is de aangerichte schade
zeer aanzienlijk. Te Trier hebben de be
woners van twee laaggelegen wijken ten
gevolge van het hooge water op de Moe
zel hun huizen moeten ontruimen.
Er drijven in den Rijn talrijke lijken van
dieren, zoodat het water onder den vee
stapel heel wat schade blijkt te hebben
aangericht. Van de Lalin, de Main, de
Neckar en de Roer komen berichten van
verderen was. Ook het Saardal is over
stroomd.
Een telegram uit Keulen meldt: De wa
terstand van den Rijn bedroeg gister-
namiddag 8 Meter 43 en stijgt nog steeds
drie centimeter per uur. Nog immer wordt
van den midden-Rijn' een verdere stijging
sterren- cn maanlicht, dat op zijn dekens
speelde.
Zijn vriend en weldoener aan dc over
zijde moest den moeilijken kno >p hel
pen ontwarren.
Nadat in den vroegen morgen do cou
ranten bezorgd waren, huppelde AVou-
ter den winkel van de kruidenier binnen.
Hij vond hem ia het achterkamertje
met den predikant, die den eenzamen man
gaarne eens kwam troosten.
Wouter wilde bij de deur weder heen
gaan. De predikant riep hem echter te
rug en de kruidenier moedigde hem aan
om vrijuit te zeggen, wat zijn verlangen
was.
„Ben patent I" riep de heer Junghaus
verbaasd uit „Zou het wezenlijk noodig
zijn, daar moeite voor te doen?"
„Ilij schijnt mij toe een brave, altijd
bezige en vlijtige jongen te zijn", fluis
terde de predikant. „Bezorg gij hem zulk
een papier; wat het kost, zal ik wel on
der Vrienden bijeen zien te brengen. Ik
sta u borg voor die kosten".
„Ik wil zien, Wouter, of ik er u aan
zaf kunnen helpen", antwoordde de krui
denier luidde. „Gij moet over een paar
dagen nog maar eens komen hooren.
Dian zullen wij de zaak wel behoorlijk
geregeld h ebben
Wouter bergde in tusschen zfn acht gul-
gemeld. Hot, onrustbarende stijgen van de
Moezel wordt met het. noodweer in Frank
rijk in verband gebracht.
Het oude stadsgedeelte van Keulen is
grootendeels overstroomd, zoodat men met
bootjes door de stad moet rondvaren.
Een telegram uit Neurenberg meldt:
Uit Midden- en Noord-Beiexen zijn even
eens berichten van ernstigen aard over
hoogwater binnengekomen. In Trier wordt
het verkeer gedeeltelijk met bootjes ge
handhaafd. De schade in de wijnkelders
enz. is geweldig.
Korte Berichten.
De geheimzinnige epidemie te Los
Angelos (California) blijft aanhouden.
AVeer zijn vijf slachtoffers aan de long
aandoening bezweken. In het geheel zijn
er al 24 dooden, terwijl nog vier raen-
sclien op sterven liggen.
Naar uit New York gemeld wordt
beeft Coolidge voorgesteld den llden No
vember (wapenstilstandsdag) tot een in
ternationalen feestdag te maken, die ge
wijd zal zijn aan den vrede.
Te AVeenen is onder voorzitterschap
van den bondskanselier dr Seipel te Wee-
nen een bijeenkomst gehouden van gede
legeerden van alle Oostenrijksehe provin
cies om te beraadslagen over maatregelen
tegen de snel tpenemende duurte.
Tusschen Brest-Litowsk en Barano-
witsji is een reizigerstrein door vijftig ge
wapende bandieten overvallen. Een spoor
wegbeambte en een officier zijn gedood.
Alain Gerbault, de moedige Fransch-
man, die verleden jaar geheel alleen op
de Firecrest, zijn kleine zeiljachtje, van
de Spaansche kust naar Noord-Amerika
is overgestoken, is nu wederom alleen
met hetzelfde koffertje uit New-York ver
trokken.
De te Forbach gearresteerde Duitsche
generaal von Nathusius is naar Rijssel
overgebracht, waar de krijgsraad zetelde,
die hem destijds bij verstek heeft ver
oordeeld. Vermoedelijk zal een nieuw
proces worden gevoerd.
Er zijn elf dooden en vier gewonden
als gevolg van een botsing tusschen een
trein en een omnibus te Newport News.
De overlevenden zijn zoo deerlijk toege
takeld, dat zij niet in staat zijn mee te
deelen lioe do toedracht van zaken is
geweest.
Blijkens een telegram uit Tientsin
wordt er ijverig onderhandeld tusschen
generaal Feng en generaal Woe-pei-Foe.
De wapenstilstand is tot stand gekomen,
het vechten is gestaakt.
In het binnenland van Bulgarije wor
den revolutionnaire woelingen- gesigna
leerd. In de stad Silven zou veelvuldig
gevochten wonden. Benden anarchisten en
agrariërs terroriseeren de stad en de om
streken.
Te midden van het grootste rumoer
heeft Herriot gisteren in 'de Fransche Ka
mer de kwestie van vertrouwen gesteld.
De Kamer besloot daarop met 410 tegen
171 stemmen de interpellaties te verda
gen én morgen met het debat over de be-
grooting te beginnen.
Baldwin heeft in een schrijven aan
Asquith zijn leedwezen betuigd over diens
nederlaag. Naar verluidt, zou een gekozen
dens als een millionair zijn schatten,
wel niet achter ijzeren deuren, maar. toch
zoo zorgvuldig mogelijk;,.en als men des
avonds bijeen zat, werd er gemeenschap
pelijk kasinspectie gehouden, en het slui
ten der rekeningen, niet al de wenschen
en verwachtingen, die daaraan verbonden
werden, bracht telkens weder een gevoel
van blijdschap en spanning teweeg.
Dc pogingen tot het verkrijgen van
het patent gelukten niet zoo voorspoedig
als Wouters ongeduld gedacht en ge-
wenscht had. Des te welkomer was het
Kern, toen' de heer Junghaus zelf hem
door zijn leerling liet roepen, om met
hem de laatste formaliteiten in orde te
brengen.
En nu hield bij het patent in zijn hand,
geldende voor den verkoop van couran
ten, platen en boeken, en Wouter nad
er geen cent voor behoeven uit te geven.
Zou iemand de ITamburgsche couranten
wel ooit zoo nauwkeurig hebben doorge
zien als hij
Het was in 't voorjaar. De zoele lente»
Avindjes zweefden zelfs door de rumoe
rige straten der groote stad, waar men
gewoonlijk gansch andere dingen in bet
hoofd heeft dan lentebloemen en bosch-
geunen en vogelgezang. En toch reik
halst de caensch ook te midden
van dat drukke gewoel steeds naar de na-
liberaal van zijn zetel afstand doen om
Asquith de intrede in het lagerhuis moge
lijk te maken.
Door krabben worden huidaandoeningen
nog erger. AVend Foster's Zalf aan, die
onmiddellijk verzachting geeft en uw kwaal
geneest. Inderdaad een probaat genees
middel. In zeer handige tube-verpakking
f (6)
x Sfatertoiaeraal.
Tweede Kamer.
Met de Tarief wet is de Kamer, op de
eindstemming na, gereed gekomen en
Werd reeds een begin met de verhooging
van den Tabaksaccijns gemaakt. Er wa
ren nog enkele amendementen af te han
delen. Zoo werd ©on reeds aangenomen
amendement-IJzerman zóódanig gewijzigd,
dat naaimachines voor huishoudelijk ge
bruik met 5 pet zullen belast worden
en de naaimachines voor de industrie
Vrij zullen mogen worden ingevoerd.
Ook restte altijd nog art. 41: touw en
garen. Het slot van 't liedje was, dat
het artikel geheel ongewijzigd bleef.
Dhr Drcsselhuys 'had nog een amen
dement ingediend, om de hulpmiddelen
voor landbouw en industrie vrij te stellen
van invoerrecht. (Reeds zijn die hulpmid
delen vrijgelaten, die naar hun uiterlijke
kenmerken voor de industrie bestemd
zijn). Het amendement werd echter van
wege de financieele en practischo bezwa
ren met 44 tegen 33 stemmen verworpen.
Dhr Oud bad overwegende bezwaren
tpgen artikel 43, dat bedoelt, om bij
Alg'emeenen Maatregel van Bestuur aan
te wijzen goederen, die volgens het nieu
we Tarief vrij: zouden zijn, maar hij fiefc
oude Tarief belast, voorloopig aan het
oude invoerrecht te onderwerpen om de
binnenlandsche industrieën, welke déze
goederen vervaardigen, niet opeens dezen
steun te ontnemen.
Dhr Oud wilde de woorden „bij alge-
mcenen maatregel van bestuur" schrap
pen, wat echter met 42 tegen 30 -stemmen
werd verworpen.
Die voorzitter stelde nu voor, de 'eind
stemming over de Tariefwet te doen
plaats hebben op Woensdag 12 Novem
ber bij den aanvang der vergadering.
De heer Wijnkoop achtte het beter de
stemming eerst te doen plaats hebben
na de behandeling der interpol iatie-Gev-
hard, aangezien die er toe kan leiden,
dat do Kamer naar huis gaat. De voor
zitter onderstelde' echter, dat Woensdag
de interpellatie zal zijtn afgeloopen. Zijn
voorstel werd daarop zonder stemming
aangenomen.
ijc
Het gezegde van dhr Wijnkoop wijst
evenwel op een ernstig gevaar, dat de
regeering straks bedreigt, en wij ineenen
goed te doen, hier even op te wijzen.
Straks zal dhr Gerhard (soc. dem.) in-
terpelleeren over tfe salariëering van het
rijkspersoneel, naar aanleiding van het
laatste Bezoldigingsbesluit. Hij zal na
tuurlijk aan het slot van dc euscussiés
roet een motie van afkeuring komein. Ejn
wie nu cle Roomsche pers van de laatste
dagen (o.a. de,?.„Ma,asbocle" van gister
avond) gelezen lieeft en opgemerkt heeft,
\vat er 'broeit in de R. K. Staatspartij,
vermopdt onraad.
De mogelijkheid is niet uitgesloten, dat
enkele R.-K. Kamerleden, evenals bij de
Vlootwet, straks bij de motie-Gerhard,
of .even later bij de begrooting, de lei
ders van de Roomsch-Kath. Kamerfractie
tuur, zooals zij: groeit en bloeit, lust en
leven uitstroomt, en de eeuwige goeder
tierenheden Gods in duizend tongen en
talen door hoogten en diepten verkondigt.
Het was omstreeks den tijd, waarop
de tochtjes naar Uhlenhorst weder aan
de orcle van "den dag kwamen.
Als glinsterende kevprs, die zich op
hun groenachtige vleugeltjes opheffen en
zich over de watervlakte laten zweven,
zoo vlogen de kleine, - flinke notedoppeu
heen en 'AVcer; zij brachten vroolijke,
naar frissche lucht en groene dreven
smachtende menschenkinderen naar het
Fahrbaus in Uhlenhorst, en zij plasten
gleden en dwarrelden zeer vergenoegd
langs het Alsterbasisin, 'onder Me Lom-
fTarctsorug, en veraer over aen Buiten-
'Alster naar de veelbezochte lutspannuigs-
plaats.
Die lente geljjfct een aardigen, rood-
wangigen jongen met fladderende lokken
die roet stralende oogen den duiventil
openzet, Om zijn snelgewiekte lievelingen
naar woud en veld en naar den blauwen
hemel te laten uitvliegen. Eoo vliegen 'de
roenschen uit bij1 musschengesjilp en I-eeu-
werikkenzang. Al kunnen zij het in de
groote stad ook niet hooren, zij weten
toch te rechter lijd, dat het nu tijd is
en dat alles groeit en bloedt allerwegen.
(Wlordt vervolgd).
