Het Koninklijk bezoek aan Zeeland.
talen noodig hebben dan de tegenwoor
dige H.B.S. geeft. Zij zullen meer stu
die van literatuur moeten maken. Zij zul
len ander economisch onderwijs moeten
volgen.
Nu is ingesteld een eind-examen, zoo
wel voor Rijks als voor bijzondere Hoo-
gere Burgerscholen, wier 4e en 5e klasse
een minder wiskundig-natuurkundig ka
rakter hebben.
Dat eind-examen omvat ten eerste 9
verplichte vakken, zijnde naast de talen,
geschiedenis, aardrijkskunde, staatsinrich
ting, staathuishoudkunde en handelswe
tenschappen en ten tweede andere vak
ken in de hoogste klasse der school te
onderwijzen en door elke school afzon
derlijk te bepalen.
Het verplichte eind-examen voor wis-
en natuurkunde vervalt in de nieuwe af-
deeling, doch de eischen der andere vak
ken worden aanmerkelijk verzwaard. Het
nieuwe diploma is dus niet gemakkelijker
te behalen.
Voor de verkrijging van de nieuwe af-
deeling, te noemen afdeeling A, is een
splitsing der 4e en 5e klasse in parallel-
afdeelingen noodig, waarvan de eene af
deeling de oude richting en de andere
afdeeling A de literair-economische rich
ting volgt.
De belangen van 's lands schatkist leg
gen evenwel aan deze splitsing een nood
lottige belemmering in den weg. Deze
splitsing mag slechts plaats hebben, wan
neer de 4e en 5e klasse elk meer dan
26 leerlingen bevatten.
Iedereen zal het met ons comité eens
zijn, dat vooral Goes als centrum van
een belangrijke streek deze afdeeling A
aan de Rijks Burgerschool hard noodig
heeft en dat het vestigen van die afdee
ling niet is een Goesch- maar een Zuid
en Noord-Bevelandsch belang.
Voorloopig zal evenwel in verband met
de Ministerieele aanschrijving van Maart
van dit jaar alhier geen literair economi
sche afdeeling van Rijkswege gesticht
kunnen worden.
Een lichaam zal dus noodig zijn, dat
in de jaren, waarin de klassen beneden
het gestelde getal voor splitsing blijven,
de kosten van het onderwijs aan het
Rijk suppleeren zal; de beste vorm lijkt
mij, aldus spr., op te richten een stich
ting die 't bijeen te brengen kapitaal be-
heeren zal en die zich in verbinding
zal stellen met den Minister om zich
tegenover het Rijk garant te stellen.
Vermoedende dat suppletie slechts de
eerste jaren noodig zal zijn en in aan
merking nemende de vermoedelijke kos
ten, acht het comité een fonds van f8000
voldoende, om de nieuwe instelling dooi
de overgangsperiode heen te helpen en
voor goed te stichten.
Een standaard-kapitaal noodig voor de
oprichting der stichting, zal gege
ven moeten worden, door de meest-
belanghebbenden, do ouders van leerlin
gen. Is met dit grondkapitaal, dat zoo
groot niet behoeft te zijn, de stichting
opgericht, dan kan deze het verder be-
noodigde aanvragen bij de gemeentebestu
ren en vooral aan het gemeentebestuui
van Goes, dat naar Sprekers idee zulk
een groot belang heeft bij het tot stand
komen der afdeeling.
Nu volgde eenige bespreking.
Dhr Rothuizen vraagt naar de prac-
tische mogelijkheid. Is de zaak werkelijk
financiëel mogelijk, zonder dat de las
ten b.v. voor de gemeenten te zwaar
worden.
Dhr Pilaar antwoordt, dat de bestaan
de 4e en 5e klas het vereischt aantal
leerlingen niet hebben, maar dat de
daarop volgende klassen dit aantal zeei
waarschijnlijk wel zullen hebben, zoo
dat na twee jaar de nieuwe afd. vooi
rekening van het rijk zou kunnen komen.
Is de nieuwe afd. er, dan zal het verloop
van leerlingen na het 3e jaar ook min
der worden.
Öp een vraag van den heer v. d. Peijl
antwoordt dhr de Looze, dat jongens mei
het nieuwe diploma gemakkelijker op kan
toren, etc. zullen terecht kunnen dan
met het tegenwoordige H. B. S.-diploma,
aangezien men daar meer waarde toe-
kent aan kennis van talen, handelsken
nis, enz. dan aan wiskunde.
Dhr Rothuizen wijst nog op enkelo
moeilijkheden aangaande de financiën. Ei
zal voor gewerkt moeten worden. Men
moet in wijden kring voelen, dat hel
hier een algemeen belang geldt. We
hebben wel geleerd, dat het moeilijk
gaat om van de buitengemeenten sub
sidie los te krijgen. De voorz. antwoordt:
de zaak heeft haast en daaromtrent moei
uit deze vergadering eigenlijk de stich
ting geboren worden, voorloopig desnoods
met een klein kapitaaltje. Dian kunnen de
stukken naar den minister en kan verder
met lijsten gewerkt worden. Zoo moge
lijk begint dan de cursus 1 Sept. of even
later. Blijkt dat door onwil van de ge
meentebesturen het bedrag er niet komt,
clan kan later tot Ontbinding der stich
ting worden besloten en Wordt het ge
storte geld terugbetaald.
De voorz. wijst er nog eens op, dat,
wanneer de splitsing niet tot stand komt,
de H. Bi. S- te Goes veel leerlingen zal
verliezen.
Uit de vergadering geven zich vele
personen voor deelname in die stichting
op, zoodat deze tot stand komt. Het Be
stuur wordt voorloopig samengesteld uil
de heeren: Ir de Looze, Dir. H. B. S.
Jac. Welleman te KrabbendijkeHorsigh
te 's Heerenhoek, Mr Stieger te Goes,
Richel te Borssele, cis R. J. v. d. Veen
te Goes, H. W. Neervoort te 'js-G raven-
polder, Maas, hoofd der O. L. te Schore,
Joh. Pilaar te Goes, Versprille te Kort-
gene en Verhorst te Wissekerke.
Heden heeft het vierdaagsch bezoek
der Koninklijke familie aan Zeeland een
aanvang genomen. Niet minder dan 55
plaatsen zullen door Haar worden bezocht.
Toen verleden jaar het plan om alle
hoofdsteden der provincies te bezoeken
niet door H.M- de Koningin tot uitvoering
kon woraen gebracht, was dit vooral voor
de Zeeuwen, die. voor zulk een overgroot
deel een voorbeeld zijp van trouw en aan
hankelijkheid aan het Oranjehuis en zeker
in het bijzonder aan H.M- Koningin Wil-
helmina, een teleurstelling. Toen nu het
begin van dit jaar vernomen werd, dat
H.M. do Koningin de herdenking van Mid-
delburg's overgang naar de zijde van
Prins Wiillem I in 1574, met Hare tegen
woordigheid wilde vereeren on nog kor
ten tijd daarna, dat Zij daarbij aan geheel
Zeeland een officieel bezoek zou brengen,
veranderde de teleurstelling in groote
vreugde en vooral de laatste weken is
alom met kracht gqwerkt om de Konink
lijke glasten op echt Zeeuwsche, hartelijke
wijze te ontvangen.
Maar het is de uitdrukkelijke wensch
van H. M. de Koningin geweest, dat de
ontvangst, die de Zeeuwen Haar en Haar
huis zouden bereiden, een sober karakter
zou dragen. Zoo is, om maar iets to
noemen, den wensch te kennen gegeven,
dat wanneer men den hoogen bezoekers
bloemen wenscbte aan te bieden, dit geen
kostbare bloemstukken moesten zijn, doch
een bouquet van veldbloemen, afkom
stig uit de plaats, waar zij wordt aan
geboden.
Voor 'de inwoners van het eiland
Tliolen is bet een bijzondere verheu
genis, dat H.M. de Koningin, vergezeld
van Z.K-H. Prins Hendrik en H.K.IL Prin
ses Juliana., Ha,ar tocht door Zeeland over
hun eiland aanvangt. Alleen na den wa
tersnood van 12 Maart 1906 heeft H.M.
van Haar belangstelling en medeleven
blijk gegeven maar sedert 1862, toen
Koning Willem III Zeeland, en ook Tho-
len officieel bezocht, had een officieel be
zoek aan het eiland niet meer plaats
gehad. Het L-, dus te begrijplen, dat juist
hier de vreugde zeer groot was.
Maar laten wij1 thans meer geregeld het
gebeurde op1 hedenmorgen weergeven.
H.M- de Koningin, Z-K.H. Prins Hendrik
en H.K.H. Prinses Juliana zijn gister
avond per trein aan liet station te Wouw
aangekomen en hebben aldaar in het
Koninklijk rijtuig overnacht. Vandaar af
werd hedenmorgen met 'hofauto's de
tocht naar Zeeland aangevangen.
Van Wouw werd hedenmorgen naar
Bergen op Zoom gereden, maar daar het
niet een bezoek aan deze gemeente be
trof, reden de aufc»'s door de buitenwij
ken naar den Thoolschen straatweg en
reeds op dezen weg waren velen aan
wezig om te toonen, dat de Noord-Braó
banders niet onder willen doen in aan
hankelijkheid voor de Vorstin.
Tegen kwart over negen werd het veer
bereikt. Reeds van de overzijde van de
Eendracht was het te zien: Tholen was
in feestdos gereed om de Hooge be
zoekers te ontvangen op de Haar toe
komende wijze.
Het weer was iet-wat druilerig. Maar
dit kon het enthousiasme niet verflauwen.
Terwijl de Koninklijke familie zich op-
de veerpont begaf en daarmede over
stak, klonken de woorden van het Zeeuw
sche Volkslied: „Geen dierber plek voor
ons op aard. Geen oord ter wereld meer
ons waard", gezongen door een 100-tal
zangers en zangeressen, die daarvoor had
den plaats genomen, op visschersscheep-
jes, want de visschersvlo-ot van Tholen
had ten deele hier ligplaats .genomen.
Het was wel een aardig bedachte ver
welkoming in Zeeland. Diit wolkom werd
voortgezet aan de andere zijde van het
water door het muziekgezelschap! „Con
cordia", dat het Wilhelmus deed hoeren.
Verzuimen wij ook niet te melden,
dat de Commissaris der Koningin
in Zeeland, jhr mr J. Wl- Quarles van Uf-
ford met hartelijke woorden H.M- wel
kom heette en de verzekering1 gaf, dat
het bezo-ek op! hoogen prijs wordt gesteld.
Mede was hier ter begroeting aanwezig
de heer jhr W. Z. van Teijlingen, bur
gemeester van Oostkapeile en Seroos-
kerke, kamerheer in buitenge women dienst
die zich bij, het gevolg, dat wij! reeds vroe
ger vermeldden, aansloot.
Die zegetocht door Zeeland kon nu een
aanvang nemen en reden de auto's, nar
dat Christina de Rijke en Geesje Laban
de eerste blo-emen hadden aangeboden,
resp. aan H-M- de Koningin en de Prin
ses, langs de eerewacht, bestaande uit
de l-eden van den bijzondcren vrijwilligen
landstorm, van Tholen en St PhilipMand.
Na deze inspectie reed de Koninklijke
stoet door een fraaien ©erepoort, opge
richt door de Thoolsche visschersvcreeni-
ging, door enkel© straten en door rijen
opgesteld© schoolkinderen naar het ge
meentehuis, waar de wethouders, II.
Goiossen, waarnemend burgemeester en
Wiage-maker, de Koninklijke familie ont
vingen en voor gingen naar de raadzaal,
waar zij resp. H.M- de Koningin en Prins
Hendrik aan de raadsleden voorstelden.
Namens het gemeentebestuur hadden bijl
den ingang van het gemeentehuis de
jonge dam-es Lien Goossen en Maddy
Iluvers blo-emen aan Koningin en Prin
ses aangeboden.
Na deze voorstelling nam de waarne
mende burgemeester het wo-ord. Aan zijn
re-de ontleen-en wij het volgende:
Mevrouw. Het is mij een voorrecht Uwe
Majesteit, Haren Do-orluchtigen Gemaal,
Zijne Koninklijke Hoogheid den Prins der
Nederlanden en Hare Koninklijke Hoo-g-
heid Prinses Juliana, namens den Raad
en de burgerij' eerbiedig welkom te mogen
he-eten in het gemeentehuis, maar ook
hij het betreden van den Zeeuwschen bo
dem: Wielkorn in Zeeland.
Het was de wensch van Uwe Majesteit
dat in den tijd van ecomomischen druk
geen geld zo-u worden uitgegeven voor
kostbare versieringen. Aan dien wensch
is, zqowel door gemeentebestuur als door
de burgerij voldaan; en al ontbreken nu
©erepoorten iu al haar schittering en
pracht, zoo zal toch heel het uiterlijk
van het stadje m-et zijn vlaggentooi, Uwe
Majesteit met Haar Gemaal en Prinses
Juliana, de korte oogenblikken vim ver
blijf hi onze gemeente hebben doen zien
de aanhankelijkheid en liefde aan Uwe
Majesteit en Haar Huis.
Toen Uwe Majesteit, achttien jaren ge
leden, onze gemeente bezocht, toen Zee
land was geteisterd doo-r watersnood,
waarin bij name onze naburige ge
meente Oud-Vossemeer zoo ernstig was'
betrokken, was het Uwe Majesteit, die
persoonlijk kwam om te aanschouwen
en deel te nemen in die dro-eve omstan
digheden, waardoor een de-el van Uw
vo-lk werd getroffen. Dia deelneming en
belangstelling in die dagen heeft de ban
den van aanhankelijkheid aangehaald tus-
schen Oranje en de Zeeuwen, die over
tuigd zijn een vorstin te hebben, die mee
leeft in alles, wat het wel en wee van
Haar- Volk raakt.
Thans ontvangt Tholen, en geheel Zee
land, Uwe Majesteit in blijde feeststem
ming.
Die malaise, voortvloeiend uit den we-
rcldkrijg, werd onze gemeente niet ge
spaard; de vroeger eens zoo bloeiende
o-ester- -en mosselindustrie, de hoofdtak
van bestaan voor velen, is tengevolge- daar
van, alsmede tengevolge van do valuta,
sterk achteruit gegaan, en zijn vele vis-
schers, die daarin hun bestaan vonden,
noodgedwongen tot een ander bedrijf
moeten overgaan.
D© landbouw en veeteelt beginnen weer
een beter aanzien te vertoonen en wij
blijven hopen op betere tijden. De water
leiding, die een ware uitkomst is voor
deze streek en mensch en dier voorziet
van zuiver drinkwater, en den weg opent
tot stichting van industrieel© bedrij-veo,
kwam tot stand. Die zee-r ernstige plan
nen tot overbrugging van de Eendracht
zijn reeds in het bezit van jjwe Maje-
steits Minister van Waterstaat.
Vergun mij te moge-n eindigen met Uwe
Majesteit -eerbiedig dank te zeggten voor
de aan o-nze gemeente bewezen eer, en
onze oprechte bed© en wenschen uit te
spreken, dat God Uw Kro-on en troon
zegen© en dat Hiji Uwe Majesteit en Haar
Huis zegen© to-t iu lengte van dagen".
II. M- de Koningin dankte voor deze
woorden met de volgende rede
Mijnheer de Burgemeester. Zoowel voor
de woorden, door u z-ooeven tot ons ge
richt, als voor de hartelijke ontvangst,
welke ons van de zijde van Tholen's bur
gerij is ten deel gevallen, betuig ik u mijn
oprechten dank. Het is mij een groote
voldoening, het grondgebied uwer ge
meente onder meer gelukkige omstandig
heden te betreden dan toen mijn bezoek
in de eerste plaats het door den storm
vloed zoo zwaar beproefde Oud-Vosmeer
gold. Nog zijn er van u, die onder zorgen
gebukt gaan, maar ook voor hen zal. ,daar
ben ik van overtuigd, een betere tijd aan
breken. De waterleiding, welke zoolang
een uwer grootste wenschen was, 'is tot
stand gekomen en van harte hoop ik, dat
ook de verbinding van Tholen met den
vasten wal binnen afzienbaren tijd zal
worden verwezenlijkt. Mogen die twee be
langrijke werken dan in ruime mate bij
dragen tot den bloei dezer gemeente en
voor heel het -eiland, waarvoor ik mijn
beste .jvenschen uitspreek.
Na deze officieel© ontvangst begaven
de Hooige bezoekers zich op het bordes
van het gemeentehuis, om de zanghulde
van de schoolkinderen, die op! den Lin
deboom stonden opgesteld, in ontvangst
te nemen. Een afdruk van het te zin
gen lied werd H.M., Z.K.H. den Prins en
H.K.H- de Prins-es aangeboden doo-r Lein-
tje de Jonge, Jo- Perestam, leerlingen der
beide openbare scholen en Cornelia Schot
Kd. van de bijzondere school.
Na deze hulde werd weder in de auto's
plaats g|enom-en en naar de Markt gere
den, waar het muziekgezelschap en
de zangivereenigingen, tijdens een rit rond
de Markt, nogmaals het Zeeuwsch Volks
lied de-den hooren. en de verschillend©
vereenigingen waren opgesteld, o.a. de
Tumvereeniging Olympia, wier leden den
Ro-meinschen g|roet brachten.
Na deze laatste huldeva,n de bevol
king der gemeente Tholen, werd d© tocht
voo-r het bezoek aan het eiland van dien
naam voortgezet, en verliet de stoet langs
de Oudolandsche poort de gemeente.
Het .was te Tholen zeer druk.
Langs de mo-o-ie, vruchtbar© akkers en
de groen© weiden, de flinke hofsteden,
werd het eerst gereden naar Poo-rtvliet,
waar de loco-burgemeester, wethouder E.
v. d. Slikke, do-o-r den commissaris der
Koningin werd voorgesteld, en daarna
zijn collega voorstelde. Ook hier zang
van de kinderen, juichtonen van allen,
die in de met vlaggen versierde straten
waren opgesteld. Er was ook hier veel
volk op de been.
Van Po-ortvliet werd gereden naar den
op 28 November i923 officieel door den
commissaris der Koningin in gebruik ge
stelden watertoren van de Thoolsche Wa
terleidingmaatschappij. Hi-er was het de
voorzitter van het bestuur, dhr Jhr J.
van Vredenburch, wiens naam met eere
boven den ingang van den toren wordt ge
noemd, die ter begroeting aanwezig was
terwijl zijn dochtertje en zoontje bloemen
aanboden aan Koningin en Prinses. Hier
werden ook voorgesteld 'de hoeren Hans-
sens en Snijders, burgemeesters van St.-
Annaland en Oud-Vosmeer. Tevens de
loden van den Raad van Beheer der
Thoolsche waterleiding, de heer Avé,
secretaris en Waglho, directeur der wa
terleiding.
Na deze begroeting werd naar Scher-
penisse gereden, waar het do loco-buB-
gemeester, dhr Wi. L- Klos, was, 'die het
eerst aan H.M. werd voorgesteld. Kof
muziekgezelschap „Eendracht" en de
zangyereeniging „O.B.K.", zongen hier een
welkomstlied.
Voor den verderen tocht te beschrijven,
willen wij hier even melden, dat in alle
plaatsen, die H.M- met een vluchtig be
zoek vereerde en in de eerstkomende da-
gjen nog vereeren. zal, voor do komst en
na het vertrek feest werd gevierd. Het
zou ons te ver voeren van doze feestvie
ringen bijzonderheden te vermelden.
Van Scherpeniss© dient nog te worden
medegedeeld, dat daar het vaandel van
het Kolveniersgjlde werd getoond, ge
schonken door Marie van Nassau in 1594
en de zware zilveren vogel, die bij be
grafenis van een der leden van het gilde
wordt gelegd op de lijkkist.
D© volgende gemeente wette werd be
zocht was St. Maartensdijk, Waar bij het
gemeentehuis werd uitgestapt en waar
de burgemeester, dhr J. J. Polderman,
in de raadzaal na de gebruikelijke voor
stellingen H.M- als volgt toesprak:
Majesteit, Koninklijke Hoogheden. Wij'
danken God, dat Hiji in Zijne onuitspre
kelijke goedheid en genade, ons hot groo
te voorrecht heeft willen verleenen, om
Uwe Majesteit en Hunne Koninklijke
Hoogheden, den Prins der Nederlanden
en Prinses Juliana, in deze gemeente, en
wel in de Historische zaal eerbiediglijk
te mogen ontvangen en begro-eten.
Naast den Koninklijken en hoogs titels,
vo-ert Uwe Majesteit nog het praedicaat
van „Vrouwe van St Maartensdijk". Op
de uitgestrekte en vruchtbare gionden
onder het gebied dezer gemeente gelegen,
en die bekend staan onder- den naam van
Kroon Domein, vinden tal van nijver en
hun brood, daartoe door Uwe Majesteit
in staat gesteld. Bovendien bowijlst wel de
verknochtheid der gem-eente aan Uwe Ma
jesteit en aan het Doorluchtig Huis van
Oranje, dat zijl in ©ere houdt do aan de
wanden dezer zaal prijkende afbeeldingen
van de Oranjevorsten en der Vorsten en
Vorstinnen aan Uwer M&josteits Huis ver
want.
Onze bede is, dat de Hom-elsche Koo
ning, Die altijd was met ons dierbaar
Vaderland en het Oranjehuis, Uwe Ma-
jesteit steeds blijve o-mriiigeii met Zijn
liefelijke zegeningen. Deze bede geldt ook
Hare Majesteit, Uwer Koninklijk© Moe
der, Uwer Maj-esteits Ge-maal der Neder
landen en Prinses Juliana, die zoo gaar
ne door ons wordt genoemd: de Lelie
van ons Vorstenhuis.
Het zo-u het gemeentebestuur zoo dank
baar stemmen, indien Uwe Majesteit kon
goedvinden ,als aandenken te willen aan
vaarden, een album, waarin de foto's
van de schilderijen dezer zaal zijn opge
nomen. Het moge tenslotte Uwe Majesteit
en Hunnne Koninklijk© Hoogheden be
hagen, ten bewijze van Haar bezo-ek, het
register, dat speciaal vo-or de Koninklijke
Familie is aangelegd, van Hare handtee-
kening te will-cn voorzien.
H. M. antwoordde als volgt:
Mijnheer do Burgemeester. Het verheugt
mij in de gelegenheid te zijn om tijdens
mijn bezoek aan Zeeland ook in St.-
Maartensdijk te vertoeven. Zulks te meer
waar wij sedert oude tijden door per
soonlijke banden verbonden zijn en mijl,
zoowel uit uwe welkomstrede, waarvoor
ik u dank zeg, als uit de hartelijke ont
vangst ons door de bevolking bereid,
zoo duidelijk blijkt, dat de verknocht
heid immer door deze burgerij aan mijn
huis betoond, tot op heden onverminderd
is blijven voortleven. Gaarne wil ik vol
doen aan uw verzoek een album te aan
vaarden met afbeeldingen van deze oude
raadszaal, hetwelk mij een schoone her
innering zal blijven aan mijn bezoek aan
uwe gemeente. Moge St.-Maartensdijk door
de arbeidzaamheid zijner bevolking, waar
op Gods zegen ruste, een tijdperk van ge
luk en welvaart tegemoet gaan.
Daarna zetten de Hooge Gasten hun
handteekeningen in het door den Bur
gemeester bedoelde register.
Hieina werden de kortelings geleden
gerestaureerde schilderijen een voor pen
in oogcnscliouw genomen.
Te St.-Maartensdijk was evenals te
Scherpen isse heel de bevolking ter be
groeting op straat en tot op de daken
zaten de bewoners rond het plein voor
het gemeentehuis om de Koningin toe
te juichen en als uit één mond klon
ken de volksliederen.
Op het bordes van het fraaie raad
huis werd tenslotte een zanghulde aan
gehoord, waarna gereden werd naar de
laatste te bezoeken gemeente van 't eiland,
namelijk Stavcnisse. waar de Ho-o-gc Gas
ten binnenreden do-o-r een eerepoort, voor
stellende de hulde van den landbouw aan
de Vorsten. Biji bet gemeentehuis werd
de burgemeester, dhr A. F- Ilanssens
aan Koningin en Prins voorgesteld en
stelde hij de wethouders vo-or, terwijl ook
hier blo-emen en zanghulde niet ontbra
ken. Vo-or welkomstmuziek zorgde de
Harmonievereeniging „Oranje" uit Ber
gen o-p- Zo-om.
Van het raadhuis werd naar den Pro
vincialen steiger gereden, wette door de
go-ede zorgen van de afdeeling van, „Schut-
tevaer" toepasselijk en keurig was ver
sierd. Aa;i den steiger lag Hr Ms „Hy-
drograaf" gereed, welk vaartuig II.M- en
de andere Hooge Gasten bij' hun tocht
door Zeeland met zijn moeilijkheden op
.verkeersgebied, over de Zeeuwsche stro-o
men zal brengen. Te ongeveer 12 uur
verliet de „Ilydro-graaf" den steiger on
der luide toejuichingen van de aan de
haven vei zamelde menigte.
Van Stavenisse had de Hydrograaf
koers gezet naar het eiland Schou
wen, tijdens de vaart werd de lunch
gebruikt en te twee uur kwam het vaar
tuig met de Koninklijke Familie te Zie-
rikzee aan.
Aan de aanlegplaats werd de Konink
lijke familie verwelkomd door den bur
gemeester, den heer mr A. J. F. Fokker
van Crayenstein van Rengerskerke en
den Commandant van den Vrijwilligen
Landstorm. Onderwijl „Kunst en Eer"
het Wilhelmus speelde, werden bloemen
aangeboden, waarna de Vrijwillige Land
storm van Schouwen en Diuiveland werd
geïnspecteerd.
Bij den nu volgenden autotocht door
een deel der gemeente, werd op 't Kraan
plein het oplaten van een duizendtal
postduiven, alle getooid met Oranje, bij
gewoond, terwijl op dit plein tevens in
oogenschouw kon worden genomen, het
monument, dat is opgericht ter herinne
ring aan dit Koninklijk bezoek en hetwelk
bestaat uit een houten zuil op beton-
voetstuk, aan beide zijden waarvan in
een halven cirkel mooie banken staan
en waarvoor een fraai bloemperk is aan
gelegd. Het opschrift bestaat uit kope
ren boutjes mot bolvormige koppen, die
tegen eene kleine vergoeding, bestemd
voor bestrijding der kosten, door de in
woners in het monument zijn geslagen.
Het opschrift luidt nu: Ter herinnering
aan het bezoek van H. M. Koningin
Wilhelmina, Z. K. II. Prins Hendrik en
H. K. H. Prinses Juliana 5 Augustus
1924.
Van het Kraanplein werd gereden naar
het Havenpark, waar in "een tent een
300-tal zangers en zangeressen een toe
passelijke cantate ten gehoore brachten.
Vervolgens werd naar het Stadhuis ge
reden, waarvoor de Zierikzeesche bur
gerwacht was opgesteld.
In de Raadzaal nam de burgemeester
het woord, die de Hooge Gasten wel
kom heette namens den gemeenteraad
en namens de ingezetenen. Reeds in
oude kronieken, aldus Spr., vindt men
vermeld, dat de ingezetenen van Zierik-
zee zich kenmerkten door hare getrouw
heid jegens hare Heeren en daaraan dan
ken, dat in de middeleeuwen toon vele
rampen de stad overkwamen, zij altijd
voor „hare uitmuntende diensten en trouw
op een bijzondere wijze door den Graaf
geholpen zijn, en van vele loffelijke voor-
deelen .^n vrijheden voorzien". Zierikzee
was niet alle-en de 2e stad van Zeeland,
maar ook de hoofdstad van Zeeland beoos
ten de Schelde. Die vroegere heerlijkheid is
vergaan. In de vorige eeuw waren nijver
heid, visscherij en scheepvaart zoo goed
als verdwenen. Daarbij kwam, dat er
als 't ware een zeker noodlot op deze
stad rustte en een aantal betrekkingen,
die hier jaren en jaren waren geweest,
naar elders werden verplaatst of opge
heven, ik memoreer den Rijkswaterstaat,
het IJkwezen, de Latijnscheschool, Com
missaris van het loodswezen, Betaalmees
ter, en nu nog onlangs de rechtbank
en al wat daaronder ressorteerde. In de
plaats daarvan kwam niets. Onze eenige
hoop is nu nog gevestigd op een Kweek
school voor Onderwijzers.
De meeste gemeenten zouden onder
deze als 't ware stelselmatige onttrek
king van meerendeels welgestelde inwo
ners zijn bezweken en afgedaald tot den
rang van ville morte. Dat dit hier niet
is gebeurd, dat Zierikzee gebleven is
de mooiste stad van Zeeland, die gelijk
Uwe Majesteit zich door eigen aanschou
wing heeft kunnen overtuigen, een zeer
welvarend uiterlijk heeft, is te danken
aan de samenhoorigheid van Zierikzee
en de buitengemeenten.
Toen de huizen der families die hier
eeuwen gewoond hadden en van de amb
tenaren, wier betrekking hier opgeheven
werd, door vertrek leegkwamen, zijn die
niet gelijk elders vooral in kleinere
plaatsen gebeurde, tot kleinere woningen
omgebouwd, maar zijn de plaatsen der
vertrekkenden ingenomen door andere
families, die uit het land van Schou
wen stamden cn de opengevallen plaatsen
met eere weder hebben bezet. Daardoor
is Zierikzee inderdaad het centrum ge
worden van deze twee eilanden, nog meer
dan het vroeger was, het centrum van
een landbouwende bevolking, die in kunde
en intellect wellicht de eerste is van
Zeeland.
Deze allen vereenigen zich in de bede,
dat God U nog yele jaren moge geven
om tot geluk van Nederland aan het
hoofd der f e geering te staan.
H. M. dankte ook voor deze welkoms
woorden hartelijk.
Na het verlaten van het Stadhuis werd
over de Zuidwellebrug de gemeente ver
laten, althans voor een paar uur, voor
een tocht door Schouwen. Er Werd eerst
gereden langs de zuidkust van het eiland.
Do eerste halte was hierbii de los- en
laadplaats Flauwes, Waar de burgemees
ter van Kerkwerve, de heer O. J. Boo-
gerd, met het gemeentebestuur zijn op
wachting maakte. Even later werd halt
gehouden bewesten de haven Schelhoek,
waar het gemeentebestuur van Seroos-
kerke met den burgemeester, den heer
J. Schooft, hetzelfde deed. In de gemeente
Burgh werd eveneens halt gehouden, en
had door de bevolking ook een huldi
ging plaats, terwijl het hier burgemees
ter W. G. Boot was, die door den Com
missaris der Koningin aan de Koningin
en den Prins werd voorgesteld.
Die volgende gemeente was Haamstede,
waar ook de bevolking was saamge-
stroomd om van hare aanhankelijkheid
te doen blijken en waar de heer burge
meester, de heer J. A. van Zuijen met
het gemeentebestuur aanwezig was ter
