964
Maandag 11 Augustus 1994
38e Jaargang
De ballingen fan Lucerna.
Buitenland.
BraeuIaM.
FEUILLETON
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIj, L. Burg. Tel. no. 259
De Zeeuw
.VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abon nements prijs
Per 3 maanden, franco per post, f3.^
Losse nummers f0.05
Prijs der Ad verte ntiën:
1—4 regels f 1.20, elke tegel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijke korting.
NEDERLAND WEERLOOS?
Aan een artikel van Mr M. WL F.
Treub, den bekenden oud-minister van
Financiën, over den grooten oorlog
is het volgende ontleend:
„Zeker, het is genoeg gebleken, dat
men den vrede niet bevordert door
zich ten oorlog toe te rusten. Doch
men doet dit evenmin door zich
weerloos te maken.
Vandaar, dat het ontwapeningspro
bleem zoo bij uitstek moeilijk is. Het
klinkt heel fraai de marine te willen
afschaffen, het landleger te beperken
tot een politieleger voor inwendige
veiligheid en in verband met een en
ander 1de ministeries van 'Oorlog en
Marine in een museum van oudhe
den te willen opbergen.
Zulke wenschen hebben ook een
zekere aantrekkingskracht op de w ei-
ui g of niet doordenkende me
nigte, maar zij zouden, indien zij
eens in vervulling gingen, niet ten
doel voeren. „Défaitisme" is een ge
vaarlijke uitwas van het pacifis
me. .Daarmede 'kan men vrijwel zeker
zijn eigen land schaden zonder den
algemeen en wereldvrede ook maar in
het minst te bevorderen.
Dit geldt in het algemeen, en het
geldt zeer speciaal voor ons la,nd we
gens zijn beteekenis en zijn ta.ak ais
koloniale mogendheid.
Niemand met gezonde hersens denkt
er in Nederland aan, een leger of een
marine te onderhouden, die voor of
fensieve doeleinden zouden kunnen
worden gebezigd. In zioover zijn wij
allen overtuigde pacifisten.
Maar indien Nederland te
futloos zijn zou om het geld
ervooroverte hebben, de ver
schillende deelen van het
Rijk, inzonderheid die in a, n-
dere wereld de el en binnen de
grenzen zijner krachten zoo-
nood i g t-e v e r d e d i g e n, zou het
niet alleen aan zichzelf en
aa n de bevolki.ngendier rijks-
d eel en een onberekenbare
schade berokkenen, maar zou
het ook stellig al heel slecht
bijdragen tot de bevordering
va n den algemeenen wereld
vrede.
Wanneer het in het Oosten tot
een botsing zal'komen, weet niemand
te voorspellen, maar men moet wel
geheel onkundig zijn van de toestan
den aldaar om niet te weten, dat deze
van dien aard zijn, dat zij binnen
afzienbaren tijd tot een botsing tus-
schen belanghebbende 'en machtige
mogendheden kunnen leiden.
Indien lndië in zulk een geval ge
heel weerloos zijn zou, zou het waar
schijnlijk voor een goed deel het ter
rein worden van den strijd en in ieder
geval, in verband met zijn ligging en
met de strategische voor deelen, die
zijn bezetting zou hebben voor -den-
gene, die er het eerst bij1 zou zijn, niet
buiten den krijg blijven.
Welke gevolgen zulk een calamiteit
voor de bevolking en de positie yan
■ons land hebben zou, is van te voren
niet in bijzonderheden na te gaan.
M,a,ar zooveel staat wei vast, dat
het enkele feit van een dergelijke be
zetting zeer ver reikende gevolgen
hebben zou en een oorlog in het Oos
ten ver buiten zijn aanvankelijke gren
zen zou uitzetten".
Tot zoover deze oud-minister van
financiën.
13)..
Hij helsloot het boek in den een of anderen
hoek der cel neer te leggen, en de ont
dekking daarvan aan den bewoner over
te laten, .of wèl hem op hun reis mee te
deelen, wat hij gedaan had. Na een weinig
zoeken vond hij ©enig ruw schrijfgcreed-
schapi, waarmede hij op de eerste blad
zijd© ©en verzameling van teksten schreef,
dio bem vóór den toestand van zijn wel
doener het meest gepast voorkwamen.
Bovenaan schreef hij in giroote letters dé
eenvoudigste evangelie-verkondiging aan
do schuldige ziel: „Het bloed van Jezus
Unristus reimgl. van alle zonden", neder,
en besloot met een ernstig eu vriendelijk
verzoek, ona toch den inhoud van het
boek onder gedurig gebed te doorzoeken,
llerbeit haastte zich daarop met zijn Bij
vul ina!f cJe alaaPPlaats van den monnik,
lig legde hem onder de steenen, die deze
voor hoofdpeluw gebruikte; en na het stroo
weder m dezelfde wanorde gebracht te
hebben, waarin hij het gevonden had, be
val hg de uitkomst aan Hem, die het
hart der menschen leidt als waterbeken
De „N. Leidsche" voegt er aan toe:
„Mr Treub is niet een man van
rechts. Hij behoort tot de vooruitstre
vende vrijzinnigen, en zijn woord kan
sommige volks(mis)leiders en de wei
nig doordenkende ontwapeningspropa
gandisten misschien nog tot naden
ken stemmen.
In zijn bovenaangehaald artikel wer
den door Mr,Treub ook enkele be
schouwingen gewijd, aan den econo-
mischen toestand in ons land.
Er is ook in ons land veel gewij
zigd.
Maar, aldus Mr Treub, de verschui
vingen in de binnenlandsche econo
mische en sociale verhoudingen zijn
ten minste niet onverdeeld on
gunstig geweest.
Integendeel, hier zijn er onmisken
bare lichtpunten aan te wijzen.
Men moet dit erkennen, ook al ver
heelt men zich niet, dat die verschui
vingen over 'het algemeen te snel in
haar werk gingen en daardoor niet
al het goede brachten noch brengen
konden, dat zij bij een meer gelei
delijke verwezenlijking zouden hebben
geboden.
De oorlog heeft een eenigszins min
der ongelijkmatige verdeeling van het
maatschappelijk inkomen hr zijn ge
volg gehad. Het aandeel der arbei
dende klasse in het volksinkomen is
verhoogd.
Op zichzelf genomen, een gelukkig
verschijnsel, maar de verandering ging
te snel en nam te groote verhoudin
gen aan. Speciaal in Nederland was
dit het geval. Het kwade gevolg er
van bleef niet uit.
Door onze hoogere en tijdelijk te
hooge Ioonen kwam ons land op' de
internationale marlet in een ongunstige
positie.
"Wie te ver springt moet te
rug. Dat was ook in dit geval noodig.
Maar zulke aehterwaartsche bewe
gingen gaan steeds met heel wat meer
moeilijkheden gepaard da,n de voor
waar tsche.
Men is hier thans midden in die
opi zichzelf genomen ongunstige en
betreurenswaardige beweging, welke
evenwel toch moet worden doorge
maakt niet zooals sommige volksmen
ners het hun volgelingen liefst op de
mouw spelden, omdat het hier een
belang zou gelden van de kapitalisti
sche werkgevers, maar omdat het be
lang van "het gansche volk er mee
femoeid is, ook dat van de arbei-
ende klasse zelve".
Wie te ver springt moet terug. 'In
derdaad. Diaarom is ook yan A. R.
zijde steeds bepleit, toch de werkelijk
heid niet uit het oogte verliezen en
bij het proclameeren van opzichz;elf
niet onbillijke eischen met het m o -
g e 1 ij 'k e te rekenen.
Wordt dat aan beide zijden gedaan,
dan is er 'n basis voor' overleg en
is er tevens de hoop dat men niet
verder terug zal gaan, dan gebiedend
noodzakelijk is."
Wibaut en Colijn.
Er is iets stuitends in, dat „Het Volk"
minister Colijn steeds vervólgt met ver
wijten, dat hij het gemunt heeft oip het
inkomen van den ambtenaar; niettegen
staande men toch weet, dat niet alleen en
lang niet alleen de ambtenaren moeten
bloeden, om een sluitende begrooting te
krijgen.
Maar dat stuitende komt te meer uit,
dewijl de Amsterdamsche wethouder van
financiën, de heer Wiba.ut, die toch het-,
zelfde deed met de Amsterdamsche ge
meenteambtenaren, verheerlijkt, althans
ontzien en geprezen wordt.
D|e verdediging door „Het Viollc" van
den maatregel van wethouder Wibaut is
niet sterk, wij wenschen niet alle motieven
te noemen, doch een ervan moge ter be-
oordoeling ook van de overige, hier naar
voren worden .gebracht.
Colijn aldus „Het Volk" vergt van
de ambtenaren 20 p'rocent; en Wibaut
vroeg maar 14 procent, waarvan hij 5V2
procent afdeed.
Hoe een ernstig financier, die bere-
kend heeft 14 plrocent noodig te hebben,
dit bedrag met 35 plrocent want dat
is het! kan verminderen, zonder daar
bij zijn respect te verliezen, begrijpen wij
niet. Gezwegen nog van het bedenkelijke
feit, dat het hier een overheid is, die op
zij gaat voor revolutionair geschreeuw.
Maar men ziet 'twel. Tegenover minister
Colijn treedt de S-R.A.P. als opposante
op, tegenover wethouder Wibaut als de
geestverwant, die 't voor haar bescher
meling wil opnemen, en bem moet steu
nen in zijn poging tot financiering.
Doch zoo gezien wordt haar houding
verachtelijk; daar Colijn en Wjbaut het
zelfde doen en volgens haar toch niet
hetzelfde m 0 g e 11 doen.
Het was elf uur, toen de monnik de
cel weder binnentrad en Herbert in die
pen slaap vond. De jongeling ontwaakte
op zijn geroep. „Eerst over een uur kun
nen wij het klooster verlaten", zeide hij.
„Die nachtklok zal weldra luiden, maar
ik riep u zoo vroeg, opdat gij mij, wan
neer gij lust hebt/naar onzen nacntdienst
zoudt kunnen vergezellen. Ik zal u op
©en plaats brengien, waar gij niet ontdekt
zult worden; mochten daarbij' deze gods
dienstige verrichtingen even gezegend wpr
den aan uw ziel, als zij mij kracht mogjen
geven tot onzen aanstaanden tocht".
Vier dagen vroeger zou Herbert terug
gedeinsd zijn bij de enkele gedachte van
een Rooinsche godsdienstoefening bij te
wonen, maar thans begreep hij, dat een
weigerend antwoord in de oogen van
Bernard ©en twijfel zou kunnen schijnen
'aan zijn eigen overtuiging, en aan de
waarheid van het Boek, dat hij pas in
de hand der Goddelijke voorzienigheid had.
neergelegd. Buitendien wenschte hij1 wel
eens ooggetuige te zijn van de Roomsche
ceremoniën en niettegenstaande de vele
vermommingen en bijgeloovigheden, ver
wachtte bij ten minste oprechtheid te vin
den bij deze vrome, hoezeer dan ook
misleide kluizenaars. Diaarom, moed vat
tende, gaf hij zijn toestemming, en volgde
Da geallieerden tegenover Duitschland.
Herriot, de Fransche premier, is even
naar Parijs overgewipt, om overleg te
plegen met zijn collega's aldaar. Hij' za!
blijkbaar in de moeilijkheid. Die meeste
moeilijkheden biedt de kwestie der mili
taire ontruiming van het Roergebied. Do
Diuitschers beweren, dat zij het Da-wes-
rapport niet kunnen ten uitvoer bren
gen, tenzij de Franschen het Roergebied
in Januari geheel ontruimd hebben. Op
dit punt is men nog niet tot overeenstem
ming gekomen. En Frankrijk moet ook
terdege rekening houden met Engeland
dat nooit bijzonder sympathiek tegenover
die bezetting heeft gestaan.
In de Fx-ansche parlementaire kringen
heerscht dan ook een ongewone bedrijvig
heid. Op weinig uitzonderingen na, is
men zeer ontevreden over den gang van
zaken. Men hecht meer en meer geloof
'aan de geruchten omtrent het gebrek aan
overeenstemming, tusschen de leden van
de Fransche delegatie. Men keert zich
vooral tegen Ilerriot, die niet heeft weten
te voorkomen, dat de kwestie van de
Roerontruiming een zoo belangrijke plaats
op 'de conferentie ging innemen, niettegen
staande toch vooraf duidelijk was over
eengekomen, dat alleen te Londen de
invoering van het D'awesrapport zou be
sproken worden.
De toestand in bezet Duitschland.
Reeds herhaaldelijk is er over geklaagd,
dat de Fransche militairen in Dó Roer
zich zoo schrap mogelijk trachten te zet
ten tegen den nieuwen geest in Frank
rijk van welken geest in het bezette ge
bied overigens toch al niet veel gemerkt
wordt.
Een typisch voorbeeld ervan is het
zwijgend zijn geleider. Na een menigte
trappen beklommen te hebben, leidde de
weg door ©en aaneenschakeling van lan
ge, gewelfde gangen. In het midden van
een derzelve bevond zich een lage deur,
die de monnik voor hem opende. „Gij'
zult een smalle trap vinden, die u op
een galerij zal brengen, vanwaar gij de
kapel kunt overzien", fluisterde liij;
„wacht mij daar na het einde van den
dienst.".
Vreemd en tegenstrijdig waren de ge
voelens, waarmede de jongeling zich op
deze eenzame plaats nederzette. Hij kon
rondom zich niet anders bemerken dan
de schemerachtige gedaanten van mas
sieve gewelven, flauw verlicht door de
maan, wier stralen door meer wolken en
een dikker lucht moesten dringen dan
den voorgaanden nacht, toen zij zoo prach
tig de aarde bescheen. Zeven of acht was
kaarsen, die aan het boveneinde der kapel
brandden, gaven juist licht genoeg om
een groot verguld krucifix boven het al
taar te onderscheiden. Herbert zat reeds
gedurende eenige minuten bewegingloos.,
voordat een enkele ademhaling de stilte
die om hem heerschte, afbrak, en die
iemand eer zon doen veronderstellen in
een plaatsder dooden dan onder de leven
de menschen te zijn. Ten laatste verbra-
geval Jarres, die wel terug mag komen
als privé man, maar niet als Rijksminis
ter. Een soortgelijk lot deelen ongeveer
alle 109 ambtenaren, die uit het bezette
'gebied verbannen zijn en van welke er
nog maar 3 op hun oude plaats kunnen
teruigkeeren. Nu heeft de Fransche com
missaris te Essen weer den bouw gjeëisclit
van een benzinetank van 135.000 goud-
mark. De gemeenten Werden en Reck
linghausen hebben opdracht gekregen, 2
nieuwe kazernes te bouwen.
Volgens de „Telegraphen Union" staan
deze eischen in verband met groote troie-
pen-concentiaties in het Noordelijk Roer
gebied, waar Frankrijk bezig is zijn re-
cruten heen te zenden voor verdere af
richting. In de buurt van Wierden is daar
voor een groot barakkenkamp! aangelegd,
met plaats vo-or 10.000 man.' Deze hou
den onophoudelijk schietoefeningen mei
artillerie en machinegeweren en in ver
band daarmee moeten druk begane we
gen voortdurend afgesloten worden.
Duitsche artikelen in Engeland.
De gemeenteraad van Huil heeft een
voorstel verworpen tot het aankoopen
van 155 ton ijzeren rails van een Brit-
sche firma. Een voorstel der arbeiders
leden om Duitsche rails te koopen werd
aangenomen. Het verschil tusschen de
Engelsche en Duitsche prijzen bedroeg
3000 p. st. Voorts wordt gemeld, dat er
een groote collectie D|uitsche piano's in
Engeland is aangekomen, welker prijs 157
pd. st. '10 sh. per stuk bedraagt, terwijl
de Britsche fabrikant, die met hooge be
lastingen en hooge productiekosten te
kampen heeft, voor hetzelfde instrument
'210 pd. st. moet rekenen.
Precies, zooals 'tten onzent een tijd
lang; ging.
Stijging der prijzen.
Naar uit Moskou wordt gemeld, worden
de economische moeilijkheden in Rusland
weer grooter in verband met het stijgen
'der prijzen. Terwijl officieel enkele weken
geleden werd medegedeeld, dat Rusland
4 millioen ton glraan zou exporteeren,
schatte de „Economicheskaya Zhizn", dat
het totaal surplus slechts 1 millioen ton
zal zijn. Moskou heeft met een voortdu
rend suikertekort te kampen. Het com
missariaat heeft een speciale conferentie
bijeengeroepen, om de prijzen door invoer
naar beneden te brengen. Reeds is met
dezen import een aanvang gemaakt welke
alleen voor Moskou 10.000 ton bedraagt.
Korte berichten.
De minister van binnenlandsche za
ken in Engeland heeft medegedeeld, dat
er geen termen bestaan tot herziening
van het doodvonnis, uitgesproken over
den Franschen onderdaan Jean Vaquier
wegens moord op den logementhouder Jo
nes te Byfleet. Die voltrekking van het
vonnis blijft op morgen bepaald.
Uit Moskou wordt gemeld, dat een
hevige aardbeving in Ferghana, provincie
Turkestan, plaats- heeft gehad. Er werden
41 personen gedood, huizen verwoest en
honderden beschadigd.
Naar verluidt blijkt uit de statis
tieken, dat het aantal huwelijken in En
geland en Wales gedurende het eerste
kwartaal van het loopende jaar het laagst
is geweest sedert 1864. Het geboorte
cijfer in het tweede kwartaal was het
laagste, dat ooit in een tweede kwartaal
werd geregistreerd, behalve gedurende
den oorlog.
De bladen melden, dat 700 men
schen zijn omgekomen en 10.000 huizen
verwoest zijn door overstroomingen op
Formosa.
ken de diepe, afgemeten slagen der mid-
dernachtklok de stilte. Dia deur onder
de galerij werd geopend, en één voor éen
traden de vaders de kapel binnen. Bij
het binnentreden maakten zij het teeken
des kruises en besprenkelden zich met
wijwater. Met een weinig lichtgevende lan
taarn stapten zij statig de kapel door
en vielen op de knieën voor het altaar,
waarvan wij zooeven spraken. Daarna
bogen zij zich met hun voorhoofden tot
opi het koude plaveisel, en zetten zich toen
pp hun zitplaatsen neer. Raar begonnen
zij hun avondliederen te zingen; en Her-
bert meende, dat hij uit hun droefgeestige
en doodsche zangwijze, de onrust, die in
hun gemoed heerschte, kon bemerken.
Een oude vader stond voor het altaar,
met een zilveren keten om zijn middel,
waaraan een wierookvat bevestigd was,
met hetwelk hij bij tusschenpoozen het
voorwerp hunner aanbidding bewierrookte
Dit duurde ongeveer een uur; ten laat
ste gaf de kloosterklok met een enkelen
slag te kennen, dat een nieuwe dag aan
gebroken, en hun nachtgodsdienstoefening
afgeloopen was. Zij stonden van hunne
zitplaatsen op, en begaven zich, alsof het
zoovele geesten waren, onder het diep
ste stilzwijgen, in processie naar de deur,
waardoor zij binnengekomen waren, en
Hét beste geneesmiddel voor een trage
lever, schele hoofdpijn, verstopping en
slechte spijsvertering is een dosis Foster's
Maagpillen. Deze pillen regelen de vloei
ing dei' gal van de lever naar de inge
wanden. Nu en dan een dosis Foster's
Maagpillen verzekert goede werking van
lever en ingewanden, en is het beste
voorbehoedmiddel tegen een slechte ge
zondheid. Prijs per flacon van vijftig ver-
suikerde pillen f 0.65; in apotheken en
drogistzaken. 12
Te Ferghan in het district Gosh heeft
een aardbeving een honderdtal huizen ver
woest en aardverschuivingen in de ber
gen veroorzaakt.
In den nacht van Vrijdag op Za
terdag heeft de Berlijnsche politie een
'groote klopjacht gehouden op dePotsdam-
merplatz, de omliggende straten en in
den Tiergarten. Niet minder dan 220 per
sonen werden aangehouden. Verschillende
personen, die bij het begin der razzia
poogden te ontvluchten, werden door po
litiehonden ingehaald.
Zaterdag is te Brussel de inter
nationale bakkerijtentoonstelling geopend.
Behalve België zijn verscheidene landen,
vertegenwoordigd. Vooral de Nederland-
sche deelneming van ruim veertig firma's
is zeer belangrijk.
In het leidingsnet van het dorpje
Pferdsdorf bij Eisenach ontstond in den
nacht van Vrijdag plotseling een sterke
stroom van tweeduizend volt, 'waardoor
alle huisleidingen in brand geraakten. Er
ontstond een paniek; bij de pogingen om
de geleidingen af te snijden kwamen drie
dorpelingen om.
Een geweldig onweer, gepaard met
sterken hagelslag, heeft de wijn- en graan-
streek van Tokaj (Hongarije! geteisterd
en enorme schade aangericht. Die meeste
wijngaarden werden vernield. Die 'Schade
té velde wordt op twintig, die in de
wijngaarden op tien milliard Hongaar-
sche kronen geschat.
Die Ford-maatschappij' heeft in de
eerste helft van dit jaar 1.113.000 auto
mobielen verkocht, tegen 971-000 in het
overeenkomstige tijdvak van verleden jaar
De Amsterdamsche begrooting
voot 1925.
B- en W. van Amsterdam- hebben de
bêgrooting voor 1925 sluitend weten te
maken, zonder dat het saldo ad f 3100 000
van het reservefonds geheel of gedeeltelijk
gebruikt wordt. Het is gelukt, doordat
de rekening 1923 een batig saldo van
ruim 4 millioen aanwijst door eenige be
zuiniging. Het is de bedoeling 1 Jan.
den gasp'rijs met 1 cent te verlagen en
ook voor de waterleiding is voor de le
vering over den meter een Verlaging' aan
staande.
Onze B e e 1 d e n g a 1 e r ij
Het bureau O- O- verzocht o,ns het vol
gende mede te deelen;
Dezer dagen ontvingen we een g'etypte
briefkaart met de vraag: Hoeveel ex. van
de Beeldengalerij heeft do K- V- te X.
(wij verzwijgen den naam) al besteld
Wanneer wordt het bestuur eens wat meer
actief? Een lid.
Wij' kunnen dezen vragpr op zijn eerste
vraag antwoorden: Nul. Op' de tweede
vraag weten we geen antwoord. Wiel we
ten we, dat nog een 500 besturen te
dezen aanzien non-actief zijn. Wanneer
dadelijk was alles weer stil als het graf.
Weinige oogenblikken daarna hoorde Her-
bert vader Bernards stem. „Haast u, mijn
kind", zeide hij; „de muildieren wach
ten ons aan de poort, spreek geen woord,
maar volg mij zwijgend." Zoo slopen zij
zachtkens den langen gang door, waar
door zij gekomen waren, en vonden dat
de poort van het klooster gemakkelijker
openging voor hen, die heengingen, dan
voor hen, die wenschten binnen te
komen.
Herbert vond Alice reeds gezeten op
haar geduldig muildier, dat haar gedu
rende het eerste gedeelte der reis zoo
goed gedragen had, en dat daar nu op den
grond stond te krabben, als om haar
van zijn bereidwilligheid voor de toe
komst te verzekeren, niettegenstaande de
vermoeienissen van het verleden©. Her-
bert had nauwelijks den tijd de hand
zijner zuster te drukken ten teeken zij
ner vreugde, dat hij zich weder aan hare
zijde bevond, en de oude vrouw, die
den toom vasthield, de andere hand te
geven, om haar voor hare vriendelijkheid
hartelijk dank te zeggen, toen de kleine
trein zich reeds in beweging zette.
(Wlordt vervolgd).
