tl
No 3
Vrijdag 3 October 1924
39e Jaargang
CRP&fcL&AN
WONDERLIJK GELEID.
SLAOLIE.
Mestui.
FEUKLLETON.
Dvukhers-Exf laitanUn
0OSTSRBAAN LE COINTRE «BES
Bureaux: La»§e Vorststraat 68—7®, G«e«
Tel.: Redactie ro. 11; Administratie«o. 58
Postrekening Ho. 3600®.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs;
Per .3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf 'J.O5
Pr Ij® der Advertentie n
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijke korting.
Leiden ontzet.
Ieder jaar, 3 October, viert Leiden den
gedenkdag ran haar ontzet; en duizen
den in den lande vieren dien dag in den
geest met de Leidenaars mee.
Daar is reden voor.
Maanden lang hadden de belegerden
»aar redding uitgezien. Hongersnood en
pest sleepten duizenden ten grave. En
toch hielden de mannen den ongelijken
kamp vol op de wallen. En de Zeeuwen
met hun platboomde schuiten verbeidden
iederen nieuwen dag met ongeduld het
oogenblik dat de wind zich keeren zou
en het water landwaarts in voeren.
Hollands Woudleeuw en Zeelands Zee
leeuw worstelden saam om Leidens be
houd, want aan dat behoud hing dat van
Holland, ,ja van alle Nederlandsche ge
westen. Deze uitkomst nu bracht de 3e
October. Een mirakel van genade, waar
door Boisot niet alleen Leiden, maar heel
Holland redde. De Hollandsch-Zeeuwsche
kern der latere, Nederlanden kon zich
van dien dag af als een onafhankelijke
republiek gaan inrichten ónder leiding
van den Prins van Oranje, die reeds op
4 October in de stad verscheen. Hij werd
daar als haar redder vereerd,geëerd als
dengene, aan wien men, naast G-od, de
redding 'te danken had. Hij immers had
het bevel gegeven de dijken door te ste
ken, en hij had door zijn voorbeeld aan
zooveleh den onmisbaren moed en vast
beradenheid geschonken.
Leidens ontzet is sindsdien ieder jaar
herdacht, behalve in den treurigen tijd
der Fransche overheersching. Na 1813
was het de groote Bilderdijk, die voor
't eerst weer een herdenking organiseerde
met den steun van een aantal studenten,
onder wie in de eerste plaats de zijne,
onder welke Groen en Da Costa. Zoo is
de geest der Leidenaars van 1574 zoo
merkt „Het Vaderland" terecht op nog
door een zinrijk toeval verbonden met de
moderne Nederlandsche vaderlandsliefde,
want Bilderdijk's nationalisme immers is
al sinds lang geen partijdogma meer, maar
een kostbaar bezit van en een levende
kracht in de heele natie.
Een vieze nasmaak.
Zijn de berichten in enkele bladen juist,
dan is generaal Snijders onrecht aange
daan door de vrijzinnig democratische
leiders in Den Haag voor en tijdens zjj'n
■optreden op den debatavond van 30 Sep
tember. 1
Mr Greta van Rijn noemt er in „Die
Néderl." enkele staaltjes van:
Wanneer de generaal .iemand introduc
tie wilde verstrekken, moest hij!, met een
visitekaartje met zijln handteekening er
op, met nog een smeekbede „zoo moge
lijk" toegang te verleenen, den aanvrager
zenden naar het secretariaat ergens ach
ter in een „Valkenboschkade"-stoep, en
dan mocht de gelukkige voor zijh kwart
je er nog in.
Van de 2500 plaatsen waren er zeker
meer dan 2000 van te voren aan ros©
en Snode vriendjes verkocht en verkwan
seld. Zóó vat de Vrijz. D|em. Bond „Pro
en contra"-verdeeling op.
Bij de „hoofdlijhen ,der rede" was een
program van den Vrijz. D'em. Bond ge
voegd, met een heftige verkiezingsophit
sing. 1
Die heeren van den Vrijz. Dem. Bond
hadden toegestaan, dat in de gangen en
in de zaal werd geleurd met Christen So-
3).
De doopvader stond eensklaps naast
haar ©n streelde het kereltje, dat hem
met zijn groote, heldere oogen aanzag,
met zijn vereelte hand over zijn gezichtje.
Het was de eerste maal, dat hij het deed,
en de kleine man was toch reeds vier
weken oud.
Die doopvader ging weer naar de tafel
en haalde een stukje suiker.
„riaar moet hij maar aan zuigen", zei-
de hij. Hij moet toch weten, dat higj een
vader heeft. Diaar, Woutertje".
Na ©enige mislukte pogingen liet hij
het klontje half in de melk smelten en
'knoopte het in een lapje, dat de kleine
als ©en dotje van zijn vader met alle
geweld moest aannemen. Hij scheen er
ook werkelijk goede maatjes mee te wor
den, en vader beweerde, dat Woutertje nu
zelfs tegen hem lachte.
Karei was zeer stil geworden. Vader
stond hem nauwelijks toe bij Woutertje
te komen. Vader was nu, hij wist niet
hoe, vol van de teederste zorg voor het
doopkindje geworden. Zijn roes was voor
bij, zjjpi hart van de sombere landen
cialisten-propaganda, met speidjes voor
de dienstweigeraars, met „Fiat-Lux": een
schendblaadje: speciaal „opgedragen aan
generaal Snijders".
Die Voorzitter had gezegd: geen tee
kenen van goed- of afkeuring; maar zijn
houd i n g was nllerslapst. .Hij; en ook
prof. v. E., lieten toe, dat prof. v. Embden
telkens luide werd toegejuicht en dat
de toejuichingen aanzwollen, zelfs tot een
O'vat ie voor den professor.
Even behoorlijk als de vergadering prof.
v. Embden liet uitspreken, had zij. het
zeker den gast beboeren te laten doen.
Dat de vrouwen (er zat een schoon exem
plaar op 'tbalcon boven) zóó de allereer
ste manieren tegenover een gast uit het
oog verliezen, de voorzitter had er eens
een hartig woordje over moeten zeggen
„Dioch", naar een „stille" rechercheur
mij verzek _-rde: ,,'tzijh huurlingen".
Slotsom lo.
Wanneer da Vrijz. Dom. Club op die
lagere gevoelens van de menschen spe
culeert, en hen daartoe ophitst, werkt
ze aan den ondergang van ons volk, be
vordert ze de partijschappen-politiek. En
die partijschappen zullen evenals in de
18e eeuw de vernietiging van ons volks
bestaan tengevolge hebben.
Slotsom 2o. i 1
Generaal .Snijders is slecht behandeld,
om geen scherper woord te gebruiken.
Wij; némen dan ook met instemming de
volgende woorden van mr Van Rij'n over;
Ik kan mij geen waardiger houding den
ken, dan die van den généraal die de
dupliek verwierp tegeiï de opdringende
vergadering, die, zeer valsch en uit den
toon, 't ontwapeningsliod trachtte te brul
len. Wat zouden die ontwa,peningsm.eai-
schen doen, wanneer we voor een tweede
1914 stonden? Dian zouden ziji 'thardst
schreeuwen als er geen goed leger was,
dan zouden zij 't hardst schelden op hun
tegenstanders die „niets hadden gedaan"
Zonder Gods hulp waren we in 1914
niet buiten de verschrikking gebleven,
doch generaal Snijders is van de men
schen de beste geweest, die toen op zijd
post stond en zijn plicht deed. Dit alles
schijnt het volk zoo snel te vergeten*
Ik was 'tlang niet in alle opzichten
met den generaal eens. wat doet 'ter toe.
Diaar sprak een man, wien we achting
verschuldigd zijn. En dat niet te zien,
niet te willen zien, toont den lagen kant
wan ons karakter, lafheid, huichelarij, on
dankbaarheid. r
IM&t^KAwrfLrt
VvQRfttfiSkCEn.
HOUAMD
Het spoorwegongeluk bij Mainz.
De zwaar gewonden bij dit spoorweg
ongeluk zijn naar het Fransche militaire
lazaret gebracht. In den loop. van den
■———lil HHMIICTIJ.il—III
bevrijd, de doopmoeder glimlachte dank
baar en tevreden, zuster Sophie sprak
over allerlei dingen, die goed en nnuttig
iom te hoorerj waren: er ontbrak niets
«voor een gezegend doopfeest, zonder het
welk de Zondagnamiddag zonder een en
kele lichtstraal van boven zou verstreken
zijn.
„Het is hier zoo vroolijk als bij rijke
menscbeü", liet Frits, een weinig jon
ger dan Marie, zich hooren. Rijke lieden
waren naar zijii vrij dwaze meening, even
als naar die van zooveel armen, ook
volwassenen, de natuurlijke en gerechtig
de bezitters van alle mogelijke geluk, wat
zij in waarheid zoo zelden zijn. „Wou
tertje heeft ons alles medegebracht van
den hemel, nietwaar moeder?" vroeg hij.
„Nu hij den doop ontvangen heeft",
sprak de moeder en glimlachte vriendelijk
tegen de kleine op haar schoot en ze
dacht er thans evenmin aan als iemand
anders der aanwezigen, dat de doopeling
een „Eenarm" was.
H.
Een bedelaar worden?
Die koopman Junghaus was een al
leraardigst man.
De kinderen uit de Groningerstraat ken
den zijn rozijnen en amandelen, zijn
kandij en zijn klontjes, die menigmaal
nacht zijn nog vier zwaar gekwetsten aan
hun verwondingen overleden. Het aantal
zwaar gewonden is nu nog veertien, het
aantal dooden zou even hoog zijn. De red-
dingsarbeid gaat met ontzaglijke moei
lijkheden gepaard. De uit de tunnel gered
den zijn door den rook geheel „gezwart".
Fascïsfenaanva! op Gandolfo.
Een schaar gewapende fascisten heeft
een aanval gedaan op de Pauselijke ville
Gandolfo; teneinde van het gebouw de
Italiaansclie vlag te doen wapperen nadat
de huisbewaarder, erop wijzend, dat het
om Pauselijk gebied ging, geweigerd had
zelf de Italiaansche vlag te hijschen. De
politie-autoriteiten in het Vaticaan werden
onmiddellijk van den aanval in kennis
gesteld, tengevolge waarvan de 20 schul
dige fascisten werden gearresteerd. Na
een onderzoek door de regeering inge
steld, liet deze aan den Pauselijken be
stuurder haar verontschuldigingen aan
bieden.
De Zeppelin-tochl.
Uit Friedrichshafen wordt gemeld, dat
het omhulsel van den Zeppelin nog met
verscheidene duizenden kilogrammen wa
ren bezwaard is, welke het schip tijdens
zijn laatsten regenachtigen tocht over
Duitschland opliep. Daarom zal, voordat
met den tocht naar Amerika een aan
vang wordt gemaakt, eerst nog een korte
vaart worden afgelegd over de Bodenses,
om het schip grondig te drogen.
De correspondent van het „Berl. Tage-
blatt" heeft een onderhoud gehad met
den heer Erchner, den commandant van
het luchtschip. Deze waardeert het uit
zenden van Amerikaansche oorlogssche
pen om den Zeppelin op zijn vaart be
hulpzaam te zijn, maar verwacht van deze
schepen niet veel hulp, behalve dan voor
het seinen van weerberichten. De Zeppe
lin zelf kan een snelheid van 36 M. per
seconde halen en ,is daardoor in staat
bijna eiken storm te trotseeren.
De route, die genomen zal worden, is
nog altijd niet vastgesteld. Er zijn twee
mogelijkheden, ten eerste van Frie
drichshafen naar Rotterdam
over de Zuidkust van Ierland
naar de Azuren en vandaar naar New-
York, do andere, minder waarschijnlijke,
gaat over Glasgow en New-Foundland.
De commandant van het schip heeft
een oproep aan alle liefhebbers vandraad-
lo-oze telegrafie gedaan om het schip niet
met noodelooze berichten lastig te vallen.
De seindienst aan boord zal hoofdzake
lijk met cijfertelegrammen werken en alle
telegrammen, die geen dienst bevatten on
beantwoord Laten.
'Keizerlijke bezittingen verkocht.
Het prachtige landgoed van keizer Wil
helm bij Metz is in veiling gekomen. Het
eerste perceel, zijnde een hoeve met 210
H.A. grond, is voor 600,500 francs toe
gewezen. aan den provincialen raad van
het departement Meurthe-et-Moselle, wel
ke de bezitting aan den staat wil schen
ken met het verzoek, een nationale land
bouwschool op het verkregen' terrein op*
te richten. Wat het aan den keizer be
hoord hebbend nabijgelegen kasteel be
treft, dit zal met het bijbehoorend park
afzonderlijk in veiling gebracht worden.
Korte berichten.
De volkenbondsvergadering heeft het
arbitrage-protocol eenstem mig aangeno
men. De huidige volkenbondsraad is her
kozen. Na deze keuze verliet China de
zaal. Reeds tien landen hebben het arbi
trage-protocol onderteekend.
zeer oud waren, maar hun altijd onovsr-
treffelijk goed smaakten.
iVoor de deur van den 'kruidenier kan
men gewoonlijk steeds ©en groote verza
meling kinderen bijeen zien. Die kleine
kleuters, die nog niet loepen konden,
werden door hun broertjes en zusjes daar
heen gedragen, Zij groeiden voor de deur
van den kruidenier op. Moeders, diegaar-
k© kinderen wilden hebben, hadden hier
ter markt kunnen komen. Als niet de
goede God zelf de kleinen in huis bracht,
zou er in heel Hamburg geen beter tus-
schenpersoon in dit artikel geweest zijn
dan de heer Junghaus.
Vreemd, hij zelf had geen kinderen,
geen enkel, en hij zou ei' zoo gaarne eeni
ge gehad hebben, al was bet ook een
half dozijn tegelijk geweest. Hij hield van
hen en zij hielden van hem, alsof hij
een van de hunnen was-
Zoodra zulke kleinen bemerken, dat
iemand hen gaarne mag lijclan, en hij
zich tegenover andere lieden zelfs iets
laat voorstaan op het voorrecht, van er
zakjes zoetigheid op na te houden, han
gen de kleine deugnieten hem aan als
de bijen den. bloeienden lindeboom.
Menigmaal moesten de klanten van den
beer Junghaus zich letterlijk door de kleine
bezetting, die aan de deux zat, leunde,
lag, kroop, stond of liep, boen werken, en
Volgens de „Daily Express" werd
een Spaansche troepenafdeeling in Ma
rokko geheel in de pan gehakt. Volgens
een ander bericht uit Londen tracht Abdel
Krim in Engeland een bestelling van
300.000 geweren met munitie-voorraden
te plaatsen.
Gemeld wordt, dat sedert geruimen
tijd op IJsland een zeer ernstige kinder-
verlammingsepidemie woedt. Tot nu toe
hebben reeds meer dan 1000 gevallen
van deze ziekte plaats gehad, waarvan
meer dan 300 met doodehjken afloop.
De minister van openbare werken
heeft bepaald, dat de prijs der kolen, die
Duitschland voor de schadevergoeding le
vert, met 5 franc per ton zal worden
verlaagd.
l'ie salarisverlaging dar
Ambtenaren.
Minister Golijn ontving gisteren in bij:-
zondere audiëntie de vertegenwoordigers
van bet comité van Zes (A-O.O.P- en
Ö.N.O.P.). Uitvoerig werd de wenschelijik-
heid bepleit, om de voorgenomen salaris
verlagingen op 1 October en 1 Januari
niet te doen doorgaan, zulks o.m. op
grond van. het ruimer vloeien der midde
len en de snelle stijging van de prijzen
der voornaamste levensmiddelen. D|© Mi
nister antwoordde positief, dat de voor
genomen verlaging op 1 October ten volle
zou plaats vinden en dat hij omtrent
zijn bedoelingen op 1 Januari a.s. nog
niets kon zeggen, zoolang de verwachtin
gen, die gekoesterd worden ten aanzien
van een beteren toestand van 's lands
financiën geen feiten zijln geworden.
Hiermede deed de minister dus alle ge
ruchten te niet, die den laatsten tijd
hieromtrent in de pers zijn verschenen,
speciaal ten aanzien van het bericht be
treffende het halveeren per 1 October
•van de voorgenomen salarisverlaging.
D' e feesten van Leidens q n t. z t.
Die feestviering ter gelegenheid van de
350-jarige herdenking van Leiden's Ont
zet is gisteravond onder algemeen klok
gelui aangevangen. Reeds vroeg in den
avond heerschte er in die stad een on
gekende drukte. Duizenden menschen be
wogen zich in de feestelijk versierde en
geïllumineerde straten.
Om lialf acht ving de gedachtenisvie
ring in de Pieterskerk aan- Het groote
kerkgebouw was overvol. Een zangkoor
bestaande uit ongeveer 200 dames en
heeren voerde daar, onder leiding van
den heer Leo Mens en met medewerking
van mevr. .Noordewier Reddingius (zang)
en den heer Joh. Wagenaar (orgel) ver-
schillende zangzummers uit. Prof. dr P.
J. Blok -hield een gedachtenisrede.:
Te 9 uur 's avonds, terwijl de herden
king in de Pieterskerk nog in vollen gang
was, werd een aanvang gemaakt met de
groote taptoe, waaraan 6 muziekkorpsen,
begeleid door flambouwen en Bengaalsch
vuur, deelnamen.
No g meer actualisme.
Naar men meldt, zal binnenkort naast
het actualistisch weekblad „Die Vader
lander" nog een actualistisch© Volks
krant verschijnen. („Vad.")
Dekermis ee n volksbederf.
In een door de Geref. Evangelisatie te
's Hertogenbosch, ter gelegenheid van de
kermis uitgegeven anti-kermiscourant,
daarbij goed toezien, dat zij er niet on
verhoeds op een trapten. Zij namen dit
mede op den koop toe, dewijl de krui
denier toch eenmaal zoo'n kindervriend
was en zijn klanten steeds met een op
geruimd gezicht bediende.
De gansche straat kocht bij hem, geen
andere kruidenier kon tegen hem opwer
ken. Die kinderen hielden het met hem.
Wie de kinderen heeft, die heeft ieder
een op zijn hand- Als een andere krui
denier een poging deed om goede maat
jes met de kinderen te worden, bleven
zij schuw en verlegen, ondanks de sui
kerballen. Het zoete doet het niet alleen:
het 'kleine volk voelt het hart, dat geeft.
Onze eenarm was met de speelplaats
voor het huis van den kruidenier ook
spoedig bekend. In het eerst schier on
bewust in Marie's of Kareis armen. Frits
liet het ventje gaarne aan die beiden
over, en zij zouden den kleine hun leven
lang wel hebben willen dragen.
Maar men kan niet altijd een baker
kindje blijven. In een Hamburgsche
straat, waar zooveel voorvalt, en voor
een winkel, waar de mondjes zooveel
zoete opmerkzaamheid genieten, moet
men zich haasten wat men kan, om
ook mede te doen.
Het was Werkelijk in het oogloopend1,
zooals Wouter zich ontwikkelde.
Zelfs vrouwen klagen.
Wij leven in een drukkenden tijd. Zelfs
vrouwen klagen somwijlen. Het is een
feit, dat velen op een crisispunt zijn aan
geland, waarop öf hun gezondheid moot
lijden of zij hun werk moeten opgeven.
Duizeligheid en pijn in den rug zijn waar
schuwingen van opkomende nierkwalen.
Laat uw werk dan een poos rusten; gij
hebt gebiedend rust, ontspanning en ïris-
sche lucht meer levenszonneschijn
noodig.
Overwerking strijdt met onze levens-
eischen; al te vaak is zij de oorzaak van
nieraandoeningen bij vrouwen.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen voldoen
aan alle eischen. Zij herstellen de onge
makken en onrust, veroorzaakt door nier-
verschijnselen als urinaire kwalen, rug
pijn, waterzuchtige zwellingen, rheumati-
sche pijnen en zenuwoverspanning.
Zelfs gevorderde nierstoornissen als
teerzand, nier- en blaasontsteking, spit,
rheumatiek, hïerwaterzucht en ischias
worden inet succes bestreden door Fos
ter's Pillen.
Verkrijgbaar in apotheken en drogist
zaken a f 1,75 per flacon (geel etiket met
zwarten opdruk). (30)
schreef o.m. een R. Kath. ingezetene een
artikel, waarin hij de kermis noemt een
volksbederf.
D© tarief wet in de Twe ed e"
Kamer.
Prof. mr A. van Gijin zal, naar het
„Hbld" meldt, bijl de algemeene beschou
wingen over de Tariefwet in de Tweede
Kamer voor de fractie van den Vrij
heidsbond het woord voeren. Hij1 moet
nog naar Ween en, maar- kómt voor dit
debat terug.- Mr Diress-elhuys zal bij de
algemeene beschouwingen de belangjen
van den landbouw bij de Tariefwet voor
zijn rekening nemen.
Een Dniitsche fabriek -te Venlo.
Dfe Rhein Dro-th Industrie uit Amorn
Rei Dusseldorf zal zich binnen kort te
Venlo vestigen. Zij heeft de noodige far
hrieksruimte ter beschikking gekregen, die
ten spoedigste voor de fabrikaitie ingericht
wordt. Met 25 arbeiders zal begonnen
WordenDjit is de tweede Duitsoh© fa
briek, die zich daar vestigt. De eerste is
van de beroemde Zeiss-fabrieken te Jena.
Wie er kqmen en waarom.
Die ministers, die hedenavond met prins
Hendrik aan den feestmaaltijd van het
bestuur der 3 Octo-ber-vereieniging in de
Stadsgehoorzaal te Leiden zullen aan
zitten, zijn: Minister Ruys de Beeren-
brouck, als minister-president vertegenf*
woiordigend het Nederlandsche volk, de
Minister van Oorlog Van Diijfc, omdat hij
een reeks van jaren paarden, enz. bij
optochten heeft beschikbaar gesteld, de
Minister van Justitie, mr Heemskerk, om
dat hij in zijn studententijd eveneens aan
een feestmaaltijd bij gelegenheid van de
herdenking van Leiden's ontzet heeft deel
genomen en Minister Aalbers© ais-, Oud-
'Leidenaar- („Vad.")
Geestelijke verzorging van!
militairen.
Naar wij vernemen, zuilen de hoofd
aalmoezenier kolonel F- J. H, Evers en
de leger- en vlooti-predikant ds II. Jan
sen den llden October naar Nederlandsch!
Inöië vertrekken, om in opdracht van
de regf ng een onderzoek in te stellen
naar dc wijze, waarop de geestelijke be
langen der militairen daar te lande kun
nen worden behartigd. („Vad'.")
„Vrouw," \eide de kruidenier alle
maanden tot zijn wederhelft, die gewoon
lijk voor de gezelligheid bij hem in dea
winkel stond, „vrouw, kijk eens naar
dien jongen, hoe hij groeit! Is het niet
een wonder van den hemel? Aan de
anderen uit dat gezin kan men het wel
zien, dat schraalhans er keukenmeester
is, en het zou er toch wel heter
kunnen zijn," fluisterde hij, „de man
van 'thuis moest beter oppassen; dat
ellendige drinken, dat doet het hem!
Maar Woutertje groeit uit de kluiten, -ate
of hij aan de vetste ruif lag egv
volop had. Men zou niet denL
zoo iets mogelijk was."
De kleine man genoot vroeg
voorrechten boven andere kinderen. De
kruidenier liet hem in den winkel rond
kruipen waarheen hij Wilde; zelfs in de
huiskamer, die zich achter den winkel
bevond, maakte hij zijn ontdekkingsrei
zen per viervoet, of liever per drievoet,
daar-hij den-' Imker onderarm miste.
„Een wijsgeerige kop!" meende de krui
denier.
„Zijn oogen staan zoo verstandig!" ant
woordde juffrouw Junghaus. „Kijk eens,
man, 'tis alsof hij ons al verstaat. Niet
waar, klein mannetje? niet waai-, man
netje?"
(Wordt varvoljjdi)
