No 6
Dinsdag 7 October 19$4
39e Jaargang
BüitenH.
Branenlani
WONDERLIJK GELEID
FEUILLETON,
Brukkers-ExploitaHtaN
809T1BBAAN fe LE COtNTRE üêES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—74, Gees
Tel.: Redactie no. II; Administratiene. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
Ramp „Bartiméus".
Met rriendeljjken dank ontvangen: Ger.
Kerk Heinkenszand, §en halve collecte
i S3,22, N N te Goes f '2,50, N N te Sluis
110, mej. wed- H. te Sluis f 2,50, Diaconie
Ger. kerk Breda f5.
Goes, 6 Oct. *24. J. DONNER Sr.
Viissingen.
Ook de N. R. C. spreekt als haar mee-
aing uit dat de jongste verkiezing van
den heer Hensel niet had mogen worden
ongeldig verklaard. „Zie Oppenheim, Het
Nederlandsch gemeenterecht I blz. 310,
e. v."
Evenals een inzender in ons nommer
van gisteren merkt de redactie van ge
noemd blad op, dat volgens de juris
prudentie hier sedert den ommekeer daar
in door het Kon. Besluit van 29 Decem
ber 1880 strijd tusschen het Vlissingsche
reglement van orde en de Gemeentewet
te constateeren valt; want volgens deze
wet, art. 50, is de stemming niet nietig,
maar is de heer Hensel gekozen.
Hier tegenover staat echter dat de mi
nister van binnenl. zaken reeds in 1913
aan Gedep. Staten van Zeeland heeft be
richt dat geen voldoende termen aan
wezig waren om bij den Raad van Viis
singen aan te dringen op intrekking van
genoemd artikel in zijn Reglement van
Orde.
Deze herinnering dankt men aan den
heer mr Bisschop, secretaris van Viis
singen, in de Vlissingsche Crt. van gis
teren.
Het zal bij de tegenwoordige samen
stelling van den Raad wel niet mogelijk
eijn dat hij er toe oveïgaat bedoeld ar
tikel 44 van zijn R. v. O. in te trekken.
Hoe uit deze impasse te geraken, zal
derhalve de vraag blijven.
Keizer Frans Jozef.
Het Weensche blad Journal publiceert
dagboek-aanteekeningen van iemand die
indertijd tot de naaste omgeving van Kei
zer Frans Jozef had behoord. Uit die
aanteekeningen zou moeten blijken, dat
de oude Keizer, tien- dagen vóór zijn
dood, n.l. op 11 November 1916, last gaf
aan keizer Wilhelm mede te deelen, dat
de toestand van Oostenrijk zoo ellendig
was, dat het binnen enkele maanden ge
dwongen zou zijn om vrede te verzoeken.
Hij, Frans Jozef, kon de verantwoorde
lijkheid van een voortzetting van den
oorlog niet langer dragen.
De veldtocht der Wahabieten.
Nadat de Hasjimietische regeering ge
vallen was en Hoessein afstand van den
troon had gedaan, is deze aan Emir Ali
(zijn oudsten zoon) aangeboden. Deze
heeft bedankt. De toestand is thans min
der gespannen en men verwacht dat er
met den vijand {de Wahabieten) onder
handelingen geopend zullen worden.
Het comité voor het Chalifaat heeft
aan Ibu Saud, den Sultan der Wahabie
ten, geseind dat het hem verzocht, de
heilige plaatsen te eerbiedigen en Mekka
niet met zijn leger binnen te rukken.
De gewezen koning Hoessein is nog te
Mekka, maar hij zal» waarschijnlijk over
eenige dagen vertrekken. Men gelooft, dat
de Wahabieten tot vlak bij Mekka zijn
opgerukt.
6).
III.
Nieuwe zorgen en nieuwe
redding.
Vader Reck had zich tot zijn verdriet
en tot zijn schrik zeer bedrogen, toen hij
meende, dat de beek der weldaden in de
Groningerstraat zijn Wouter onafgebroken
zou blijven toevloeien.
Bijna van het oogenblik af, waarop een
bind met de schoolwereld in aanraking
bomt, houdt het op, voor anderen bemin
nelijk en in hunne oogen behoeftig te
zijn.
Met den schoolplichtigen leeftijd begint
er voor het kind een soort van zelfstandig
heid. Het is altijd nog een kind en maakt
altijd nog op de voorzorgen van anderen
aanspraak, vooral wanneer het er bleek
en zwak uitziet en daardoor als het ware
terugtreedt in een hulpbehoevenden leef
tijd. Want als zoodanig wordt het school
plichtige kind, zooals wg zeden, nu een-,
fjaal niet meer aangezien, of eigenlijk
riet meer behandeld.
De Senann had volstrekt geen bleek*
De nederlaag der Engelsche regeering
verwacht.
De Engelsche kabinetsraad van gister
middag heeft ruim 2 uur geduurd. Men
heeft zich bezig gehouden met de vraag,
welke houding moet worden aangenomen
ten opzichte van de conservatieve motie
van wantrouwen inzake Campbell en van
het liberale amendement op deze motie.
Gemeld wordt, dat de regeering, zoowel
ten opzichte van de motie als van het
amendement een krachtige afwijzende hou
ding zou aannemen. In verband met dit
besluit achten de bladen het thans zeker,
dat de regeeriiig Woensdag de nederlaag
zal lijden ,en dat Mac Donald dan den
koning in overweging zal geven het par
lement te ontbinden.
„Dringende geheime inlichtingen".
Het „Hbl." ontleend aan de bolsjewis
tische „Prawda" het volgende schetsje,
dat wel sterk typeerend is voor de hui
dige toestanden in het sovjet-Paradijs:
De dorpssovjet van het gehucht Goeta
Proletarskaja ontving uit de stad een
papier, voorzien van eenige stempels en
het opschrift „zeer geheim". Op het pa
piertje stond dat de dorpssovjet onmid
dellijk na de ontvangst van liet stuk de
plaatselijke onderwijzeres naar de stad
moest sturen om daar aan een ambte
naar van Oeono inlichtingen te verschaf
fen van geheimen van dringenden aard.
De voorzitter van den dorpssovjet schreef
op het papiertje „zal uitgevoerd worden",
naaide het papiertje met pikdraad aan
een ander papier, maakte een copie van
het geheime staatsstuk en begaf zich naar
de onderwijzeres.
De onderwijzeres, die reeds meer dan
dertig jaar in het ver afgelegen dorp
werkzaam was, behoorde tot het type
Russische onderwijzeressen, die als jong
meisje onderwijzeres werden om het volk
te kunnen dienen, die met toewijding
werkten en zich geheel gaven aan de
op zich genomen taak.
De oude onderwijzeres schrok toen zij
vernam wat men uit de 'stad schreef,
en drie uur lang zat zij met den voor
zitter van den sovjet te bedenken, welke
geheime en dringende inlichtingen 'Oeono
plotseling noodig kon hebben. Zij vroeg
den voorzitter om een wagen. De voor-
zittel' antwoordde echter, dat* de ver
plichting, kosteloos ambtenaren naar de
stad te vervoeren reeds was afgeschaft,
dat de stad op een afstand van 25 werst
lag en dat in den drukken tijd, nu alle
boeren op het land werkzaam zijn, nie
mand voor minder dan vijf roebel naar
de stad zou willen rijden. Het salaris
van de onderwijzeres bedroeg echter
slechts tien roebel per maand, de onder
wijzeres had in Augustus slechts een ge
deelte van haar salaris over de maand
April ontvangen, zoodat er geen geld was
voor een wagen. Daar zij echter het be
vel niet durfde negeeren, besloot zij de
25 werst te voet af te leggen; zij trok
haar klompen van bast aan, nam een
zakje met brood en begaf zich naar de
stad.
De weg was moeilijk, de basten klom
pen werden van de vette modder door
en door nat, de voeten werden gezwol
len. Doodmoede, met, moeite met haai'
stok de hongerige honden op een af
stand houdend, kwam de onderwijzeres
veertien uren later in de stad aan. Zij
overnachtte bij menschen, die medelijden
met het oudje hadden en haar verlof
gaven in een schuur te slapen, 's Mor
gens begaf zij zich naar Oeono. Daar
wangen of geen ziekelijk uiterlijk.
Integendeel stond hij bekend als een
jongen, die met zijn eenen arm het opnam
tegen velen van zijn leeftijd, die twee
armen hadden.
Hij was volstrekt geen twistzoeker of
onruststoker. Met hem kon men altijd
goed overweg. Men vindt echter overal
zulke medescholieren, die het eerst eens
op een krachtproef laten aankomen.
Karei gaf zijn beschermeling trouw
hartig eenige leefregelen mede, toen hij
naar school ging.
„Ik vrees dat er daar zullen zijn, die
zelfs u niet met vrede zullen laten, Wou
ter. Er zijn overal slechte menschen. Zij
zullen ©en hekel aan u krijgen en u lee-
lijke woorden toevoegen, wanneer gij de
dingen goed weet en het antwoord niet
schuldig blijft. Velen komen ook uit an
dere straten dan uit de Groninger. Gij
zijt niet met elkander opgegroeid. Gjj
moet u op alles voorbereid houden. Doe
het uit liefde voor mij en wees geduldig,
anders loopt het nog slechter voor u
af, en gij kunt u nu toch eenmaal niet
verweren."
Wouter beloofde van ganscher harte
alles wat Karei hem vroeg. Hij aag tot
zijn broer Karei op als tot een wezen
van hoogeren aard.
Maar toe» hjj middwa ia toet gewoel
weid zij van de eene afdeeling naar de
andere gestuurd totdat zij ten slotte bij
een jongmensch belandde, die de af
deeling geheime stukken beheerde. Luid
geeuwend en aldoor vliegen vangend,
vroeg het jongmensch de onderwijzeres,
hoe .groot de moestuin van de school
was; de onderwijzeres antwoordde en
wachtte, maar het jongmensch verklaarde
het onderhoud voor geëindigd. De on
derwijzeres dacht dat zij hem niet goed
verstaan had en vroeg hem of hij wer
kelijk niets anders moest weten dan hoe
groot de schooltuin was; het jongmensch
antwoordde dat dit werkelijk zoo was.
Toen het vrouwtje tenslotte begreep dat
de geheime inlichtingen zich werkelijk be
perkten tot het aantal vierkante vademen
Van den schooltuin en dat zij hiervoor
25 worst te voet had moeten afleggen,
werd zij woedend.
Zij wees den jongen man op het on
verantwoordelijke van zijn optreden, op
haar moeilijke leven in een afgelegen
dorp, op de yeerticn uur die zrj moest
loopen om bij hem te komen, op het niet
betaalde salaris, op de afwezigheid van
leermiddelen
Geeuwend luisterde het jongmensch
naar de woorden, ving een vlieg en zei.-
U moet al deze dingen maar schriftelijk
uiteenzetten.
Dat was de druppel, die den emmer
deed overloopen. Met bevende lippen zei-
de zij een woord, dat van haar ver
ontwaardiging tegen het optreden van den
chef van de afdeeling „geheime stukken"
getuigde. Het jongmensch verhief zich
toen van zijn stoel en zei op vermanenden
toon
Vergeet niet, wie ik benl
Gebroken verliet de onderwijzeres het
vertrek van den gewichtigen jongen man.
Zij was te moede om de reis opnieuw
te voet af te leggen. Zij ging op een boom
stronk zitten en begon te huilen. Een
boer zag het oudje en nam haar op zijn
wagen. Lang en geduldig luisterde hij
naar het verhaal over de behandeling
die zij ondergaan heeft: het was duidelijk,
dat deze verhalen hem 'begrijpelijk waren
en hem de door hem zelf doorgemaakte
vernederingen in het geheugen riepen. Hij
haalde van onder de zitting een flesch
samogon (brandewijn) en zeide tegen "de
onderwijzeres
Drink, arme ziel, drink! Ach, jij arme...
Korte berichten.
Met ingang van 20 October wor
den in Duitschland de brief-telegrammen
bij het begin van den wereldoorlog af
geschaft, weer ingevoerd. Deze telegram
men worden overgeseind in de stille uren
en op d© plaats van bestemming als ge
wone brieven bezorgd. Volgens het tarief
zal een brieftelegram evenveel kosten als
een gewoon telegram van 10 woorden.
Bij de aardbeving van Erzeroem zijn
naar gemeld wordt, 3800 woonhuizen ver
nield en 2500 beschadigd. Bij de ramp
zijn 202 menschen om het leven gekomen.
Het ongunstige weer in Zuid-Frank
rijk schijnt aan te houden. Gemeld wordt,
dat de Rhone tengevolge van de aanhou
dende regens buiten zijn oevers is getre
den. Verscheidene wijken van St. Raphael
staan onder water en het spoorwegver
keer tusschen Fréjus en St. Aigulf is
onmogelijk geworden.
De volledige uitslag van de verkie
zingen voor de Tweede Kamer vap den
Zweedschen Rijksdag is thans bekend.
Gekozen zijn 104 sociaal-democraten, 65
der scholieren was, toen alles er op of
er onder scheen te moeten, ach, toen
had hij vergeten wat Karei hem gezegd-
had; een oogenblik wilde hij er nog over
nadenken, wat het eigenlijk geweest was,
doch reeds regende het stompen en
slagen, en nu stormde hij met frisschen
moed op de aanvallers los, hij sloeg zich
met zijn eenen arm midden door hen
heen, en toen erkenden de anderen dat
hij wel degeljjk tegen hen opgewassen
was.
Van dat oogenblik af had hij mee een
stem in het kapittel. Kareis woorden
schoten hem weder te binnen. Altijd
spoorde hij aan tot vrede, tot eendracht
en liefde, en voor allen was hij in dit
opzicht een voorbeeld.
Niemand kon verlangen, dat men zulk
een strijdbaren jongen als een poppetje
behandelde. De menschen deden het dan
ook niet meer; zij schenen er zich niets
meer van te herinneren, hoe zij hem
vroeger vertroeteld hadden.
Een stroomende beek zoekt zich zélve
haren weg.
Nieuwe kinderen werden geboren en
bezetten op de armen hunner zusters
en broeders de deuren en trappen. Blauwe
oogen waren er ook onder, en het eene
kindje bad dit, het andere dat gebrek
medegebracht. Genoeg kleine handjes
conservatieven, 33 liberalen, 25 agrariërs
en 5 communisten. De vorige Kamer be
stond uit 99 sociaal-democraten, 62 con
servatieven, 41 liberalen, 21 agrariërs en
7 communisten.
Er is brand uitgebroken in het par
lementsgebouw te Rome. Blijkens een be
richt uit Rome heeft de brandweer tot
dusver kunnen beletten, dat schade van
beteekenis werd aangericht. Een groote
menigte is om het gebouw samenge
stroomd.
Gisterochtend vroeg is er een ern
stige botsing geweest bij Milndale (Na-
tal). De posttrein uit Durban botste op
een goederentrein die daar aan het kruis
punt stond. De eerste wagen van den
passagierstrein werd vernield, vier men
schen werden gedood en negentien ge
wond.
Het aantal höngerlijdenden in Rus
land is, volgens een bericht uit Moskou
tot 9 millioen gestegen.
Het leger van maarschalk Tsang
Tso Lin, den militairen gouverneur van
Mantsjoerije, dat in strijd gewikkeld is
met de troepen van Woe Pei Foe, heeft
Tsjapeng genomen 125 mijlen ten Noorden
van Jehol, na hevige gevpchten, die 24
uur duurden. Tsjapeng is een belangrijk
centrum van verkeerswegen. De verliezen
waren zwaar.
Tijdens een verkiezingscampagne is
het te Camageuey (Am.) tusschen politie
en partijgangers van ex-president Tenocal
tot een botsing gekomen. Zeven perso
nen werden gedood en drie en vijftig ge
wond, van wie achttien ernstig.
Volgens bericht uit Parijs is te Con-
stanlinopel overleden de Fransche verte
genwoordiger in de intergealli eerde com
missie voor de zeeëngten, de Fransche
oud-minister-president Ribot.
Staatsraad Prof. Oppenheim. f
In den ouderdom van ruim 75 jaren is
te 's Gravenhage overleden Staatsraad
Prof. dr J. Oppenheim.
Door dit verscheiden heeft de rechts
wetenschap een ontzettend zwaar verlies
geleden. "Want haar was zijn leven gewijd.
Talloos zijn de rechtsgeleerden, die dis
cipelen zijn geweest van dezen hoogleer-
aar, eerst aan do Groningsche; later aan
de Leidscha Universiteit.
Voor vele belangrijke functies heeft men
in den loop der jaren beslag weten te
leggen op de uitgebreide kennis van de
zen groeten rechtsgeleerde. Zoo zag hij
zich bij herhaling geroepen om zitting"
te nemen in Staatscommissies, wier taak
het was, belangen te behartigen, welke
in nauw verband stonden met onze wet
geving op menig gebied.
Groot is het aantal werken, welke als
uiting van zijn helderen weteinschappelij-
ken geest het licht zagen. Men denk©
hierbij onder meer in de eerste plaats
maar aan het standaardwerk Het Neder
landsch Gemeenterecht. Ook vervaardig
de hij destijds in samenwerking met wijlen
Jhr mr J. Roëll de „Bijdrage tot rege
ling der administratieve Rechtspraak".
Prof. Oppenheim werd 3 Maart 1849
te Groningen geboren en promoveerde
aan de universiteit aldaar op 26 Febr.
1872 tot doctor in de beide rechten.
Na korten tijd als leeraar in do Staats
wetenschappen aan de Landhouwhuishoud-
araLXMM+JKMmatotHmawKanHGtmmBC——MMKW—macan—wMst»
klopten aan de harten, die handen om
te helpen hadden. Den Eenarm verga
ten de meesten, en toch bleef hij de
Eenarm.
„Vader, ik moet volstrekt de school
boeken hebben," zeide hij op vriendelijk
verzoekenden toon, toen hij op een mid
dag uit school thuiskwam.
„Dat moet er nog bijkomen 1" voer zijn
vader tegen zijn moeder uit, „dat hij bij
mij bedelt, en voor vreemde deuren mag
hij het niét!"
Een gloeiend roode blos bedekte de
wangen van den armen knaap.
Nu wist hij wat zijn vader van hem
dacht I Zjjn vader had het in den laat-
sten tijd weder dikwijls uitgesproken en
het hem duidelijk te verstaan gegeven:
„Er komt toch niets van u terecht. Waar
om zal men zich voor zulk een Eenarm
nog moeite geven?"
Menigmaal zat de beklagenswaardige
jongen geheel alleen op den zolder in
een hoek en weende hij bittere tranen.
„Waarom ben ik toch op de wereld?"
vroeg hij zich dan soms af, en op dje
vraag vond hij geen antwoord. Eindelijk
kwam hij, hij wist zelf niet hoe, op zijn
knieën, en dan gevoelde hij zich weer
getroost. Zjjn lievelingsspreuk was: „Het
is een kostelqk ding, geduldig te zjjn
(ou op $1© hulp des Heerea te wacht»*."
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentie»:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 et
Bij abonnement belangrijke korting.
kundige school en het Gymnasium ia
zijn geboortestad te zijin geweest, werd
hij gemeentesecretaris van Groningen,
welk ambt hij bleef vervullen tot 1885,
toen hij tot hooglecraar aan de Groning
sche Universiteit werd benoemd. Acht
jaren lang profiteerde deze Hoogeschoo!
van de bekwaamheden, van dezen groe
ten kenner vair ons administratief recht,
want in 1893 werd prof. Oppenheim naar
Leiden geroepen, om na den dood vaa
prof. Buys, diens plaats aan die Univer
siteit aldaar in te nemen. Tot 1907 was
de thans ontslapene werkzaam in de Sleu
telstad- Den 14en October van dat jaar
werd hij namelijk benoemd tot lid vaa
den Raad van State, welk hoog ambt
hij tot zijn dood met groote toewijding
heeft vervuld.
Bij gelegenheid van zijn zeventigsten
verjaardag in 1919, is prof. Oppenheim
van vele zijden gehuldigd.
Die N e d ar 1 a n d-Ind i ëtvlucht-
Naar- Aneta verneemt, blijkt uit ee*
nader bij het Comité Vliegtocht Neder-
land-Indië van den heer Van der H op
uit Philippopel ontvangen bericht, it
de schade aan het toestel veel bel angrijker
is, dan uit het eerste bericht 'kon jyonien
afgeleid. Doordat het koelwater was weg-
geloopen, is de motor vastgeloop&i en
bij de landing zijn gebroken het landings-
gesteld, de wielen en andere belangrijke
deelen van bet toestel. Het is begrijpelijk,
dat de bemanning thans in zeer groote
moeilijkheden verkeert, daar 'door gebrek
aan lastauto's en den moeilijken toestand
van 'het terrein, waar biet- toiestel ligt,,
de oplossing door reparatie slechts met
zeer veel moeite en kosten mogelijk zal
zijn. Bovendien zal met een en ander zeer
veel tijd gemoeid zijn. Dloor bemiddeling
van het Departement van Buitenlandsche
Zaken is de Bulgaarsche regeering ver
zocht hulp tc vcrleenen. D(e K.L.M- stelde
haar chef van den Technischen Dienst
ter beschikking, om bij de verder te
nemen maatregelen ter plaatse behulp
zaam te zijn.
Dlaar het vliegtuig, idat thans bescha
digd is het eerste en eenige is van bet
type F VII, is het niet mogelijk, onmid
dellijk een ander vliegtuig ter beschikking
te'stellen en moeten de resultaten .wor
den afgewacht van de voorloopig geno
men maatregelen.
Die reparaties konden echter ter plaatse
niet wórden uitgevoerd, zoodat het vlieg
tuig, na gedeeltelijk gedemonteerd te zijn.
naar Bouchouriste per spoor zal moeten
wórden vervoerd. Het materieel op het
vliegveld is echter door de intergealli
eerde commissie voor ontwapening tot
een minimum beperkt. Daardoor is "t
niet zeker, dat de noodzakelijke reparaties
om een gewensebten tocht naar het vlieg
veld Stefano Kospoli te volbrengen, hym
nen wórden uitgevoerd. Deze reparaties
zouden overigens toch een week in be
slag nemen. Het vliegtuig wordt thans
morgen te Bouchouriste verwacht.
Het ontwape n i n gs d e b at.
Mr Marchant schreef in „De Vrijzinnig-
Democraat"
„De pers heeft, door het rumoer, de
slotwoorden van den president niet juist
verstaan. Hij heeft herinnerd wat hij
bij de opening had gezegd, dat voor
dezen avond groote belangstelling was
verwacht, en dat men over die belang-
stelling( tevreden kon zijn. Had hij
gezegd, dat de vergadering alle reden
had om over haar houding tevreden ta
zijn, dan zou hij zeker van slechte»'
Geduld moet geleerd, afgebeden, ge
schonken worden van Boven.
Het is een onaanzienlijk kruidje. De
meeste apothekers gaan het voorbij. De
menigte vertrapt het en heeft er geen
tijd voor over. Wie het meester kan wor
den, dien wordt het tot een balsem en
het sterkt hem tot alle goed werk.
„Geduld maar, Wouter I" zeide Karei,
toen hij den kleine lang gezocht en ein
delijk met betraande oogen gevonden had.
„Zie opwaarts en voorwaarts I Gij laat
ons allen nog achter ui"
Dit bemoedigde Wouter niet weinig.
Een stem in zijn binnenste gaf hem de
verzekering, dat Kareis woord de waar
heid was,
Toen echter de uren, dagen en weken
zoo schrikkelijk langzaam verstreken en
er altijd moest geleerd worden, en hg
in „(Ie school hoorde schimpen op hen,
die nog geen boeken bezaten, en er ge
zegd werd dat die niet tot de armen be
hoorden, dat die hun goede verdienste
hadden, .als hij dan weder thuis zjjn
vader scheiden en morren en dikwijle
ook vloeken hoorde, dan werd het hem
zeer dikwijls bang om het jonge, warme
hart.
(Wordt verveigd).
k-.-. i