ff® 27
Vrijdag 31 October
m
39c Jaargang
EERSTE Bhm»
SLAOW,
CRP&ttLAAN
Bniteolaul.
BiuefilHiL
Statea-Generaal.
it Premie.
Na «het rooken
Dit nummer bestaat uit twee bladen
s w
WYBERT
■rukkers-Expl*itanten
0OSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux; Lange Vwststraat 68—7B, Gtes
Tel.: Redavtie n*. 11; Administratie n«. 58
P«trek»ning No. 36001.
'Bijkantaar te Middtlhurg;
Firma F. P. DHU1J, L. Burg. Tel. n*. 259
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKOAO
Ahennementsprij*;
P«r 3 maanden, franco per p«st, f3.—
L*sse nummersf8.05
Prijs der Advertentiën:
1—4 re§e»s f 1.20, elke regel meer 38 et
Bij abonnement belangrijke korting.
DE GEBOORTES'TOND DER REFOR
MATIE.
Waar Luther als hoogleeraar had op
te treden en wel voor de uitlegging der
Heilige Schrift,' begon hij in 1513 met
voorlezingen van de Psalmen voor zijn
studenten te houden, die nu nog zijn
bewaard. Maar hoezeer Luther zelf een
dichterlijke geest, tot de Psalmen zich
voelde aangetrokken, vooral tot de boet
psalmen van David, de vraag wat onder
de gerechtigheid Gods te verstaan was,
kwam nu met klimmenden ernst bij hem
op. Luther voelt, ,dat de sleutel van het
mysterie dat hem drukt, liggen moet in
den brief van Paulus aan de Romeinen,
en daarom zal h.ij nog eens dezen brief
herlezen, of het licht hem mocht op
gaan. Uit de groote zaal, waar de mon
niken saam zitten en praten, gaat Lu
ther langs de wenteltrap naar boven, naar
een klein kamertje van den toren. Dat
is Luther's Pniël geworden. Luther slaat
weer den brief aan de Romeinen op.
Zijn met tranen gevulde oogen turen weer
in schier waanzinnigen angst op dat zoo
■onbegrijpelijke woord van den Apostel,
dat de gerechtigheid Gods in het Evan
gelie geopenbaard is. Hij bidt, hij smeekt,
hij worstelt om het te mogen verstaan.
En als hij dan den brief van Paulus weer
opneemt en nu doorleest, hoe de Apostel
er op volgen laat het woord van Habakuk
„de rechtvaardige zal door het geloof
leven", dan valt de blinddoek hem van
de oogen, dan is het alsof een goddelijk
licht hem bestraalt, dan verstaat hij, dat
die gerechtigheid, die God uit genade
schenken wil aan ieder, die in Christus
gelooft en die daarom de gerechtigheid
Gods wordt genoemd, omdat ze juist niet
uit ons en uit onze werken is, maar uit
God en door Hem uit louter genade, om
niet ons geschonken wordt.
Op dat oogenblik, zoo verhaalt Luther,
vervulde een zalige vreugde als nooit, te
voren zijn hart; ja-et was alsof de poort
des hemels hem openging; nu leerde hij
eerst de Schrift verstaan; nu voelde hij
zich een wedergeborene en had hij het
vaderhart van zijn God gevonden; nu
kwam de jubelkreet hem van de lippen;
„Gij Jezus zijt mijn gerechtigheid en 'ik
ben uwe zonde".
Dat ïs de geboortestonde der Refor
matie geweest, wanl: uit dat torenkamertje
is Luther als een ander mensch weer
gekeerd. Hier was hij tot de erkentenis
gekomen, dat de mensch gerechtvaardigd
wordt door het geloof alleen. Het is
deze erkentenis, die den mensch op het
diepst vernedert, maar God op 't aller
hoogst verheerlijkt, die door Imther als
nieuwe boodschap met steeds klimmende
klaarheid aan de kerk is gebracht.
Dr TL H. KUYPER.
HET KARAKTER DER REFORMATIE.
Heel het tijdvak der Middeleeuwen was
rijk aan pogingen om de kerk uit haar
verval op te beuren en weder aan haar
roeping te doen beantwoorden. Maar al
deze pogingen, schoon te waardeeren en
ook tot zekere hoogte iets goeds uitwer
kende, tastten het kwaad niet in den
wortel aan en droegen daarom geen duur
zame- vrucht.
Anders was het nu met de Reformatie
in de Zestiende eeuw gesteld! Men be
denke n.l. in de eerste plaats, dat zij
niet op zich zelve stond, maar met al
lerlei andere bewegingen der geesten ge
paard $ng. Zij werd voorbereid door al
die verschijnselen, die niet zelden onder
den minder juisten naam van hervor
mingen vóór de Hervorming worden saam-
gevat, en zij werd als 't ware vergezeld
en gestuwd door gebeurtenissen als de
uitvinding der boekdrukkunst, de ontdek
king van Amerika, de wedergeboorte der
letteren en de herleving der natuurweten
schap. Al deze machtige en invloedrijke
bewegingen bewerkten met elkander een
keer in de wereldhistorie; zij waren samen
een openbaring van dien nieuwen geest,
die in de vijftiende eeuw op elk gebied
naar licht en lucht en vrijheid dorstte,
en, de voogdij der Middeleeuwen moede,
naar emancipatie en zelfstandigheid streef
de. De Reformatie was een onderdeel
van die algemeene wedergeboorte, welke
den dageraad verkondigde van den nieu
wen dag.
Maar onder al die gebeurtenissen droeg
de' Reformatie toch een eigen karakter.
Zij heeft, als het er op aankwam zichzelve
te blijven, het bondgenootschap met Re
naissance en Humanisme versmaad en de
vriendschap Gods boven die der wereld;
gesteld. De Hervormers waren va* een
andere* geest da* de marme*, die in de
klasafek* owiiteü hu* ideaal zo«hte« e*
die haar een tijd lang genegenheid en
steun boden. Zij werden tot de vrijheid
gedreven door een ander en hooger be
lang. Zij streden niet voor de vrijheid van
den natuurlijken, maar van den Cliristen-
mensch. Het was hun in de eerste plaats
niet om herleving van kunst en weten
schap, om staatkundige öf maatschappe
lijke vrijheid te doen. Wat zij vóór en
boven alles zuchten, was de vrede der
ziel met God, de bevrijding van de schuld
der zonde, en het leven in Zijne gemeen
schap. De Reformatie was in haar be
ginsel en wezen een religieus-ethische her
vorming. Dr IJ. BAVINCK.
FAJwyswtwi
MOUAwa
De verkiezingen in Engeland.
(Vervolg van ons bijblad.)
De liberalen, die een schier vernieti
gende nederlaag hebben geleden, hebben
hun verliezen to wijten aan hun samen
werking met, althans welwillende neutra
liteit tegenover de arbeiderspartij. De kie
zers hebben een sterke en van anders"
partijen onafhankelijke regeering willen
hebben en daarom hebben zij gestemd' op
de conservatieven, van wie zij welen,
dat geen compromis met de ra oden mo
gelijk is.
Socialistenvrees, of eigenlijk 'commu
nistenvrees, is bij deze verkiezing de
beslissende factor geweest. Eigenaardig
dus, dat het ook hier gingvóór of tegen
het s ociaiisme. En daarvan is de liberale
partij, ondanks de ongetwijfeld knappe
mannen, die ze telt, het slachtoffer ge
worden.
In Fransche regeeringskringep heeft deze
uitslag diepen indruk gemaakt. Die Parij1
sche correspondent van de „Times" meldt
zelfs, dat in de Fransche hoofdstad de
indruk heerscht, dat de positie van Har
riot door de nederlaag van de arbeiders-
regeering zeer geschokt is.
Die volledige uitslag is nog niet bekend.
Gisteravond 10 uur was de situatie als
volgt: Conservatieven 400, Labours 151,
Liberalen 40, Onalhankelijken 4. Nog
twintig uilslagen zijn onbekend, ü'e con
servatieven hebben dus een sterke meer
derheid.
Met de vrouwen is het droevig, gesteld.
In het jongste parlement waren zij! met
haar achten; drie Labour, drie conser
vatieven en twee liberalen. Bij deze ver
kiezingen hadden zich 41 vrouwelijke can-
didaten in het strijdperk gewaagd. Vijf
der oud-leden van het Huis werden ver
slagen. Die drie conservatieve dames zijn
herkozen. Een nieuwe vrouwelijke arbei-
deisgedelegeerde, mis Wilkinson, heeft
haai intrede in het huis gedaan.
Nieuwe giftgassen.
Volgens berichten uit Amerika zou in
het laboratorium van de Standaard Oil
Cv van New Jersey bij distillatie een
nieuw gas zijn ontdekt dat ontzaglijke
werking heeft op het menschelijk orga
nisme. 2 Personen die het gas inadem
den werden krankzinnig terwijl verschil
lende anderen ernstig ziek zijn geworden.
In de Neue Freie Presse treffen wij
over deze nieuwe gassen de volgende
bijzonderheden aan. Dte proeven betroffen
de verhooging van de, werking der ben
zine. Alle arbeiders droegen gasmaskers.
Ondanks deze voorzorg zijn er reeds
twee dooden te betreuren, drie arbei
ders zijn krankzinnig geworden en ze
ven zijn ernstig ziek geworden.
Een der slachtoffers, een Dluitsch-Amori-
kaan, Ernest Oelgert genaamd, heeft we
ken lang geleden aan hallucinaties en
krampen, die het gebruik van het dwang
buis noodzakelijk maakten, tot de dood
hem van zijn lijden verloste. Een andere
bedreigde in zijn aanvallen van waanzin
zijn medewerkers zoo ernstig, dat zij ge
dwongen waren, de hulp der politie in
te roepen. Er waren dfjp mannen noo-
dig om hem het dwangbuis aan te trek
ken. Uit de lijken der slachtoffers stroom
den nog uren na den dood rerpestïngs-
gassen. Onmiddellijk is een geneeskundig
onderzoek ingesteld doch dit leverde geea
resultaat op. Het gebruik va» het gas
is voorloopig etopgeaet.
De brief van Zinovieff.
Zinovieff heeft verklaard, aac de in
Engeland gepubliceerde documenten
valsch zijn. Hij grondt deze verklaring
op het feil. dat hij cle documenten on
mogelijk op den dag van 15 September
te Moskou hooft kunnen onderteekenen,
aangezien hij zich op dien datum in Rau-
kasië bevond. Zinovieff verklaarde voorts,
dat hij van meening was, dat cle „Djaily
Mail' 'cle geheele zaak in elkander had
gezet.
Korte Berichten.
Volgens een bericht uit Diusseldorf
zouden "de geallieerde mogendheden plan
hebben om 10 December te Brussel van
gedachten te wisselen oyer de Keulsche
zone.
Bij de herdenkingsplechtigheid, dio
op 11 November voor het graf van den
Onbekenden Soldaat te Parijs plaats heeft
zal wederom, gelijk dat langzamerhand
gebruikelijk is geworden, een oogenblik
van algemeene stilte intreden. Een schot
van boven van de Are de Triomphe gelost,
zal het oogenblik inluiden, een andei
schot zal het einde der stilte aangeven.
Dte Echo de Paris meldt, dat do
hoofd-ingenieur .Chaussemick, onder wiens
leiding er zoo deerlijk huis gehouden
is onder het schoone geboomte in .hei
park van Versailles, „verplaatst" zal wor
den.
De tweede moordenaar van Erz-
bergcr, Tillcsscn, is te 'Presburg door een
vertegenwoordiger van de Duitsche poli
tie herkend geworden. Die kwestie van de
uitlevering berust in handen van het
Tsjeclio Slowaaksch ministerie van ju
stitie. Het is te 'voorzien, dat het Til-
lessen nimder goed zal vergaan clan zijn
collega Schulz m Hongarije.
In 'de V. St. zijn in verband met
de toepassing van de drankwet een aantal
hooggeplaatste ambtenaren ontslagen.
Naai wiji in de Amerika,arische bla-
aen lezen, geven de Amerikanen meer
dan 4 millióen per jaar uit voor zak-
vuurwapenen. Die „Saettlé' Times" ver
meldt dit met het commentaar, dal Ame
rika goed zoxr doen eerst in eigen kring
een ontwapeningsconferentie' bijeen te
roepen, alvorens er een aan Europa op
te dringen.
iiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiifiiiiiiiiiiiiuiiiiitiitimiiJiimimiHiuiiiiiiiiiiii
verdwijnt de on
aangename smaak
in den mond direct
door gebruik van
de verfrisschende
TABLETTEN
Groote doozen 65 Cts
m»n»iiiiiiiiimiuiniiiiiiiinmiiiiiiiiuiiiiiiniiiirtnmiinniiiiiiininiiiiiniiiii[imnuiiii
Di e karaktertrekken van
Koningin Wilhelmina.
De mémoires van de Mecklenburgsche
hofdame Paula von Biilow, geboren gravin
von linde, die dezer dagen het licht za
gen, bevatten, zegt de „Tel.", twee brie
ven van groothertogin Marie van Meck
lenburg, die betrekking hebben op onze
Koningin. In den eersten brief zegt de
groothertogin over Koningin Wilhelmina,
naar aanleiding van het huwelijk van
prins Hendrik, waardoor zij de schoon
moeder van onze Koningin werd:
Koningin Wilhelmina is tamelijk klein,
heeft een mooi, fijn profiel; met een zeer
vast -en resoluut karakter vereenigt zij
groote vrouwelijkheid en liefelijkheid.
'Vijftien jaar later schreef de groot
hertogin over haar schoondochter:
Hoe vrouwelijk haar uiterlijk wezen ook
gebleven mag zijn, zoo mannelijk is haar
karakter geworden. Zij- is zeer bijdehand,
heeft een helder en vér-ziend verstand
en groote politieke begaafdheid. Zooals
van zelf spreekt, hebben dergelijke, sterk
geprononceerde persoonlijkheden ook
harde kanten. Haar wil is sterk als ijzer,
zij wordt in haar land bemind en tegelijk
gevreesd. Pc meenechter, dat clit voor
een regent lof beteekent.
Iets v oor de huisvrouw.
Trommelkoek, in sommige streken van
het land tulband of boffert geheetein,
schijint in de jaren na den oorlog aan
bekendheid verloren te hebben, wat wel
hoofdzakelijk moet worden geweten aan
het ontbreken van de speciale pan waar
in deze meelspijs wordt gekookt. Het
zou zeer zeker te betreuren zijn, wanneer
een zoo smakelijk en voedzaam gerecht
Óm een dergelijke reden van onze tafel
moet verdwijnen.
Dat scb^t ook de NT. Moopmaju»'
Meelfabrieken te Leeuwarden te meenen
en daarom heeft zij de gelegenheid open
gesteld om op gemakkelijke wijze gratis
een dergelijke pan te verkrijgen. In do
pakken Kóopinans' Zelfrijzend Bakmeel
worden n.l. bonnetjes bijgesloten en bij
inzending van een aantal hiervan, wordt
de pan u als verrassing tlmis gezonden.
Men heeft dan het meel en de juiste soort
pan, beide direct voor het gebruik ge
reed. Dat is nog eens een geschikte ma
nier om reclame te maken voor een fa
brikaat.
G ouden Ju b i 1 e u m Ned Mil- Bond
Gisteren vierde de Ned. Militairen Bond
te Utrecht zijn gouden jubileum. TJit alle
oorden des lands waren talrijk© vrienden
van den Bond opgekomen. Onder de feest
gangers merkten we op de ministers Van
Dijk en De Visser en gen.-majoor P. W.
Webe-r.
In de algemeene vergadering hield de
bondsvoorzitter, luitenant-kolonel jhr W-
Roell, van Den Haag, een gedachtenis-
redy. Na de rede werd in het Chr. Mil.
Tehuis een gemeenschappelijke koffietafel
gehouden. Van 25 uur recipieerde het
bestuur in het gebouw voor K- en W- Op
de drukbezochte receptie merkten we op
deputaties van het comité van oud-te
huisbezoekers, van den raad van leger-
predikanten, van de vereeniging van huis
vaders, van de hoofdbesturen van de
N.C.O.V-; cle N.C.O.O.V., „Pro Rege",
enz. "Gisteravond vereenig,den de feest
gangers zich aan een gemeenschappelijfcen
maaltijd.
G/tïilSSSSL, 30 cant per doosje,
BE TOCSYERPASmXE.
BSj.Mw ÖirwgEst.
Eerste Kamer.
Aan de orde was gisteren voortzetting
van het ontwerp tot wijziging van de
Motor- en Rijwielwet.
De Minister van Justitie, de heer Heems
kerk, merkte op, dat de bewering, dat,
wanneer dit ontwerp wordt aangenomen,
de voetgangers en fietsers minder zorg
vuldig zullen wezen, ongerijmd is. Nie
mand koestert toch den wensch over
reden te worden. Het geheurt nu vaak,
dat de verzekeringsmaatschappijen chi-
cpianeeren op het. bewijs. Dit .is een hoogst
onbevredigende toestand. Door dit ont
werp worden de verhoudingen gezond.
De verzekeringscontracten komen op
een hetere basis te staan.
De minister zou er niet op tegen heb
ben, ook voor de electrische tram een
verscherpte aansprakelijkheid vast te stel
len, maar toch is hier de zaak anders.
Immers de tram is aangewezen op een
bepaald deel van den weg. De verplich
ting van den automobilist is in dit ont
werp zeer getemperd. De minister las
artikelen voor uit de Duitsche en uit de
Oosleririjksche wet, en toonde daarmede
aan, dat deze wetten alle veel scherper
zijn dan de nu voorgestelde.
De heer Van Wassenaer van Catwijck
(C.-H.) was echter niet te overtuigen en
hield vol, dat het hier een omgekeerden
bewijslast geldt.
De heer Polak (S. D.A.P.) kon ook de
noodzakelijkheid van art. 25 bis diet in
zien.
Het ontwerp werd hierna aangenomen
met 29 stemmen tegen 5. Tegen stemden
de heeren v. Nagelï v. Ampsen, De Vos
v. Steenwijk, Verkouteren, Polak, van
Wassenaer v. Catwijck.
Verschillende kleine ontwerpen werden
ten slotte zonder beraadslaging of stem
ming aangenomen, nadat de voorzitter
had medegedeeld, dat het in zijn voor
nemen ligt, de Kamer tegen 18 November
weder bijeen te roepen, indien althans
de Tariefwet tijdig zal zijn ingekomen.
Tweede Kam*r.
tiet was voor de amendementen gis
teren een betere dag. Natuurlijk werden
er gisteren ook weer verworpen of wijse
lijk ingetrokken, maar er werden er zelfs
aangenomen, die meerdere inkomsten tot
gevolg zullen hebben. Aangenomen wer
den n.l. twee voorstellen-Hermans (R.
K.) om spijkers, draadnagels, punaises,
enz. met 5 pet. te belasten, en van
tegels een 'invoerrecht te heffen van 8
pet. Het ging in beidie gevallen om ar
tikelen ,die in 't ontwerp en ook bij' dg
'bestaande Tariefwet onbelast "waren.
Een grappig moment bracht een op
merking van den heer Ter Hall, die
sprak van een „amendementen-abattoir",
waar alle voorstellen der Kamerleden
werden afgemaakt. Djt geschiedde bij' de
verdediging va» zijn amendement om on
derdeel e» va* uurwerk*» vso invoerrecht
ER ZIJN TWEE MANIEREN
om uit te maken, of gij zwakke niere*!
hebt. Ten eerste door rugpijn en andere
uiterlijke kenteekenen, en ten tweede door
urine-onderzoek.
Als rugpijn, voortdurend terugkeerende
hoofdpijn, of zenuwachtigheid, vermoeid
heid en duizeligheid u doen vermoeden,
dat gij een nierkwaal hebt, let dan op.
uw urine. Sla acht op verschijnselen als
de volgende: te veelvuldige of te weinige
aandrang tot urineeren, te groote of te
kleine hoeveelheden, te donkere of ,te
lichte kleur, branderig en pijnlijk geveel
bij de loozing, onaangename reuk, zan
derig, gruisachtig of bewolkt bezinksel.
Tijdelijke afwijkingen kunnen aan an
dere ooi'zaken te wijten zijn, maar als
de verschijnselen blijven optreden, zijn
uw nieren verstoord en behoeven zij hulp.
Verwaarloozinig kan noodlottig worden.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen verbete
ren en regelen de urine, helpen en ver
sterken zwakke nieren en verdrijven zoo
doende rugpijn, duizeligheid, rheumatische
pijnen, zenuwachtigheid en andere gevol
gen van nierkwalen. Zij hebben duizende
nierlijders voor goed genezen.
Verkrijgbaar in apotheken en drogist
zaken a f 1,75 per flacon (geel etiket met
zwarten opdruk). (32)
vrij te stellen. Minis tel Colijn beant
woordde den heer Ter Hall aldus: „De
woorden van inleiding van den voorstel
ler van het amendement zijn voor de
Regeering geen beletsel om zijn amende
ment over te nemen." Algemeene hilari
teit der Kamer!
Mejuffrouw Katz nam de strijkijzers
in bescherming en had het genoegen deze
artikelen met 5 pet. in plaats van met 8
pet. heiast te zien.
Tegen het voorstel om de automobielen
met 12 pet. te belasten kwam zoowel
een socialist als een Vrijheidsbonder in
verzet. De socialistische heer v. Waer-
den vond het niet goed, dat dit enkele
weelde artikel zoo hoog belast werd, ter
wijl de Regeering er niet voor te vinden
was geweest om gevolg te geven aan
het socialistische denkbeeld van alle
weeldevoorwerpen hoog te belasten en
artikelen voor dagelijksch gebruik vrij te
laten. De heer Gerritzen wilde auto's
die niet voor pleizier worden gehouden,
lager belasten. Waartegen minister Colijn
aanvoerde, dat de zware vrachtauto's, die
volgens het plan-Gerritzen tegen laag ta
rief zouden kunnen ingevoerd worden,
zooveel schade toebrengen aan de we
gen. De hoogere tarieflast zou in dit
geval kunnen gelden als eenige vergoe
ding voor die schade. Die post werd
tenslotte ongewijzigd aangenomen met 46
tegen 31 stemmen, rechts tegen links.
Tenslotte zag mevrouw BakkerNort
cle havermout met slechts 5 pet. belast;
kreeg de heer Eierema zijn abrikozen
voor de jamfabricatie tegen '8 inplaats
van tegen 12 pet. thuis, en kon de heer
Boon zijn amandelen niet tegen 8 maar
tegen 5 pet. in de chocolade verwer
ken.
EenPoolsch meisje op zoek
naar ha,ar vader. Op het politiebu
reau te Vlissingen vertoeft, thans een
Panisch meisje van 14 jaar, dat, 'nadat
haar moeder overleden was, geen familie
meer in haar geboortelandhad en nu
op weg was naar Engeland met als do-el
te trachten haar vader, die reeds gerui-
men tijd weg is uit zijn la.nd en in Jjyn-
den werkzaam zou zijn, op te zoeken.
Het 'meisje had echter ge-en geld meer
voor den overtocht met de Zeeland en
haar geheele bezit wa-s een mandje met
brood -en and-er eetwaar.
De politie, die het adres van de Pool-
sche kolonie te Londen is te weten ge
komen, stelt alle pögingten in het werk
om met den vader van het meisje con
tact ,te krijgen. Tot zoolang vertoeft het
kind op het politiebureau.
De K X- Blijkens een bij het De
partement van Marine ontvangen tele*
grani is Hr. Ms. onderzeeboot K X op
reis van Vlissingen naar Indië, gisteren
van Alesandrië vertrokken.
Verplaatst met ingang van 1 Nov.
a.s. de assistent J. Wagenaar van Middel
burg (postkantoor) naar Rotterdam (post
kantoor).
Middelburg. Kindverdronken. Gis
teravond bleef de 8-j. zoon Piet van .de
familie Mieras, wonende in het Klei*
Vlaanderen weg en verkeerde men be
grijpelijkerwijze in onrust. Spoedig bleek,
dat een vriendje, die met den jongen
was wezen wandelen, niet had "durve*
zeggen, dat de knaap spelende bij de Bel
hakbrug in bet w«tor woe geloop e* D*
