Wo 356 Vrijdag I Augustus 1634 38e Jaargang Saltenlani Drukkers-Exploitanten OOSTERBAAN LE COINTRE GOES Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58 Postrekening No. 3S000. Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIj, L. Burg. Tel. no. 259 1Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post, f3.— Losse nummersf0.05 Prijs der Advertentie n: .14 regels f 1.20, elke regel meer 30 et Bij abonnement belangrijke korting. Vlissingen-Arnemuiden. In dank ontvangen f 10 van wed. J. C. S. te Ki. en f.3 van W. F. O. te K. Totaal met het voorgaande f99.55 ver zonden 19)4. 31 Juli 1914 tèekende H. M. de Koningin het mobilisatiebevel dewijl er oorlogs gevaar bestond. 24 uren later was op alle punten van 'ons land dit bevel uitgevoerd, en stonden onze mannen gereed om de zelfstandig heid van ons land te handhaven en zijn 'neutraliteit te beschermen. In alle kerken werd er gebeden dat de Heere, Neerlands en Oranje's God, ons land zou bewaren bij den vrede. De ker ken waren te klein voor de benauwde harten. Er werd geweend en gebeden. Men zag ook de Koningin weenen. Velen die nog nooit een voet in een kerk gehad hadden, zag men nu de be dehuizen binnengaan om met de gemeente roor het aangezicht des Heeren te ver schijnen met schuldgevoel en smeeking. De Heere beeft de gebeden verhoord cn Nederland uit den oorlog gehouden. Waar is nu de dankbaarheid bij de her innering? Goede woorden van welverdienden dank worden gesproken en zijn geschre ven aan het adres van de Koningin en liare ministers, van de ministers Bosboom en Rambonnet, en van onze officieren en soldaten: Snijders en Smit en Colenbran der, en onze brave jongens die met zoo veel geestdrift zijn opgetrokken, en met zooveel geduld vier jaren lang hebben gediend. Misschien is ook iets van dien lof ge bracht a.an het adres van den oud-minister van oorlog, Oolijn, aan wiens doorzicht bet vaderland 't te danken had dat de mobilisatie op dien onvergetelijken 1 Aug. zoo prachtig slaagde. Maar de hoogste lof en prijs diende gebracht aan den Heere der lleirscharen, wiens machtige hand ons vaderland be hoedde en ons volk zegende met viede. In „Ons Leger" trof ons ook die af wezigheid van dank, zoo gansch oneven redig aan de behoefte aan hulp en 't ge bed der natie om 's Heeren genade. Alleen veldprediker Janssen gewaagt er van; de overigen zwijgen. Het Soli Deo Gloria klinkt maar zwak in deze herinnering sdagen. Het geval van de tien-min-een uit Lu- kas 1717. e Meevallers. De Amsterdamsche gemeenteraad wei- gerde, naar aanleiding van de wetswijzi- ging in betrekking tot het aantal leer- lingen per klasse, dit aantal te vcchoo- gen. En dat, niettegenstaande minister de \isser en de beide Kamers dit in 't be- j lang der bezuiniging hadden vastgesteld. Nu is een gemeentebestuur hierin vrij, mits 't zelf de kosten van de overtollige onderwijzers betaalt. Derhalve nieuwe uit gaven voor de gemeente. Doch wat is er nu gebeurd? Het gemeentebestuur heeft nog eens j gepast en gemeten, met 't gevolg dat de gemeente geen extra kosten krijgt. Op j alle scholen zijn alle klassen nog eens I nagezien, en het bleek dat tal van klas- sen nog niet vol waren. Er werd dus maar op los geleefd. Het Rijk betaalde het immers toch! Door nu de leerlingen opnieuw in te I öeelen en de klassen beter te bezetten kan nu, zonder nieuwe uitgaven te doen, hetzelfde resultaat als voorheen worden bereikt. "Het kost Amsterdam nu geen cent meer; het onderwijs wordt niet ge- schaad, en de bezuiniging kan doorgaan. I Dit is een les voor andere gemeenten, waar de besturen, op minder juiste in- t lichtingen van de hoofden van scholen -afgaande, onderwijzers aanstelden en handhaafden boven het wettelijk mini- I mum. Hiertegen zal men van gcmeente- I fwege nu voortaan hebben te waken. Men vergete niet, vroeger betaalde het Rijk voor de suppletoire onderwijzers, voortaan mag de Gemeente dit doen. Het is derhalve zaak zich secuur te overtuigen of het aantal leerlingen ,op de lijsten voorkomende wel klopt met de werkelijkheid. Het is al voorgekomen in een onzer gemeenten, dat het hoofd der school met de lijst in de hand een onderwijzer meer •noodzakelijk keurde, en dat bij onderzoek minstens dertig leerlingen als zoodanig geboekt stonden, die toch geen leerlingen .■waren. Zoo kunnen dagelijksche besturen en f schoolautoriteiten worden bedot, en de gemeentelijke budgetten lijden er scha bij. De Mobilisatie-herdenking. Begunstigd door bijzonder fraai weder, heeft gisterenavond op- den Strandboule- vard te Scheveningen de plechtige her denking van de uitvaardiging van 'het [Mobilisatiebesluit op 31 Juli 1914 plaats gehad. In de onmiddellijke nabijheid van het Monument voor Land- en Zeemacht was daartoe een radio-apparaat opgesteld, dat er voor zorg droeg, dat de redevoerin gen, die zouden worden gehouden, op flin- ken afstand verstaanbaar waren. Dank zij de bereidwilligheid van den hoer Ouwendijk te Goes konden ook wij muziek en redevoeringen beluisteren. Waar echter de sprekers behalve voor de radio-luisteraars ook voor het publiek, het woord moesten voeren, spraiken zij voor do eersten te luid, zoodat de draad- looze de redevoeringen niet zoo goed overbracht ais de woorden van minister Oolijn, eenige weken geleden. Te kwart voor acht zette de Kon. Mil- Kapel het „Wien Neerlandsch Blo-ed" in. Nadat de kapel nog het oude „Wilhel mus" en het koraal „Dankt, dankt nu allen God" 'had uitgevoerd, betrad te vijf minuten voor acht de Minister-presi dent, Jhr Mr Ch. Ruys de Beerenbrouck, vergezeld van generaal van Terwisga, voorzitter van het comité, het podium. Generaal van Terwisga was de eerste, die voor de microfoon plaats nam, en sprak ais volgt: Landgenooten, heden voor 10 jaar was uwe stemming gansch anders dan nu. Toen angst en onzekerheid. Thans dank baarheid, dat de destijds gevreesde ge varen aan ons zijn voorbijgegaan. Er zijn er, helaas, in Nederland nog, die niet begrepen hebben de heteekenis van deze herdenking, welke niet van mi litaire, doch van burgerzijde is naar vo ren igekom-en. Zij hebben niet overzien, dat zooveel te herdenken valt in deze da gen; zooveel dat het schitterend verloop der mobielmaking heeft beïnvloed en mogelijk gemaakt en dat thans met dank moge worden herdacht. Naast de onbe rispelijke voorbereiding van militaire zijde denke men aan den arbeid van burge meesters en hunne bureaux, aan den zwaren dienst van bet spoorweg-, tele graaf- en telefoonpersoneel in die eerste dagen, aan. de bemoeiingen van het Ne» derlandsche Roode Kruis en zooveel an deren; ook aan de velen, die zich heb ben ingesponnen om het lot der gemo biliseerd-en te verzachten. Het Nationaal Comité vertrouwt, dat bij het terugzien op hetgeen 10 jaar geleden ons volk door de omstandig heden van het wereldgebeuren moest wor den opgelegd en bij- het terugzien op! de wijze hoe -ons kleine volk zich in dien woeligen tijd hoog oprichtte, zich flink en waardig toonde dat nu ieders hart opnieuw warm, neen heftig kl-op!pe van liefde voor ons dierbaar vaderland, dat wijl ongerept willen bewaren voor .h'en, die na ons komen. Moge deze herdenking ons sterken in eenheid en trouwhartige samenwerking tusschen V-orstin, Regeering en volk. Mo ge zij ons nationaal gevoel stevigen en moge zij aan de velen, die nog lijden on der de gevolgen der mobilisatie ten ze gen zijn. Zoo zij het. Generaal v. Terwisga gaf daarna het woord aan den minister-president, Z.Bxc. Jhr Mr Ruys de Beerenbrouck, die de- volgende toespraak hield: Die dag van heden roept bij ieder Ne derlander de herinnering op aan den len "Augustus 1914. Alle ons omringende mo gendheden waren tegen elkander in het krijt getreden. Ons land be hoorde tot de weinige die niet reeds het eerste treffen g-old. Wie zo-u voorspellen of het „hodie tibi eras milii" 1) ook aan ons bewaarheid zou worden? Wanneer bij uw naasten buur leerden reeds de Romeinen de wand begint te bran den, is het oogenblik gekomen om het nemen van voorzorgsmaatregelen niet lan ger te verdagen. Die Regeering heeft dat ook beseft. Geen dag te vroeg, geen dag te laat, kwam het besluit om allen, die tot het leger behoorden, buitengewoon onder de wapenen te roepen. Nederland to-onde hiermee, dat het zijne neutraliteit niet slechts met het woord wilde verdedi gen, maar dat het bereid was ook daden te verrichten. Daden? Bene kleine Gideans-bende zou overmachtige heerscharen bestrijden? Vleide men zich wellicht met den ij-de lenwaan, dat wij, aeljjk het oude Israël, Gods uitverkoren Volk waren? Niets van dit alles. Wij waren gelijk de toenmalige voorzitter van het kabinet het even een voudig' als treffend uitdrukte, bereid ons zelfstandig volksbestaan met de wapenen in de hand tegen iederen indringer te verdedigen. Niets meer, niets minder. Wij achten het schoon-er voor het va derland te leven dan te sterven. Maar wie 1) Heden gjj, morgen ik. A.«J. Ps fOOTT). voor zijn land wil leven, moet ook bereid zijn er voor te sterven. Ds menschheid is nu eenmaal nog niet genaderd tot het hooge ideaal, dat recht boven macht gaal. Zo-o iets ons deze droeve waarheid kan inscherpen, dan is het wel de dag, dien wij heden herdenken. Ieder volk, dat ten oorlog trok, was van zijn goed recht innig overtuigd, Maar instede van ©en -onpartijdige uitspraak uit te lokken, instede van te trachten zich over de gerezen zwarigheden te verstaan, ver trouwde ieder slechts opr de kracht zijner wapenen. Vóór men recht wist, wat er gebeurde, stond gansch Europa in vuur en vlam. Ben volk, dat, te midden van deze ontzettende wereldgebeurtenis, de armen lijdzaam zou hebben gekruist, dat in stille berusting zijn lot had afgewacht, ware •in den baj-erd ondergegaan. V-an alle -zijden, tot -op onze grenzen, woedde de krijg. Ons grondgebied, onze havens wa ren voor de oorlogvoerende Mogend heden -een voorwerp', begeerlijk als wei nige. Hoe zou men daar geoordeeld heb ben over een volle, dat, uit welke ver heven motieven ook, zich van wapientoe- rusting onthield? Zou men het niet be schouwd hebben -als een land, dat geen zelfstandig volksbestaan meer waard was en hoe eer ,hoe liever aan het groote doel moest worden geofferd? Over de afwerende kracht, van onze weermacht uitgaande, pleegt verschillend te worden geoordeeld. Maar de geschie denis leert to-ch, door alle tij-den heen, hoe een vólk, dat zich manmoedig ver dedigt, zelfs de overmacht voor een uiterst zware taak stelt. De koene houding van de duizenden jonge mannen, die met geestdrift aan de roepstem van het 'vaderland gehoor gaven, die gedurende de lange jaren van den oorlog, vastberaden hun post heb ben vervuld, kan niet hebben nagelaten den indruk te vestigen, dat Nederland niet müider dan zijn buren, bereid was zich elk offer te getroosten. Het zou van grenzeloo-z-e lichtzinnigheid 'getuigen, indien men meende, dat het einde van den oorlog ook voor goed het tijdperk van geweid had afgesloten. Een enkele blik over de grenzen leert helaas giansch anders. Wij zjtjn nog ver en ver verwijderd van het „stellen van de moreel© macht van het recht in de plaats van de materiëele macht der wa penen", gelijk een beroemd geworden pto- 'ging tot vredestichting zich uitdrukt. Hoezeer wij ook zouden wenschen, dat het oogenblik aangebroken was om den laatsten soldaat af te danken, wij' moe ten ons rekenschap geven van de nuch tere werkelijkheid. led-er oogenblik kan Nederland, kunnen de overzeesche ge westen zich weder bevinden in het mid den van een wereldbrand. Strategisch is de ligging, zo© van moeder- als doch- terland, nu eenmaal de meest gevaar lijke, die zich wellicht laat denken. Wij vermogen ons aan de harde noodzaak 'der zelfverdediging niet te onttrekken. Dieden wij dit, wel verre dat onzen zo nen het wapiendragen besp'aard zou blij ven, zouden zij het gevaar loop-en in dienst van den ov-erheerscher een treu rig lot tegemoet te gaan. Zij zouden, in 'plaats van aan hunne haardsteden, in den vreemde voor het krijgsbedrijf ge oefend worden om op- verre slagvelden, in dienst van ©en vijandig volk, den dood te -vinden. Als gij den vrede wenscht, bereid u ten oorlog, moge een oud woord zijn, verouderd is het niet. Laat ons God vurig bidden den we reldvrede te schenken. De dag, waar op alle volkeren gelijktijdig en weder- keerig, dat is (jus internationaal, tot een andere gedragslijn inzake bewapening be sluiten, zal een gezegende zijn als wei nige. Maar al zijn niet, gelijk eens een al te zwartgallige staatsman verklaarde, alle menschen gemelijk en boosaardig, de mensch-elijke natuur is nu eenmaal zwak en zwakte leidt allicht tot machts misbruik. Zoolang dan ook onze naaste buren zich de machtsmiddelen blijven verschaffen om him wil met den ster ken arm doo-r te drijven, zijn wij aan ons roemruchtig. Vorstenhuis, aan ons vader land, aan onze kinderen verplicht hun, zoo noodig, een „tot hiertoe en niet verder" toe te roepen. Laten wij' op een dag als deze de innige hoop uitspreken, dat God ons de ver schrikkingen van een nieuwen oorlog moge besparen, maar dat, zoo ons een ander lot beschoren wordt, het dan levend geslacht zich moge gedragen als de man nen van 1914. (Applaus). Onmiddellijk na het uitspreken van deze rede zette de Kon. Md- Kapel wederom het „Wilhelmus" in. Hiermede was de plechtigheid geëindigd, zoo werd ons ge zegd. 1 Aug. 1914. Het eerste kanonschot in den oorlog gelost was bij Belgrado door een Oos- tenrijksch officier; 't gold het munitie depot aldaar, in den namiddag. Enkele oogenblikken later werd hij kapitein Eberling door een Servischen granaat gedood. Hij was het eerste slachtoffer van den wereldoorlog. Het eerste Duitsche kanonschot werd gelost 7 Aug. d.a.v. bij Muhlhausen. Het eerste geweerschot op 1 Aug. tusschen Duitsche en Russische patrouilles bij Prosken, 300 meter van de Russische grens. De eerste Duitscher die sneuvelde was luitenant Mayer, 2 Aug., bij Jouchérv, in een schermutseling waarin als eerste Fransche slachtoffer, na hem, viel de sergeant Peugeout. D-e tweede Duitscher, die in den oorlog viel, was een spoorw-eg- 'w-erkman op 2 Aug., nabij Kalis door de Russen gedood. De eerste Duitscher, die een Fransche vlag veroverde was de Westfaaïsche in fanterist Fischer op 11 Aug. nabij La- garde. De eerste Russische kanonnen wer den bij Soldau door Pruisische uhlanen veroverd 9 Aug., en de eerste Fransche kanonnen op 10 Aug. door Duitsche sol daten bij Muhlhausen. De eerste Duitsche officier -die het ijzeren kruis ontving was kapitein von Harbou bij Luik; daar ont ving generaal Von Emmich het eerst van alle officieren de Orde Pour la Mérite. De Fransche voorstellen. Op 't oogenblik worden de door Frank rijk ingediende voorstellen ter conferentie te Londen druk besproken. De Fransche bladen constateeren, dat de Fransche voorstellen inzake arbitrage voor de ont ruiming van het Roergebied van goeden wil getuigen. Frankrijk deinst niet terug voor groote concessies. D-e bladen zijn wan meening, dat thans al het mogelijke is gedaan. De „Oeuvre" schrijft, dat Herriot den goeden wil van het vredelievende, demo cratische Frankrijk heeft bewezen. Wij wachten thans op het antwoord van En geland en Amerika. De Duitsche bladen daarentegen ver werpen beslist de Fransche plannen in zake de Roeron (ruiming. De „Zeit" ver klaart het voorstel onaannemelijk. De „Kreuzztg." zegt: Het Fransche voorstel biedt zelfs geen basis, waarop kan wor den onderhandeld. De ...Vorwarts" zegt, dat Herriot hier optreedt als d-e tolk zij ner militaire medewerkers. Het voorstel is tegen d-en geest van het Dawes-plan. De grootste stad der wereld. Amerikaansche en Engelsche chauvinis ten kibbelen graag over de quaestie, wat de volkrijkste stad der wereld is: New York of Londen. Feitelijk is Si-e vraag niet op te lossen, daar het natuurlijk niet van belang is te weten hoe het staat ïnet de bevolking der steden die door een op kaart als grens aangegeven lijn wor den omsloten, doch met de economische eenheid, die wordt gevormd door de kern- stad met de aan- en omgelegen forens-, tuin- en voorsteden. In dit laatste opzicht zal New York het op het oogenblik wel winnen; maar goede Landenaars geven dat nog niet zoo grif to-e. Wat echter, aangaat het' inwoner-tal van New York (stad), d. i. dus de stad binnen de offi- cieele grenslijn, en zonder de voorsteden in den staat New York en den -staat New Jersey mee te rekenen, vinden wij thans in de Amerikaansche bladen ver meld, dat het de 6.000.000 zielen over schreden heeft. De bevolking van Chicago nadert de 3,000,000, Philadelphia de 2,000,000, Cleveland 1,000,000. Detroit is waarschijnlijk ook al het millioen gepas seerd, want hoewel het inwonertal niet wordt vermeld, was het verleden jaar al 996,000. Op 1 Juli van dit jaar werd de bevolking van de Ver. Staten geschat op 112,000,000. Er waren toen al 79 steden met meer dan 100,000 inwoners elk. Korte berichten. Gemeld wordt, dat het aantal ma larialijders in Oekraïne in het tijdperk van 1 Juni tot 20 Juli met 100 pet. is toegenomen en dat de epidemie zich nog steeds uitbreidt. De politie heeft de grafschenners, die op het Joodsche kerkhof te Hagen zulke verwoestingen hadden aangericht, ontdekt, en de meeste reeds in hechtenis genomen. Het zijn 4 mannen en 2 vrou wen, die tot de communistische partij behooren. DE WERKELIJKE OORZAAK VAN PIJN LIJKE GEWRICHTEN. Rheumatiek is de bekende naam voor pijn in de gewrichten, den rug, de lede maten en vrijwel alle licliaamsdeelen. De als rheumatiek bekende pijn is in werkelijkheid te wijten aan overtollig urinezuur in het bloed, door zwakte der nieren veroorzaakt, hetgeen voorkomen had kunnen worden door bij tijds Foster's Rugpijn Nieren Pillen te gebruiken. Het overtollig urinezuur vormt scher pe 'kristallen, die zich afzetten in de spieren, gewrichten en zenuwen, en langs de wanden der aderen. Bij beweging van een spier of zenuw, waarin zich urine- zuurkri stallen hebben afgezet, ondervindt men scherpe, hevige, verschietende pijn. Na verloop van tijd vormen zich ont stoken zwellingen. Rheumatische pijnen in de dij streek noemt men ischias, in de rugspieren spit, enz. Zoodra gij rheumatische pijn bespeurt een onaangenaam of verlamd gevoel in den rug of gij last krijgt van urine- kwalen, is het verstandig met het ge bruik van Foster's Nieren Pillen te be ginnen. Dit geneesmiddel helpt de nieren om uit het bloed de vergiften af te voe ren, die rheumatiek, ischias, zenuwpijnen, waterzuchtige zwellingen, rugpijn, nier- gruis, enz. veroorzaken. Reeds meer dan 50 jaren worden Foster's Pillen met goed gevolg tegen zulke kwalen gebruikt. Verkrijgbaar in apotheken en drogist zaken a f 1.75 per flacon (geel etiket met zwarten opdruk). (38) Het telegrafisch en telefonisch ver keer tusschen Santos en San Paulo (Bra zilië) is hersteld. Men vermoedt, dat het spoorwegverkeer d-eze week zal hervat worden. De uitvoer van koffie is weer begonnen. Volgens een bericht uit Buenos- Ayres heeft de president van Brazilië be sloten aan alle rebellen amnestie te ver- leenen, behalve aan de leiders, die zullen "worden doodgeschoten of tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld. Win terdiens t. De winterdienst op de Nederlandsche Spoorwegen zal 5 October in werking treden. Belastingontduiking. Een inzender vestigt in „D'eStandaard" de aandacht van den Minister van Fi nanciën op een nieuwe truc, door som migen, die zeer groote inkomens hebben, toegepast om door het net, dat de fis cus spant, heen te glippen. Hij schrijft: „Nu tegenwoordig het verminderen van het belastbaar inkomen met de verschul digde verstrekkingen niet meer gebonden schijnt te zijn aan de verplichting tot het niet-samenwonen met den aangever, schijr nen verschillende belastingplichtigen een gedeelte van hun inkomen bij notarieele verklaringen, welke telken jare vernieuwd moeten worden, over .te dragen aan hun in het gezin inwonende kinderen. Dit heeft tot gevolg, dat de aanslag van het gezinshoofd wordt verminderd met het overgedragen gedeelte, waarvoor dan die kinderen worden aangeslagen. Hierdoor wordt dus bereikt, dat, tengevolge van de progressie, door het gezin minder be lasting betaald wordt dan het hoofd des gezins verschuldigd zou zijn, indien hg niet een gedeelte van zijn inkomen op zijn kinderen zou hebben overgeschreven. Naar ik hoor, maken vele rijken van dien truc gebruik en bestelen zoodoende de staats- en gemeentekas. Persoonlijk is mij een geval bekend, dat iemand een jaarlijksche som op zijn 4-jarig doch tertje heeft vastgesteld, hetwelk thans apart wordt aangeslagen. De papa be taalt echter alleen voor het overig ge deelte van zijn inkomen, terwijl het doch tertje aangeslagen wordt naar bedoelde afgeschreven som, zoodat papa, tenge volge van de progressie jaarlijks een voor deeltje boekt". Toelatingsexamen voor het reservekader bij de cavalerie. Ter kennis van belanghebbenden wordt gebracht, dat het examen voor hen, die wenschen te worden toegelaten tot de verbintenis als vrijwilliger bij het reserve kader bij de cavalerie, waarvoor de op leiding op 1 October 1924 aanvangt, zal plaats hebben te Amersfoort op Woens dag 10 Sept. a.s. en zoo noodig, op vol gende dagen. Aanmelding voor deelne ming aan dat examen moet vóór Woens dag 27 Augustus 1924 geschieden bij den commandant van de School voor Ver lofsofficieren der Cavalerie te Amers foort, bij wien tevens nadere inlichtingen zijn te verkrijgennopens over te leggen bescheiden enz. f

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1924 | | pagina 1